جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای

جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای

جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم تابستان 1399 شماره 2-3 (پیاپی 39) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تحلیلی بر رضایت مندی گردشگران شهر همدان از خدمات و عناصر ثانویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: گردشگری شهری رضایت مندی شهر همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 165 تعداد دانلود : 18
گردشگری شهری همانند سایر انواع گردشگری به عنوان یک فرصت منحصر به فرد اقتصادی مطرح شده است و این صنعت منبع درآمد سرشار در تجارب جهانی و عنصر مهمی در بهبود و تنظیم موازنه بازرگانی و تراز پرداخت های بسیاری از کشورها شده است. شهر همدان به تبع کشورمان ایران با داشتن جاذبه های فراوان گردشگری در هر زمینه ای قابلیت جذب گردشگران را دارد و می تواند از طریق گردشگری به یک قطب بزرگ و جاذب تبدیل شود. روش تحقیق در پژوهش حاضر ترکیبی از روش های میدانی و تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را جمعیت ۵۰۰۰۰۰ نفری شهر همدان تشکیل می دهد. حجم نمونه با توجه به تعداد گردشگران داخلی و خارجی وارد شده به شهر همدان از طریق فرمول کوکران 355 عدد محاسبه شده است و با استفاده از نرم افزار SPSS به تحلیل اطلاعات پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان می دهند که اشراف و شناخت نسبت به جاذبه های تاریخی شهر همدان می تواند برنامه ریزی های گسترش و توسعه گردشگری را هدفمند نماید تا بتوانیم در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، اکولوژیکی و غیره برنامه ریزی مدونی داشته باشیم.
۲.

ملاحظه های جغرافیایی در پیوست فرهنگی طرح های توسعه ملی و نقش آن در سازمان های نظارتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ پیوست فرهنگی توسعه فرهنگی ملاحظه های جغرافیایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 303 تعداد دانلود : 231
هدف این تحقیق بررسی ملاحظه های جغرافیایی در تدوین پیوست نگاری فرهنگی در طرح های توسعه ملی کشور و تبیین آن به سازمان های نظارتی. از این رو، سؤال تحقیق این است که شرایط و ملاحظه های جغرافیایی چه تأثیری در بازنمایی و تدوین پیوست فرهنگی طرح های توسعه ملی در سازمان های نظارتی دارند؟ و این امر تا چه میزان در چرخه سیاستگذاری و پیوست نگاری فرهنگی سازمان های نظارتی نقش دارد؛ و همچنین امنیت، مشارکت، اقتدار، انسجام و چالش های فرهنگی در سازمان های نظارتی کدام اند؛ بنابراین، با این پرسش ها می توان به تفاوت های فرهنگی در نواحی جغرافیای فرهنگی کشور و سازمان های نظارتی رسید. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا با روش توصیفی- همبستگی و ابزار گردآوری داده ها منابع اسنادی و کتابخانه ای و همچنین ارائه پرسش نامه به جامعه آماری شامل استادان و دانشجویان رشته های جغرافیا (سیاسی)، مدیریت فرهنگی و علوم سیاسی انجام گرفته است. در تحقیق حاضر به این نتیجه می رسیم که ملاحظه های و مؤلفه های جغرافیایی در پیوست نگاری طرح های توسعه ملی یا جایگاهی ندارند یا جزء اولویت های تهیه پیوست فرهنگی نیستند همچنین مؤلفه های فرهنگی در سازمان های نظارتی تشریح، سپس چالش ها، آثار و نتایج برنامه ریزی فرهنگی مطرح و در پایان ضمن نتیجه گیری به ارایه پیشنهادهای لازم پرداخته می شود. در این تحقیق که در کنار فراتحلیل پژوهش های ملی و بین المللی صورت گرفته، ابعاد و مؤلفه های جغرافیایی را که مبنایی برای پیوست نگاری ها و ارزیابی آثار اجتماعی است، تبیین می کند.
۳.

تعیین و اولویت بندی استراتژی های برتر توسعه ی اکوتوریسم در آبخیز هراز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اکوتوریسم استراتژیهای توسعه آبخیز هراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 862 تعداد دانلود : 885
امروزه گردشگری یکی از بزرگترین صنایع در سراسر جهان می باشد. اکوتوریسم نیز نوعی از گردشگری پایدار است که هدف آن به حداقل رساندن اثرات منفی بر محیط زیست طبیعی و اجتماعی-فرهنگی است که اکنون بعنوان سریع ترین زیر مجموعه ی در حال رشد بزرگ ترین صنعت جهان مطرح میشود. براساس این تغییرات، نیاز به بکارگیری برنامه های استراتژیک در این زمینه ضروری است. در مطالعه ی حاضر، آبخیز هراز مورد بررسی قرار گرفته است. علت این امر مشخصه های طبیعی منحصر بفرد این حوزه برای اکوتوریسم است، که آنرا یکی از قطب های اکوتوریسم ایران ساخته است. هدف این مطالعه تامین استراتژی های مدیریتی برای توسعه ی اکوتوریسم در آبخیز هراز است. در راستای این هدف، نظر به کارآیی ترکیب متدهای AHP و SWOT ، آنالیز AWOT مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان می دهند که رسوم محلی ساده و تعامل مناسب با گردشگرها همچنین، تخریب منابع طبیعی به دلیل توسعه ی زیرساخت ها به ترتیب مهم ترین نقاط قوت و ضعف می باشند. ارائه ی فرصت های شغلی جدید و تغییر سنت های محلی مهم ترین فرصت و تهدید در این زمینه بود. علاوه بر این، ”افزایش تعداد تبلیغات داخلی و خارجی، تنظیم قوانین جدید مورد نیاز و مدیریت قوانین اجرایی موجود، توسعه ی فرهنگ پاسخگویی گردشگری، دعوت از سرمایه گذاران داخلی و خارجی، ارائه ی امکانات و امتیازات ویژه سرمایه گذاری، و افزایش سطح آگاهی گردشگران به منظور حفاظت از محیط زیست“ این موارد بعنوان موثرترین استراتژی ها در مطالعه حاضر یافت شده اند.
۴.

تاثیر فضایی ورزش همگانی بر توسعه سلامت شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ورزش همگانی سلامت شهری توسعه پایداری شهری سلامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 132 تعداد دانلود : 941
با گسترش روند شهرنشینی، سلامت شهری به عنوان یکی از چالش های کشورهای در حال توسعه مطرح شده است. شاخص سلامتی شهروندان یکی از شاخص های اصلی برای نشان دادن میزان موفقیت سیاست های توسعه پایدار شهری است. با توجه به اینکه ورزش همگانی بخش مهمی از زندگی افراد جامعه را جهت ارتقای سلامت آنها در دنیای امروزی تشکیل می دهد و می تواند بسیاری از معضلات سلامت شهرهای امروزی را برطرف نماید. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر ورزش همگانی در توسعه سلامت شهری می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق کلیه خانوار های ایران است و حجم نمونه بر اساس جدول کوکران 384 خانوار به روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی تعیین گردید. برای اندازه گیری تحقیق از سه پرسشنامه ورزش همگانی، هزینه های درمانی و عوامل اجتماعی- اقتصادی استفاده گردید. داده های حاصل از طریق تی تک گروهی، رگرسیون، معادلات ساختاری و آزمون فریدمن تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان فعالیت ورزش همگانی ضمن بهبود تندرستی و سلامت خانوارها، باعث توسعه سلامت شهروندان می-گردد. پس به منظور توسعه سلامت شهروندان، مدیران و مسئولین شهری باید توجه بیشتری به فعالیت های ورزشی و همگانی داشته باشند. کلید واژه ها: ورزش همگانی، سلامت شهری، توسعه پایداری شهری، سلامت.
۵.

برنامه ریزی منطقه ای در تدوین الگوی بازاریابی کارآفرینانه در شرکت های نوپای نوآور ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی منطقه ای بازاریابی کارآفرینانه شرکت های نوپا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 251 تعداد دانلود : 85
بازاریابی کارآفرینانه طی دودهه گذشته بسیار گسترش یافته است. شرکت های نوپا و نوآور از بازاریابی کارآفرینانه در شرایط پرمتلاطم به عنوان جایگزینی قدرتمند برای مقابله با کاهش اثربخشی بازاریابی سنتی استفاده کرده اند. هدف این پژوهش، تدوین الگوی جامع بازاریابی کارآفرینانه از طریق بررسی نظرات خبرگان و متخصصین که توجه ویژه ای به برنامه ریزی براساس شرایط محیطی داشته اند، است. برای تحلیل ادبیات پژوهش از روش" داده بنیا" استفاده شد. جهت تحلیل داده ها و بر اساس نظریه کوربین و اشتراوس(2008) که از طریق فرایند کدگذاری 3 مرحله ای به بخشها و اجزای اطلاعات توجه دارد، در مرحله کدگذاری باز، 25 مفهوم (کد باز) از این مصاحبه ها استخراج شد و از بررسی دقیقتر و اتصال بین مفاهیم، 6 مقوله فرعی (کد محوری) و 1 مقوله هسته (کد انتخابی) به دست آمد. نتایج نشان می دهد که از جمله مقوله های کشف شده و پر تکرار از تحلیل مصاحبه ها " مشتری مداری " و " فرصت گرایی " است. بسیاری از کسب وکارهای نوپای نوآوری ایرانی فعال در حوزه دیجیتال و کسب وکارهای اینترنتی، شروع فعالیت آنها براساس نیاز مشتریان ایرانی و نقص محصولات و خدمات موجود در بازار بوده است. تغییرات در ارائه خدمات و تصمیم گیری در مورد محتوا و روش و ابزار تبلیغاتی استارتاپها نیز بر همین اساس صورت گرفته است.
۶.

بازیابی مکان مناره های تخریب شده اصفهان بر اساس تحلیل اسناد توصیفی و تصویری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مکان یابی مناره مناره های تخریب شده اسناد توصیفی و تصویری عناصر شاخص شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 417 تعداد دانلود : 681
مناره ها به عنوان عناصر شاخص درون شهری و برون شهری تعدادی از آن ها ازدست رفته اند و مکان یابی می تواند ویژگی های مناره ها را اشکار سازد. مکان یابی مناره ها بخشی از تاریخ شهر و عناصر شاخص شهری را آشکار می سازد. پژوهشگران عمدتا در حوزه های تاریخی، استاتیکی و تزییناتی مناره تحقیقاتی را ارائه نموده اند. این پژوهش برای نخستین بار مکان مناره های تاریخی تخریب شده اصفهان می پردازد. این مقاله در صدد پاسخگویی به این پرسش است که روش های هندسی در بررسی اسناد توصیفی وتصویری چگونه می تواند آشکار کننده مکان مناره های تاریخی شهر اصفهان باشد؟ داده های این پژوهش ترکیبی از داده های کتابخانه ای و میدانی است. اسناد توصیفی و تصویری دوره های مختلف تاریخی بررسی شد. با بررسی میدانی وضع موجود، مکان مناره های تخریب شده اصفهان بر روی نقشه سید رضاخان مشخص گردید. همچنین مکان فعلی آن ها بر روی نقشه جدید اصفهان آشکار گردید. این پژوهش بر آن است تا با در نظر گرفتن تعدد مناره های اصفهان به جایابی مکان مناره های موجود و مناره های فراموش شده اصفهان بپردازد. اسناد توصیفی و تصویری در مقایسه با یکدیگر آشکار کننده مکان مناره های ازدست رفته بوده است. یافته های این پژوهش آشکار کرد که بیشتر مناره های ازدست رفته شهر اصفهان در کنار بناهای شاخص بوده اند.
۷.

همکاری های منطقه ای ایران با همسایگان غربی بر مبنای دیپلماسی آب (مطالعه موردی: عراق و ترکیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دیپلماسی آب تحلیل آماری SPSS همکاری های منطقه ای هیدروپلیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 743 تعداد دانلود : 811
محدودیت منابع آب شیرین در جهان و افزایش روزافزون مصرف آن موجب شده که آب به عرصه رقابت در میان کشورها درآید. بنابراین موضوع چگونگی تقسیم آب در رودخانههای فرامرزی و همچنین بهرهبرداری از آبهای مشترک نیاز به نوعی از کنش دارد تا تعاملات و روابط را جایگزین رقابت کند. بدین جهت دیپلماسی یکی از مهمترین و کمهزینهترین ابزارهای سیاست خارجی و تعامل میان دولتها است که میتواند نقش مهمی در کاهش تنش و حل مناقشههای مرتبط با آب ایفا کند. هدف از این پژوهش، همکاریهای منطقه ای بین ایران ( ترکیه و عراق) بر مبنای دیپلماسی آب میباشد که طبق قوانین بین المللی و با توجه به معاهدات و قراردادها و همچنین مذاکرات دو و یا چندجانبه دیپلماسی آب میتواند به عنوان یک ابزار در جهت اهدافی مانند حسن همجواری، منافع مشترک و رشد اقتصادی نقش مهمی در همگرایی و تعاملات منطقه ای ایجاد کند. روش تحقیق با تکیه بر منابع کتابخانه ای و همچنین رویکرد توصیفی و تحلیلی و نرم افزار تحلیل آماری spss میباشد که نتایج بدست آمده حاصل از این تحقیق نشان میدهد که با داشتن دیپلماسی فعال و کارآمد و همچنین با مدیریت جامع و دقیق میتوان تعاملات و همکاریها را استحکام بخشید و از تنشها و منازعات در آینده جلوگیری کرد.
۸.

جهانی شدن و سرزمین سازی در جغرافیای سیاسی (مطالعه موردی رویکرد امریکا و اتحادیه اروپا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهانی شدن سرزمین سرزمین زدایی سرزمین سازیِ مجدد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 854 تعداد دانلود : 980
جهانی شدن در حال اتفاق و پیشروی به سوی آینده ای مبهم است. در ارتباط با تأثیر این فرآیند بر فضای جغرافیایی دیدگاه های متناقضی وجود دارد؛ گرچه برخی سعی در اثبات اهمیت جغرافیا و ماندگاری و تأثیر آن در زندگی اجتماعی دارند ولی به زعم عده ای دیگر آینده ای روشن برای علم جغرافیا و مفهوم سرزمین وجود ندارد. بی مکان شدن جریان ها، غیرسرزمینی شدن نهادها، سازمان ها و شرکت ها نوید رسیدن نوع جدیدی از روابط اجتماعی را می-دهد. پدیده ای نوظهور در حال تکامل است که مفاهیمی همانند مکان، مرز، سرزمین، ناحیه، منطقه، تنوع و تفاوت را از بین برده و این به معنی پایان یا مرگ جغرافیا است؛ بنابراین کنکاشی اساسی در زمینه حقیقت و ماهیت جغرافیا و چگونگی آینده آن از امور مهم و وظایف اصلی جغرافی دانان است که این کار نیز در حد توان در پی پاسخ به آن می باشد. این نوشتار ب ا نگ اهی آین ده پژوهان ه و رویک ردی نوواقع گرایانه تلاش دارد، فرآیند جهانی شدن را با نگاهی سرزمینی تحلیل کند؛ بدین معنی ک ه وجود فراملّی گرایی یا فراسرزمینی شدن جریان ها انکار نمی شود، ولی به نوعی سعی در اثب ات سرزمینی سازی مجدد جریان ها و پدیده های گوناگون در عص ر جه انی ش دن دارد. ب ه ع لاوه، استدلال اصلی ای ن نوش تار ای ن اس ت ک ه قلم رو س رزمینی (س رزمین و م رز) در دوره جهانی شدن از بین نرفته، بلکه کارکرد آن متحول شده است. این باور نیز وجود دارد که قلم رو سرزمینی، به دلی ل نی از انس ان ب ه تف اوت مان دگار ب وده و جهانی شدن، فراملّی شدن و غیره جایگاه و نقش آن را در زندگی اشتراکی انسان از بین نمی برد.
۹.

بررسی شاخصه های علمی فرهنگی هویتی موثر در برنامه ریزی و شکل گیری شهر اسلامی نمونه موردی: تهران دوران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی شهر اسلامی شاخصه های علمی فرهنگی و هویتی پویایی و خوانایی وحدت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 748 تعداد دانلود : 42
در این تحقیق سعی بر آن شده است که احکام مرتبط با شکل گیری شهرها بصورت موردی و از نگاه سنت ، سیره و جریانات فرهنگی و اجتماعی در شهر تهران بررسی گردد، از این رو برای رسیدن به این هدف دو پرسش مطرح می گردد: 1 – چهارچوب های نظری فرآیند برنامه ریزی شهر اسلامی در تهران معاصر شامل چه شاخصه های علمی فرهنگی و هویتی می باشد ؟ 2 –کدامیک از شاخصه های برنامه ریزی شهر اسلامی در تهران معاصر نقش موثر تری را ایفا می کند ؟روش تحقیق در پژوهش حاضر عمدتا از نوع توصیفی – تحلیلی است ، در گام دوم مطالعات عمدتا بصورت میدانی می باشد، در این بخش جهت بررسی روایی و پایایی شاخصه های استخرجی اولیه پرسشنامه هایی که از مطالعات مبانی نظری و ادبیات موضوع تدوین شده از طریق کارشناسان و متخصص مرتبط با این حوزه مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. نتایج حاصل از پژوهش حاضر بیانگر آن است که شاخصه هایی چون خوانایی و پویایی، وحدت و یکپارچگی، توجه به عناصر آب و گیاهان، درونگرایی و محرمیت، توجه به مصالح بوم آورد و بهره گیری از فرهنگ دینی آیینی و فرهنگ بومی همواره نقش موثری در شکل گیری و برنامه ریزی شهر اسلامی ایفا نموده است. همچنین شاخصه پویایی و خوانایی حائز نقش موثرتری در برنامه ریزی شهر اسلامی نسبت به سایر شاخصه ها در تهران معاصر بوده است. کلمات کلیدی: برنامه ریزی، شهر اسلامی، شاخصه های علمی فرهنگی و هویتی، پویایی و خوانایی، وحدت
۱۰.

اولویت بندی روستاهای دارای قابلیت گردشگری استان آذربایجان شرقی جهت برنامه ریزی و توسعه گردشگری با استفاده از مدل تاپسیس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آذربایجان شرقی تاپسیس روستا گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 693 تعداد دانلود : 939
توسعه گردشگری روستایی برای روستاهایی مطلوب است که دارای منابع و پتانسیلهای کافی جهت گردشگری، بازارهای بالقوه برای جذب گردشگران و سرمایه گذاری کافی برای حمایت بخش گردشگری باشد. با توجه به اینکه قابلیتها و مزیتهای نسبی محلی و منطقه ای به دلیل تأثیرپذیری از عوامل متعدد اقتصادی، اجتماعی و محیطی متفاوت است و این امر باعث برتری برخی نواحی میشود، بنابراین نخستین و مهمترین گام برای ارتقای گردشگری، شناخت جاذبه ها و قابلیتهای مناطق است. شناخت مزیتها و توانهای محلی و منطقه ای از اصول بنیادین برنامهریزیهای توسعه محسوب می گردد. این مسئله و مسائل دیگر مانند ایجاد اشتغال، افزایش درآمد، کاهش مهاجرت موجب شده که توسعه و گسترش گردشگری در نواحی روستایی که دارای پتانسیلهای لازم برای توسعه گردشگری است مورد توجه قرار گیرد. پژوهش حاضر، از دسته پژوهشهای کاربردی است ک ه با هدف ارزیابی و سطحبندی روستاهای دارای جاذبه گردشگری استان آذربایجان شرقی انجام پذیرفته است. روش پژوهش، توصیفی پیمایشی و ابزار پژوهش، پرسشنامه است که با استفاده از روش دلفی، 26 شاخص برای روستاها شناسایی شده و سپس با پیمایش داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از روش تاپسیس، روستاهای دارای قابلیت گردشگری اولویتبندی شدند. جامعه آماری تحقیق، متخصصانی بودند که در زمینه گردشگری روستایی دانش و تجربه کافی داشتند. بر اساس نتایج مطالعه، روستاهای نوجه مهر با امتیاز 0/8433، کردشت با امتیاز0/6938 و دوزال با امتیاز 0/6116 به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند.
۱۱.

تدوین راهبردهای مدیریت منابع آب با استفاده از تکنیک Delphi-SWOT جهت دستیابی به توسعه پایدار (مطالعه موردی: شهر بندرعباس)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت آب شهر بندرعباس روش Delphi-SWOT راهبرد توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 537 تعداد دانلود : 407
از زمان پیدایش بشر بر روی زمین، دسترسی به آب مهمترین شرط بقا و پیشرفت انسان بوده است. اما تأمین نیاز آبی جامعه در حال رشد و توسعه حال حاضر به مشکلی جهانی تبدیل شده است. از اینرو مدیریت راهبردی منابع آب به گونه ای که دست یابی به اهداف و چشم انداز توسعه پایدار منطقه را حفظ کند به امری ضروری تبدیل گشته است. از طرفی با توجه به شرایط آب و هوایی شهر بندرعباس و کاهش سالانه چند سانتی متر سطح آبخوان و افزایش جمعیت آن تعیین استراتژی های مشخص و کاربردی برای مدیریت منابع آب آن امری ضروری به نظر می رسد. در همین راستا و به منظور دستیابی به راهبردهای کلیدی در زمینه منابع آب شهر بندرعباس از روش Delphi-SWOT در 6 گام استفاده شد. بعد از انجام مراحل مورد نیاز و تجزیه و تحلیل ماتریس عوامل داخلی و خارجی مشخص شد که نوع استراتژی انتخابی از نوع محافظه کارانه یا WO می باشد. در ادامه پس از مشخص شدن نوع استراتژی اتخاذی 11 راهبرد برای به حداقل رساندن نقاط ضعف و استفاده حداکثری از فرصتها در راستای مدیریت بهینه منابع آب شهر بندرعباس تنظیم و ارائه گردید.
۱۲.

مکان یابی اراضی جهت استقرار فعالیت های ورزشی در شهرهای ایران (نمونه موردی: کلان شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مکان یابی اماکن ورزشی تحلیل سلسله مراتبی سیستم اطلاعات جغرافیایی محدوده شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 78 تعداد دانلود : 561
در حال حاضر، یکی از مهمترین مشکلات موجود در شهرهای کشور ما استقرار نامناسب فضاهای ورزشی در میان سایر کاربری های شهری می باشد. شهر تبریز یکی از بزرگترین شهرهای شمال غرب و کشور است که سرانه فضای ورزشی در این شهر 83/ متر مربع است که این رقم تفاوت فاحشی را در مقایسه با سرانه های استانداردهای کاربری اراضی شهری در ایران نشان می دهد و می توان گفت تقریباً 17/1 متر مربع به ازای هر نفر در سرانه این کاربری در شهر تبریز کمبود وجود دارد که با احتساب جمعیت این شهر 98/1983259متر مربع فضای ورزشی برای کل شهر لازم است. در این تحقیق، سعی شده با رویکرد توصیفی - تحلیلی و با استفاده از تلفیق مدل تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی الگو و مدلی بهینه جهت استقرار منطقی اماکن ورزشی در محدوده شهر تبریز ارایه شود. نتایج تحقیق نشان می دهد؛ کاربری اراضی ورزشی در محدوده شهر تبریز چه از نظر کمی و کیفی و چه از نظر پراکنش و عدالت فضایی در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.
۱۳.

بررسی دلایل حمایت ایالات متحده از گروهک منافقین پس از 2003 مهار جمهوری اسلامی ایران بر مبنای راهبرد آشوب سازنده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سازمان مجاهدین خلق ایران آشوب سازنده عراق ایالات متحده آمریکا جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 894 تعداد دانلود : 104
این مقاله سعی دارد دلایل افزایش حمایت آمریکا از سازمان تروریستی منافقین (سازمان مجاهدین خلق) علیه جمهوری اسلامی ایران که هم اکنون وارد مرحله جدیدی شده را پس از تحولات سال 2003 میلادی و اشغال عراق توسط آمریکا بررسی نماید. این سازمان که یکی از جریان های انحرافی پدید آمده در سپهر سیاسی ایران در اواسط دهه چهل شمسی است ، با مبانی فکری و سیاسی التقاطی به واسطه اقدامات و خط مشی خود به گروهک منافقین شهرت یافت. پس از سال 2003 میلادی با توجه به سقوط صدام (مهمترین حامی سازمان) ، افزایش نفوذ ج.ا.ا در عراق و قرار داشتن همزمان نام سازمان در لیست گروه های تروریستی آمریکا و اتحادیه اروپا بسیاری از کارشناسان فروپاشی سازمان را نزدیک می دانستند. اما اعضای این گروهک تروریستی توانستند به عنوان کارگزار ایالات متحده در پرتو راهبرد «آشوب سازنده» جهت مهار ج.ا.ا با جلب حمایت های سیاسی، امنیتی ، مالی و نظامی آمریکا به بقاء بخشی از ساختار فروپاشیده خود کمک رساند. بر اساس فرضیه اصلی این پژوهش ، ایالات متحده در چارچوب نظریه آشوب سازنده و مدیریت گروه های تروریستی به منظور مهار ج.ا.ا و تغییر رژیم آن از این سازمان تروریستی استفاده می نماید.
۱۴.

تدوین الگوی توسعه حمل و نقل محور (TOD) با ملاحضه ساختار کلان شهری (مورد: تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه حمل و نقل محور ساختار شهری توسعه شهری گراند تئوری تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 140 تعداد دانلود : 111
هدف پژوهش حاضر، تدوین و ارائه مدل توسعه حمل و نقل محور در شهر تبریز، با توجه به ساختار کلان این شهر است. بر این اساس، جهت جمع آوری داده های مورد نیاز، از تعداد 25 استاد و کارشناس در حوزه حمل و نقل و توسعه شهری، مصاحبه های عمیق به عمل آمد و تعداد 870 کد اولیه به دست آمد که پس از غربال گری و کدگذاری محوری، مقوله های ساخته شده شامل 6 مقوله اصلی با 71 زیر مقوله شدند. بر این اساس، عوامل علی، پنج مقوله «عدم وجود طرح انسانی در طراحی محیط و بی توجهی به دسترسی اقشار مختلف اجتماعی به مراکز حمل و نقل» ، «لزوم رونق اقتصادی، رقابت پذیری و صرفه جویی های ناشی از مقیاس مناطق شهری» «تهیه طرح اختصاصی-بومی و توسعه حمل و نقل محور پایدار»، «آلودگی هوای شهری و لزوم پالایش آن»، از مفاهیم اولیه در توسعه حمل و نقل محور استخراج گردید. در رابطه با راهبردها، مقوله های سطح اول «ایجاد مجتمع های ایستگاهی و اختلاط کاربری ها»، «طراحی انسان محور با ملاحضه بافت شهری»، «بکارگیری نوین ترین سیستم های حمل و نقلی»، «مشارکت اجتماعی ساکنین و آموزش»، «سیستم برنامه ریزی و مدیریت یکپارچه در حکمرانی حمل و نقل شهری» و «زیباسازی و ایجاد فضاهای جذاب شهری» شناسایی گردیدند.
۱۵.

بررسی روند تغییرات دمایی و اقلیم آسایش گردشگری جزایر قشم و کیش در عصر گرمایش جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقلیم آسایش گردشگری قشم کیش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 726 تعداد دانلود : 142
اقلیم به عنوان پدیده ای جغرافیایی، رابطه ای تنگاتنگ و انکار ناپذیر با گردشگری و توسعه مقاصد گردشگری دارد. به طوری که بسیاری از مقاصد مطرح گردشگری جهان، موفقیت خود را مرهون برخورداری از اقلیمی مطلوب هستند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و بررسی روند تغییرات دمایی جزایر قشم و کیش واقع در استان هرمزگان و تدوین تقویم زمانی اقلیم آسایش گردشگری با استفاده از شاخص PET و آزمون های پارامتری و ناپارامتری روند در این جزایر صورت پذیرفته است. بدین منظور از داده های متوسط دمای خشک، رطوبت نسبی، سرعت باد، فشار بخار و میزان ابرناکی روزانه 3 ایستگاه همدید استان هرمزگان طی بازه زمانی 23 ساله (1983-2016) استفاده شده است. نتایج حاصل شده در قالب تقویم زمانی نشان داد که بهترین بازه زمانی برای حضور گردشگران در این جزایر ماه های ژانویه، فوریه و دسامبر می باشد که شرایط آسایش در آنها برقرار است. بعلاوه نتایج حاصل از آزمون های آماری نشان داد که متوسط دما و دمای حداکثر در هر دو ایستگاه بدون روند بوده است و دمای حداقل نیز در کیش تنها طی اردیبهشت ماه از روند کاهشی برخوردار بوده اند.
۱۶.

خلاقیت شهری، نوآوری در برنامه ریزی شهر خلاق بر مبنای مدل بوهمیان-موزائیک (نمونه مطالعاتی: مناطق دهگانه کلانشهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر خلاق شاخص های خلاقیت مدل بوهمیان - موزائیک تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 278 تعداد دانلود : 863
از لحاظ تاریخی، خلاقیت همواره نیروی محرک شهرها بوده و شهرها به لحاظ وجود خلاقیت تداوم حیات داشته اند. به عبارتی شهرها همواره برای ادامه حیات خود به خلاقیت نیاز داشته اند. در مکانهایی که نژادها و فرهنگ ها مخلوط شده و تعامل ایده های جدید، نهادها و موسسات جدید وجود دارند، خلاقیت شهری پر رنگتر جلوه گر بوده است. ادامه حیات شهری با توجه به اصل وجودی خلاقیت و یا زوال شهری در حالت عدم حضور خلاقیت؛ مساله این است. پژوهش حاظر بر مبنای سنجش شاخص های بوهمیان-موزائیک و ارزیابی میزان برخورداری مناطق شهر تبریز از شاخص های استعداد، خلاقیت و تنوع با استفاده از روش رگرسیون انجام گرفته است. شاخص استعداد میزان برخورداری منطقه از افراد نوآور و شاخص بوهمیان میزان خلاقیت منطقه مورد نظر را مورد ارزیابی می دهد؛ همچنین شاخص موزائیک میزان باز بودن جامعه برای جذب افراد خلاق را مورد سنجش قرار می دهد. هدف از این پژوهش شناسایی قابلیت های فضایی – کالبدی کلانشهر تبریز برای دستیابی به یک شهر خلاق است. نتایج نشان دهنده این است که از لحاظ شاخص های بوهمیان – موزائیک، منطقه تاریخی فرهنگی هشت کلانشهر تبریز، با کسب امتیاز 02/26 در شاخص استعداد و 9/7 در شاخص خلاقیت (بوهمیان) و 88/3 در شاخص تنوع (موزائیک) در وضعیت مطلوبتری نسبت به سایر مناطق قرار دارد. منطقه یک با امتیاز 14/17 در شاخص استعداد و 64/1 در شاخص خلاقیت و 46/4 در شاخص تنوع و منطقه دو با امتیاز 54/27 در شاخص استعداد و 26/1 در شاخص خلاقیت و 81/5 در شاخص تنوع دارای رابطه قویتری در مدل بوهمیان-موزائیک می باشند.
۱۷.

تبیین راهبردهای جدید رسانه ای در معرفی معماری بومی مناطق جغرافیایی-اقلیمی ایران بر اساس مدل تحلیل محتوای نشریات تخصصی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مجله معمار مجله هنرمعماری مجله معماری و ساختمان رسانه و معماری معماری بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 162 تعداد دانلود : 408
معماری بومی مناطق هر کشور، گنجینه ارزشمندی از مفاهیم علمی فرهنگی است که در بستر آن جغرافیا متولد و در طی زمان تکامل یافته است. اما معماری معاصر با تغییر جهت از ارزش های منطقه ای به قوانین شهرسازی مدرن و مفاهیم وارداتی عملاً نوع جدیدی از معماری را بنیان نهاد که قرابت چندانی با معماری بومی پیشین و جغرافیای بستر خود ندارد. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که راهبردهای جدید رسانه ای در معرفی معماری بومی مناطق جغرافیایی ایران با توجه به محتوای نشریات تخصصی کدام اند؟ روش تحقیق این پژوهش، تحلیل محتوا به همراه کدگذاری دو مرحله ای مقالات بر اساس سیاهه ی وارسی محقق ساخته در 33 معیار موضوعی است که از روش های معتبر حوزه ی مطالعات رسانه و بین رشته ای بوده است. بر اساس یافته های پژوهش سه مجله ی معمار، معماری و ساختمان و هنر معماری از سال 1377 مجموعاً 4965 مقاله منتشر نموده اند که 320 مقاله به موضوع معماری بومی اختصاص داشته است که منتج به رقم 6.44 درصد از کل مطالب می گردد. بدین ترتیب نسبت به موضوعات معرفی پروژه در ایران(مجموعاً 39/19 درصد از کل مقالات)، تاریخ و مبانی نظری(مجموعاً 23/19 درصد از کل مقالات)، اخبار رویدادهای معماری(مجموعاً 93/12 درصد از کل مقالات) و معرفی پروژه در غرب (مجموعاً 81/10 درصد از کل مقالات) معماری بومی در مقام پنجم پرتعدادترین مقالات منتشر شده توسط رسانه های مورد تحقیق قرار خواهد گرفت.
۱۸.

تحلیل کیفیت زندگی درفضاهای بافت فرسوده شهری (نمونه موردی: محله سید ذوالفقار شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی بافت فرسوده محله سیدذوالفقار شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 789 تعداد دانلود : 832
در سال های اخیر مفهوم کیفیت زندگی به طور گسترده ای در مطالعات بسیاری از رشته های مختلف موردتوجه قرار گفته است و به عنوان هدف اصلی برنامه ریزان و مسولان شهری مطرح می شود. بافت های قدیم شهرها به دلیل مشکلات عمده فرهنگی، اجتماعی و کالبدی آسیب پذیرترین مناطق شهری از منظر کیفیت زندگی هستند. در ایران عدم تطبیق و همخوانی بافت قدیم شهرها با الگوی جدید شهرنشینی، سبب نزول کیفیت این مناطق گردیده است. محله سید ذوالفقار شیراز نیز از جمله بافتهای فرسوده میباشد. هدف پژوهش حاضر، سنجش کیفیت زندگی در این محله می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی است. روش جمع آوری داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه ای) و روش مطالعه و بررسی با توجه به اهداف موردنظر، موضوع و ماهیت پژوهش، توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری موردنظر با استفاده از فرمول کوکران 330 نفر انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفته اند. همچنین کیفیت های اجتماعی- فرهنگی، زیست محیطی، اقتصادی و محیطی -کالبدی به عنوان شاخص های پژوهش تعیین گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که کیفیت اجتماعی فرهنگی بیش از سایر کیفیت ها می باشد و پس از آن به ترتیب کیفیت محیطی (کالبدی) ، زیست محیطی ئ در نهایت کیفیت اقتصادی قرار گرفته است. میزان کیفیت زندگی با میانگین 17/2 ارزیابی شده است که این میزان زیر سطح متوسط می باشد.
۱۹.

تحلیلی بر تأثیرات مناطق آزاد تجاری بر توسعه ی فعالیت های گردشگری و اقتصاد منطقه ای (مطالعه موردی: منطقه آزاد ارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مناطق آزاد تجاری گردشگری اقتصاد منطقه ای منطقه آزاد ارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 529 تعداد دانلود : 514
امروزه شکل گیری مناطق آزاد تجاری با مکانیزم تأثیرگذار اقتصادی علاوه بر توسعه ی فعالیت های توریستی، فعالیت های اقتصادی منطقه را نیز دستخوش تغییرات اساسی کرده است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی اثرات منطقه آزاد ارس بر توسعه ی فعالیت های گردشگری و در راستای آن اقتصاد منطقه می باشد. روش تحقیق در مطالعه ی حاضر نظری - کاربردی با ماهیت توصیفی – تحلیلی می باشد که برای جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی – میدانی (پیمایشی) و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل معادلات ساختاری در نرم افزار Amos استفاده شده است. جامعه ی آماری تحقیق مسئولان، مدیران و نخبگان شهری می باشد که 200 نفر با استفاده از روش گلوله برفی به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که شکل گیری منطقه آزاد ارس تأثیرات مثبتی بر توسعه ی فعالیت های گردشگری از طریق جذب سرمایه و ایجاد زیرساخت ها و امکانات تفریحی و اقامتگاهی داشته است. همچنین توسعه ی فعالیت های گردشگری در منطقه آزاد ارس نیز تأثیرات مثبتی بر اقتصاد منطقه گذاشته است که در این بین بیشترین تأثیرگذاری آن بر مؤلفه های اشتغال زایی؛ جذب سرمایه ی داخلی و خارجی؛ افزایش درآمدهای مالیاتی از محل فعالیت های اقتصادی مرتبط با گردشگری؛ افزایش درآمد ارزی به ترتیب با ضرایب 74/0، 71/0، 63/0 و 57/0 بوده است. از طرفی توسعه ی فعالیت های گردشگری منطقه نتوانسته است تأثیر درخور توجهی در کاهش نابرابری درآمدی و افزایش سطح رفاه خانوارها داشته باشد.
۲۰.

بررسی مدل سازی یکپارچه حمل و نقل و کاربری زمین در شهرها، مورد مطالعه کلانشهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یکپارچه سازی حمل و نقل و کاربری زمین مدل سازی اوربانسیم رویکردهای سفر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 222 تعداد دانلود : 911
جدا بودن فرآیند تصمیم گیری حمل و نقل و کاربری زمین و مسایل و مشکلات ناشی از آن، از چالش های بسیار مهم شهرسازی در ایران می باشد. با در نظر گرفتن این مساله مقاله حاضر یافته های یک تحقیق تجربی جهت مدل سازی یکپارچه حمل و نقل و کاربری زمین را بیان نموده است. در این راستا ابتدا به بررسی فرآیند برنامه ریزی حمل و نقل و کاربری زمین پرداخته شده و مدل های استفاده شده در هر دوره مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین رویکردهای سفر در قالب دو رویکرد مبتنی بر سفر و مبتنی بر فعالیت بیان شده است. مدل اوربانسیم به عنوان مدل مورد مطالعه این مقاله انتخاب شده و بخش هایی از مناطق یک و شش کلان شهر شیراز به عنوان محدوده مطالعاتی در نظر گرفته شده است. جهت دستیابی به داده ها و اطلاعات مورد نیاز برای مدل سازی از سرشماری عمومی نفوص و مسکن سال 1395، مطالعات طرح جامع حمل و نقل شیراز، نقشه های GIS طرح تفصیلی شیراز و همچنین پرسشنامه استفاده شده است. تعداد پرسشنامه های تکمیل شده، 360 پرسشنامه می باشد.تحلیل ها و مدل سازی های انجام شده با نرم افزار اوربانسیم در قالب مدل های قیمت بازار مسکن، مدل انتخاب مکان خانوارها و مدل انتخاب مکان شرکت بیانگر تاثیر مستقیم متغیر دسترسی پذیری و مساحت بر قیمت واحدهای مسکونی، انتخاب محل سکونت و شرکت(اشتغال) می باشد.
۲۱.

بررسی رابطه آمایش استراتژیکی و ساختاری سازماندهی فضایی با کارافرینی پایدار دانشگاهی: مطالعه موردی پیام نور منطقه 2 ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کارآفرینی دانشگاهی تجاری سازی دانش مدیریت استراتژیک عوامل ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 345 تعداد دانلود : 781
براساس دیدگاه اغلب محققان، کارآفرینی دانشگاهی و سپس به مرحله تجاری درآوردن دانش، به ویژه در کشورهایی که فاقد سرمایه های اولیه ای نظیر نفت، طلا و ... می باشند یا در جوامعی که در آنها علی رغم وجود منابع اولیه قابل توجه، سازوکارهای لازم برای بهره گیری از آنها وجود ندارد، می تواند موثر باشد. با این وجود نظریه ها مدیریت ضعیف استراتژیک و عوامل ساختاری محدودکننده را دو عامل اصلی در جلوگیری از کارآفرینی معرفی کرده اند. از این رو مسئله تحقیق حاضر آگاهی از رابطه مدیریت استراتژیک و عوامل ساختاری با کارآفرینی دانشگاهی، و هدف، طراحی مدلی برای نشان دادن چگونگی این رابطه ها است. شیوه انجام پژوهش به صورت کمّی و توصیفی- تحلیلی بوده است. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه هایی بوده که توسط محقق تهیه شده است. جامعه آماری شامل کلیه واحدهای دانشگاهی پیام نور منطقه 2 کشور (48 واحد) است که به صورت سرشماری مطالعه شده اند. داده ها با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس تحلیل شدند. یافته ها نشان داده اند که رابطه معناداری میان کلیه متغیرها و مولفه های وجود دارد. محقق در پایان، کوشیده است مدلی را طراحی کند که بالاترین درجه تبیین کارآفرینی دانشگاهی را به دست دهد. این مدل با استفاده از شبکه عصبی تحلیل شد. یافته ها حاکی از برازش بسیار بالای مدل می باشد. به این ترتیب نتیجه پژوهش این بوده است که می توان مدلی را طراحی نمود که به واسطه آن در مسیر توسعه کارآفرینی دانشگاهی با ایجاد بهبود در مدیریت استراتژیک و عوامل ساختاری گام برداشت.
۲۲.

توسعه گردشگری در محله تجریش با رویکرد بازآفرینی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازآفرینی شهری بافت فرسوده توسعه گردشگری محله تجریش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 791 تعداد دانلود : 595
بازآفرینی شهری به مفهوم احیاء، تجدید حیات و نوزایی شهری و به عبارت دیگر آفرینش مجدد شهر است. بافت های ارزشمند به علت وجود جاذبه های نوستالژیک و معماری و فرهنگی و بازآفرینی آن ها نقش مهمی در توسعه گردشگری در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... دارد. هدف این پژوهش نقش بازآفرینی در توسعه گردشگری محله تجریش می باشد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی می باشد و هدف آن از نوع کاربردی می باشد. روش جمع آوری مبتنی بر اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی و میدانی است. بر اساس خروجی آزمون تی تک نمونه ای نتایج منعکس کننده این مطلب است که از نگاه کسبه تنها بعد اقتصادی تأثیر مثبتی در توسعه گردشگری دارد درحالی که سایر ابعاد کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی کلاً تأثیر منفی بر توسعه گردشگری دارند و بیانگر میزان اهمیت آن در توسعه گردشگری می باشند. بر اساس آزمون فوق نیز نگاه گردشگران به ابعاد فوق تنها عوامل کالبدی و اجتماعی تأثیر مثبتی در جذب گردشگران دارند درحالی که ابعاد اقتصادی و زیست محیطی نیز تأثیر منفی دارند. در راستای اولویت بندی متغیرهای اثرگذار بازآفرینی شهری در بعد کالبدی از دیدگاه کسبه و گردشگران به ترتیب متغیر تأثیر ساختمان های بلند و مرتفع در منظر بصری و میزان مراکز پذیرایی و اقامتی دارای اولویت اول می باشد.
۲۳.

چارچوب اصول اخلاقی در آسیب شناسی مدیریت و برنامه ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری ایران: مطالعه موردی استان گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخلاق توسعه پایدار مقاصد گردشگری استان گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 583 تعداد دانلود : 636
بی شک توسعه کمی و صرف و بدون توجه به ابعاد اجتماعی و زیست محیطی آسیب ها و چالش های فراوانی را برای جوامع به بار خواهد آورد. یکی از اهداف مدیریت و برنامه ریزی گردشگری مناطق جغرافیایی رسیدن به توسعه پایدار است؛ اما تجربیات کشورهای عمده مقاصد گردشگری نشان داده است که صرف مدیریت و برنامه ریزی نمی تواند توسعه پایدار به ارمغان آورد. یکی از راهبردهایی که می تواند چالش ها و آسیب های توسعه گردشگری را کم رنگ نماید چارچوب های اخلاقی است. هدف این مقاله بررسی نقش چارچوب اصول اخلاقی در آسیب شناسی مدیریت و برنامه ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری ایران در استان گیلان است. سوال اصلی مقاله این است که چارچوب اصول اخلاقی چه نقشی در مدیریت و برنامه ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری ایران و استان گیلان می تواند داشته باشد؟ روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات و داد های تحقیق استفاده از منابع کتابخانه ای است. نتایج مقاله نشان می دهد که توجه به اخلاق در مدیریت و برنامه ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری گیلان از آنومی اجتماعی جلوگیری می کند و می تواند انگیزه های درونی ساکنان و گردشگران را برای حفاظت از محیط زیست برانگیزاند.
۲۴.

شناسایی تهدیدات و آسیب پذیری زیر ساخت های شهری با رویکرد پدافند غیر عامل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تهدیدات آسیب پذیری پدافند غیرعامل زیرساخت های شهر بندرعباس تکنیک AHP-FEMA

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 146 تعداد دانلود : 332
شناسایی و رتبه بندی تهدیدات و آسیب پذیری های پیش روی زیرساخت های شهری، اولین اقدام در جهت انجام مطالعات پدافند غیرعامل است. هدف از این تحقیق، شناسایی و رتبه بندی تهدیدات و آسیب پذیری های متوجه زیرساخت های شهر بندرعباس می باشد. شهر بندرعباس با توجه به قرار گرفتن در مجاورت تنگه هرمز و خلیج فارس و دریای عمان، موقعیت استراتژیک خاصی دارد و بزرگ ترین بندر ایران است و وجود زیرساخت های حیاتی چون؛ پالایشگاه نفت، تصفیه خانه، نیروگاه، راه آهن، فرودگاه و بندر شهید رجایی نشان دهنده اهمیت بالای این منطقه از دیدگاه شهری و کشوری است. پژوهش حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت تحقیق، توصیفی-تحلیلی محسوب می شود. بر این اساس، در مرحله شناسایی تهدیدات انسان ساخت عمدی از روش کتابخانه ای و مصاحبه (کیفی) بهره برده شده است و به منظور ارزیابی تهدیدات و آسیب پذیری ها نیز از روش پرسش نامه (کمّی) که در اختیار 79 نفر از خبرگان قرار گرفت و از تکنیک FEMA و مدل AHP استفاده گردید. ابزار سنجش و تحلیل اطلاعات نرم افزار Excell می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که در بخش تهدیدات، تهاجم موشکی (هوایی و دریایی) با 8.16 و حملات سایبری با 4.62 بیشترین عدد و در بخش آسیب پذیری نیز حملات موشکی (هوایی و دریایی) و حملات سایبری حائز اولویت اول و دوم به ترتیب با امتیاز 26/6 و 42/5 می باشند؛ و در انتها نیز راهکارهایی برای کاهش آسیب پذیری ارائه شده است.
۲۵.

بررسی راهکارهای کیفری و غیر کیفری حمایت و حفاظت از محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محیط زیست حمایت کیفری حمایت غیر کیفری حفاظت از محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 298 تعداد دانلود : 877
حمایت از محیط زیست و ضرورت آن بر کسی پوشیده نیست. حال این حمایت ها جنبه های مختلفی همچون حمایت کیفری و یا غیر کیفری دارد. برخی معتقدند هر چند قوانین کیفری در حفاظت محیط زیست نقش ایفاء می کنند؛ ولی از آن جایی که در این زمینه مشکل اساسی عبارت است از تنظیم قانونی فعالیت های مؤسسات تولیدی نسبتاً بزرگ، لذا مؤثرترین وسیله برای نیل به منظور تعیین معیارهای دقیق مربوط به پخش و نشر مواد آلوده کننده و به کار بردن معیارها از طریق مقررات اداری می باشد. قوانین کیفری نقش محدودی را در این زمینه ایفاء می کنند و همین نقش محدود را هم توأماً با اجرای مقررات اداری ایفا می نمایند. برخی دیگر معتقدند حقوق جزا مناسب ترین روش برای حمایت از محیط زیست می-باشد؛ زیرا این حقوق عمده ترین وسیله حمایت مؤثر از ارزش های اساسی اجتماعی است و حالت خوارکنندگی دارد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که به کارگیری هم زمان راهکارهای کیفری با راهکارهای غیر کیفری و ادغام اصول حاکم بر آن ها با یکدیگر بهترین راه برای حمایت و حفاظت از محیط زیست است؛ زیرا هرکدام از این موارد به تنهایی دارای معایب و محاسنی است که جز با ادغام آن ها نتیجه مطلوب حاصل نمی شود.
۲۶.

بازآفرینی اجتماعی بافت تاریخی با رویکرد گردشگری شهری (مورد پژوهی: بافت تاریخی شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازآفرینی بافت تاریخی توسعه پایدار گردشگری شهری شهر زنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 555 تعداد دانلود : 484
بافت های تاریخی علاوه بر اینکه بخشی از مناطق و محلات شهرها را تشکیل می دهند، روایتگر ویژگی های هسته اولیه شهرها و هم چنین بیانگر یاد و خاطره فرهنگ و آداب و سنن ساکنین آن ها می باشند. در بافت های تاریخی و کهن ایران، معانی نمادین، پیوند عمیق و ناگسستنی با کالبد بافت داشته و این امر باعث شده است تا هویت محله های تاریخی برخاسته از باورها و نیازهای روحی و مادی ساکنین باشد؛ اما آنچه امروزه در این بافت ها مشاهده می شود، تنزل هویت اجتماعی و درنهایت فرسودگی تمامی ابعاد آن است؛ بنابراین مقاله حاضر باهدف به بررسی بازآفرینی بافت تاریخی با رویکرد گردشگری شهری در بافت تاریخی شهر زنجان می پردازد. نوع تحقیق در این پژوهش، ازلحاظ روش توصیفی تحلیلی و ازلحاظ هدف کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) می باشد. جامعه آماری تحقیق، بافت تاریخی شهر زنجان می باشد که با مساحت ۱۴۶ هکتار با جمعیت ۵۰۰۳ نفر می باشد. تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسش نامه با استفاده از فرمول کوکران ۳۰۰ نفر تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی (احتمالی) پرسشنامه ها تکمیل شد. بر اساس آزمون t تک نمونه ای، بیشترین مؤلفه و شاخص تأثیرگذار بر بازآفرینی بافت تاریخی شاخص حس تعلق با t اماره ۵۵٫۳۹ درصد و بیشترین مؤلفه ی تأثیرگذار به کارگیر نمادها و نشانه های بومی در فضای بافت تاریخی می تواند در بازآفرینی بافت تاریخی با ضریب تأثیر (۳۲۶۳) می باشد.
۲۷.

بررسی نقش عوامل اقتصادی و اجتماعی در مدیریت جنگل های مناطق ایران و تورانی (مطالعه موردی: باغ شادی شهرستان خاتم در استان یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جنگل مدیریت جنگل جنگل نشینان مشارکت باغ شادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 570 تعداد دانلود : 775
توسعه پایدار که در کلی ترین مفهوم، تامین کننده نیاز نسل حاضر و نسل های آینده و یا فردا را در امروز دیدن باشد، همواره موضوع حفاظت از زمین و به تبع آن حفاظت از جنگل ها را مد نظر قرار می دهد. هدف از این تحقیق بررسی نقش مسائل اقتصادی اجتماعی م ؤثر بر مدیریت جنگل در یکی از مناطق ایران و تورانی، باغ شادی در شهرستان خاتم و شناخت بیشتر این موضوعات و ارتباط آن با حفاظت و بهره برداری از جنگل ها صورت گرفته است. وسعه پایدار که در کلی ترین مفهوم، تامین کننده نیاز نسل حاضر و نسل های آینده و یا فردا را در امروز دیدن باشد، همواره موضوع حفاظت از زمین و به تبع آن حفاظت از جنگل ها را مد نظر قرار می دهد. هدف از این تحقیق بررسی نقش مسائل اقتصادی اجتماعی م ؤثر بر مدیریت جنگل در یکی از مناطق ایران و تورانی، باغ شادی در شهرستان خاتم و شناخت بیشتر این موضوعات و ارتباط آن با حفاظت و بهره برداری از جنگل ها صورت گرفته است. تحقیق حاضر از نوع پیمایشی و به روش توصیفی، همبستگی بوده و به شیوه میدانی و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است.
۲۸.

شناسایی ابعاد عینی-ذهنی مرز محله؛درسهایی از یک تحلیل کیفی با مطالعه ی دو نمونه از محلات شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مرز مرز محله بعد ذهنی بعد عینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 645 تعداد دانلود : 787
نوشتار حاضر پس از شناسایی مولفه های موثر در ادراک ساکنین از مرز محله، در صدد پاسخ به این سوال است که اولا ماهیت واقعی مرز محلات براساس ادراک ذهنی ساکنین از آن چگونه است و ثانیا آیا می توان مبتنی بر مولفه های عینی و ذهنی حاصل از توافق عام اکثریت ساکنین، مرز محله را تعیین کرد؟ بدین منظور در این پژوهش کیفی با مرور ادبیات موضوع و جمع بندی و تدوین مدل مفهومی برای تعریف مرز محله؛ در گام نخست به شناسایی مولفه های ادراک ساکنین از مرز محله(در دو نوع محله ی قدیمی و جدید شهر تبریز) پرداختیم و در گام دوم با تعریف سطوح فضایی مرز محلات، محدوده ای را با بیشترین هم پوشی در ادراک جمعی ساکنین، بعنوان مرز محلات مورد نظر پیشنهاد نمودیم. یافته های این پژوهش نشان می دهد که محدوده ی محلات دارای سطوح فضایی چندگانه ای است که حاصل مولفه ها، روابط و رفتار پیچیده در آنهاست و نیازمند برداشت تصاویر ذهنی ساکنین و تحلیل ابعاد عملکردی، کالبدی و معنایی به طور همزمان می باشد. پس نمی توان با تقسیمات رسمی و از بالا به پایین، محلات را بسادگی مرزبندی نمود و براساس آن برای مردمی که در آن زندگی می کنند برنامه ریزی و سیاستگذاری صحیحی انجام داد.
۲۹.

تحلیلی بر مناسبات سیاسی ایران و پاکستان از منظر ژئوپولیتیک شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران پاکستان ژئوپلیتیک شیعه شیعیان پاکستان مناسبات سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 895 تعداد دانلود : 797
امروزه مسائل ایران و تشیع به گونه ای با هم پیوند خورده است که ایران نمی تواند نسبت به سرنوشت شیعیان بی تفاوت باشد. از جمله کشورهایی که بعد از ایران بیشترین جمعیت شیعه را دارد همسایه شرقی ایران یعنی پاکستان است. ایران و پاکستان به عنوان دو کشور مهم و استراتژیک در جنوب غرب آسیا توانسته اند تأثیرگذاری مهمی بر تحولات منطقه و نیز بین الملل داشته باشند. اشتراکات فرهنگی، مذهبی و اجتماعی از یک سو و داشتن مرز مشترک پهناور از سوی دیگر موجب شده است روابط دو کشور با وجود اختلافات بنیادی در منافع و رویکردهای سیاسی نسبت به مسائل مهم و استراتژیک منطقه ای و بین المللی بر اساس رابطه ای دوستانه و پایدار تنظیم و استوار باشد که در این میان نقش شیعیان پاکستان به عنوان اقلیتی چشمگیر و فعال در حوزه های سیاسی اجتماعی که حدود 20% جمعیت این کشور را تشکیل می دهند مورد توجه می باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به تحلیل تأثیرپذیری مناسبات سیاسی ایران و پاکستان از منظر ژئوپولیتیک شیعه، پرداخته است. سوال اصلی مطرح شده این است که مناسبات سیاسی ایران و پاکستان چه تأثیرپذیری از ژئوپولیتیک شیعه دارد؟ نتایج نشان می دهد که مناسبات سیاسی ایران و پاکستان بیشتر تحت تأثیر عوامل ژئوپولیتیک شیعه بوده است و شیعیان پاکستان با وجود فشارهایی که از جانب گروه های سلفی و تکفیری بر آنها حاکم است، توانسته اند در مناسبات سیاسی بین این دو کشور نقش ویژه ای داشته باشند.
۳۰.

تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر شدت سیلاب های رودخانه ای (مورد مطالعه: حوضه آبریز درکه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پوشش گیاهی تغییر کاربری اراضی حوضه آبریز درکه سیلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 555 تعداد دانلود : 317
آگاهی از ﻣی ﺰان ﺧﻄﺮﭘﺬیﺮی نواحی گوناگون ﺷﻬﺮها و توجه به بحث کنترل ﺳیﻼبﻫﺎی ﺷﻬﺮی ﺑﻪ عنوان ﻣﺤﻮرﻫ ﺎی اساسی در ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ مشکلات ﺷﻬﺮی قرار دارند. در این پژوهش حوضه آبریز درکه به عنوان حوضه مورد مطالعه انتخاب گردیده است. از بین رفتن پوشش گیاهی و گسترش مناطق شهری در سطح این حوضه سبب گردیده است تاعوامل هیدرولوژیکی از قبیل میزان نفوذپذیری و ارتفاع رواناب در قسمت جنوبی حوضه دچار تغییراتی شوند که مطابق با آن ارتفاع رواناب زیاد ونفوذپذیری کم گردیده است که منتج به افزایش سیلاب شهری خواهد شد. با توجه به لایه های مختلف حوضه آبریز درکه میانگین شماره منحنی منطقه با استفاده از روش SCSعدد 87 به دست آمده است، تغییرات آن از مقدار 73 تا 94 بوده است که بیشترین مقدار آن در جنوب حوضه می باشد که منطقه شهری را شامل می شود. در این پژوهش تلاش گردیده است تا با بررسی دبی سیلاب های 10 ساله، 50 ساله، 100 ساله، 200 ساله، 500 ساله و 1000 ساله مربوط به اعداد مختلف شماره منحنی که عدد 73 مربوط به کاربری با بیشترین میزان نفوذپذیری خاک، عدد 87 مربوط به میانگین اعداد شماره منحنی کاربری های مختلف و عدد 94 مربوط به کاربری های با کمترین میزان نفوذپذیری خاک است، میزان اثرگذاری نفوذ خاک بر شدت و خطر این سیلاب ها مورد بررسی قرار گیرد. در برآورد دبی سیلاب ها با دوره های بازگشت کمتر که احتمال وقوع بیشتری دارند، تغییرات کاربری با نسبت بیشتری افزایش یافته اند و هرچه دوره بازگشت طولانی تر می شود نسبت عددی کوچکتر و فاصله عددی بیش تر می گردد.
۳۱.

نقش راهبردی رسانه ها در تبیین نقش متغیرهای جغرافیای طبیعی - انسانی در مدیریت پسماند شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه مدیریت پسماند مدل راهبرد تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 752 تعداد دانلود : 407
مدیریت پسماند، مدیریت اعمال شده بر پسماندهای تولیدی با فعالیت های انسان است و هدف آن متوقف ساختن یا کاهش اثرهای سوء آن ها بر سلامت انسان هاست، هدف اصلی که محقق در این پژوهش دنبال می کند این است که الگوی مناسب مدیریت پسماند در شهر تهران با تاکید بر نقش راهبردی رسانه چگونه باید باشد؟ و این الگو دارای چه مولفه ها و شاخص ها یی می باشد؟ پژوهش از نظر هدف، توسعه ای و کاربردی است ، به لحاظ ماهیت و روش آمیخته است ، که در دو مرحله کیفی و کمی انجام گرفت، نمونه آماری در بخش کیفی شامل خبرگان دانشگاهی و متخصصان پسماند به تعداد 21 نفر و در بخش کمی،شهروندان تهران با حجم نمونه 387 نفر تعیین گردید. برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روائی سوالات به تایید خبرگان رسید و برای تعیین پایایی از روش پایایی ترکیبی استفاده شد، برای تعیین کفایت نمونه ها از آزمون تناسب کایزر – مایر و بارتلت و جهت مطابقت سوالات با یکدیگر از آزمون چرخش واریماکس استفاده شد.همچنین برای تشخیص عامل های سازه مدل ازروش تحلیل عاملی اکتشافی و برای برازش الگو از مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار SMART PLS انجام شد ، بر اساس مدل مفهومی پژوهش ، رسانه ها می توانند از طریق راهبرد آگاهی بخشی، فرهنگ سازی، آموزشی و اطلاع رسانی در اجرای فرآیند مدیریت پسماند موثر واقع شوند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۳