ترتیب بر اساس: جدیدترینمرتبط ترین
فیلتر های جستجو: جغرافیای-تاریخی- حذف فیلتر ها
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱۷۰ مورد.
۸۱.

جغرافیای تاریخی و فرهنگ عامه ممسنی و رستم

نویسنده:

کلید واژه ها: جغرافیای تاریخی ممسنی رستم طایفه ایل ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 203
ممسنی یا مماسنی، طایفه ای از بومیان جنوب زاگرس بودند که به دامداری و کوچ روی اشتهار و مشغول بوده و بنا به روایت های مختلف و دلایلی چند از جمله همین کوچ رو و جنگجو بودن، به دنبال یافتن مرتع و جایگاهی درخورتر برای زندگی به منطقه شولستانات وارد شده، بومیان این منطقه را سرکوب کرده و خود بر این منطقه که امروزه به همین نام یعنی ممسنی خوانده می شود مسلط شدند. منطقه شولستانات (ممسنی امروز) در شمال غربی شیراز، و جنوب غربی استان فارس قرار دارد . و در هر دوره تاریخی قسمتی از آن جدا و زمیمه شهرستان یا استان مجاور می شده است. که در سال های اخیر نیز طایفه رستم در قالب شهرستانی مستقل تحت عنوان شهرستان رستم، از طایفه ممسنی جدا شد. ممسنی ها دارای آداب و رسوم خاص و فرهنگی مشترک با سایر همزبانان خویش مثل بختیاری ها و حتّی فارس ها هستند، لرهای فارس-نشین ممسنی و رستم بسیاری از رسم ها و آیین سنتی خویش را حفظ و حتّی امروزه نیز در مراسم هایی مثل عروسی، عزاداری، عید نوروز و ... آن ها را انجام می دهند. ممسنی ها شیعه مذهب ولی در آیین و شریعت دارای تسامح بسیار می باشند. زندگی روزمره را با دامپروری و کشاوری و نیز امروزه با اشتغال در برخی نهادهای دولتی و حکومتی در کنار تجارت و ... می گذرانند، این درحالی ست که در گذشته ای نزدیک، این مردم علاوه بر کشاورزی و دامداری، از راه غارت و راهزنی، شکار و ... نیز کسب معیشت می کردند؛ که این خود همواره باعث ضدیت ایشان با حاکمان و حکومت های وقت می شده است.
۸۳.

بررسی جغرافیای تاریخی محل و جایگاه اصحاب رس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عیون اخبار الرضا اصحاب رس جشن های ایرانی نوروز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 851 تعداد دانلود : 655
با ورود اسلام به سرزمین ایران و رواج زبان عربی، بسیاری از منابع تاریخی کهن ایرانی در اختیار اعراب قرار گرفت. یکی از این منابع عربی که به بخشی از تاریخ ایران باستان پرداخته، حدیث رس است. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه جغرافیای تاریخی داستان اصحاب رس از کتاب عیون اخبار الرّضا است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که مکان رویداد داستان اصحاب رس از کتاب عیون اخبار الرّضا در کجا قرار دارد؟ این پژوهش از نظر هدف نظری و از نظر ماهیت و روش انجام تاریخی - تحلیلی است و اطلاعات و داده های آن به شیوه کتابخانه ای و با ابزار شناسه برداری از منابع اصلی و مکمل تهیه شده است. جامعه آماری این پژوهش، روایت درج شده در منبع عیون اخبار الرضا است که در نهایت با روش کیفی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش، جغرافیای دقیق و مکان رویداد اتفاق های حدیث رس را ارائه می کند تا اطلاعات دقیق تری از تاریخ ایران باستان در تاریک ترین ادوار آن به دست آید.
۸۴.

جغرافیای تاریخی مکران در سده های میانۀ اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جغرافیای بلوچستان تاریخ مکران گدروزیا مورخان اسلامی متون جغرافیایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 200 تعداد دانلود : 468
مَکُّران منطقه ای وسیع در جنوب شرقی فلات ایران بود که مرزهای آن از کرمان در غرب تا حدود سند در شرق کشیده شده بود. این ناحیه وسیع از شمال به سیستان و از جنوب به دریای عمان محدود بود. ماکا، میکا، موکران و... نامهایی است که در دوره های مختلف تاریخی به این ناحیه اطلاق می شده است . این سرزمین، از موقعیت جغرافیایی ویژه ای برخوردار است و بنادر آن از دیرباز، جایگاه تجاری ممتازی داشته اند. مکران، از تاریخی چندهزار ساله و تمدنی ارزشمند بهره مند است. درباره ریشه لغوی مکران و محدوده آن سرزمین و نیز پیوستگی اداری و سیاسی آن جا با ایالت های مجاور، نظرات گوناگونی وجود دارد. همچنین، در مورد شهرها، بنادر و آبادی های مربوط به مکران، اختلاف آراء بسیار است .
۸۵.

معرفی کتاب: «مقدمه ای بر جغرافیای تاریخی ایران»

۸۶.

نگاهی به جغرافیای تاریخی لرستان با تکیه بر شاپورخواست

کلید واژه ها: لرستان شاپورخواست قلعه کوه راه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 267 تعداد دانلود : 891
لرستان به معنای سکونتگاه مردم لر، واژه ای است که به سرزمینی لُرنشین اطلاق میگردد و به معنای گسترهی جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. آب و هوا، کوه، جنگل و رود کالبد وجودی این مرز و بوم را به خود اختصاص داده است. این شرایط جغرافیایی بر سرنوشت مردمی کهن در سرزمینی به قدمت تاریخ متأثر بوده و این آب و خاک را نزد حکومت های باستان ایران دارای اهمیت نموده است. قلعه شاپورخواست فانوس سرزمین لُرنشین، خود دلیل بر قدمت این مرز و بوم است.این تحقیق در ردیف تحقیقات تاریخی است که اطلاعات مربوط به آن به صورت کتابخانه ای جمع آوری شده و به صورت توصیفی و تحلیلی به نگارش درآمده است. هدف از انجام این پژوهش آن است که در ابعاد مختلف، شرایط تاریخی و جغرافیایی لرستان، نقش و تأثیر شاپورخواست در اهمیت لرستان نزد دولت های باستان مورد بررسی قرار گیرد. با بررسیهای انجام شده پیرامون پژوهش میتوان دریافت که سرزمین لرستان از لحاظ موقعیت جغرافیایی برای حکومت های باستان راه ارتباطی مناسبی میان شرق و غرب، شمال و جنوب بوده است. در این مقاله به مواردی چون، شرایط آب و هوایی، موقعیت جغرافیایی، جایگاه لرستان در ارتباطات حکومت های باستان، قلعهی فلکالافلاک، شاپورخواست و اهمیت آنها در سرنوشت لرستان اشاره شده است.
۸۷.

بررسی مشترکات جغرافیای تاریخی فرهنگی، اجتماعی کشورهای ایران وتاجیکستان

نویسنده:
تعداد بازدید : 526 تعداد دانلود : 522
امروزه یکی از اساسی ترین روش ها در جهت بالا بردن ارتباط سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی ، یافتن مشترکات بین کشورها مخصوصاً فرهنگ ، زبان و ... است ایران و تاجیکستان در آسیای مرکزی دارای مشترکات فراوانی در تاریخ ، فرهنگ ، زبان و دین هستند ، از این رو علایق و پایبندی به آداب و رسوم اجداد و نیاکان موجب افزایش میزان همبستگی بین ساکنان هر دو کشور گردیده است . جشن نوروز و عشق به ادبیات مشترک و شعرای بزرگ فارسی زبان پیوند دیرینه ای را بین مردم هر دو کشور بوجودآورده است که در صورت توجه به آن می تواند در اشاعه فرهنگ ایرانی ، اسلامی با حفظ هویت ملی ، بصورت منطقه ای تأثیر مناسبی داشته باشد لذا در این باب ایجاد ظرفیت های لازم فرهنگی ، هنری با تشکیل انجمن های ادبی و برگزاری برنامه های فرهنگی به همراه آموزش زبان فارسی زمینه و فرصت جدیدی در منطقه آسیای مرکزی برای ایران ایجاد خواهد نمود ، که شاید از عمده ترین تأثیرات آن بتواند موجب حیات مجدد جاده ابریشم در منطقه گردد چرا که وضعیت جغرافیایی این کشورها و دوری از آب های آزاد دنیا ایران را به عنوان امن ترین کشور در انتقال انرژی و بازرگانی منطقه ای معرفی خواهد کرد .
۸۸.

جغرافیای تاریخی خلیج فارس با تکیه بر نزهه القلوب حمدالله مستوفی و جغرافیای حافظ ابرو

تعداد بازدید : 85 تعداد دانلود : 711
آثار و متون بسیاری از جغرافی نگاران مسلمان برجای مانده که در شناخت جغرافیای ایران و خلیج فارس بسیار موثر است. نگارش آثار جغرافیایی در بین مسلمانان از قرن سوم و چهارم هجری شروع شد و تا عصر مغولان و ایلخانان و تیموریان در قرون هفتم و هشتم ادامه یافت؛ از جمله این آثار میتوان به نزهه القلوب حمدالله مستوفی در عصر ایلخانان و جغرافیای حافظ ابرو در عصر تیموریان اشاره کرد که در این آثار به جغرافیای تاریخی خلیج فارس اشاره شده است. نزهه لقلوب از جمله متون قرن هشتم هجری است که در بررسی جغرافیایی بسیاری از مناطق جهان اسلام در آن عهد اهمیت اساسی داشته است. حمدالله مستوفی خلیج فارس را با عنوان «بحر فارس» و یا تنها با لفظ «دریا» یا «بحر» یاد کرده است. از جمله متون مهم دیگری که برای شناخت موقعیت جغرافیای خلیج فارس از اهمیت بسزایی برخودار است، کتاب جغرافیای حافظ ابرو یکی از مشهورترین مورخان دوره تیموری میباشد. این کتاب بنوبه خود بمانند نزهه القلوب سهم بسزایی در شناخت خلیج فارس دارد. پژوهش حاضر، در پی شناخت موقعیت خلیج فارس، سواحل، بنادر، جزایر و رودهایی که به آن میریزند را از دیدگاه حمدالله مستوفی و حافظ ابرو مورد بررسی قرار میدهد.
۸۹.

مبانی نظری جغرافیای تاریخی (درک تاریخی در جغرافیا یک رویگرد آرمان گرا (2))

۹۰.

جغرافیای تاریخی شهر شاپورخواست از قرن3 تا 8 ه.ق(مقاله علمی وزارت علوم)

۹۱.

جغرافیای تاریخی مصر در قرآن کریم و عهد عتیق(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: قرآن عهد عتیق مصر نیل جغرافیای تاریخی مصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 188
بررسی تطبیقی جغرافیای تاریخی مکان های مذکور در قرآن و عهد عتیق، از برخی ابهامات تاریخی و تفسیری پرده برمی دارد. قرآن به جغرافیای تاریخی کشور مصر، ازجمله حاصلخیزی، ذخایر، مفاخر تاریخ ادیان مصر، طبقه بندی حکام و پادشاهان مصر، شکرگزاری حضرت یوسف برای سکونت در مصر و... اشاره کرده است. قرآن کریم در سرگذشت افکندن موسای نوزاد در رود نیل، مباهات فرعون به حکومت مصر و مدیریت شاخه های منشعب شده از آن، به رود نیل (واقع در مصر) اشاره کرده است. واژة مصر پنچ بار در قرآن ذکر شده که دو مورد اشاره به سرزمینی است که یوسف از کنعان به آنجا سفر کرد و سه مورد دیگر همان سرزمین را ذکر می کند و اشاره دارد که حضرت موسی و قوم او به امر خداوند از آن به سوی ارض مقدس مهاجرت نمودند.
۹۴.

آموزش و پژوهش میان رشته ای در جغرافیای تاریخی

کلید واژه ها: جغرافیای تاریخی آموزش و پژوهش زبان شناسی تاریخی مردم شناسی تاریخی جی آی اس تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 352 تعداد دانلود : 151
جغرافیای تاریخی، از مهم ترین حوزه های علمی در بررسی و تحلیل ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است. با توجه به نیازهای کنونی در زمینه ی تاریخ پژوهشی، ارائه ی طرح ها و راهکارهای نوین از طریق دیدگاه های میان رشته ای، در عرصه ی پژوهش و آموزش جغرافیای تاریخی ضروری است. برخی از مهم ترین آگاهی های تاریخی، برگرفته از منابع دانش جغرافیاست، با این حال، در دهه های اخیر، تلاش بایسته ای برای بهره گیری از این دانش صورت نگرفته است. از دیگر سو، پایان نامه ها و مقاله های بسیاری به این موضوع اختصاص می یابد، بی آنکه بر پایه ی دانش های میان رشته ای در این حوزه و چارچوب های نظری آن باشد. از این رو، بایسته است به این موضوع علمی، با دیدگاهی میان رشته ای توجه شود تا راهکاری علمی و عملی برای بهره گیری بیشتر از جغرافیای تاریخی در نظام آموزشی و پژوهشی به دست آید. برخی از این گونه موضوعات، عبارتند از: جغرافیای اقتصادی، جغرافیای فرهنگی، جغرافیای اجتماعی، جغرافیای سیاسی، جغرافیا و مردم شناسی تاریخی، زبان شناسی تاریخی، مکان پژوهی و شهرپژوهی جغرافیایی و جی آی اس تاریخی.
۹۵.

جغرافیای تاریخی شبکة آب‌های بین‌النهرین(بخش اول: محور دجله)

نویسنده:

کلید واژه ها: عراق سواد کانال سورستان جزیره دجله آبریز خابور زاب زرم سربط ساتیدما ذیب(ذئب) رمس مسولیات کاروخه باسنفا دیاله (تامرا، سیروان، گاورود) ثرثار نهر میسان و دستمیسان دجلة کور دجله عوراء و شط العرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 622
سرزمین بین‌النهرین1 شامل بخش عمدة عراق کنونی و بخش‌هایی از جنوب شرق کشور ترکیه، از گذشته‌های بسیار دور با نام دو رود دجله و فرات قرین شده و بی‌تردید این دو رود در کنار برخورداری این سرزمین از خاک‌های رسوبی حاصل‌خیز، رمز آبادی و معروف شدن آن به عنوان یکی از «جنات‌ أربعة دنیا» و شکل‌گیری تمدن‌های درخشان در این منطقه بوده است. با وجود این، آگاهی از نقش دو رود مزبور در حیات‌ اقتصادی و اجتماعی این سرزمین بسیار کلی و مبهم است. طبعاً بررسی سرچشمه‌ها و آب‌ریزهای این دو رود و مهم‌تر از آن، بررسی نهرها و کانال‌های مصنوعی منشعب از دجله و فرات، و به عبارت دیگر چگونگی مدیریت آب‌های انباشته شده در قالب این دو رود، و هم‌چنین مطالعة آسیب‌های ناشی از کوتاهی در مدیریت آب‌های دجله و فرات، نظیر پیدایش اراضی باتلاقی، شرط اساسی شناخت بهتر آثار این دو رود در زندگی مردمان ساکن این منطقه است. پژوهش حاضر، مسایل و موضوعات مورد اشاره و تحولات تاریخی آن‌ها را طی دو بخش و در قالب دو محور دجله و محور فرات، مورد بررسی قرار می‌دهد که اینک بخش نخست آن تقدیم می‌شود.
۹۶.

«چهارسو و نگرشی کوتاه بر تاریخ و جغرافیای تاریخی»

۹۷.

جغرافیای تاریخی منطقه دشمن زیاری در ایل ممسنی فارس

کلید واژه ها: دشمن زیاری تیرمردان ممسنی تنگ بوان قلعه سفید جغرافیای تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 64 تعداد دانلود : 508
جغرافیای تاریخی یکی از حوزه های مشترک بین دو علم تاریخ و جغرافیا است که در پژوهش های میدانی اهمیت بسیار بسزایی دارد. پژوهش حاضر به شیوه اسنادی و میدانی، در پی بررسی و تحلیل جغرافیای تاریخی منطقه دشمن زیاری است. دشمن زیاری یکی از مناطق شهرستان نورآباد ممسنی در سر حدات شمال غربی استان فارس در منطقه ای کوهستانی واقع شده است که با وجود فاصله نزدیکی که به کلان شهر شیراز دارد، هم چنان بکر و ناشناخته باقی مانده است. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است، این منطقه سابقاً تیرمردان نام داشته، که علاوه بر ناحیه کنونی دشمن زیاری بخش هایی از مناطق جاوید، تنگ بوان و حتی قلعه سفید را شامل می شده است که در حمله افغان ها به فارس در سال 1339 ه.ق. روستاهایش در آتش سوختند و مردمش پراکنده شدند. اواخر دوره صفویه طایفه دشمن زیاری به همراه دیگر طوایف ممسنی به این منطقه مهاجرت کردند و بعد از سکونت، نام خود را بر این منطقه گذاشتند.
۹۹.

معرفی کتاب «جغرافیای تاریخی ایران (در قرن نهم هجری)»

۱۰۰.

مطالعه بینامتنی جغرافیای تاریخی مکان رویداد گذر سیاوش از آتش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاهنامه سیاوش گذر از آتش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 979 تعداد دانلود : 73
شاهنامه یکی از مهم ترین سروده های حماسی جهان است. داستان سیاوش و گذر او از آتش یکی از زیباترین داستان های شاهنامه فردوسی است. در دوران معاصر با وجود پژوهش های گسترده در خصوص شاهنامه، پژوهش های اندکی در زمینه جغرافیای تاریخی آن صورت گرفته است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی مکان رویداد گذر سیاوش از آتش از منظر جغرافیای تاریخی است. سؤال اساسی این پژوهش آن است که مکان گذر سیاوش از آتش بر طبق اسناد و مدارک مکتوب کجا قرار دارد؟ روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی تحلیلی، با رویکرد تطبیقی است و روش جمع آوری اطّلاعات، کتابخانه ای و میدانی است. جامعه آماری این پژوهش بر اساس منابع مکتوب با استفاده از روش تجزیه وتحلیل محتوای کیفی از منابع مکتوب تاریخی، جغرافیای و ادبی، انتخاب شده است. با بازدید میدانی، جغرافیای صحیح از میان مکان های معرّفی شده، انتخاب و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است تا درستی آن ازنظر منابع مکتوب سنجیده شود. درنهایت با مقایسه این مکان خاص با منابع کهن تاریخی، میزان دقّت و صحّت آن به بوته آزمایش گذاشته شده تا هرچه دقیق تر محلّ احتمالی گذر سیاوش از آتش بر اساس منابع مکتوب و مکمّل معرّفی گردد. نتایج حاصل از این پژوهش، جغرافیای دقیقی از محلّ احتمالی گذر سیاوش از آتش را براساس منابع مکتوب ارائه داده است که با منابع تاریخی و جغرافیایی و ادبی و باستان شناسی هم خوانی و هماهنگی دارد.

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان