بورس اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار سال پانزدهم بهار 1401 شماره 57 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

پذیرش ارزهای رمزنگاری شده به عنوان روش پرداخت یا ابزار سرمایه گذاری نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فین تک بلاک چین بیت کوین گسترش تکنولوژی بانکداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 227 تعداد دانلود : 148
در سال های گذشته ارزهای رمزنگاری شده بارشد قیمت توجه زیادی را به خود جلب کرده اند که این موضوع منجر به این شد که مقالات متعددی درباره ابعاد فنی و یا اقتصادی ان ها نوشته شود اما با این وجود مقالات کمی به این موضوع پرداخته اند که چه عواملی باعث میشوند که مردم و بقیه ذینفعان ( مانند خرده فروشان ) به جای استفاده از سیستم بانکی از رمزارز استفاده بکنند. باتوجه به نوین بودن این حوزه در ایران در این مقاله با مروری برمقالات انجام شده در حوزه ارزهای رمزنگاری شده و داده های موجود از سالهای 2008 تا 2019 به این موضوع پرداختیم که چه عواملی باعث میشود تا مردم – خرده فروشان – توسعه دهندگان به جای سیستم بانکداری متمرکز از ارزهای رمزنگاری شده استفاده کنند و همچنین نوع واکنش دولت ها به این موضوع چگونه بوده است . باتوجه به نتایج تقاضای مصرف کنندگان و مزایای معاملاتی برای خرده فروشان سودمندی ادراک شده و اعتماد از جانب مردم و ریسک شکست کسب و کار – ریسک وجود خطا در کد نرم افزاری و ریسک قانونی ازجانب توسعه دهندگان جزو دلایل مهم موثر بر پذیرش ارزهای رمزنگاری شده است همچنین در انتها با تحلیل نتایج شکاف ها و فرصت های مطالعاتی این موضوع در ایران ارائه شده است
۲.

پذیرش رمز ارزها به عنوان یک روش پرداخت و یا ابزار سرمایه گذاری نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بهینه سازی سبد سهام ارزش در معرض ریسک الگوریتم کلونی زنبور مصنوعی چند هدفه الگوریتم ژنتیک رتبه بندی نامغلوب II الگوریتم کلونی مورچگان چند هدفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 401 تعداد دانلود : 751
مسئله انتخاب و بهینه سازی سبد سهام از مباحث مهم در حوزه سرمایه گذاری محسوب شده که موجب ارائه مدل های مختلفی جهت حل آن ها گردیده است. این قبیل مسائل غیر خطی و NP-Hard بوده و حل آن ها به روش دقیق بسیار مشکل و زمان بر است. با عنایت به اینکه روش های فرا ابتکاری قابلیت بالایی در حل مسئله بهینه سازی سبد سهام داشته، ازاین رو در این پژوهش با ارائه مدل میانگین – واریانس و نوعی از مدل میانگین - ارزش در معرض ریسک که در آن موضوع ارزش در معرض ریسک از منظری دیگر بررسی می گردد، و لحاظ محدودیت های دنیای واقعی، به حل مسئله بهینه سازی سبد سهام در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از الگوریتم های ژنتیک رتبه بندی نامغلوب II،کلونی مورچگان چندهدفه و کلونی زنبور مصنوعی چندهدفه پرداخته و در همین راستا عملکرد الگوریتم ها و مدل های موردمطالعه، مقایسه و بررسی شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد، در تکرار پایین در اجرای الگوریتم های موردبررسی، عملکرد الگوریتم ژنتیک رتبه بندی نامغلوب II بهتر از الگوریتم های کلونی زنبور مصنوعی چندهدفه و کلونی مورچگان چندهدفه است. با افزایش تکرار، عملکرد الگوریتم ها بهبودیافته، لیکن نرخ بهبود عملکرد آن ها یکسان نیست ، به نوعی که عملکرد الگوریتم کلونی زنبور مصنوعی چندهدفه از دو الگوریتم دیگر موردمطالعه بهتر بوده است. برای مقایسه عملکرد مدل های موردمطالعه، هر دو مدل در الگوی استاندارد میانگین- واریانس مورد مقایسه قرار گرفت که نتایج آن حاکی از کارآمدی بالاتر معیار ارزش در معرض ریسک به نسبت معیار واریانس در بهینه سازی سبد سهام است.
۳.

مطالعه تطبیقی انتشار سوابق تخلفاتی و کیفری مدیران نهادهای مالی و ناشران اوراق بهادار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انتشار رسانه ای تخلف و جرم پیشگیری بازدراندگی کارایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 786 تعداد دانلود : 570
بازار سرمایه به عنوان محل تجمیع سرمایه های خرد با ناهنجاری هایی از قبیل تخلفات و جرائم مواجه است و همین امر مسئولان را به چاره اندیشی واداشته است. از جمله راهکارهای پیشگیری از این ناهنجاری ها و مقابله با آن ها، اعلام عمومی سوابق متخلفین و مجرمان این حوزه می باشد که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. راهکار مزبور با طبع دو وجهی خود از یک سو می تواند با معرفی عمومی مجرم و متخلف، منجر به پیشگیری از وقوع تخلفات و جرائم گردد و از سوی دیگر، پس از وقوع این ناهنجاری ها، با رسوا نمودن شخص ناقض قانون، پاسخی قاطع و بازدارنده در مقابله با آن ها باشد. البته راهکار مزبور به دور از انتقاد نمانده است؛ یکی از انتقادات وارد بر انتشار سوابق و معرفی عمومی متخلف و مجرم، تعارض آن با لزوم رعایت کرامت انسانی یا به تعبیر دیگر عدم تناسب بین جرم و مجازات است. اجمالاً می توان چنین گفت که ایراد مزبور تاب مقاومت در مقابل مصلحت موجود در اعلام عمومی سوابق را ندارد، مضاف بر اینکه می توان از به کار گیری مجازات مزبور در رابطه با تخلفات و جرائم کم اهمیت چشم پوشی نمود تا از این طریق تناسب بین جرم و مجازات نیز برقرار گردد. در پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، اعلام عمومی سوابق تخلفاتی و کیفری مورد مطالعه تحلیلی و تطبیقی قرار گرفته است.
۴.

ماهیت قرارداد تأمین مالی جمعی درآینه نظام حقوقی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تأمین مالی جمعی کسب وکارهای کوچک دستورالعمل تأمین مالی جمعی گواهی شراکت اوراق مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 440 تعداد دانلود : 557
تأمین مالی جمعی درخواستی علنی از طریق اینترنت است که به منظور تحصیل منابع مورد نیاز پروژه ها در قبال تولید آتی، خدمات و یا پاداش انجام می شود. این مدل تأمین مالی خود دارای انواع و شاخه های متعددی است که به طور کلی می توان آنها را به رویکرد مالی و رویکرد غیرمالی (غیرانتفاعی) تفکیک کرد. به همین خاطر، نمی توان ماهیت این قرارداد را بدون تفکیک انواع آن بازشناخت و لاجرم باید هر یک از انواع آن رابه طور مجزا تحلیل نمود. ماهیت حقوقی تأمین مالی اهدا و تأمین مالی پاداش که از انواع تأمین مالی جمعی غیرمالی به حساب می آیند را باید عقد هبه دانست. علاوه بر آن، تأمین مالی جمعی پیش خرید را که یکی دیگر از انواع رویکرد غیرمالی است، هم بر مبنای عقد استصناع و هم بیع سلف قابل تفسیر است. در رویکرد مالی تأمین مالی جمعی نیز دو روش قرض محور و اوراق مشارکت وجود دارد. روش قرض محور را می توان با قالب عقد قرض و یا عقد مرابحه در حقوق ایران منطبق دانست. از سو دیگر، در روش اوراق مشارکت، در خصوص ماهیت اوراق بهادار اختلاف نظر وجود دارد. از میان نظرات مطرح شده در این زمینه، مبنای مالکیت سهامداران بر خود بنگاه اقتصادی که یک امر اعتباری و ذهنی است، اخذ شده و نقل و انتقال سهام در قالب گواهی شراکت را می توان بر اساس بیع سهام تحلیل کرد.
۵.

شناسایی عوامل شرکتی و کلان اقتصادی موثر بر نگهداشت وجه نقد در شرکت های بورس اوراق بهادار تهران: کاربرد دلفی فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نگهداشت وجه نقد عوامل کلان اقتصادی عوامل شرکتی بورس اوراق بهادار تهران دلفی فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 436 تعداد دانلود : 83
هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی عوامل شرکتی و کلان اقتصادی موثر بر نگهداشت وجه نقد شرکتها است. از طرف دیگر یک گام موثر برای هر تحقیقی تصمیم گیری در مورد عوامل مناسب آن است و در صورت حذف عوامل موثر و در نظر گرفتن عوامل غیر مرتبط با تحقیق باعث گمراهی از اهداف تحقیق می شود. بدین منظور از تکنیک دلفی فازی برای دستیابی به اتفاق نظر میان اعضای پنل برای تعیین عوامل شرکتی و کلان اقتصادی موثر بر نگهداشت وجه نقد استفاده شده است. این روش ابهام و تنوع و اختلاف دیدگاه بین آنها را کاهش داده و با اعتبار دهی به داده های جمع آوری شده؛ کیفیت عوامل انتخاب شده را نیز افزایش می دهد. برای این منظور با استفاده از پیشینه تحقیقات؛ پرسشنامه ای تهیه و برای اعضای پنل دلفی که شامل مدیران و مدیران مالی شرکتها و اساتید رشته های مالی و حسابداری و اقتصاد بودند، ارسال گردید.روش دلفی در این پژوهش در سه دور به انجام رسید اعضای پنل دلفی عوامل اقتصادی شامل؛ تورم ، تولید ناخالص داخلی ، نرخ ارز، نرخ نقدینگی اقتصادی ،رکود و نرخ بهره و عوامل شرکتی شامل؛ سررسید بدهی های کوتاه مدت و بلند مدت ، اندازه شرکت ، EPS ، DPS و اهرم مالی ، را به عنوان عوامل موثر در نگهداشت وجه نقد تشخیص دادند.
۶.

بررسی تجربی تورش توده واری و اثر آن بر قیمت گذاری سهام با استفاده از شبیه سازی عامل بنیان و الگوریتم STGP(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازار سهام مجازی برنامه ریزی ژنتیک توده واری حباب قیمتی مدل سازی عامل بنیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 719 تعداد دانلود : 226
هدف پژوهش حاضر، بررسی تورش توده واری و مکانیسم قیمت گذاری متأثر از آن، با استفاده از شبیه سازی عامل بنیان و الگوریتم تکاملی-تطبیقی STGP است. بدین منظور، درمجموع تعداد 2000 عامل مجازی، در دو گروه، شامل یک زیرمجموعه کوچک از کل جمعیت به نام «بهترین عوامل» و یک گروه اصلی به نام سایر «عوامل مجازی» (باقی مانده جمعیت پس از کسر بهترین عوامل)، اطلاعات واقعی مربوط به قیمت بازگشایی و بسته شدن، کمترین و بیشترین قیمت، حجم و ارزش معاملات هر سهم را دریافت و در یک بازار مجازی، به معامله می پردازند. معاملات عوامل مجازی، سری قیمتی را به صورت درون زاد ایجاد می کند که ازآن جهت آزمون فرضیات استفاده می گردد. آموزش نرم افزار، به مدت 2500 روز معاملاتی است که از آبان 82 شروع می گردد. دوره آزمون نیز از ابتدای سال 92 تا آذر 97 می باشد. نتایج بیانگر این است که به دلیل تنوع ژنتیکی بالا، وجود استراتژی های معاملاتی متنوع و انسجام بیشتر ناشی از مکانیسم های قیمت گذاری رقابتی و تکاملی یک بازار کامل، رفتار توده ای در بازارهای مجازی مبتنی بر معاملات گروه اصلی، نسبت به بازارهای مبتنی بر معاملات بهترین عوامل، کمتر مشاهده می گردد. بعلاوه، در بلندمدت به دلیل جریان مداوم اطلاعات، رفتار توده ای منجر به تشکیل حباب یا سقوط قیمتی نمی گردد و قیمت ها به ارزش ذاتی خود بازمی گردند.
۷.

آزمون نقش شدت پژوهش و توسعه در بازدهی سهام و رقابت خودمخرب شومپیتری بورس اوراق بهادار تهران (رهیافت رگرسیون انتقال ملایم پنلیPSTR)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شدت هزینه تحقیق و توسعه درجه رقابت بازدهی سهام بورس اوراق بهادار رگرسیون انتقال ملایم پنلی (PSTR)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 718 تعداد دانلود : 748
هدف محوری این پژوهش بررسی رابطه بین درجه رقابت، شدت تحقیق و توسعه و بازدهی سهام در شرکت های فعال بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در این مطالعه دو رابطه متمایز و چگونگی اثرگذاری درجه رقابت بر شدت تحقیق و توسعه و تاثیر شدت تحقیق و توسعه بر بازدهی سهام مدنظر است. بدین منظور با استفاده از داده های 153 شرکت فعال در بورس طی سال های 1397-1386 و الگوی رگرسیون انتقال ملایم پنلی (PSTR) نسبت به آزمون فرضیه رابطه و چگونگی اثرگذاری متغیرهای مذکور اقدام گردید. نتایج پژوهش در دو معادله شدت تحقیق و توسعه و بازدهی سهام نشان می دهد که به وضوح رابطه غیرخطی بین متغیرهای مورد مطالعه وجود دارد و در معادله شدت تحقیق و توسعه با افزایش درجه رقابت به عنوان متغیر انتقال تا سطح 0/325 شدت مخارج تحقیق و توسعه و نوآوری افزایش می یابد اما با گذر از این مقدار کاهش می یابد. علاوه بر این در معادله بازدهی سهام نیز با افزایش شدت تحقیق و توسعه و رشد نوآوری به عنوان متغیر انتقال تا سطح 0/123 بازدهی سهام افزایش یافته و با گذر از این مقدار کاهش می یابد. در مجموع، نتایج مربوط به دو معادله شدت تحقیق و توسعه و بازدهی سهام موید آن است که در شرکت های فعال بورس اوراق بهادار تهران رابطه U معکوس بین متغیرهای تحقیق تایید می شود؛ به گونه ای که قبل از سطح آستانه تاثیر متغیر مستقل بر وابسته افزایشی و پس از آن کاهشی بوده است.
۸.

رابطه میان خرید اظهار نظر حسابرس و تغییر شریک حسابرسی: شواهدی از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خرید اظهار نظر تغییر شریک حسابرسی نظریه همسویی منافع بازار حسابرسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 221 تعداد دانلود : 419
هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی پدیده خرید اظهارنظر حسابرس در میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و ارتباط آن با تغییر شریک حسابرسی است. خرید اظهار نظر به معنی تغییر حسابرس از سوی صاحبکار به منظور دریافت اظهارنظر بهبود یافته حسابرسی از حسابرس جدید می باشد. طبق نظریه همسویی منافع میان مدیریت و حسابرس ، در مواقعی که میان حسابرس و مدیریت شرکت مورد رسیدگی حسابرس، توافقی در زمینه اظهار حسابرسی وجود نداشته باشد، در آن صورت مدیریت ، حسابرس خود را تغییر می دهد تا با این تغییر، اظهار نظر حسابرس نیز بهبود یابد. دوره زمانی تحقیق یک دوره زمانی ده ساله یعنی از سال 1388 الی 1397 می باشد. نمونه آماری نیز شامل 158 شرکت از شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران است. مبانی نظری و داده های تحقیق بر اساس روش کتابخانه ای جمع آوری گردیده است. برای ازمون فرضیه تحقیق نیز بر اساس روش تحقیق همبستگی و با استفاده از رگرسیون لاجستیک باینری انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تمایل مدیریت صاحبکار به خرید اظهار نظر مقبول حسابرسی با تغییر شریک حسابرسی رابطه ای معنی دار و مثبت دارد. به بیان دیگر، با افزایش تمایل به خرید اظهار نظر حسابرس ، تغییر شریک حسابرسی نیز افزایش می یابد.
۹.

مدل ریزش مورد انتظار مبتنی بر تبدیل موجک در افق های زمانی سرمایه گذاری مختلف در بورس اوراق بهادار تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ریزش مورد انتظار تبدیل موجک مدل فراتر از آستانه شرطی شبیه سازی تاریخی فیلتر شده مبتنی بر تبدیل موجک و پس آزمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 316 تعداد دانلود : 275
"ریزش مورد انتظار" (ES) میانگین بازده دارایی وقتی که بازده زیر مقدار خاصی از چندک توزیع بازدهی یا همان ارزش در معرض ریسک (VaR) قرار گرفته است، می باشد. پیمان بال III قرار است از ابتدای سال 2023 در نظام بانکداری دنیا اجرایی شود و در آن توجه ویژه ای به سنجه ES به عنوان جایگزین VaR شده است اما تحقیقات زیادی در مورد مدل سازی ES در مقایسه با VaR صورت نگرفته است. تحقیق حاضر در صدد انتخاب دقیق ترین مدل تخمین ریزش مورد انتظار از بین مدل های ساده و پیشرفته شامل شبیه سازی تاریخی، خانواده ARMA-GARCH، شبیه سازی تاریخی فیلتر شده، فراتر از آستانه شرطی و مدل پیشنهادی ترکیبی شبیه سازی تاریخی فیلتر شده مبتنی بر تبدیل موجک در بورس اوراق بهادار تهران است. بر اساس یافته های تحقیق با استفاده از بازدهی روزانه 11 ساله شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران از تاریخ 1389/4/13الی 1399/4/11(بیش از 2400 روز داده بازدهی شاخص کل) و اعمال انواع پس آزمون، مدل پیشنهادی ترکیبی شبیه سازی تاریخی فیلتر شده مبتنی بر تبدیل موجک در تمامی افق های زمانی و سطوح اطمینان از مدل های رقیب بهتر عمل نموده است.
۱۰.

آزمون تجربی تاثیر عدم اطمینان در محیط اطلاعات بیرونی ناشی از نوسان بازده سهام بر رابطه بین تطابق هزینه-درآمد و همزمانی قیمت سهام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همزمانی قیمت سهام رعایت اصل تطابق عدم اطمینان در محیط اطلاعاتی نوسان بازده سهام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 946 تعداد دانلود : 247
عدم اطمینان محیطی، شرکت را با محیط غیرقابل پیش بینی روبرو می کند و نوسان های زیادی را در عملکرد شرکت ها به وجود می آورد. هدف این پژوهش تاثیر عدم اطمینان در محیط اطلاعات بیرونی ناشی از نوسان بازده سهام بر رابطه بین اصل تطابق و همزمانی قیمت سهام می باشد. نمونه پژوهش شامل 158 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که یک دوره زمانی5 ساله از ابتدای سال 1393 تا انتهای سال 1397 را در دو گروه شرکت ها با درجه تطبیق بالا و پایین شامل می شود. نتایج نشان می دهد که عدم اطمینان در محیط اطلاعاتی بیرونی ناشی از نوسان بازده سهام در گروه شرکت ها با درجه تطبیق بالا موجب کاهش همزمانی قیمت سهام و عدم اطمینان در محیط اطلاعات بیرونی ناشی از نوسان بازده سهام در گروه شرکت ها با درجه تطبیق پایین، موجب افزایش همزمانی قیمت سهام می شود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که با رعایت هر چه بیشتر اصل تطابق میزان عدم اطمینان اطلاعاتی کاهش می یابد. با بهبود محیط اطلاعاتی توانایی قیمت سهام برای انعکاس هر چه بیشتر اطلاعات خاص شرکت افزایش می یابد و در صورتی که سرمایه گذاران به صورت آسان و ارزان به اطلاعات خاص شرکت دسترسی داشته باشند به اطلاعات خاص شرکت بیشتر از اطلاعات صنعت/بازار اکتفا می کنند و موجبات کاهش همزمانی قیمت سهام فراهم می شود.
۱۱.

موانع اجرای رویه های حاکمیت شرعی در بازارهای مالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حاکمیت شرکتی حاکمیت شرکتی اسلامی حاکمیت شرعی کمیته فقهی بازارهای مالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 47 تعداد دانلود : 514
نادیده گرفته شدن بسیاری از مؤلفه های اخلاقی و قوانین شرعی در مدل های مرسوم حاکمیت شرکتی نشان دهنده این است که در صنعت مالی اسلامی اجرای رویه های حاکمیت شرعی که نظارت شرعی در کانون آن متمرکزشده است، اجتناب ناپذیر است. حاکمیت شرعی نوعی حاکمیت شرکتی اسلامی است که ارزش های بیشتری را به سیستم حاکمیت شرکتی موجود اضافه می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی ادراکات دانشگاهیان و شاغلان بازارهای مالی درباره موانع اجرای رویه های حاکمیت شرعی در بازارهای مالی است. پژوهش حاضر از نوع پیمایشی است که داده های آن از طریق ارسال پرسش نامه ها جمع آوری و سپس با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. یافته های حاصل از 171 پرسش نامه دریافت شده در سال 1399 نشان می دهد که اکثریت پاسخ گویان موانع اجرای سیستم حاکمیت شرعی را در بازارهای مالی کشور بااهمیت قلمداد کرده اند. همچنین نتایج حاکی از این است که میزان تحصیلات بر دیدگاه های پاسخ گویان در خصوص موانع اجرای رویه های حاکمیت شرعی در بازارهای مالی تأثیر دارد بااین وجود سابقه کاری پاسخ گویان، وضعیت اشتغال آن ها و مرتبه علمی دانشگاهیان بر دیدگاه های آن ها تأثیرگذار نیست. یافته های این پژوهش می تواند منبع اطلاعاتی ارزشمندی را جهت تدوین چارچوب حاکمیت شرعی در صنعت مالی اسلامی کشور در آینده فراهم نماید.
۱۲.

تدوین و ارائه مدل روند حجم معاملات سرمایه گذاران بر اساس مؤلفه های روانشناسی با استفاده از رویکرد شبکه عصبی فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روانشناسی سرمایه گذاران روند حجم معاملات شبکه عصبی فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 582 تعداد دانلود : 289
در نظریه مالی- رفتاری، تجزیه و تحلیل تأثیر مؤلفه های روانشناسی سرمایه گذاران از جمله نگرش و رفتار آن ها بر تصمیم گیری های سرمایه گذاری می تواند منجر به توزیع عادلانه خدمت به فعالان بازار سرمایه شود. ایجاد چنین عدالتی مستلزم درک رفتارهای تصمیم گیری سرمایه گذاران است. لذا در پژوهش حاضر سعی بر آن شده تا چگونگی شکل گیری روند حجم معاملات در بازار سرمایه ایران که تحت تاثیر باورهای سرمایه گذاران شکل می گیرد را آشکار نماید و با تعریف مفهومی و عملیاتی مؤلفه های مؤثر بر این روند، مدل جامع شکل گیری روند حجم معاملات مبتنی بر مؤلفه های روانشناسی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رویکرد شبکه عصبی فازی تدوین گردد. دوره پژوهش از سال 1392 تا 1397 و نمونه آماری متشکل از 138 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. مولفه های روانشناسی پژوهش شامل، منطقی بودن، خوش بینی و بدبینی سرمایه گذاران، زیان گریزی و مونتوم می باشند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که به ترتیب بین متغیرهای بدبینی و خوش بینی سرمایه گذاران با روند حجم معاملات رابطه منفی و مثبت معناداری وجود دارد؛ اما بین متغیرهای منطقی بودن سرمایه گذاران، زیان گریزی و مومنتوم با روند حجم معاملات رابطه معناداری وجود ندارد.
۱۳.

تاثیر حجم معاملات بر ناهمگرایی قیمت قراردادهای آتی در بورس کالای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قراردادهای آتی همگرایی قیمت حجم معاملات نقد و آتی سررسید قراردادهای آتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 797 تعداد دانلود : 727
پژوهش حاضر به مطالعه تاثیر زمان تا سررسید قرارداد آتی بر روی اختلاف قیمت نقد و آتی سکه بهار آزادی و زعفران، همچنین به بررسی تاثیر حجم معاملات بر ناهمگرایی قیمت قراردادهای آتی، با استفاده از مدل ضریب رگرسیون، پرداخته است. داده های مورد استفاده در این پژوهش، حجم معاملات و قیمت های روزانه نقد و آتی سکه بهار آزادی با 71 قرارداد در بازده زمانی از 05/09/1387 تا 31/06/1397 و قیمت نقد و آتی زعفران با 29 قرارداد از 01/03/1397 تا تاریخ 29/12/1398، در جامعه آماری بورس کالای ایران می باشد. نتایج تخمین بررسی ضریب رگرسیونی نشان داد، که در طول زمان و با نزدیک شدن به سررسید قرارداد آتی سکه بهار آزادی، از اختلاف قیمت نقدی و قیمت آتی کاسته شده و قیمت ها به سمت همگرا شدن در حرکت هستند؛ ولی در مورد قراردادهای زعفران قیمت ها به سمت همگرایی پیش نمی روند. همچنین نتایج نشان داد، که در طول زمان تا سررسید قرارداد آتی سکه بهار آزادی و زعفران، با تغییرات حجم معاملات، اختلاف قیمت نقدی و قیمت آتی دارایی مورد نظر تغییر یافته است که نتایج بدست آمده حاکی از تاثیر مستقیم حجم معاملات نقدی و آتی، بر ناهمگرایی قیمت هر دو دارایی پایه است.
۱۴.

تاثیر ویژگی های روانشناختی مدیرعامل بر احتمال دستکاری سود با استفاده از مدل بنیش و واکنش حسابرس به آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودشیفتگی بیش اعتمادی احتمال دستکاری سود مدل بنیش واکنش حسابرس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 860 تعداد دانلود : 731
مقدمه: اثرات مخرب دستکاری سود شرکت ها و شواهد تجربی متناقض پیرامون تاثیر ویژگی های روان شناختی مدیر عامل بر احتمال دستکاری سود، ضرورت توضیح دلایل رابطه مذکور را دو چندان کرده است. با توجه به اینکه تصمیم دستکاری سود با مدیریت شرکت می باشد، لذا ویژگی های روان-شناختی او می تواند در انجام یا عدم انجام دستکاری سود موثر باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر ویژگی های خودشیفتگی و بیش اعتمادی مدیر عامل بر احتمال دستکاری سود با استفاده از مدل بنیش و واکاوی واکنش حسابرس به احتمال دستکاری سود می باشد. روش پژوهش: تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی بوده و روش تحقیق از نوع علی پس-رویدادی می باشد. برای آزمون فرضیه های تحقیق تعداد 156 شرکت از شرکت های پذیرفت ه ش ده در ب ورس اوراق به ادار ته ران در دوره زمانی 1391-1397 انتخاب شده اند. یافته ها: نتایج تحقیق با بهره گیری از رگرسیون لاجستیک باینری، دلالت بر تاثیر خودشیفتگی مدیر-عامل بر احتمال دستکاری سود با استفاده از مدل بنیش تعدیل شده دارد. همچنین سایر فرضیه های تحقیق در مورد ارتباط بین بیش اعتمادی مدیر عامل و احتمال دستکاری سود و همچنین واکنش حسابرس به احتمال دستکاری سود مورد تائید قرار نگرفتند.
۱۵.

کمک مالی شرکت برای انتقال سهام آن: ارائه راه کار برای حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کمک مالی خرید سهام معامله متقلبانه صیانت از سرمایه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 669 تعداد دانلود : 589
ممنوعیت کمک مالی شرکت برای خرید سهام همان شرکت، از جمله نتایج ممنوعیت خرید سهام شرکت توسط همان شرکت است که خود نشأت گرفته از ممنوعیت بازگشت سرمایه به سهامداران تحت قواعد صیانت از سرمایه شرکت است. گرچه در دیرباز، اعطای کمک مالی بطور مطلق ممنوع بود لیکن به تدریج با تغییر کارکرد معاملات تجاری و تأثیر کمک مالی در توسعه کسب و کار شرکت ها، اطلاق این ممنوعیت کنار گذاشته شد. اما نظام های حقوقی بطور گوناگونی ممنوعیت کمک مالی را قاعده مند کرده اند به شکلی که در برخی کشورها همچون انگلستان و اتحادیه اروپا اصل بر ممنوعیت کمک مالی جهت خرید سهام شرکت است و تنها مواردی خاص از آن مستثنی می شوند، و برخی کشورها همچون ایالات متحده امریکا نیز بسیار سهل گیرانه با این موضوع برخورد نموده اند به شکلی که تا شرکت به ورطه ورشکستگی نیفتد اعطای کمک مالی با مانعی مواجه نخواهد شد. در حقوق ایران، قانون گذار مقرره صریحی در رابطه با کمک مالی وضع نکرده است و هیچ یک از مقررات فعلی نیز حکمی در این خصوص بیان نداشته اند. به همین دلیل در این نوشتار ضمن بررسی نظام های حقوقی پیشرو، به ارائه راه حل متناسب با حقوق ایران پرداخته شده است.
۱۶.

ارائه مدلی برای تصمیم گیری هوشمند اعطای بهینه تسهیلات بانکی مبتنی بر الگوریتم های فراابتکاری نهنگ و خفاش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تسهیلات غیرجاری بهینه سازی تسهیلات الگوریتم های نهنگ و خفاش ریسک اعتباری تصمیم گیری در عدم قطعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 725 تعداد دانلود : 185
تسهیلات غیرجاری (NPL) به شدت بر سلامت بخش بانکی و همچنین اقتصاد کشورها تأثیر می گذارند. اعطای تسهیلات بانک ها باید ایمن و سالم باشد تا بانک بتواند در مواقع بحران مقابل ریسک های اعتباری و ورشکستگی استحکام مالی داشته باشد. شکست در مدیریت ریسک اعتباری منجر به افزایش ریسک ورشکستگی بانک ها می گردد. نظر به اهمیت این موضوع پژوهش حاضر اقدام به طراحی مدل ریاضی چند هدفه جهت کاهش ریسک ها و افزایش بازده بانک می نماید. لذا به منظور بهینه سازی تسهیلات اعطایی بانک ها در شرایط عدم قطعیت در ریسک سیستماتیک، نرخ ارز و تورم، مدل استوار برنامه ریزی خطی ریاضی بر اساس رویکرد مالوی ارائه شده است. مدل مذکور بر اساس داده های مالی سال های 1392 تا 1396 بانک مورد مطالعه با استفاده از الگوریتم های فراابتکاری خفاش و نهنگ در نرم افزار متلب مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان دهنده کارایی مدل و بهبود میزان بازده (تسهیلات جاری) و کاهش در ریسک اعتباری و ورشکستگی بوده است.
۱۷.

بررسی نقش دولت در توسعه بازارسرمایه ایران (1384 تا 1396 ه .ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازارسرمایه دولت توسعه حکمرانی ٬خوب اقتصاد سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 532 تعداد دانلود : 493
تقویت و تعمیق بازارسرمایه می تواند به رشد و توسعه اقتصادی منجر شود؛ اما این موضوعی است که سال ها دولت ها در ایران از آن غافل بوده اند و تصمیمات و اقدامات آنها علاوه بر افزایش ریسک سرمایه گذاری، مانع توسعه بازارسرمایه بوده و در چنین شرایطی به نظر می رسد نقد رابطه دولت و بازارسرمایه در ایران امری ضروری باشد. از اینرو در پژوهش حاضر با روش کیفی و میدانی و از طریق طراحی پرسشنامه ای مبتنی بر شاخص های حکمرانی خوب برای چهار گروه کارشناسان، مدیران، فعالین و خبرنگاران بازارسرمایه و ارزیابی داده ها با استفاده از تحلیل تم، عملکرد دولت و نقش آن در فرایند توسعه بازارسرمایه در یک بازه زمانی 12 ساله واکاوی شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که دولت در ایران به واسطه ضعف آگاهی نسبت به سازو کار بازارسرمایه و ضعف در مکانیزم های شفافیت، قانون، پاسخگویی وکنترل فساد طی سال های 1384 تا 1396 ه.ش مانع توسعه بازارسرمایه بوده و به نظر می رسد راه برون رفت از شرایط فعلی، حداقل دخالت دولت در سازوکار بازارسرمایه باشد.
۱۸.

مالکیت دولتی و رفتار نامتقارن هزینه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مالکیت دولتی رفتار نامتقارن هزینه ها چسبندگی هزینه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 543 تعداد دانلود : 156
هدف: در این پژوهش، به بررسی نقش مالکیت دولتی در مقایسه با خصوصی بر رفتار نامتقارن هزینه ها پرداخته شده است. روش: به منظور اجرای این پژوهش، نمونه ای مشتمل بر 325 شرکت (1990 مشاهده) پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران ( 1990 سال- شرکت)، طی بازه زمانی سال های 1388 الی 1398 انتخاب شدند. هزینه های فروش، اداری و عمومی و در سطح کلی تر هزینه های عملیاتی به عنوان متغیر های وابسته مدل مورد ارزیابی قرار گرفته اند. فرضیه ها با استفاده از داده های ترکیبی و مدل رگرسیون چندگانه با روش حداقل مربعات معمولی و رویکرد خطای استاندارد مقاوم آزمون شد. یافته ها: مالکیت دولتی نسبت به مالکیت خصوصی منجر به چسبندگی بیشتر در هزینه های فروش، اداری و عمومی و کل هزینه های عملیاتی می شود. نتیجه گیری: در شرکت های با مالکیت دولتی با توجه به حمایت دولت از آن ها، اولویت قرار دادن اهداف سیاسی – اجتماعی و دخالت در فرآیند تصمیم گیری ، در هنگام کاهش فروش، با تعدیل رو به پایین کمتر در هزینه ها همچون تعدیلات کارکنان و تغییرات در منابع بکارگرفته شده، چسبندگی هزینه ها افزایش می یابد. انتظارات مدیریتی همگام با حمایت های دولتی مانند خوش بینی نسبت به تقاضای آتی و انگیزه آن ها مانند فرصت طلبی و ساخت امپراطوری نیز از دیگر دلایل چسبندگی هزینه بیشتر در شرکت های دولتی نسبت به شرکت های خصوصی می باشد.
۱۹.

بررسی عوامل مؤثر بر سواد مالی بر اساس مدل بومی سواد مالی سرمایه گذران خرد بازار سرمایه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 525 تعداد دانلود : 661
با عنایت به تغییرات پویا در محیط های اقتصادی، خصوصاً در حوزه بازارهای مالی که از پیچیدگی خاصی برخوردار است، ارتقاء دانش مالی سرمایهگذاران امری ضروری است تا بتوانند تصمیمات آگاهانه تری اخذ نمایند. با توجه به این موضوع، ضرورت تحلیل و پژوهش در این زمینه و واکاوی موضوع سواد مالی را روشن می نماید. بنابراین مسأله اصلی در این پژوهش به این صورت است که، سواد مالی سرمایه گذاران خرد در ایران چگونه باید اندازه گیری شود ؟ ازاین رو، هدف این پژوهش، تعیین عوامل اثرگذار بر میزان سواد مالی و سنجش، ارزیابی سواد مالی سرمایه گذاران خرد بازار سرمایه در ایران است . برای این منظور، از مدل بومی طراحی شده سواد مالی(عاصی و همکاران، 1399) استفاده می شود . در پژوهش حاضر از روش کمّی برای اعتباریابی مدل از روش مدل یابی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزیی با نرم افزار PLS استفاده شد که ابتدا مدل از طریق تحلیل عاملی تأییدی بررسی شد سپس مدل ساختاری از طریق برآورد مسیر بین متغیرها و شاخص های برازش مدل بررسی گردید. شاخصهای برازندگی مدل حاکی از برازش مطلوب دادهها با مدل مفهومی می باشد و به عبارتی داده های کمّی با مدل مفهومی پژوهش برازش مطلوبی داشته و مؤید دادههای کیفی بوده است.نتایج آزمون فرضیات در مدل های ساختاری و با آماره آزمون t استودنت نشان داد که همه فرضیات این مطالعه به غیر از فرضیه 1-4 (ویژگی های محیطی و دموگرافی بر سواد مالی سرمایه گذران خرد بازار سرمایه اثر دارد) در سطح احتمال معناداری 5 درصد (فاصله اطمینان 95 درصد) تأیید می شود. در واقع، فقط فرضیه 1-4 این مطالعه تأیید نمی شود اما بقیه فرضیه ها پذیرش می شود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۲