مطالب

زورخانه مکانی است که ارتباط تنگاتنگی با پهلوانی دارد و از ایام کهن محلی برای پرورش مردانی بوده است که در هنگام حمله متجاوزین به کشور در برابر دشمنان ایستادگی نمایند. حضور در زورخانه و شرکت در مراسم آن آداب خاصی دارد و اجرای حرکات ورزشی توسط پهلوانان مستلزم پوشیدن لباس ویژه ای است. این لباس که به تنبان یا تنکه معروف است ویژگی های خاصی دارد و ورزشکاران جهت دریافت آن، باید سلسله مراتبی را طی کنند. پوشاک ورزش زورخانه ای در ایران با وجود سابقه ای کهن و باستانی به روشنی مورد مطالعه جامع قرار نگرفته است. این پوشاک معمولاً از پارچه و چرم تهیه می شود و با نقوش سنتی که ریشه در هنر کهن ایران دارند، تزئین می شود. غالب ترین نقوش تزئینی در آن بته جقه است که در صور گوناگونی ظاهر می گردد و آن را نمادی از سرو دانسته اند. بته می تواند با حفظ هویت گیاه گونگی خود در فرم های دیگری ظاهر گردد که دستاورد هنر و خلاقیت هنرمندان اعصار مختلف است. این نقوش ره آورد آیین ها، اسطوره ها و باورهای مردمان گذشته است که به صورت نمادین بر روی پوشاک ورزش زورخانه جلوه گر می شود. اهداف مقاله: 1. بررسی پوشاک زورخانه ای و تزئینات آن ها 2. بررسی نقوش و نمادها در پوشاک زورخانه ای سوالات: 1. پوشاک ورزش زورخانه شامل چه اجزایی می شود؟ 2. نقوش تزئینی در پوشاک ورزش زورخانه چگونه است و چه مفاهیمی دارند؟ شیوه گردآوری مطالب و داده های مورد استفاده کتابخانه ای، اسنادی و میدانی بوده که با روش توصیفی و تحلیلی به انجام رسیده است.  

روان شناسی دین و مطالعه موضوعات معنوی در دو دهه اخیر، به طور فزاینده ای مورد توجه روان شناسان مدیریتی قرار گرفته است. با این حال، اهمیت هوش معنوی در محیط های ورزشی از طرفی و همچنین نبود ابزاری برای سنجش جایگاه هوش معنوی در محیط های ورزشی از طرف دیگر، ضرورت بررسی محیط معنوی ورزش باستانی و چگونگی تأثیر آن را بر کارآیی و عملکرد ورزشکاران روشن می کند. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری آن تمامی باستانی کاران (1100N=) شهرستان یزد در سال 1390 بودند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند (186n=). ابزار اندازه گیری داده ها، پرسشنامه استاندارد هوش معنوی هیلدبرانت (2011) با چهار مؤلفه تفکر انتقادی وجودی، تولید معنی شخصی، آگاهی و توسعه حالت آگاهی سنجیده شد. یافته های آزمون آماری استنباطی PLS نشان داد بین تمام مؤلفه ها (تفکر انتقادی وجودی، تولید معنی شخصی، آگاهی و توسعه حالت آگاهی) ارتباط مثبت و معنی داری در سطح 01/0 برقرار است که نشان دهنده ارتباط ساختاری بسیار زیاد هر یک از مؤلفه هاست. نتایج آماره AVE نشان داد از میان عوامل اثرگذار بر هوش معنوی، تفکر انتقادی وجودی و توسعه حالت آگاهی بیشترین توان تبیین واریانس هوش معنوی را داشتند. همچنین بر اساس مدل مستخرج، مجذور همبستگی تبیین شده عوامل اثرگذار بر سازه هوش معنوی (958/0 R2:) به دست آمد. با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت با تقویت یکی از ابعاد وجودی ورزشکاران، مثل بعد جسمانی، می توان ابعاد دیگر همچون بعد آگاهی یا توسعه حالات شخصی از بعد معنوی آن ها را تقویت کرد و در نهایت، سبب ارتقای سطح جسمانی و روان شناختی ورزشکاران شد.

هدف تحقیق، ارتباط اثربخشی مربیان با خلاقیت فردی ورزشکاران زورخانه ای و نقش میانجی تعهد ورزشی بود. روش تحقیق توصیفی -همبستگی که با استفاده از معادلات ساختاری انجام گردید. ورزشکاران زورخانه ای به تعداد 396 نفر که در مسابقات سال1398شرکت نمودند پرسشنامه های مقیاس رهبری، اثربخشی مربیان، مقیاس تعهدورزشی و خلاقیت فردی را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی_استنباطی نظیر آزمون کشیدگی و چولگی، تحلیل عاملی تأییدی (روایی سازه) و تحلیل مسیر (مدل سازی معادلات ساختاری) با استفاده از نرم افزارهای Spss و Lisrel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد، اثربخشی مربیان بر تعهدورزشی تأثیرگذار و بالعکس بر خلاقیت تأثیری نداشت. همچنین تعهد ورزشی بر خلاقیت ورزشی ورزشکاران اثرگذار و ارتباط بین اثربخشی مربیان با خلاقیت را نیز میانجی می کند.  بر اساس نتایج تحقیق پیشنهاد می شود مربیان ورزش های زورخانه ای با اتحاذ شیوه تصمیم گیری مناسب به ارتقای اثربخشی، خلاقیت و تعهد ورزشی ورزشکاران بپردازند تا از این طریق و باتوجه به اینکه در ورزش های زورخانه ای فضایل اخلاقی جایگاه والایی دارند، بتوانند موفقیت های بیشتری را کسب نمایند.

مرشدی، هنر ضرب نوازی و خواندن آوازهای حماسی در زورخانه است. از دیرباز این هنر بومی سینه به سینه به هنرجویان منتقل شده است اما امروزه فدراسیون پهلوانی و ورزش زورخانه ای بر هنر مرشدی نظارت دارد. ضرب نوازی طی سالیان طولانی فشار بسیاری بر بدن وارد می آورد. چهار عضو بدن مرشدان در معرض ابتلا به بیماری قرار دارند. این نواحی عبارتند از حنجره، کلیه، بخش شنوایی گوش ها و پوست. با بررسی و مطالعه تجارب مرشدان دریافتیم با آموزش صحیح و اصولی، مراقبت وآمادگی لازم جسمی و روحی تا حدود زیادی بیماری های حنجره و کلیه در این افراد کاهش می یابد. هدف از پژوهش حاضر آن است تا علاوه بر معرفی برخی بیماری هایی که مرشدان زورخانه بدان مبتلا می شوند، اطلاعاتی در مورد پیشگیری و درمان این بیماری ها بر اساس دانش پزشکی عامیانه ارائه شود. تاکنون پژوهش مستقلی درباره بیماری های مرشدان زورخانه صورت نگرفته و تنها در برخی منابع به بروز بیماری های پوستی در میان آنان اشاره شده است. داده های ارائه شده بر پایه پژوهش های میدانی نگارنده و مصاحبه های عمیق با مرشدان پیشکسوت، زورخانه داران، سازندگان اسباب و آلات ورزش باستانی، باستانی کاران و حضور در زورخانه ها طی سال های 1396و 1397 در استان تهران به دست آمده است. کلید واژه ها مرشد- زورخانه- ورزش باستانی - بیماری

زورخانه در رهبری فکری نهضت های آزادی بخش و ترویج آداب و آیین فتوّت و کردار جوانمردانه در دوران پرفراز و نشیب تاریخ ایران زمین نقش مهمی ایفاء کرده است. بنابراین، این مطالعه در پی تبیین فرایند اجتماعی– فرهنگی عیّاری و شکل گیری ورزش یا در واقع مکتب زورخانه ای در ایران است. از حیث روش شناسی، رویکرد این مطالعه کیفی است و از روش نظریه داده بنیاد هم ساخت گرایانه (رویکرد چارمز) استفاده شده است. مشارکت کنندگان این مطالعه (مطلعین کلیدی)، پهلوانان صاحب نظر و باسابقه که هم از نظر عملی و هم نظری آشنا به فرهنگ، تاریخ، آداب و رسوم زورخانه و همچنین پژوهشگران دارای سابقه پژوهش در این حوزه بودند که به شیوه گلوله برفی انتخاب شدند و در مجموع نوزده مطلع کلیدی و صاحب تجربه در ورزش زورخانه ای از طریق نمونه گیری کیفی یا هدفمند جذب شدند. برای گردآوری داده ها از یک مصاحبه نامه نیمه ساختمند استفاده شده و مصاحبه ها تا حصول به اشباع نظری ادامه یافت. یافته های این پژوهش نشان می دهد که می توان فرایندِ اجتماعی-فرهنگی عیاری و شکل گیری مکتب زورخانه در ایران را می توان در سه خوشه معنایی تبیین و تلخیص کرد: الف) پدیده محوری: کنش ها، واکنش ها و برهم کنش های جاری در فضای زورخانه؛ ب) عوامل زمینه ای یا شرایط اثرگذار بر کنش ها، واکنش ها و برهم کنش های عیاری که بخشی از آنها تسهیل کننده و بخشی دیگر بازدارنده آن هستند و ج) مؤلفه-های مربوط به پی آیندها و آثار کنش ها، واکنش ها و برهم کنش ها در فضای زورخانه که شامل فضای حاکم بر زورخانه، فضای حاکم بر محیط ورزش به عنوان یک محیط بینابین و جامعه به عنوان محیط کلان.

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی نقش ورزش زورخانه ای در نهادینه کردن سبک زندگی ایرانی اسلامی بود. روش: روش پژوهش، نیمه تجربی(طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل) بود. جامعه پژوهش را دانشجویان پسر دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 98-1397 تشکیل می دادند. شرکت کنندگان به صورت نمونه گیری خوشه ای، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. به گروه آزمایش به مدت 10 جلسه ورزش زورخانه ای و به گروه کنترل، ورزش هندبال آموزش داده شد. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه سبک زندگی ایرانی اسلامی کاویانی(1390) بود. روایی پرسشنامه تأیید و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ، 87/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کولموگوروف اسمیرنف، آزمون لون و آزمون تی مستقل و وابسته استفاده شد. یافته ها: گروهها در پیش آزمون به لحاظ سبک زندگی ایرانی اسلامی با یکدیگر تفاوت معناداری نداشتند؛ اما در پس آزمون، گروه آزمایش به طور معناداری دارای نمرات بهتری در سبک زندگی ایرانی اسلامی بودند. نتیجه گیری: ورزش قابلیت بالایی در جامعه پذیری دارد. باورها و نگرشهای ورزش زورخانه ای که منطبق با سبک زندگی ایرانی اسلامی است، در قالب شعر و موسیقی ارائه می شود و تأثیر مضاعف بر دانشجویان می گذارد و سبب جامعه پذیری سبک زندگی ایرانی اسلامی در میان آنان می شود.

زورخانه جزئی از مردمی ترین اندام واره های شهر به مثابه مکانی فراورزشی، میراث معنوی فرهنگ و معماری ایرانی و آموزه های تربیتی آن متضمن منشی پسندیده در روابط فردی و اجتماعی است. ازاین رو تناسب کارکرد و ساختار کالبدی در معماری زورخانه، موضوع پژوهش حاضر است که با هدف بازپژوهی در آداب اجتماعی و ارتقای تجربه تعاملات اجتماعی در نمونه های معاصر به ارزیابی مؤلفه های شکل دهنده آداب و کارکردها و نیز رویکردهای کالبدی مؤثر بر انجام پذیری این آداب در نمونه های مطالعاتی می پردازد. سؤال تحقیق آن است که عناصر سازمان کالبدی فضایی زورخانه چه نقشی در انگیزه و شیوه اجرای آداب اجتماعی آن دارد؟ کدام ویژگی ها و رویکردهای کالبدی فضایی در تسهیل شکل دهی به آداب اجتماعی زورخانه اثرگذارند؟ روش تحقیق شامل ترکیبی از رویکرد کیفی به صورت تحلیل و تفسیر اطلاعات کتابخانه ای پیرامون نظریه محیط و تعامل اجتماعی و نیز رویکرد کمی/کیفی و نرم افزاری برمبنای نمونه موردی است که به صورت مشاهده و تحلیل با شبیه ساز رایانه ای دپت مپ و ای گراف جهت بررسی چیدمان فضایی زورخانه های تاریخی ایران انجام گرفته است. نمونه ها شامل 8 زورخانه شاخص از 3 دوره تاریخی صفوی، قاجار و پهلوی در شهرهای تهران، یزد، اصفهان، قزوین، آران و بیدگل و خرم آباد است. عوامل مؤثر بر شیوه اجرای آداب اجتماعی در زورخانه های تاریخی ازطریق بررسی تطبیقی نمونه ها به روش استدلال منطقی و قیاسی ارزیابی و استنتاج شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که موقعیت و ارتباط عناصر در سازمان کالبدی فضایی زورخانه نقش مؤثری در تسهیل اجرای آداب اجتماعی آن دارد؛ به طوری که جایابی سردم در مسیر زنجیروار فضاهای ورودی، موقعیت گود در عمیق ترین لایه های پیکربندی و چیدمان غرفه های پیرامونی گود و رابطه بصری/ فیزیکی عناصر با یکدیگر بر شیوه شکل دهی به آداب اجتماعی زورخانه اثرگذار است.

صنعت گردشگری در قرن حاضر، به عنوان یکی از پر رونق ترین صنایع، و نیرو محرکه توسعه اقتصاد جهانی، شناخته می شود. این صنعت نو ظهور، توانسته با تاثیرگذاری خود روی دیگر صنایع، نظر بسیاری از دست اندر کاران صنایع را به خود جلب کند. ورزش نیز به عنوان یکی از صنایع بزرگ و با اهمیت در دنیای کنونی، مطرح می باشد. که از تلفیق آنها یکی از شگفت انگیزترین صنایع خدماتی مدرن به نام صنعت "گردشگری ورزشی" به وجود آمده است. این شاخه از گردشگری، درچند دهه اخیر، رشد فراوانی داشته است. و بسیاری از کشورها، دراین زمینه، اقدام به پژوهش، برنامه ریزی، سرمایه گذاری و بازاریابی کرده و از این محل، توانسته اند گردشگری را در کشور خود توسعه داده وازفواید زیاد آن در زمینه های اقتصادی بهره مند گردند. اصفهان نیز، با دارا بودن منابع و جاذبه های متعدد طبیعی و انسانی، یکی از شهر های اثرگذار در زمینه توسعه گردشگری ورزشی می باشد. اما متأسفانه، فقدان شناخت کافی، عدم مدیریت و نبود استراتژی های مدون و مشخص باعث غفلت از این حوزه و از دست رفتن فرصت های منحصربه فرد موجود در این شهر، شده است.هدف این پژوهش، بررسی نقش زورخانه ها در توسعه گردشگری ورزشی،در شهر اصفهان می باشد. واز مدل SWOT برای تحلیل آن استفاده شده است. روش پژوهش براساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی – موردی است. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه وآمارهای توصیفی(میانگین وانحراف معیار) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داده عامل نبود افراد متخصص در حوزه گردشگری ورزشی، کمبود امکانات رفاهی وحمل ونقل مناسب برای گردشگران ورزشی، تبلیغات بسیار کم در این زمینه، قدیمی بودن ساختمان زورخانه ها و آشنایی نداشتن مردم با زورخانه ها، در ضعف توسعه گردشگری ورزشی زورخانه های شهر اصفهان، نقش دارند.

 از ادوار گذشته خیرخواهی و کمک به نیازمندان با روح ورزش زورخانه ای عجین بوده و است. هدف پژوهش حاضر تجزیه وتحلیل فعالان ورزش زورخانه براساس انگیزه های مشارکت در بازاریابی خیرخواهانه با استفاده از رویکرد ترکیبی است. در گام اول با استفاده از رویکرد کیفی (تحلیل محتوا)، 50 کد به عنوان انگیزه های مشارکت در بازاریابی خیرخواهانه استخراج و با توجه به مشابهت و قرابت معنایی در 10 عامل دسته بندی شدند و بر مبنای آن پرسشنامه پژوهش طراحی شد. در گام دوم از رویکردهای کمی در علم داده کاوی (تشریحی و پیش بینی) به منظور بررسی جامعه آماری استفاده شد. به منظور تشریح جامعه پژوهش، 393 فعال این ورزش با استفاده از شاخص دیویس-بولدین در دو خوشه مجزا از هم خوشه بندی و بررسی شدند. همچنین به منظور طراحی مدل پیش بینی کننده رفتار فعالان ورزش زورخانه ای در فعالیت های خیرخواهانه از شبکه های عصبی مصنوعی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در خوشه اول به ترتیب عمل متقابل، تمایل به سرگرمی و کسب لذت، اهمیت احساسی و در خوشه دوم به ترتیب آموزه های مذهبی، نیاز به کمک دیگران و تمایل به مشارکت اجتماعی بیشترین مراکز خوشه ها را به دست آورده اند. به کارگیری شبکه های عصبی نشان داد متغیرهای مستقل پژوهش حاضر از قابلیت پیش بینی کنندگی بالایی برخوردارند و با استفاده از آنها می توان تغییرات متغیر وابسته را با دقت 958/0 پیش بینی کرد. همچنین نتایج تحلیل حساسیت اهمیت متغیرهای جمعیت شناختی، نمادین و آموزه های مذهبی در مشارکت فعالان ورزش زورخانه ای در فعالیت های خیرخواهانه را تأیید کرد.

نقش ورزش در هویت پذیری، الگوسازی، اجتماعی شدن و هنجارپذیری نوجوانان وجوانان،غیر قابل انکار است.هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تاثیر فرهنگ حاکم در ورزش های آئینی-میراثی برتوسعه سرمایه اجتماعی جوامع شهری بود.جامعه آماری پژوهش شامل مسئولین، پیشکسوتان، مربیان و ورزشکاران مطرح وفعال و علاقمندان حاضر در مسابقات ورزش های زورخانه ای و پهلوانی و اساتید دانشگاه در استان خراسان رضوی به تعداد 758 نفر بودند.با استفاده از فرمول جدول مورگان و کرجسی تعداد 260 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند که ازطریق پرسشنامه الکترونیکی به سوالات پاسخ دادند. ماهیت پژوهش حاضر کاربردی و از نظر روش تحلیل از نوع تحقیقات توصیفی-همبستگی بود که با استفاده از روش معادلات ساختاری انجام گرفت. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه استاندارد ۱۳ عبارتی سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (۱۹۹۸) و پرسشنامه محقق ساخته 9 عبارتی فرهنگ حاکم بر ورزش های میراثی-آئینی جمع آوری گردید. بعد از تایید روایی صوری و محتوایی پرسشنامه تحقیق توسط متخصصان و روایی سازه توسط شاخص AVE و ضریب پایایی ابزار توسط آزمون آلفای کرونباخ،جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی با کمک نرم افزارهای آماری SPSS22 و Smart PLS2استفاده شد.ضرایب مسیر وشاخص های برازش مدل نشان دادکه فرهنگ حاکم درورزش های میراثی-آئینی برتوسعه سرمایه اجتماعی جوامع شهری تاثیر معنی داری دارد. با عنایت به یافته های تحقیق می توان نتیجه گرفت که ورزش های میراثی-آئینی می توانند به عنوان وسیله ای برای ایجاد روابط دوستانه وارتباطات اجتماعی جدید به ویژه بین طبقات مختلف جامعه شهری به لحاظ مذهب وقومیت مورد استفاده قرار گیرد.