پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده (طهورا سابق)

پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی آموزش معنادرمانی آمیخته با معنای زندگی مبتنی بر مکتب ملاصدرا بر تعارض زناشویی به روش نیمه آزمایشی با گروه گواه انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زوج های مراجعه کننده به مراکز مشاوره اصفهان بود که به علت داشتن تعارض زناشویی به این مراکز مراجعه کرده بودند که تعداد ۳۰ نفر از ایشان به روش نمونه گیری دردسترس برای ورود به پژوهش انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. گروه آزمایش در طول 10 جلسه تحت آموزش معنادرمانی آمیخته با معنای زندگی مبتنی بر مکتب ملاصدرا قرارگرفت. داده ها در مرحله پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از پرسش نامه تعارض زناشویی جمع آوری و بااستفاده از روش تحلیل کوواریانس تک متغییره تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش معنادرمانی آمیخته با معنای زندگی مبتنی بر مکتب ملاصدرا سبب بهبود معنادار میانگین نمرات تعارض زناشویی در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه گردید.

پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش همسانی ابعاد بهزیستی معنوی و ابعاد معنا در زندگی زوجین در پیش بینی کارآمدی خانواده به روش غیر آزمایشی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه والدین دانش آموزان ابتدایی شهر قاین به تعداد 3450 زوج بود که تعداد 150 زوج از ایشان به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات بااستفاده از پرسش نامه های بهزیستی معنوی، معناداری زندگی و کارآمدی خانواده جمع آوری شد و داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون خطی چندگانه تحلیل گردید. نتایج نشان داد که بین همسانی ابعاد بهزیستی معنوی (رابطه با خدا، با خود، با دیگران و با طبیعت) و یک بعد معنا در زندگی (یعنی، بعد ارزشمندی) با کارآمدی خانواده رابطه معنادار وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که همسانی دو بعد ارتباط با دیگران و طبیعت حدود 22% کارآمدی خانواده را در زوجین پیش بینی می کند و همسانی ابعاد معنا در زندگی توان پیش بینی کارآمدی خانواده را ندارد. براین اساس، هرچه زوجین در ابعاد مختلف شخصیتی شبیه و همسان باشند، فرهنگ، جهان بینی و اندیشه یکسان خواهند داشت، درنتیجه روابط محبت آمیز، احترام، مدارا، آرامش بخشی و ارتقای معنوی ایشان افزایش خواهد یافت.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و جنسیت با تعقل به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان و مردان بالای 18 سال شهر قم بود که تعداد 190 نفر از ایشان براساس قانون تاباچنیک و فیدل به روش نمونه گیری گلوله برفی برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از پرسش نامه های عقلانیت میردریکوندی و شخصیت نئو جمع آوری و داده ها با روش های ضریب همبستگی و رگرسیون گام به گام و آزمون T مستقل تحلیل شد. نتایج نشان داد که برخی ویژگی های شخصیتی مثل با وجدان بودن، برون گرایی، توافق پذیری و تجربه پذیری با تعقل رابطه مثبت و معنادار داشته و رابطه ویژگی روان رنجوری با آن منفی و معنادار بود. همچنین برخی ویژگی های شخصیتی با جنسیت رابطه داشت؛ از جمله روان رنجوری در زنان بیشتر از مردان و برون گرایی و با وجدان بودن در مردان بیشتر از زنان بود. در ویژگی تجربه پذیری و توافق پذیری، تفاوتی بین گروه مردان و زنان مشاهده نشد. همچنین، نتایج نشان دهنده رابطه معنادار جنسیت با نمره کل تعقل بود که میزان تعقل در مردان بیش از زنان بود. بین مؤلفه های تعقل، ارتباط فرد با خدا و ارتباط فرد با دین و مذهب، تفاوتی بین مردان و زنان مشاهده نشد. پیش بینی تعقل آزمودنی ها بر اساس عوامل ویژگی های شخصیت و جنسیت، فقط در مورد با وجدان بودن، روان رنجوری، توافق پذیری و برون گرایی معنادار بود. این متغیرها در مجموع 2/67% از تعقل آزمودنی ها را پیش بینی نمود.

پژوهش حاضر باهدف آزمون کفایت روان سنجی مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای دانشجویان دختر به روش غیرآزمایشی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر شاغل به تحصیل در تهران بود که تعداد 398 نفر از ایشان با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات بااستفاده از مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای و نسخه کوتاه مقیاس مقابله مذهبی جمع آوری شد. به منظور تعیین روایی عاملی مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای از روش های آماری تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی و برای بررسی همسانی درونی از ضرایب آلفای کرونباخ استفاده شد. همچنین روایی سازه با استفاده از ضریب همبستگی بین مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای و مقیاس مقابله مذهبی بررسی شد. نتایج تحلیل مؤلفه های اصلی با استفاده از چرخش واریماکس نشان داد که مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای از چهار عامل ساختار، احساس تعلق اجتماعی، رابطه شخصی با قدرت بالاتر و جهان بینی تشکیل شده است و شاخص های برازش تحلیل عاملی تأییدی (برپایه نرم افزار LISREL) وجود این عوامل چهار گانه را تأیید کرد. نتایج مربوط به همبستگی بین ابعاد باورها و رفتارهای مقابله ای با ابعاد مقابله مذهبی مثبت و منفی به طور تجربی از روایی سازه سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای حمایت کرد و مقادیر ضرایب همسانی درونی مقیاس مطلوب گزارش شد. در مجموع، یافته های پژوهش نشان داد که این مقیاس برای سنجش نقش مذهب در مواجهه با رویدادهای استرس زای زندگی در دانشجویان دختر ابزاری معتبر است.

پژوهش حاضر باهدف بررسی برازش مدل نگرانی تصویر بدنی دختران براساس کمال گرایی با میانجی گری نیازهای بنیادین روان شناختی به روش غیرآزمایشی از نوع همبستگی با تکیه بر مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. جامعه آماری شامل دختران دانشجوی دانشگاه های آزاد استان گلستان بود که تعداد 500 نفر از ایشان باروش نمونه گیری خوشه ای برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش با استفاده ها از پرسش نامه های نگرانی تصویر بدنی، کمال گرایی و نیازهای بنیادین روان شناختی جمع آوری و داده ها با استفاده از نرم افزار لیزرل تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین متغیرهای تحقیق روابط معناداری وجود دارد، همچنین شاخص های نیکویی برازش نشان دهنده برازش مطلوب مدل ساختاری نگرانی تصویر بدنی براساس کمال گرایی، با میانجی گری نیازهای بنیادین روان شناختی بود و کمال گرایی و نیازهای بنیادین روان شناختی تا 32% از تغییرات نگرانی تصویر بدنی را تبیین کرد. مطابق با نتایج، کمال گرایی و نیازهای بنیادین روان شناختی می توانند دو متغیر تعیین کننده در تبیین نگرانی تصویر بدنی دختران باشند و در نظر گرفتن این دو می تواند در پیشگیری از اختلال های بعدی در زمینه بدشکلی بدنی مؤثر باشد.

پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه علّی استرس والدگری و هوش معنوی با بهزیستی روانی از طریق میانجی گری رضایت زناشویی در مادران کودکان استثنایی به روش غیرآزمایشی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه مادران کودکان استثنایی شهر بجنورد بود که تعداد 210 نفر از ایشان به روش نمونه گیری در دسترس برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش با استفاده از پرسش نامه های استرس والدگری، هوش معنوی، بهزیستی روانی و رضایت زناشویی جمع آوری شد و مدل پیشنهادی بااستفاده از روش تحلیل مسیر ارزیابی گردید. همچنین برای آزمون روابط غیرمستقیم از آزمون بوت استراپ استفاده شد. مطابق نتایج، تمام مسیرهای مستقیم به جز مسیر استرس والدگری به بهزیستی روانی، معنادار بود. مسیرهای غیرمستقیم نیز از طریق رضایت زناشویی با بهزیستی روانی معنادار بود. براین اساس، الگوی پیشنهادی از برازش مطلوبی برخوردار است و می تواند الگویی مناسب برای تدوین و طراحی برنامه های پیشگیری از تنیدگی های تجربه شده مادران کودکان استثنایی و افزایش بهزیستی روانی آنها باشد.

مفهوم «حق مادری» برخلاف بداهت ظاهری، همواره با ابهام در معنا و گستره مواجه است. این حق از نیمه قرن بیستم در میان منابع فرعی حقوق بین الملل، جای گرفته و در برخی اسناد بین المللی قید شده است، اما هنوز تعریف کامل و جامعی از این حق ارائه نشده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و تشریح دیدگاه امام خمینی(ره) درباره «حق مادری» و بررسی رویکرد نظام حقوق موضوعه جمهوری اسلامی ایران انجام شد. اطلاعات پژوهش با بررسی منابع مکتوب مربوطه و با روش اسنادی- کتابخانه ای جمع آوری و تحلیل شد. نتایج نشان داد که اگرچه در اندیشه حضرت امام(ره) و حقوق موضوعه جمهوری اسلامی ایران به صراحت عبارت حق مادری بیان نشده، حقوق زیادی برای مادر در نظر گرفته شده است. دامنه حقوق شناسایی شده برای مادر در نظام حقوقی ایران و به ویژه در اندیشه امام خیمینی (ره) گسترده تر از حقوقی است که در حقوق بین الملل مطرح است. همچنین حقوق برشمرده شده برای مادر در حقوق بین الملل، بیشتر در منابع فرعی مثل قطعنامه های مجمع عمومی منعکس گردیده، ولی در نظام حقوقی ایران، این حقوق در قالب قوانین الزام آور آمده و حتی در برخی موارد میزان بایستگی آنها تا اندازه ای است که نه فقط این حقوق برای مادر شمرده شده بلکه به مثابه تعهدی برای دیگران است.

در مشروعیت عقد نکاح موقت از نظر فقه شیعه تردیدی وجود ندارد و به تبع آن قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران نیز آن را پذیرفته و چندین ماده به تبیین ارکان و احکام آن اختصاص داده است. ماهیت شناسی این عقد از منظر فقهی و حقوقی بحثی مهم و چالشی است؛ برخی صاحب نظران معتقدند که نکاح موقت شباهت کاملی به باب اجاره دارد و مهر در مقابل استمتاع است و با عقد نکاح دائم تفاوت ماهوی دارد. در مقابل، برخی دیگر ماهیت عقد موقت را همانند دائم دانسته و تفاوت آنها را فقط در برخی از آثار و احکام آن بیان کرده اند. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف نقد ادله دیدگاه اول و تقویت دیدگاه دوم مبنی بر عدم تفاوت ماهیت عقد نکاح موقت با دائم براساس ادله و شواهد انجام شد. بدین منظور کلیه منابع مکتوب مربوطه به روش اسنادی- کتابخانه ای بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان داد که عقد نکاح موقت در نظام حقوقی اسلام همانند عقد نکاح دائم یک نهاد حقوقی مقدس و دارای تکالیف و حقوق متقابل خاص خود برای زوجین است.

توجه ویژه به نقش آموزندگی مؤلفه های جنگ در عرصه زندگی، اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع سبک زندگی را دو چندان می سازد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های سبک زندگی اسلامی در خاطره نگاشته دا که یکی از آثار مکتوب دفاع مقدس است به روش کیفی از نوع داده بنیاد انجام شد. بدین ترتیب، داده های کیفی مرتبط با موضوع، بررسی و سپس با مقایسه و سنجش داده ها و مفاهیم، مؤلفه های سبک زندگی اسلامی در قالب 43 مفهوم و 8 مقوله اصلی استخراج گردید. نتایج نشان داد که مقوله های اصلی مؤلفه های سبک زندگی اسلامی در خاطره نگاشته دا شامل مسائل اعتقادی و دینی، مسائل تربیتی، مسائل اخلاقی، مسائل انگیزشی، اتحاد و همبستگی، هدفمندی، خردگرایی و عملگرایی است که مؤلفه مسائل اعتقادی و دینی بیشترین فراوانی و نمود را نسبت به سایر مؤلفه ها در این خاطره نگاشته دارد.