پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی

شناخت ارتباط بین آموزش تاریخ و روش حل مسئله از مهمترین ضروریات بررسی کاربرد فضای مجازی در آموزش مسئله محور می باشد. در این نگاه به مسئله آموزش که به مثابه روش یاددهی امکان ایجاد آزمایش، خطا و فرضیه سازی ایجاد گردیده است، فضای مجازی با ظرفیت ها و کارکردهای موجود در خود دارای جایگاه ویژه ای می باشد. بر این اساس هدف کلی این نگاشته تأملی بر اثربخشی آموزش مسئله محور در آموزش مفاهیم تاریخی در بستر فضای مجازی است. از این رو، مقاله حاضر به بررسی ظرفیت ها و محدودیت های موجود در روش مسئله محور و اینکه فضای مجازی با توجه به فرامتغیرهای هشت گانه موجود در خود امکان مناسبی را جهت این نوع از آموزش به منصه ظهور می رساند، پرداخته است. در این پژوهش، روش توصیفی مورد استفاده قرار گرفته از نوع کیفی و تحلیلی است که با استفاده از ابزار فیش برداری برای جمع آوری داده ها اقدام شده است. یافته های مقاله نشان می دهد که فرامتغیرهای فضای مجازی شامل: سرعت، فرازمانی و فرامکانی بودن، جهانی بودن، سیّال بودن، تشدید واقعیّت، چندرسانه ای بودن، فراگیری و دسترسی دائم دارای ظرفیتی بالقوه و گسترده بوده و ابزارهای متنوّعی برای آموزش تاریخ می باشند. بنابراین بهره گیری مناسب از بستر و ظرفیت های موجود در آن می تواند بر اثربخشی آموزش تاریخ، تأثیری توسعه بخش و تسهیل گر داشته باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامه درسی معنوی بر آموزش مهارت های اجتماعی دانش آموزان است. این تحقیق نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است و نمونه گیری آن در دسترس به شیوه تصادفی انجام گرفته است. 30 دانش آموز شاغل به تحصیل در دبیرستان های دخترانه شهرضا به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جای گرفتند. از هر دو گروه دانش آموزان، برای تعیین سطح مهارت های اجتماعی بوسیله پرسشنامه محقق ساخته، پیش آزمون گرفته شد. برای گروه آزمایش، 8 جلسه برنامه درسی معنوی  و بر روی گروه کنترل هیچ روش آموزشی اعمال نگردید. پس از پایان دوره، در گروه آزمایش از مجموع شرکت کنندگان 5 نفر ریزش به وجود آمد. مجدداً پرسشنامه ها به عنوان پس آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل  اجرا شد. به دلیل ریزش در گروه آزمایش، به طور تصادفی از گروه کنترل هم 5 نمونه حذف گردید و با استفاده از روش تحلیل کواریانس چندمتغیری مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش مبین آن است که آموزش برنامه درسی معنوی بر آموزش مهارت های اجتماعی (ارتباط مثبت با دیگران، استدلال و نقد، همدلی و هنجارپذیری) در سطح (p <0/01) مؤثر است.

هدف این پژوهش بررسی میزان توجه محتوای آموزشی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه به نمادها، مؤلفه ها و عناصر هویت ملی بوده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیل محتوایی بوده، جامعه آماری پژوهش، تمامی مطالب کتاب های مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه بوده که از طریق چند چک لیست تمامی محتوای آنها (به عنوان واحد تحلیل) از نظر میزان توجه به نمادها و مؤلفه های هویت ملی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد، توجه کتاب های مورد بررسی به تقویت هویت ملی گذرا بوده است، به این معنا که به برخی از نمادها مانند آثار و مکان های تاریخی و مشاهیر ملی بیش از حد توجه شده و به برخی مانند پرچم و سرود ملی یا اصلاً توجهی نشده و یا بسیار کم توجه شده است. در میان درس ها، صفحه ها و تصویرهای این کتاب ها برخی نمادهای هویت ملی مورد بی توجهی قرار گرفته اند. با توجه به اهمیت هویت ملی و تأثیر آن در ایجاد همگرایی و انسجام در جامعه استفاده از این تحقیق می تواند به عنوان یکی از رسالت های مهم نظام آموزشی مورد توجه ویژه سیاست گزاران و مؤلفان کتاب های درسی قرار گیرد.

آموزش در دانشگاه فرهنگیان در حوزه جغرافیا، سابقه ای به قدمت شکل گیری اولیه پایه های این دانشگاه دارد که توانسته است در تربیت دانشجویان علاقه مند به حوزه آموزش جغرافیا نقش داشته باشد. آموزش جغرافیا در دانشگاه فرهنگیان در دو محور دروس تخصصی و تربیتی انجام می شود که هر دو مکمل یکدیگر و در جهت کسب تجربه برای دانشجومعلمان هستند. با توجه به این که آموزش جغرافیا در دانشگاه فرهنگیان استان البرز در قالب دو پردیس&s

هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت مطلوب و موجود در برنامه درسی مطالعات اجتماعی با توجه به دو مؤلفه ی تربیت اجتماعی و سیاسی در دوره اول متوسطه و ارائه الگوی مطلوب است. ماهیت تحقیق توصیفی و پیمایشی و با توجه به هدف تحقیق، کاربردی است. روش پژوهش کیفی (اکتشافی– قیاسی) است. جامعه آماری پژوهش اسناد بالادستی آموزش وپرورش، راهنمای معلم، برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه است. حجم نمونه به صورت تمام شمار از جامعه آماری به شیوه هدفمند و در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها: چک لیست، سیاهه تحلیل محتوا، فیش برداری، فرم مصاحبه با متخصصان و فرم نظرسنجی از آن ها بود. در جریان پژوهش بعد از واکاوی اسناد بالادستی به بررسی محتوای برنامه درسی مطالعات اجتماعی پرداخته شده و الگوی مطلوب طراحی شد. به منظور اعتباریابی الگو، فرم نظرسنجی طراحی شد و پس از بررسی روایی سؤالات، پایایی آن ها با استفاده از آلفای کرونباخ 98/0 درصد برآورد گردید. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار spss و آزمون t گروهی استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که این الگو با اعتبار 99 درصد مورد تأیید متخصصان قرار دارد.

این پژوهش با هدف «تحلیلی بر روش های تدریس در آموزش مطالعات اجتماعی» به روش کتابخانه ای و از طریق منابع کتابخانه، اسناد و مدارک چاپ شده و بانک های اطلاعاتی انجام شده است. ازاین رو، در پژوهش حاضر به تحلیل و مقایسه ی برخی از روش های تدریس متداول در آموزش مطالعات اجتماعی پرداخته شده است. نتایج نشان داد، با توجه به اینکه اطلاعات و توانایی های افراد متفاوت است، باید از روش های تدریسی بهره جست که به تفاوت های فردی دانش آموزان توجه نماید. در بین برنامه های درسی مدارس، برنامه درسی «مطالعات اجتماعی» با توجه به ساختار و مفاهیم این رشته، فرصت های غنی و فراوانی را برای رشد گرایش ها و مهارت های موردنیاز فراگیران در زندگی فردی و اجتماعی آنان فراهم می سازد. دستیابی به این اهداف نیازمند حضور معلمان توانمند در به کارگیری روش های متنوع و تدارک فرصت های مناسب یادگیری است که بتوانند واحدهای یادگیری را با تأکید بر مهارت مسأله یابی و ظرفیت های محیطی فراگیران به شیوه های مختلف و با بهره گیری از روش های جدید، طراحی و تدوین نمایند. همچنین معلمان این درس، باید مهارت تحلیل برنامه درسی و تطبیق آن با نیازهای یادگیرندگان را داشته باشند و بتوانند با شناختی مناسب نسبت به برنامه درسی مطالعات اجتماعی، فرصت های یادگیری اثربخشی را طراحی نموده و به دانش آموزان کمک کنند تا درکی بنیادین از مفاهیم علمی به دست آورند؛ سؤال کنند، به کاوش بپردازند، استدلال کنند، با یکدیگر همکاری و مشارکت نمایند، دانسته هایشان را با یکدیگر در میان بگذارند و نظرات خود را ارائه نمایند با توجه به یافته های تحقیق، به کارگیری روش های تدریس پرسش و پاسخ، پروژه، رویدادهای اجباری، ایفای نقش، روش مشارکتی و بازدید علمی به تناسب درس و به صورت تلفیقی توصیه می گردد.