فضای گردشگری

گردشگری به واسطه تأثیرات مختلفی که بر جوامع، اعم از نقاط شهری و روستایی، بر جای می گذارد، در صورت مدیریت بهینه و کارآمد می تواند زمینه های توسعه و پیشرفت جوامع میزبان را فراهم نماید و در صورت عدم مدیریت و بی توجهی، می تواند زمینه ساز بروز مسائل و چالش های متعدد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در مناطق میزبان باشد. هدف از پژوهش حاضر که از نوع تحقیقات کاربردی و با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است، بررسی و تحلیل فضایی تأثیرات گردشگری بر نواحی روستایی بخش شاهو از توابع شهرستان روانسر از دیدگاه روستاییان بخش مذکور است. جامعه آماری پژوهش را، کلیه سرپرستان خانوار واقع در 8 روستای بخش شاهو (908 نفر) تشکیل می دهند، که با استفاده از فرمول کوکران 206 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار اصلی این پژوهش پرسش نامه ای بوده که روایی آن توسط اساتید دانشگاهی و متخصصان گردشگری و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و نمایش فضایی اثرات گردشگری بر نواحی روستایی بخش شاهو به ترتیب از دو نرم افزار SPSS و GIS استفاده گردید. نتایج بررسی کلی تأثیرات گردشگری بر نواحی روستایی بخش شاهو نشان داد که گردشگری بر 3/38 درصد مناطق مورد مطالعه تأثیری در حد کم و خیلی کم، بر 1/30 درصد تأثیر در حد متوسط و بر 5/31 درصد تأثیر زیاد و بسیار زیادی داشته است.

در این پژوهش ظرفیت برد، اکوتوریسم و اکوتوریسم ورزشی منطقه حفاظت شده خائیز برای رسیدن به توسعه اکوتوریسم پایدار مورد بررسی قرار گرفته. در همین راستا پس از تهیه اطلاعات و تجزیه و تحلیل بر روی آنها در محیط (GIS) و با استفاده از روش ترکیب وزین خطی مساحت پهنه های مناسب هر فعالیت اکوتوریسمی تعیین گردید و در ادامه با بهره گیری از اطلاعات به دست آمده و مبانی نظری مرتبط با ظرفیت برد، آستانه تحمل اکوتوریسم و فعالیت های اکوتوریسم ورزشی در سه سطح فیزیکی، واقعی و موثر محاسبه گردید. با توجه به نتایج 5/60 درصد از کل منطقه مورد نظر برای اکوتوریسم مناسب در نظر گرفته شد که پهنه ی بسیار خوب بیشترین مساحت را به خود اختصاص داده است (5/24درصد). همچنین پهنه ی بسیار خوب با تعداد 2420145 نفر بیشترین ظرفیت برد فیزیکی و با تعداد 56278 نفر بیشترین ظرفیت برد واقعی را داراست. بیشترین مساحت کاربردی فعالیت اکوتوریسم ورزشی نیز در پهنه ی متوسط با مساحت 24/3358 هکتار قرار گرفته و نشان دهندی این موضوع می باشد که خائیز جنوبی از لحاظ گردشگری ورزشی دارای توان متوسطی است. از میان فعالیت های اکوتوریسم ورزشی نیز فعالیت های دامنه نوردی بیشترین ظرفیت برد را در پهنه ی خوب به خود اختصاص داده است، این افزایش به علت شرایط محیطی و اکولوژیکی مناسب و مساحت بیشتر این پهنه ها می باشد. در نهایت، مطالعه شرایط موجود گردشگری و ارزیابی منطقه گویای آن است که عدم توجه به آستانه تحمل زیست محیطی در سطح منطقه حفاظت شده خائیز جنوبی می تواند پایداری این منطقه را در کوتاه مدت در معرض خطر جدی قرار دهد.

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی اثرات حکمروایی بر توسعه گردشگری روستایی شهرستان نیر انجام شده است. ماهیت این تحقیق کاربردی، روش اجرای آن توصیفی- تحلیلی؛ و نوع آن، پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق را ساکنان روستاهای کورعباسلو و سقزچی (دارای گردشگر) و روستاهای رضاقلی قشلاقی و شیرین بلاغ (فاقدگردشگر) تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و به تعداد 250 نفر (250 پرسشنامه در روستاهای دارای گردشگر و 250 پرسشنامه در روستاهای فاقدگردشگر) تعیین شده است. روایی صوری پرسش نامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS، کرونباخ برای بخش های مختلف پرسش نامه 85/0 الی93/0 محاسبه شد. آزمون آماری مورد استفاده آزمون T مستقل می باشد. هم چنین با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ پایایی پرسشنامه 922/0 محاسبه شده است. نتایج تحلیل آزمون T مستقل نشان گر وجود ارتباط بین شاخص های حکمروایی و توسعه گردشگری روستایی با سطح معنی داری 000/0 می باشد.

بوم گردی بعنوان یکی از شاخه های صنعت گردشگری تقریباً 27 درصد سفرهای بین المللی را در بر می گیرد و چنانچه به صورت مناسب مدیریت شود، می تواند به اشتغال محلی، فرصت های توسعه ی بومی و حفظ محیط طبیعی منجر گردد. این پژوهش با هدف بوم گردی در توسعه اقتصادی دهستان پنجهزاره انجام شده است. پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق آن نیز که بر پژوهش موردی استوار است، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری در این تحقیق، کارشناسان و صاحبنظران سازمانها و مؤسسات دولتی و خصوصی فعال در حوزه گردشگری شهرستان بهشهر است. حجم نمونه بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران 70 نفر بصورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار سنجش در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و برای اثبات فرضیات از آزمون کای اسکوئر (خی دو) استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بوم گردی در ایجاد و توسعه اشتغال، افزایش میزان سرمایه گذاری و ارتقای سطح زندگی مردم دهستان پنجهزاره تأثیر مثبت و مؤثر دارد.

گردشگری به عنوان یکی از محرکه های بزرگ اقتصادی قرن حاضر، منبع درآمدی ارزی بسیار مناسب و قابل ملاحظه ای در اقتصاد یک کشور محسوب می شود و در این حوزه رضایت مندی گردشگران یکی از مهم ترین عوامل رقابتی و بهترین شاخص برای تضمین رشد سودهای آتی می باشد. با انتخاب کلان شهر تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال 2018 انتظار می رود گردشگران زیادی از مناطق نمونه گردشگری استان بازدید نمایند. با توجه به این مهم، پژوهش حاضر در پی بررسی و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر رضایت مندی گردشگران، مقایسه و الویت بندی این شاخص ها به کمک تکنیک دیمتل فازی و در نهایت توسعه یافته های حاصله در منطقه تفریحی-توریستی سد امند می باشد. این تحقیق از نظر روش، پیمایشی و از نظر نوع، توصیفی تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری مورد بررسی این پژوهش را خبرگان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، آژانس های گردشگری و اساتید دانشگاه تشکیل می دهند که از این میان و به وسیله فرمول نمونه گیری کوکران، حجم نمونه برابر با 24 نفر بدست آمد. جمع آوری داده ها از طریق توزیع پرسشنامه بین خبرگان می باشد. یافته های حاص از مدل دیمتل فازی نشان می دهد: از بین عوامل موثر بر رضایت مندی گردشگران منطقه تفریحی-توریستی سد امند، عامل منابع انسانی پراهمیت ترین شاخص بوده، عامل تسهیلات بیشترین تاثیرگذاری و عامل امنیت بیشترین تاثیرپذیری را دارا می باشند.

امروزه صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت پیشرو در جهان توسعه فراوان یافته است و بسیاری از کشورها با بهره گیری از فاکتورهای جذب توریسم همچون محورهای پیاده به تقویت حرکتهای توریستی خود پرداخته و وضعیت خود را بهبود می بخشند. مسیرهای پیاده توأم با نشانه ها و نقاط عطف مانند مکانی برای قرائت سناریوی شهری و حفظ پایداری خاطره ی شهر می باشند. قابلیت جذب گردشگری نه تنها برآورنده نیازهای مربوط مسیر پیاده راه است بلکه به عنوان یک ضرورت برای حل مسائل ارزشمند نهفته در دل شهرها از جمله جذب گردشگرتلقی میگردد. هدف اصلی این بررسی ارزیابی قابلیت پیاده راه و تعیین اثرگذاری و ارتباط آن برجذب و رضایت گردشگران پیاده راه علم الهدی می باشد. در انجام پژوهش , ابتدا از روش شناسی اسنادی وکتابخانه ای با رویکرد بازنگری نظام مند منابع مرتبط , جهت شناسایی معیارهای اصلی پیاده راه بهره گرفته شد و باروش ترکیبی, مدل مفهومی مولفه های ارزیابی پیاده راه درچارچوب رضایتمندی گردشگران تدوین گردید. متعاقباً با انجام سنجش مولفه های کالبدی و فرهنگی پیاده راه علم الهدی از طریق توزیع پرسشنامه مستخرج از مولفه های ارزیابی پیاده راه به صورت هدفمند و تحلیل داده های کیفی حاصل شده از طریق تحلیل نموداری و spss, درجه اهمیت هر مولفه مورد ارزیابی واقع شد. سرانجام با توجه به وجود اشتراک نسبی عوامل استخراج شده در مولفه های مختلف , عوامل مذکور مقوله بندی شدند که نتایج بررسی نشان می دهد که مولفه خوانایی و تصویرپذیری تاثیر بیشتری بر رضایتمندی گردشگران پیاده را علم الهدی دارد.

مناطق تحت مدیریت به عنوان مناطق حفاظتی دارای جذابیت های مناسبی به منظور فعالیت های توریستی می باشد. دراین بین مفهوم اکوتوریسم می تواند به عنوان پدیده ای مدرن که انگیزه اصلی آن گردشگری، مشاهده و لذت از طبیعت و پدیده ها و چشم اندازهای طبیعی و فرهنگی و کاهش اثرات و تخریب فعالیت های گردشگری بر روی منابع سرزمین برای گردشگری باشد. به منظور برنامه ریزی راهبردی پتانسیل های طبیعت گردی در منطقه اثر طبیعی ملی سبلان از مدل ترکیبی FAHP-SWOT استفاده شد. 10 زیر معیار قوت و ضعف به عنوان عوامل داخلی و 10 زیر معیار فرصت و تهدید به عنوان عوامل خارجی پتانسیل طبیعت گردی پایدار شناسایی شد. نتایج مدل سازی نشان داد که عوامل داخلی با مجموع امتیاز 631/0 به عنوان عامل اصلی در پتانسیل طبیعت گردی پایدار می باشد. چهار استراتژی تهاجمی، تنوع، بازنگری و تدافعی برای هر زیر معیار موردبررسی قرار گرفت که درنهایت استراتژی تهاجمی به عنوان استراتژی اصلی طبیعت گردی پایدار در منطقه اثر طبیعی ملی سبلان انتخاب شد. بررسی نتایج گرفته شده حاکی از وجود پتانسیل طبیعت گردی پایدار در داخل منطقه می باشد. هم چنین استفاده از مدیریت پایدار و مشارکت افراد بومی و محلی در این مدیریت و توسعه تاسیسات و زیرساخت ها و ایجاد ورزش های زمستانی و تنوع در فعالیت های گردشگری متناسب و هماهنگ با محیط طبیعی منطقه می تواند در پیشبرد اهداف طبیعت گردی پایدار در منطقه اثر طبیعی ملی سبلان مؤثر باشد.

برنامه ریزی مناطق گردشگری با در نظر گرفتن ظرفیت در این مناطق صورت می پذیرد و این مهم سبب خواهد شد که هدایت گردشگران با انسجام بیشتر صورت پذیرد. در نتیجه آثار سوء حضور جمعیت در برخی نقاط که هزینه های زیست محیطی را در پی خواهد داشت به حداقل کاهش خواهد یافت. این پژوهش با هدف اصلی ظرفیت بندی گردشگری بر اساس برخی از عوامل مؤثر جاذب گردشگر شهری و با بهره گیری از مدل های آماری پیشرفته می باشد. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی و از حیث برداشت اطلاعات پیمایشی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss 19 استفاده شده است. نتایج اولیه این تحقیق مشخص کرد که معیارهای مورد نظر برای ظرفیت بندی گردشگاه های شهری در استان به ترتیب عبارت از همدان، ملایر، کبودرآهنگ، نهاوند، تویسرکان، رزن، اسدآباد و بهار می باشند. پس از الویت دهی، مناطق مورد مطالعه را از لحاظ زیرساخت های گردشگری ظرفیت بندی شد که همدان و ملایر در سطح بسیار خوب و شهرستان های کبودرآهنگ و نهاوند در سطح متوسط و شهرستان تویسرکان در سطح ضعیف و شهرستان های رزن، اسدآباد و بهار در سطحی بسیار ضعیف قرار گرفته اند.