سلسله درسگفتارهای آموزشی معرفت شناسی دینی در اندیشه متفکران ایرانی؛ درسگفتار اول: خردگرایی معتزلی

دوره آموزشی « سلسله درسگفتارهای آموزشی معرفت شناسی دینی در اندیشه متفکران ایرانی؛ درسگفتار اول: خردگرایی معتزلی» توسط گروه پژوهشی فلسفه دین پژوهشکده فلسفه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از تاریخ 31 خرداد 1402 بصورت حضوری و یا مجازی شروع می‌شود.

معرفت‌شناسی دینی عنوانی است شامل همه پرسش‌های معرفت‌شناختی‌ای که از منظری دینی مطرح می‌شود یا درصدد پاسخ به مسائل معرفت‌شناختی‌ای است که از باورهای دینی ناشی می‌شود. پرسش‌هایی که معرفت‌شناسان در مورد باورها می‌پرسند، شامل باورها و گزاره‌های دین نیز می‌شود؛ مثل اینکه آیا این باورها منطقی، موجه، معقول، قابل پذیرش، مبتنی بر شواهد هستند یا نه. دیدگاه‌های دینی نیز نظریه‌های معرفت‌شناختی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در واقع معرفت شناسی دینی به توجیه عقلی باور دینی می پردازد. یکی از علل اصلی تاکید بر معرفت شناسی دینی در فلسفه دین معاصر این است که نظریه سنتی مبناگرایی مورد انتقادات بی سابقه ای قرار گرفته، که نیاز به نظریه‌های جایگزین را ضروری می سازد.

بدیهی است مبحث معرفت شناسی دینی در سنت خودمان به جهت تفاوت در پیشینه‌ی دینی و فلسفی با این مبحث در سنت غربی تا حدودی متفاوت خواهد بود. با این حال هیچ متفکری بدون مبانی معرفت شناسانه به تفکر نمی پردازد خواه در حوزه ی مابعدالطبیعه و خواه در حوزه ی دین. قصد در این تحقیق استنباط این مبانی در اندیشه ی متفکران ایرانی است.  در تحلیل فرایند معرفت شناسی اندیشمندان در نظر گرفتن دغدغه های فکری و اهداف آنها بسیار اهمیت دارد؛ به این جهت که مشابه سازی های ناروا صورت نگیرد.

در بررسی معرفت شناسی دینی متفکران آن چه در پی آن هستیم این است که طریقه دستیابی به معرفت از دیدگاه آنان چیست؟ کدام منابع معرفتی برای آنها اهمیت دارد؟ به لحاظ معرفت شناسانه آیا دست یابی به یقین معرفتی را امکان پذیر می دانند یا خیر؟ ارزش و اعتبار و حدود معرفت شناختی عقل از دیدگاه آنان چیست؟ آیا ایمان نقش معرفتی دارد و به عبارت دیگر چه نسبتی بین عقل و ایمان وجود  دارد؟ و مهم ترین پرسش آن که این اندیشمندان چگونه باورهای دینی و مهم ترین آن باور به خدا را توجیه می کرده اند؟

این سلسله درس گفتارها هر چند به بحث‌های نظری در حوزه ی معرفت شناسی دینی می‌پردازد اما در عرصه عمل دارای نتایج بسیار خوبی می تواند باشد. بسیاری از نزاع ها برگرفته از دیدگاه های نادرست است. معرفت شناسی دینی می تواند نگرشی انتقادی و دقیق را برای مخاطب به همراه بیاورد و قدرت تحلیل وی را افزایش دهد. همچنین این مباحث معرفت شناسانه مخاطبان متفطن را به اندیشه می کشاند که چگونه دوران شکوفایی علمی در ایران جهتی معکوس به خود گرفت و بر اساس کدام مبانی معرفت شناسانه می توان به آینده امید بست.

این سلسله درس گفتار در پنج دوره ارائه خواهد شد:

دوره اول: خردگرایی معتزلی،

 دوره دوم: اندیشه امام محور شیعی- اسماعیلی،

دوره سوم: خردگرایی مشایی - سینوی،

 دوره چهارم: غزالی در برابر اندیشه اعتزالی، مشایی و اسماعیلی،

دوره پنجم: صدرالمتألهین و اندیشه ی صدرایی.

فایل پوستر

سرفصل‌ها و محتوای دوره آموزشی:

مباحث مقدماتی: معرفت شناسی دینی بومی، مروری بر فراز و فرود فرقه معتزله از آغاز تا دوره ی معاصر

امکان شناخت خدا  و صفات او نزد معتزله

رابطه ی عقل و ایمان نزد معتزله

نگاهی تحلیلی و انتقادی به خردگرایی معتزلی

در معرفت شناسی دینی معاصر آیا دیدگاه های  معتزله قابل طرح است و می توان از آن آموخت؟

شرکت در این دوره برای چه کسانی مفید است؟

شرکت در این دوره برای فلسفه دین، فلسفه، الهیات، کلام و برای تمامی متخصصان و علاقه‌مندان علوم انسانی مفید است.

مدت زمان دوره : 8 ساعت ( 2 جلسه 4 ساعته) 2 روز

زمان برگزاری: روز های چهارشنبه ، ساعت 9 تا 13       تاریخ شروع : 31خرداد ماه1402

با ارائه گواهینامه معتبر و مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دارای ارزش علمی و اداری و قابل ترجمه

برای اطلاعات بیشتر و ثبت نام:  Mata.ihcs.ac.ir

کانال ایتای مرکز:    eitaa.com/mataihcs

مشاوره: 88624485

در صورت نیاز به شماره 09104107131 پیام بدهید

تهران- بزرگراه کردستان- نبش خیابان دکتر صادق آئینه وند (64 غربی)

مدیریت ترویج دستاوردهای پژوهش های علوم انسانی