نظر به اینکه تحولات جمعیتی ایران در دهه های اخیر، بیش از پیش افزایش تعداد شهرهای کوچک را در پی داشته است؛ این امر عطف توجه به جایگاه و نقش این شهر ها در نظام سلسله مراتب شهری کشور از یکسو و کارکردهای اقتصادی آن ها در حوزه پیرامونیشان را از سوی دیگر ضروری ساخته است. در این مقاله نقش اقتصادی زاهدشهر به عنوان شهری کوچک، در نواحی روستایی پیرامون خود، با استفاده از مدل های ژاکلین بوژوگارنیه و ژرژشاپو، ضریب مکانی و مدل ترسیمی طولی- عرضی ایزارد، مورد پژوهش و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به نتایج حاصل از تحلیل مدل ها، مشخص شد که این شهر کوچک با دارا بودن مراکز خدماتی نسبتاٌ مطلوب اداری، آموزشی، تجاری و غیره، به عنوان مرکز خرید مازاد تولیدات کشاورزی و محل ارائه خدمات مورد نیاز به ساکنین حوزه نفوذ خود، توانسته نقش موثری را ایفا نماید. در عین حال یافته های این تحقیق نشان دهنده آن است که رشد و توسعه شهر کوچک زاهدشهر به طور مستقیم به شرایط اجتماعی و اقتصادی حوزه نفوذ پیرامونی وابسته است و ثبات جمعیت روستایی و تولیدات کشاورزی به واسطه کارآمدی ارایه خدمات در این گونه شهرهای کوچک به حوزه پیرامونیشان، آن ها را تحت تاثیر قرار می دهند، زیرا چنانکه نتایج حاصل از تحلیل نمودار آیزارد در زاهدشهرنشان دهنده آن است که؛ شیب خط برابر ۱ ( زاویه ۴۳ درجه) بوده و نشان دهنده همسویی روند رشد تعداد شاغلین دراقتصاد این شهر با اقتصاد ملی در دهه ۱۳۷۵-۱۳۸۵ است. همچنین یافته های تحقیق نشان دهنده آن است که توسعه اینگونه شهرهای کوچک از سویی وابسته به تمرکززدایی این کارکرد ها از نواحی شهری بزرگ و از سوی دیگر وابسته به توسعه حوزه نفوذ روستاییشان با یکپارچه کردن فعالیت های غیرزراعی روستایی خواهد بود.
