پویش در آموزش علوم انسانی

دین اسلام حامی پیام هایی برای بهترین شیوه ها وروشهای پیشرفته مدیریت است.زندگی مادرعصر اطلاعات وتحولات پرشتاب و شگرف وپیچیدگی های روزافزون تحت الشعاع مدیریت صحیح ومناسب است.مدیریتی اسلامی که با اتکاءبه قرآن و سنت نبوی و مبتنی بر رفتاروسیره علوی باشد،مدیریتی اعتدال گرا و موفق خواهدبود.سخنان حضرت علی (ع)درزمینه مباحث مدیریت بسیارارزنده و راهنما ست.کلام مولا نشات گرفته از روح بلندوشخصیت بی نظیروچندبعدی آن پیشوای بزرگ است که رسول خدافرمود:«اَنامَدینه العِلم وعلیُّ بابُها».حضرت علی علیه السلام بعنوان برترین چهره تاریخ اسلام پس از پیامبر(ص) دربرهه ای اززمان حکومت رابه عهده گرفت وشیوه هاواصول مدیریتی ماندگاری رابرای همه عصرهاو نسل ها درتاریخ ثبت نمود.امام علی (ع)رهبراعتدال گرایی بود که از افراط و تفریطوتندروی های بی خردانه و کوتاهی های جاهلانه پرهیز نمودوبه عنوان الگو،مساله مهم اعتدال رادرتمام شئون زنگی اش بکاربرد.این نوشتار که به شکل تحلیلی توصیفی است،برآن است تا رعایت اعتدال را باتوجه به فرمایشات مولا علی (ع) درنهج البلاغه درمسئولیت پذیری،ساده زیستی ،اسراف،مهروقهر،شتاب ودرنگ،دوستی ودشمنی،ستایش ونکوهش،سخن وسکوت وبرخوردکریمانه مدیران توضیح دهد .

تعلیم و تعلم و مطالب مرتبط با علم به عنوان نوری به سوی یقین که خداوند بر دل های آنان که خود خواسته، افکنده و برترین ملاک ارزش گذاری دینی در قرآن کریم و روایات است. با توجه به اهمیتی که در آموزه های قرآنی و روایی نسبت به مسأله تعلیم و تعلم مشاهده می شود، پرداختن به اصول تعلم و نیز تعلیم آن امری ضروریست. گفتار پیش رو، درون رشته ای است و در حل آن از روش کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل اطلاعات با استناد به قرآن کریم و تفاسیر آن، کتب روایی، لغوی و متون اسلامی معتبر استفاده شده است. بر این پایه، نظر به اینکه خداوند، اولین معلم انسان و نیز به دلیل این که یکی از شئون پیامبران در مقام خلافت الهی، تعلیم انسان در جهت هدایت و تأمین سعادت ابدی اوست، در این پژوهش بیشتر به آیات و روایاتی پرداخته شده است که ویژگی های پیامبران و برگزیدگان الهی را به عنوان برترین الگوهای تعلیم و تعلم، مورد توجه خاص قرارداده تا بر اساس آن و آنچه در کتب علوم تعلیم و تربیت معاصر با نگاه دینی ذکر شده، اصول تعلیم و تعلم صحیح با توجه به کاربرد آن در عصر حاضر استخراج شود. اصولی که در آیات و روایات در امر تعلیم مورد تأکید قرار گرفته است، گرچه برخی از آن ها باید مورد توجه بیشتری از سوی معلمان قرارگیرد، اصولی چون: مقدم داشتن تزکیه بر تعلیم، اصل فردیت، اصل اجتماع، تسهیل و تیسیر، احتیاج متعلم به محبت و نیز اعتدال.

این مطالعه با هدف مقایسه تاثیرآموزش از طریق رایانه باروش سنتی برپیشرفت تحصیلی دانش آموزان دردرس زبان انگلیسی انجامشد. ین پژوهش از ظرنوع کاربردی و ازنظر روش نیمه تجربی باطرح پیش آزمون-پس آزمون باگروه کنترل بود. جامعه آماری موردمطالعه شامل 1875 نفر از دانش آموزان پسر سال سوم دبیرستان های متوسطه دوره اول شهر سنندج بودند.از جامعه مذکوربه روش نمونه گیری تصادفی دوکلاس پایه سوم به تعداد 44 نفرانتخاب شدندو پس از برگزاری پیش آزمون و اطمینان از عدم معنی داری تفاوت ها، گروه آزمایش و کنترل تشکیل گردید. برای سنجش یادگیری دانش آموزان سوالات محقق ساخته ابزار اندازه گیری بود که با نظرمتخصصان روایی محتوایی آن و پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ 88 % تعیین گردید. بعد از اجرای آزمایش (آموزش از طریق رایانه و آموزش چند رسانه ای) پس آزمون مشترک به عمل آمدوداده های جمع آوری شده باکمک شاخص های آمار توصیفی و نیز آزمون t تجزیه و تحلیل شد.یافته های پژوهش نشان دادکه میانگین نمرات گروه آزمایش (43/18) بیشتر از میانگین نمرات گروه کنترل(75/15) است و میانگین مهارت گفتاری و نوشتاری گروه آزمایش در پس آزمون 18/4 و5 درحالی که گروه کنترل دارای میانگین 21/3 و61/4 دراین مهارت ها است.مهارت شنیداری وخواندن گروه آزمایش به ترتیب 41/4 و 86/4 و گروه کنترل میانگین 43/3 و45/4 را داشته است. به عبارتی دیگر با 95درصد اطمینان می توان گفت که آموزش از طریق رایانه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیر مثبتی داشته است. لذا ضرورت دارد که به منظور بهبود آموزش و ارتقای کیفیت یادگیری زبان انگلیسی باید تاحدامکان ازآموزش به کمک رایانه وآموزش چند رسانه ای بهره لازم راگرفت.

مبحث مدیریت از موضوعاتی است که قرآن کریم به صراحت و به تفصیل به آن نپرداخته است، بلکه در برخی از آیات به صورت پراکنده به سرگذشت مدیران و رهبران الهی پرداخته شده که برخی از مفسران-به ویژه تفاسیر اجتماعی در عصر حاضر- در خلال تفسیر این آیات به بحث مدیریت و ویژگی های مدیران جامعه اسلامی پرداخته اند. که با مطالعه پیرامون آیات مربوطه در متون دینی و تفاسیر مختلف می توان ویژگی های عمومی مدیران جامعه اسلامی را چنین برشمرد: تقوا، شرح صدر، عدالت، تدبیر، محبت به مومنان، مهر و محبت به همه انسان ها، اخلاق نیکو، مراقبت در همه امور، وجدان اخلاقی، صبر و شکیبایی، ایمان به خداوند، امانتداری، تواضع و فروتنی، بی اعتنایی به مادیات و پاداش های مردم، اعتقاد به آخرت، پرهیز از ریاست طلبی، درک ناراحتی های و مشکلات زیر دستان، مجازات متخلفان، مدارا با زیر دستان، وفای به عهد، علم وحکمت(علم وآگاهی)، خستگی ناپذیری، مصمم بودن، مشورت با دیگران در کارها، صداقت با مردم.

قصه، زبان مشترک انسان ها برای بیان اشارات و معانی، و انتقال دهنده ی ارزش های اخلاقی و معنوی در بین نسل هاست. مذهب، سهم پر رنگی در قصه های ایرانی دارد.قصه گویان قصه های دینی، بسیاری از مفاهیم دیناسلام را به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم آموزش می دهند؛ ایمان آن ها را تقویت می کنند؛ ارزش های والای انسانی و صفات خوب را در آن ها می افزایند. پرسش این است که برای قصه گویی قصه های دینی، چه متنی مناسب است و بازنویسی قصه ها چگونه باید باشد؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی این مهم می پردازد.مسلماً قصه های دینی برای قصه گویی نیازمند بازنویسی به شیوه ای خاص هستند؛ یافتن داستانی متناسب با روحیات و شخصیت قصه گو و مخاطبان، نیازمند برنامه ریزی و آماده سازی متن داستانی و تبدیل آن به حالت نمایشی است. متن های بازنویسی با قابلیت اجرا ، باید با رعایت اصل امانت داری در محتوای داستانهای دینی، متعهد به انجام تلفیق اصول مهم: اصول داستان نویسی و اصول حرفه ای قصه گویی باشند.این پژوهش ، راهبردهایی کلی در زمینه نگارش دوباره قصه های دینی برای قصه گویی را دراختیار خوانندگان قرار می دهد که نه تنها قابل استفاده برای قصه گویان است، بلکه معلمان و علاقه مندان به قصه گویی نیز می توانند از آن بهره کافی را ببرند.

در عرفان اسلامی، تجربه عرفانی و کشف شهود است که دریافت های معنوی و الهی را برای عارف به ارمغان می آورد و این واردات غیبی درحالتی بین خواب و بیداری به نام خلسه انتقال می یابند که سالک در اثر پاکی درون و قطع دلبستگی از امور دنیوی و مادی به عالم مجرد وصل می شود. مولوی به عنوان یکی از بزرگترین عارفان قرن هفتم قمری در آثار خود نشان می دهد که به فراوانی چنین حالتی را تجربه کرده است و به قولی در حالت خلسه اشعاری ماورایی سروده و دریافت هایی غیبی داشته است. گاهی چنان مست حق شده که خطورات قلبی عمیق می یابد و حالت خلسه خود را با نام «بیخودی»، «جذبه»، «بی هوشی»، «دیوانگی»، «مستی» و مانند آن توصیف می کند که در این مقاله موارد شهودی خلسه وار مولوی مطالعه می شود. و امروزه از خلسه با نام های متفاوتی در آثارهای مختلف هم یاد شده است. کلید واژه ها: عرفان و تصوف، کشف و شهود، خلسه، مولوی، بیخودی، جذبه.