روان شناسی فرهنگی زن (زن و فرهنگ سابق)

روان شناسی فرهنگی زن (زن و فرهنگ سابق)

زن و فرهنگ سال دوازدهم بهار 1400 شماره 47

مقالات

۱.

رویکرد زنانه نگر به جایگاه زنان در عرفان مسیحی و اسلامی

کلید واژه ها: پرویکرد زنانه نگر عرفان مسیحی عرفان اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 855 تعداد دانلود : 439
هدف پژوهش حاضر بررسی رویکرد زنانه نگر به جایگاه زنان در عرفان مسیحی و اسلامی بود. جامعه ی مورد مطالعه زنان عارفی بودندکه در عرفان این دو دین تاثیر ویژه ای داشتند. نمونه پژوهش ترزا آویلایی و کاترین سی ینایی در مسیحیت و رابعه عدویه و ایمنه خاتون در اسلام بود. طرح پژوهش توصیفی تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و فیش برداری بر اساس دیدگاه های متون مقدس و کتبی که به شرح حال عارفان پرداخته اند استفاده شد. تحلیل داده ها با روش کیفی انجام گرفت. نتایج یافته ها حاکی از آن بود که نه تنها زنان از نگاه بنیانگذاران و کتب مقدس توانایی شهود را دارند، بلکه حوزه ی فعالیت های این زنان عارف در دو دین مذکور، دارای مشابهت هایی است. این مشابهت ها در سه ساحت بررسی شد: تجردی که زمینه ی استقلال زنانه است، نقش پویایی که در امور اجرایی مراکز عرفانی عهده دار شدند و جایگاهی که در کشف و شهود به دست آوردند. از این رو، این زنان عارف در این حیطه ها توانسته بودند که در کنار مردان به فعالیت در جامعه ی دینی بپردازند.
۲.

نقد و تحلیل پیرنگ و گونه روایت در رمان «شب نشینی کفتارها» اثر معصومه افراشی

نویسنده:

کلید واژه ها: نقدوتحیل پیرنگ روایت رمان شب نشینی کفتارها معصومه افراشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 718 تعداد دانلود : 472
هدف پژوهش حاضر نقد و تحلیل پیرنگ و گونه روایت در رمان «شب نشینی کفتارها» اثر «معصومه افراشی» با تکیه بر الگوهای نوین ساختارگرایی و روایت شناسی می باشد. جامعه پژوهش آثار«معصومه افراشی» و نمونه مورد پژوهش رمان «شب نشینی کفتارها» بود. طرح پژوهش توصیفی – تحلیلی، که در بخش توصیفی اطلاعات از طریق اسنادی و کتابخانه ای گرد آوری شد ، و در بخش تحلیلی رمان شب نشینی کفتارها مورد مطالعه قرار گرفت. نخست، تاریخچه مختصری از ساختارگرایی و روایت شناسی در ادبیات داستانی معرفی و سپس به دو الگوی ارتباطیِ(پیوندی و گسستنی) در ساختار پیرنگ پرداخته شد. نتایج نقد و تحلیل ساختار پیرنگ و گونه روایت در رمان بر اساس نظریه های پژوهش نشان داد که می توان برای آن الگویی مشابه ترسیم کرد، زیرا ارزشی(هدف نهایی) به نام عمل به تکلیف انسانی و دفاع از اسلام و وطن دیده می شود. هم چنین «فرستنده» همیشه یک شخصیت نیست بلکه گاه یک حس و نیروی درونی نیز نقش شخصیت را ایفا می کند که برخاسته از اعتقادات دینی است و هیچ پاداش دنیوی یا شخصیت بیرونی در این امر دخیل نیست و نیروی فرستنده غیر شخصی است.
۳.

ابعاد تجربه میانسالی در زنان

کلید واژه ها: ابعاد تجربه میانسالی زنان تحلیل مضمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 989 تعداد دانلود : 896
هدف پژوهش حاضر بررسی ابعاد تجربه میانسالی در زنان بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان میانسال مناطق یک، دو و سه شهر تهران بودند که از بین آن ها، با اجرای مصاحبه نیمه ساختاریافته، 12 نفر به شیوه نمونه گیری هدفمند تا به اشباع رسیدن اطلاعات، انتخاب شدند. طرح پژوهش از نوع کیفی و تجزیه و تحلیل آن با روش تحلیل مضمون انجام شد. محتوای مصاحبه ها از طریق روش بروان و کلارک و با استفاده از نرم افزار اطلس، کدگذاری، طبقه بندی و تحلیل شد و در نهایت منجر به استخراج مضمون ها گردید. یافته ها نشان داد که مضامین اصلی شامل شش مضمون «تغییرات جسمانی»، «تغییر در روابط»، «توجه به جنبه های درونی»، «معنویت»، «دغدغه مالی» و «فرایند حل تعارض ها» می باشد. با توجه به آسیب پذیری زنان میان سال و احتمال ابتلای این گروه سنی به اختلالات روانی، به نظر می-رسد پرداختن به موضوع ابعاد مهم زندگی زنان میان سال، نیاز است در اولویت فعالیت های نظام بهداشتی درمانی کشور قرار گیرد.
۴.

اثربخشی فعال سازی رفتاری بر ترس از ارزیابی منفی و استگیمای درونی شده مادران دارای فرزند اتیسم

کلید واژه ها: فعال سازی رفتاری ترس از ارزیابی منفی استیگمای درونی شده اوتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 537 تعداد دانلود : 474
هدف پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی فعال سازی رفتاری بر ترس از ارزیابی منفی و استگیمای درونی شده ماداران دارای فرزند اتیسم می باشد. جامعه پژوهش شامل مادران دارای فرزند طیف اوتیسم شهر اصفهان بود. آزمودنی ها 28 نفر بودند که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 14 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. طرح پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل و مرحله پیگیری بود. آزمودنی ها به پرسشنامه های ترس از ارزیابی منفی لری (1983) و استیگمای درونی شده مک و ووک (2010) پاسخ دادند. افراد گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای در دوره فعال سازی رفتاری به شیوه گروهی شرکت کردند؛ اما برای گروه کنترل، مداخله ای صورت نگرفت و یک ماه و نیم بعد مرحله پیگیری انجام شد. داده های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره و یک راهه تحلیل شدند. نتایج نشان داد که مداخله فعال سازی رفتاری بر ترس از ارزیابی منفی و استگیمای درونی مادران دارای فرزند اتیسم اثربخش است و این نتیجه در مرحله پیگیری تداوم داشت.
۵.

ارایه مدل علی سازگاری روانی با سرطان بر اساس سبک های دلبستگی و میانجی گری سبک های اِسناد علی در زنان مبتلا به سرطان

کلید واژه ها: سازگاری روانی سرطان سبک های دلبستگی سبک های اسناد علی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 703 تعداد دانلود : 791
هدف پژوهش حاضر ارائه مدل علی سازگاری روانی با سرطان براساس سبک های دلبستگی و میانجی گری سبک های اِسناد علی در زنان مبتلا به سرطان می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان مبتلا به سرطان تحت درمان شهرستان ارومیه درشش ماهه اول سال 1398بود. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 360 نفر به نمونه انتخاب شدند. طرح پژوهش همبستگی از نوع معادلات ساختاری بود. ابزار اندازه گیری در تحقیق حاضر شامل پرسشنامه فرم کوتاه مقیاس سازگاری روانی با سرطان واتسون و همکاران(1989)، پرسشنامه دلبستگی بزرگسالان هازن و شاور (1987)، پرسشنامه سبک اسنادی پیترسون و همکاران(1983) بود. تحلیل داده ها با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار pls تحلیل گردید. نتایج پژوهش رابطه مستقیم و معنی داری را بین سبک های دلبستگی و سبک های اسناد علی نشان داد. هم چنین رابطه مستقیم و غیرمستقیم معنی داری را بین سبک های دلبستگی و سازگاری روانی با سرطان به دست آمد و رابطه مستقیم معنی داری بین سبک های اسناد علی و سازگاری روانی با سرطان نیز به دست آمد. نتیجه کلی این که مدل دارای توانایی پیش بینی و برازش بوده و مناسب ساخته شده است.
۶.

بررسی کارکردهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی زنانِ دربار عباسی

کلید واژه ها: کارکردهای سیاسی فرهنگی اقتصادی زنان دربار عباسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 638 تعداد دانلود : 278
هدف پژوهش حاضر بررسی کارکردهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی زنان دربار عباسی می باشد. جامعه مورد مطالعه شامل کارکردهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی زنان دربار عباسی طی سال های 132-334 هجری قمری بود. نمونه پژوهش مهم ترین کارکردهای زنان دربار عباسی هم چون کنیزان، مادران خلفا و سرایندگان بود. طرح پژوهش توصیفی-تحلیلی است. برای به دست آوردن اطلاعات از روش کتابخانه ای و با مراجعه به کتاب ها و مدارک علمی انجام شد. داده های موثق و مرتبط با موضوع مورد مطالعه با در نظر داشتن گفتمان حاکم بر عصر وقوع حوادث با استفاده از روش تحلیلی صورت گرفت. نتایج نشان داد، در سرزمین های اسلامی به ویژه از عهد عباسیان، جوامع به گروه ها و طبقات گوناگون تقسیم می شدند که هر یک از آن ها از جمله زنان از جایگاه نسبتاً مهمی برخوردار بودند. از بررسی و مطالعه اولیه منابع چنین بر می آید که بعضی از مادران و همسران خلفای عباسی با نفوذ و قدرت سیاسی و اقتصادی خود در صحنه های سیاسی گاه با بروز احساسات، حسادت های زنانه، افزون طلبی و گاه با به کار بستن عقل و منطق در سرنوشت جانشینی خلافت، خاندان های قدرتمند سیاسی و جنگ ها تغییراتی ایجاد کردند و در توطئه های سیاسی نیز نقش داشتند. بعضی از زنان عباسی نیز از موقعیت درباری و مکنت خود در زمینه عمران، آبادانی و فعالیت در امور خیریه سود جستند و برخی نیز در عرصه فرهنگی با سرودن اشعاری غنی اقدام می کردند.
۷.

نشانه شناسی تصویر زن در سینمای عباس کیارستمی

کلید واژه ها: نشانه شناسی تصویر زن عباس کیارستمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 843 تعداد دانلود : 619
هدف پژوهش حاضر بررسی نشانه شناسی تصویر زن در سینمای کیا رستمی می باشد. جامعه آماری فیلم های معطوف به نشانه شناسی زنان ساخته کیارستمی می باشد. روش نمونه گیری هدفمند و نمونه پژوهش فیلم های گزارش و ده بود. طرح پژوهش توصیفی-تحلیلی است. شیوه به دست آوردن اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای و مشاهده فیلم ها بود. فیلم ها مورد تحلیل نشانه شناسی قرار گرفتند. نشانه شناسی بر اساس دو سنت عمده سنت فردیناند دوسوسور و سنت چارلز سندرس پیرس صورت گرفت. مطالعه و بررسی آثار بلند کیارستمی نشان داد که وی در طول دوران کاری خود نسبت به زنان و دغدغه های آنان اشراف داشته و بخش عمده ای از دوران متاخر فیلم سازی اش را به بازنمایی زنان و مشکلات آن ها اختصاص داده است. وی به خصوص در آثار متاخر خود، زنان را در کانون توجه فیلم هایش قرار داده است. نتایج بررسی مبتنی بر نشانه شناسی فیلم «گزارش»و «ده» نشان داد که کیارستمی در تلاش بوده تا ضمن بازتاب مشکلات زنان، نگاه جامعه به زن و انتظاراتی که از وی می رود را نیز نشان دهد و بر این مهم تاکید نماید که این نگاه سنتی و کلیشه ای، علیرغم گذشت سال ها، هم چنان در جامعه وجود دارد.
۸.

ارایه مدل رابطه علی سرمایه روان شناختی با اضطراب اجتماعی و نقش واسطه ای سبک های مقابله ای در دوره شیوع بیماری کووید-19 در دانشجویان دختر

نویسنده:

کلید واژه ها: سرمایه روان شناختی اضطراب اجتماعی سبک مقابله ای کووید-19

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 265 تعداد دانلود : 443
هدف از پژوهش حاضر ارایه مدل علی سرمایه روان شناختی با اضطراب اجتماعی و نقش واسطه ای سبک های مقابله ای در دوره شیوع بیماری کووید- 19 در دانشجویان دختر می-باشد. جامعه آماری شامل دانشجویان دختر مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور بود، که از این میان 280 نفر به شیوه در دسترس به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. طرح پژوهش همبستگی و از نوع معادلات ساختاری بود. گردآوری داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های اضطراب اجتماعی کانور (2000)، مقیاس سرمایه روان شناختی لوتانز و همکاران (2007) و پرسشنامه سبک های مقابله پارک (2007) و به شیوه آنلاین صورت گرفت. برای تحلیل داده ها از روش های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد، متغیر سرمایه روان شناختی بر اضطراب اجتماعی اثر مستقیم و غیر مستقیم داشت؛ یعنی علاوه بر اثر مستقیم، به واسطه سبک مقابله ای کارآمد (مثبت) و ناکارآمد (منفی) بر اضطراب اجتماعی به صورت غیر مستقیم اثرگذار بوده و در ضمن مدل ارائه شده برازنده داده ها بود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۱