دانش تفسیر سیاسی

دانش تفسیر سیاسی

دانش تفسیر سیاسی سال دوم بهار 1399 شماره 3

مقالات

۱.

فرصت های همکاری بین المللی با رویکرد خواهر شهرها

کلید واژه ها: خواهر شهری دیپلماسی شهری سیاست خارجه مطالعات شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 575 تعداد دانلود : 839
در اداره امور هر شهر، طبیعی است که مسایل حاکمیتی و مدیریت شهری طرح ریزی و اجرا می شود. دیپلماسی شهری؛ هنر کاربردی روابط بین الملل برای مذاکرات، تعامل، توسعه و بهسازی روابط بین ملت ها ورای مشکلات و معضلاتِ روابط دولت هاست و بخش مهمی از “دیپلماسی عمومی" کشورهای دموکراتیک و پیشرفته به شمار می رود. خواهرخواندگی نمونه بارز دیپلماسی شهری است که به عنوان یکی از بازوان دیپلماسی در پی نزدیک و آشنا کردن فرهنگ و تمدن کشورها به یکدیگر است. در این مقاله پرسش مورد نظر این می باشد که: «نقش پیمان های خواهر شهری در دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران چقدر پر رنگ است؟» در پاسخ به این سوال فرضیه تحقیق عبارت است از: پیمان خواهر شهری نقش جدی در دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران نداشته بلکه بیشتر نمایشی بوده است. با روش توصیفی تحلیلی به منظور دست یابی به پاسخی مناسب برای این پرسش، به تبیین، بررسی و تجزیه و تحلیل مباحث در این زمینه پرداخت شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که پیمان خواهرخواندگی ظرفیت لازم را برای مشارکت شهرها فراهم می کند که این امر باعث توسعه پایدار شهرهای درگیر می شود.
۲.

بررسی جایگاه هواپیمای بدون سرنشین « پهپاد ها » در صیانت از حقوق بشر

کلید واژه ها: پهپاد حقوق بشر بین الملل حقوق بین الملل بشردوستانه شورای حقوق بشر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 847 تعداد دانلود : 31
از آغاز به کارگیری پهپادها در مأموریت های شناسایی و نظارتی تا استفاده از آن ها به عنوان وسایل حمل موشک در عملیات نظامی؛ دیدگاه های متفاوتی نسبت به استفاده و به کارگیری آن ها وجود داشته است و عده ای در پی توجیه استفاده از آن و یا نقد استفاده از آن برآمده اند. پژوهش پیش رو به بررسی مواضع طرفین در استفاده یا عدم استفاده از پهپادها در ذیل دلایل حقوق بشری اختصاص دارد و در پی بیان این واقعیت است که استفاده از پهپاد به دلایل حقوق بشری قابل توجیه و امکان پذیر است. در مقاله حاضر نشان داده خواهد شد که پهپادها صرفاً به نقض حقوق بشر اقدام نکرده اند بلکه در مواردی به حمایت و حفاظت از حقوق بشر دست زده اند و این نشان از این دارد که پهپاد مثل یک موشک کروز وسیله ای صرفاً جنگی نیست، بلکه ابزاری است که می تواند در خدمت اهداف جنگی بر ضد حقوق بشر و یا در جهت حمایت از حقوق بشر قرار گیرد.
۳.

مقایسه مبانی الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت و الگوی توسعه غربی

کلید واژه ها: پیشرفت نوسازی الگوی اسلامی ایرانی الگوی غربی تمدن اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 545
به لحاظ تفاوت های ساختاری و زمینه ای میان جامعه ایران و جامعه غربی و پیامدهای مخرب و غیر کارساز تعمیم الگوهای آن لازم است تا مدل الگوی اسلامی-ایرانی برای پیشرفت به تناسب ضرورت های ساختاری، اجتماعی و فرهنگی ایران طراحی گردد. ضرورت تبیین این الگو به سبب چالش های عمده ای است که می تواند در سطح داخلی و جهانی به رفع نارسایی های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فکری در جامعه مبدل گردد. این پژوهش گردآوری شده به روش تحلیلی و توصیفی ضمن بررسی اشتراکات و تمایزات فلسفی غربی و اسلامی به مؤلفه ها و خطوط راهنمای الگوی اسلامی و ویژگی های راهبردی این الگو خواهد پرداخت و به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که مبانی و مبانی فکری و فلسفی پیشرفت اسلامی-ایرانی چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که با توجه به جهان بینی اسلامی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی علاوه بر معیار یپیشرفت مادی شامل معیار معنوی نیز است.
۴.

تقابل و تعامل سلطنت و حکومت از دیدگاه محقق سبزواری و شاه عباس اول صفوی

کلید واژه ها: سلطنت مشروعیت اندیشه سیاسی محقق سبزواری سلاطین صفوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 327 تعداد دانلود : 646
یکی از مهم ترین دوره های تاریخی تمدن ایران، حکومت صفویه (1501 تا 1736 م) است. دوره صفویه برخلاف برخی تلاش ها، سرآغاز گفتمان های جدیدی در تاریخ ایران است. سلاطین صفوی با پشتوانه تیغ های برنده نیروهای خود به قدرت رسیدند، ولی در ادامه در پویشی عقلانی برای توجیه دو نیاز بنیادین آنان یعنی عنصر مشروعیت و قانون در ساختار اساسی دولت تن به اندیشه های سیاسی علمای طراز اول شیعه در دوره خود دادند. سلسله صفویه در زمان شاه عباس یکم شاهد ساخت اندیشه سیاسی جدیدی است که با استفاده از اندیشمندان عصر خود بر اساس الگوی کهن ایرانی انجام و تا پایان پادشاهی وی تقریباً پایدار ماند. در این پژوهش عوامل، نتایج و اندیشه اصلاح گرایانه محقق سبزواری بررسی می گردد و با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و با اتکا بر منابع اصلی، تأثیر اندیشه ایشان در حکومت داری شاه عباس صفوی بررسی می گردد.
۵.

سیاست های امنیت انرژی اتحادیه اروپا

کلید واژه ها: اتحادیه ی اروپا امنیت انرژی انرژی های تجدید پذیر روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 324 تعداد دانلود : 628
اتحادیه ی اروپا پس از استوار شدن بر پایه های همگرایی و وحدت، با مسائل مشترکی روبرو بود که هر یک از کشورها به تنهایی توان مقابله با آن را نداشتند. مسائلی نظیر محیط زیست، شهروندی و مهاجرت، مسائل مشترک پولی و مالی، انرژی و بالاخره امنیت از چالش های مهم مشترک اعضای اتحادیه ی اروپایی بود. در این میان مسئله ی انرژی و رابطه ی آن با امنیت به یکی از محورهای سیاست گذاری مشترک و گاهی متضاد اعضا تبدیل شد. سیاست هایی مانند سند سبز و منشور امنیت انرژی و بسیاری دیگر از این قبیل اسناد نشان دهنده ی پیچیدگی موضوع انرژی و به طورکلی امنیت انرژی در اتحادیه ی اروپا است. مقاله حاضر به روش توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که اتحادیه ی اروپا نسبت به موضوع امنیت انرژی خود چه رویکردهایی را اتخاذ کرده است؟ فرضیه مقاله این است که تدابیر و اقدامات اتحادیه اروپا ضمن تصویب انواع سندهای مرتبط با امنیت انرژی به دنبال سیاست های متنوع سازی منابع واردات و استفاده از سایر منابع برای کاهش وابستگی به منابع روسیه است.
۶.

رواﺑﻂ اﺳﺮاﺋﯿﻞ و آذربایجان و ﺗﺄﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ اﻣﻨﯿﺖ ملی جمهوری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان

کلید واژه ها: آذربایجان اسرائیل قفقاز جنوبی امنیت نظامی ین بن گورین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 529 تعداد دانلود : 371
فروپاشی شوروی باعث جدایی منطقه قفقاز جنوبی و استقلال جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان شود. وجود یهودیان مقیم در آذربایجان، ماهیت سکولار آن و مسائل جهان اسلام برای اسراییل فرصت مناسبی را ایجاد کرد تا بر اساس ین بن گورین روابط خود را با کشور جمهوری آذربایجان گسترش دهد. آذربایجان نیز به سبب نوپا بودن برای تقویت پایه های خود و همچنین کسب حمایت غرب در بحران قره باغ از این روابط استقبال کرده است. این مقاله به روش تحلیلی توصیفی به دنبال پاسخ به این پرسش است که عوامل و زمینه های همگرایی آذربایجان و اسرائیل و همچنین تأثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که بعد از فروپاشی شوروی روابط اسرائیل و آذربایجان در حوزه های سیاسی، اقتصادی، نظامی رو به گسترش بوده و همسایگی کشور آذربایجان با ایران و نفوذ اسرائیل در این کشور می تواند تهدیدی علیه منافع ملی ایران باشد.
۷.

عوامل موثر بر پیدایش و گرایش به بنیادگرایی

کلید واژه ها: بنیادگرایی اسلام مسیحیت یهود مدرنیته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 461 تعداد دانلود : 555
در چند دهه اخیر به دلایل مهمی همچون پایان یافتن جنگ سرد، گسترش شتابان جهانی شدن، گسترش ارتباطات، شاهد توجه بیش از اندازه پژوهشگران به مقوله بنیادگرایی هستیم. البته بنیادگرایی دارای اشکال گوناگونی است اما آنچه بیش از هر موضوعی مورد توجه قرار است بنیادگرایی مذهبی است که با ظهور داعش بسیار مورد توجه قرار گرفت. با این حال بنیادگرایی در مسیحیت، و یهود نیز وجود داشته است. وجه مشترک بنیادگرایی دینی کوشش برای احیای ارزش های مذهبی است. عده ای معتقدند که بنیادگرایی مذهبی، همچون گرایشی عمومی، محافظه کارانه و شورشی بر چرخش های هنجاری ناشی از مدرنیته است. از همین رو، این مقاله به روش تحلیلی و توصیفی به دنبال پاسخ به این پرسش است که عوامل موثر بر پیدایش و گرایش به بنیادگرایی چیست؟ یافته های پژوهش نشان میدهد که از یک سو نارسایی های محیطی جامعه و از سوی دیگر نگرانی از پیامدهای مدرنیته و جهانی شدن موجب تسری در حوزه های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی شده و تلاش بنیادگرایان بازگشت به سنت برای حل این نارسایی ها است.
۸.

دمکراسی و جهانی شدن در اندیشه یورگن هابرماس

کلید واژه ها: هابرماس دموکراسی جهانی شدن فرانکفورت نظریه انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 41 تعداد دانلود : 835
هابرماس از نظریه پردازان مکتب فرانکفورت با رویکرد انتقادی به مقوله پوزیتویسم، دمکراسی و جهانی شدن می پردازد و سعی می کند با ارائه نظریه کنش ارتباطی دیدگاهی جدیدی ارائه دهد. هابرماس معتقد است که عقلانی ت موردنظر روش نگری و آرم ان عقلانی سازی حیات مدرن وجه صوری و ابزاری دارد و از همین رو، عقلانیت ارتباطی می تواند این محدودیت را درهم شکند. او با نگاهی خوش بین معتقد است که در قالب مدرنیته نیز همچنان می توان اقدامی انجام داد. ازنظر هابرماس بسیج جنبش های اجتماعی در جامعه ی مدنی کمک مهمی به توسعه ی دموکراسی می کند؛ بنابراین ضمن نقد به پوزیتویسم که از مدرنیته برمیاید نسبت به گسترش تفکر دموکراسی و همچنین جهانی شدن نیز نگاهی خوش بین تری نسبت به سایر منتقدان دارد. از همین رو از همین رو این مقاله گردآوری شده به روش تحلیلی-توصیفی به دنبال پاسخ به این پرسش است که دیدگاه هابرماس به دموکراسی و جهانی شدن چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که هابرماس علی رغم فیلسوف مکتب انتقادی بودن ولی به دمکراسی و جهانی شدن بر اساس الگوی عقلانیت ارتباطی به صورت خوش بینانه می نگرد.