پویش در آموزش علوم انسانی

برای بررسی هراثری اعم از مکتوب و غیر مکتوب طرق مختلفی وجود دارد. یکی از این روش ها، روش تحلیل محتواست که یکی از پرکاربردترین روش های تحقیق در مطالعات علوم اجتماعی، رفتاری و انسانی به شمار می رود و به عنوان روش پژوهشی برای توصیف عینی، منظم و کمّی محتوای ارتباطات با هدف نهایی تفسیر داده ها به کار می رود. پژوهش حاضر نیز از این تکنیک برای بررسی محتوای مذهبی کتاب های فارسی دوره دبیرستان بهره جسته است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی، بر اساس رویکرد اسنادی و از نظر روش اجرا مبتنی بر تحلیل محتوا (کمّی و کیفی) به شمارمی آید. جامعه آماری پژوهش کتب فارسی دوره دوم دبیرستان و نمونه پژوهش تمام قسمت های کتاب های مذکور است. بررسی ها نشان می دهد که از میان5 کتاب ادبیّات تحلیل شده ، کتاب فارسی سوم دبیرستان دربرگیرنده ی بیشترین مضامین مذهبی بوده و کتاب علوم و فنون ادبی2، کمترین محتوای دینی را دارد. از میان مضامین مورد بررسی، ذکر نام و صفات الهی با فراوانی107مورد، در صدر محتوای مذهبی کتب فارسی دوره متوسطه قرار دارد و بیان وقایع مذهبی با تکرار3 باره ی خود، کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. مضامین مذهبی هم به ترتیب فراوانی خود در کتاب های فارسی از این قرارند: نمادهای مذهبی، شخصیّت های مذهبی، اعتقادات دینی، ارزش های مذهبی، آیات و احادیث، اماکن مذهبی، شعائر دینی، مراسم مذهبی و وقایع مذهبی.

کووید 19 یکی از بیماری هایی است که در سرتاسر دنیا از جمله ایران گسترش یافته و باعث تغییرات قابل توجهی در همه جوانب زندگی روزمره شده است. این تغییرات، والدین را بیشتر در معرض خطر فرسودگی والدینی و بدرفتاری با فرزندان قرار می دهد. هدف از پژوهش حاضر، بازبینی مفهوم کلی فرسودگی والدینی و بحث بر روی آن در زمینه همه گیری فعلی کووید 19 است و تمرکز آن مخصوصا روی اثرات آن بر کودک آزاری در خصوص دانش آموزان ابتدایی است. روش پژوهش حاضر مروری و جامعه آماری آن شامل کلیه مقالاتی بود که در زمینه فرسودگی والدینی، دانش آموزان، بدرفتاری با فرزندان و کووید-19 بوده و در عین حال از ویژگی های پژوهشی مناسب مانند روایی و پایایی معین و مناسب، روش نمونه گیری و جامعه آماری مطلوب، فرضیه ها و سئوالات متناسب با موضوع برخوردار بودند. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد کووید 19 می تواند فرسودگی والدینی را تشدید کند، احتمال کودک آزاری و غفلت والدینی که فرسودگی والدینی را تجربه کرده اند بیشتر است و این مساله می تواند کودکان را در معرض خطرات زیان آور کوتاه مدت و بلندمدت قرار دهد. بر اساس یافته های پژوهش پیشنهاد می شود والدین در معرض آموزش هایی قرار گیرند که از میزان فرسودگی والدینی کاسته و در نتیجه به کاهش بدرفتاری با فرزندان در همه گیری کووید-19 بیانجامد.

توسعه فرهنگ پژوهش، در نظام آموزش و پرورش از جایگاه والایی برخوردار است؛ به گونه ای که بدون انجام پژوهش، امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم برخوردار نخواهد بود. حال توجّه به امر پژوهش در دانشگاه فرهنگیان از اهمیتّی مضاعف برخوردار است؛ چرا که مهارت های پژوهشی منجر به توانمندسازی دانشجو معلّمان در حین تحصیل و در نهایت تدریس و حل مسائل آموزشی می شود. زبان و فرهنگ عربی به دلیل اشتراکات فراوان با زبان و فرهنگ فارسی و نیز اهمیّت دینی و مذهبی که در ایران دارد، همواره مورد توجّه پژوهشگران و زبانشناسان ایرانی بوده است؛ بنابراین این پژوهش قصد دارد جایگاه پژوهش در برنامه درسی رشته آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان را واکاوی نماید. روش پژوهش حاضر، به لحاظ شیوه جمع آوری داده ها از نوع پژوهش های تحلیل محتوای توصیفی و تحلیلی است. هدف این پژوهش، شرح کامل دروس پژوهش محور و نگاه دقیق و توجّه جدّی به جایگاه پژوهش در برنامه درسی رسمی رشته آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان می باشد. بررسی ها نشان داد که تنها 5% از برنامه درسی رشته آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان را دروس پژوهشی به خود اختصاص داده اند و رویکرد غالب در برنامه درسی این رشته رویکرد کیفی است. نتایج این مطالعه می تواند نیمرخی منسجم پیش روی برنامه ریزان درسی این رشته قرار دهد و به لحاظ اهمیّت موضوع، مسئولین امر را در جهت رفع نواقص، توجّه بیشتر به غنی تر شدن و کاربردی سازی برنامه درسی این رشته یاری نماید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای خودشناسی انسجامی و رضایت از زندگی در پیش بینی خود دلسوزی کارکنان دانشگاه پیام نور انجام شد. جامعه این پژوهش کلیه کارکنان دانشگاه در سال تحصیلی 99- 98 بودند. از این بین 80 نفر به شیوه سرشماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها خودشناسی انسجامی (واتسون و هارگیس، 2008)، رضایت از زندگی (داینر و همکاران، 1985) و خود دلسوزی (نف، 2003) بود. داده ها با استفاده از روش آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون تحلیل شد. یافته ها نشان داد که خودشناسی انسجامی و رضایت از زندگی با خود دلسوزی، دارای همبستگی مثبت هستند. بعلاوه، در بین خود شناسی انسجامی، یکپارچه کردن تجارب گذشته و حال قویترین پیشبین خود دلسوزی است. از این رو لازم است در زمینه های خود دلسوزی و مهربانی افراد را به سمت خود شناسی و رضایت از زندگی سوق داد. از این رو لازم است در زمینه های خود دلسوزی و مهربانی افراد را به سمت خود شناسی و رضایت از زندگی سوق داد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت مهارت های زندگی دانش آموزان در دوره ابتدایی از دیدگاه معلمان و مدیران شهر کرمانشاه انجام شده است. پژوهش ترکیبی و شامل دو بخش کیفی و کمی است، بخش اول پژوهش،کیفی و روش آن توصیفی و شامل؛ تحلیل اسنادی و نیز تحلیل محتوا با رویکرد کاربردی است. جامعه تحلیلی شامل متون و منابع مرتبط با حوزه مهارت های زندگی در دسترس بود که در این بین20 منبع داخلی شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفتند. برای گردآوری اطلاعات از فهرست وارسی )چک لیست( مهارت های زندگی استفاده شده است و ابزارهای اندازه گیری، فرم فیش برداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بود. در بخش دوم روش پژوهش کمی بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان و مدیران دوره ابتدایی مدارس دولتی در شهر کرمانشاه بود که از این بین 100 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب گردید. ابزار جمع آوری داده ها در این بخش، پرسشنامه محقق ساخته بود. برای اطمینان از روایی صوری این پرسش نامه، چند تن از متخصصان علوم تربیتی آن را بررسی و پس از انجام برخی اصلاحات، مورد تایید قرار دادند. در ادامه روایی سازه پرسش نامه نیز مورد بررسی و تایید قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که براساس منابع مورد مطالعه برای مهارت های زندگی در سه بخش دانش(4 تم اصلی) در توانش(11تم اصلی) و نگرش(7تم اصلی) و در مجموع 69 مقوله به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد وضعیت موجود مهارت های زندگی در مقطع ابتدایی مناسب نیست.

هدف پژوهش حاضر بررسی ایجاد بحران هویت در دانش آموزان به دلیل استفاده از فضای مجازی در امر آموزش از منظر اریکسون می باشد. روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی با استفاده از نظریه بحران هویت اریکسون می باشد. وی اولین کسی هست که هویت را به عنوان دستاورد مهم شخصیت نوجوانی و گامی مهم به سوی تبدیل شدن به فردی ثمربخش تشخیص داد. در این دوره احساس تعلق فرهنگی، درک اخلاقی و خود انگاره مردانه و زنانه در سال های نوجوانی اصلاح می شوند.آموزش الکترونیکی به دانش آموزان این امکان را می دهد در مطالعه مستقل و انعطاف پذیر باشند، مهارت های فنی، تفکر انتقادی و مهارت های شناختی خود را تقویت و به مربیان می آموزد که باید به روز باشند. معایب این آموزش کاهش تعاملات میان مربی و فراگیر، عدم کارایی در مورد دروس عملی و بیشتر می توان به عنوان مکمل تدریس حضوری باشد. آنچه این مقاله در پی آن است دغدغه کلان تری است که به آن اشاره می شود. یافته های این پژوهش با استفاده از نظریه اریکسون نشان می دهد که با توجه به حساسیت سن دانش آموزان در این مقطع زمانی و عدم برنامه ریزی و فرهنگ سازی قوی به منظور استفاده از فضای مجازی به نظر می رسد که این فضا به دلیل تنوع الگوهای ارائه شده، ناشناس بودن هویت اصلی افراد، پیچیده بودن و فضای متنوع آن دچار بحران هویت می شوند.