مدیریت سازمان های دولتی

شوراهای اسلامی از ارکان اساسی و تأثیرگذار نظام مدیریت شهری در ایران محسوب می شوند که مسئولیت های خطیری را بر عهده دارند. می توان پذیرفت که تحقق کامل این انتظارات و مأموریت ها مستلزم وجود بسترها و زمینه های متعددی است که در این میان، وجود سازمان اداری فعال و کارامد از اساسی ترین الزامات قلمداد می شود. این مطالعه کوشیده است تا ساختار تشکیلاتی مناسب برای بخش اداری شورای اسلامی شهر را طراحی کند. برای اجرای پژوهش حاضر که از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی و از دسته مطالعات موردی محسوب می شود از رویکرد کیفی و راهبرد پژوهشی «نظریه پردازی داده بنیان» استفاده شده است؛ ضمن آن که برای گردآوری داده ها از ابزارهایی چون فرم های محقق ساخته، پرسشنامه، مصاحبه، چک لیست های کنترلی و فیش برداری بهره برداری شده است. روایی و پایایی سؤالات پرسشنامه و مصاحبه توسط خبرگان مورد تأیید قرار گرفته است. داده های موردنیاز برای اجرای پژوهش کیفی و توصیفی حاضر از چهار منبع (شامل مطالعه اسناد حقوقی؛ مصاحبه با مطلعان؛ مطالعه سازمان های مشابه و مطالعه کارسنجی) گردآوری شده است. تحلیل این داده ها با تکنیک کدگذاری و به صورت دستی صورت گرفته است و بر مبنای این تحلیل ها ضمن ترسیم نقشه فرایندی، الگویی از نمودار تشکیلاتی مناسب برای سازمان اداری شورای اسلامی شهر طراحی گردید که دربرگیرنده 68 پست سازمانی است و بخش عمده ای از آن به صورت ماتریسی و سایر اجزای آن به شکل وظیفه ای قابل اجرا می باشد. یافته های این مطالعه نشان می دهد که شورای اسلامی شهر برای تحقق اهداف و اجرای مأموریت های خود به الگویی از ساختار سازمانی ماتریسی در سازمان اداری شورا نیاز دارد.

پژوهش حاضر با هدف فهم معنا و ساختار اساسی پدیده نشانگان ملکه زنبورعسل انجام شد. این فهم، از تحلیل تجربه زیسته هفت نفر از زنان شاغل در یکی از دانشگاه های کشور که مدیران آنان، زنان عضو هیئت علمی بودند به دست آمد. بنابراین، هدف پژوهش، روش پدیدارشناسی توصیفی هوسرل مبتنی بر مدل بهینه شده کُلایزی مورد استفاده قرار گرفت. پرسش اصلی مطرح شده در این: پژوهش «پدیده نشانگان ملکه زنبورعسل از دیدگاه افرادی که آن را تجربه کرده اند چه ساختاری دارد؟». برای نمونه گیری با در نظر گرفتن دو معیار شمولیتِ کلایزی، از روش های غیراحتمالی هدفمند و گلوله برفی برای انتخاب نمونه استفاده شد. با پرسیدن پیش سؤل های غربالگری، هفت نفر از زنان شاغل در یکی از دانشگاه های کشور که مدیران زن عضو هیئت علمی داشتند، به عنوان نمونه: پژوهش انتخاب شدند. پس از انجام مصاحبه های مفصل با این افراد، از روش پدیدارشناسی هشت مرحله ای کلایزی برای تحلیل داده ها استفاده شد. مطابق یافته های پژوهش، پانزده خوشه در قالب پنج تمِ مکشوف، دسته بندی شدند. تم های مبیّنِ معنای پدیده نشانگان ملکه زنبورعسل از دیدگاه مشارکت کنندگان عبارت بودند از: 1. تزریق و تلقین حس فروماندگی، 2. بن بست ارتباطی، 3. سلوک ناعادلانه، 4. سبک مدیریت جعلی و 5. بافتار تبعیض آمیز تجربه شده. در پایان برمبنای تم های احصا شده، توصیف جامعی از معنا و ساختار پدیده نشانگان ملکه زنبورعسل ارائه شد.

تصویرپردازی ذهنی نقش قابل توجهی در سوءگیری فعالیت های افراد در سازمان دارد و آثار بالقوه ای بر عملکرد فردی کارکنان دارد. هدف از پژوهش حاضر، پایش رفتارهای مدیریت تصویرپردازی ذهنی براساس پیش بینی کننده های وضعی و شخصی بوده است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی- پیمایشی و به صورت مقطعی است. جامعه آماری شامل کارکنان آموزش و پرورش استان مازندران در بهار 1398 در 33 شعبه این اداره، به تعداد 39220 نفر که از این میان با روش نمونه گیری به صورت خوشه ای چندمرحله ای با جدول کرجسی مورگان و به تعداد 380 تعیین گردید. جهت جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه پیش بینی کننده های وضعی و شخصی و پرسشنامه مدیریت تصویرپردازی ذهنی بولینگ و تورنلی (1999) استفاده شد. جهت تچزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای  SPSS و AMOS استفاده شد. یافته ها نشان داد، با توجه به نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، مؤلفه های ارزیابی عملکرد، شرایط و جایگاه شغلی، ابهام نقش (عوامل استرس زای شغلی)، مبادله رهبر-عضو، فرهنگ سازمانی، مهارت های سیاسی، سلسله مراتب پاسخگویی، تبیین کننده شرایط موقعیتی (وضعیتی) و مؤلفه ها، خودکنترلی (خودارزیابی)، جذابیت شخصی، اعتماد به نفس، نیاز به قدرت و وجدان (وظیفه شناسی) تبیین کننده شرایط شخصی مؤثر بر مدیریت تصویرپردازی ذهنی در اداره آموزش و پرورش استان مازندران، بوده اند. در تبیین روابط بین متغیرهای پژوهش، نتایج حاکی از آن بوده که شرایط موقعیتی بر مدیریت تصویربرداری ذهنی و شرایط شخصی بر مدیریت تصویربرداری ذهنی تأثیر معنی داری و مثبتی داشته است.

خط مشی پژوهی به عنوان یکی از اساسی ترین مراحل خط مشی گذاری از اهمیت زیادی در نزدیک کردن عمل خط مشی گذاران به دانش رشته خط مشی گذاری برخوردار است. خط مشی پژوهی فرآیند انجام پژوهش در باب مسئله اجتماعی به منظور ارائه توصیه های علمی به خط مشی گذاران است. پژوهش حاضر با هدف دست یابی به عوامل مؤثر بر خط مشی پژوهی در قوهمقننه ایران انجام شده است. طبعاً با توجه به آنکه بازوی خط مشی پژوهی قوه مقنّنه، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی است، داده های پژوهش از خبرگان، کارشناسان و مدیران این نهاد گردآوری شده است. در این راستا و با تلفیق دو روش تحلیل مضمون مبتنی بر مصاحبه با خبرگان و مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) تلاش شده است تا عوامل تأثیرگذار بر خط مشی پژوهی قوه مقنّنه شناسایی و سپس سطح بندی گردند. یافته های پژوهش بیانگر یک مدل چهارسطحی است. سطح اول مدل شامل مضامین «گروه های ذی نفع بانفوذ»، «ایراد در آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی»، سطح دوم شامل مضمون «ابهام در اولویت دهی به طرح یا لایحه»، سطح سوم شامل مضامین «منفعت گرایی برخی نمایندگان» و «سلایق سیاسی نمایندگان» و نهایتاً سطح چهارم شامل مضامین مختلفی نظیر «رویکرد دانای کلّ نمایندگان» و «تفاوت در نوع دیدگاه مرکز پژوهش ها دولت و مجلس» است.

درک درست فرآیندهای کسب وکار پلت فرم خدماتی به یک اندازه برای مدل سازی واقعی کاربرد خدمات، تحویل و آماده سازی آن ها مهم هستند. پژوهش حاضر، براساس هدف یک پژوهش توسعه ای از جهت روش گردآوری داده ها یک پژوهش پیمایشی-مقطعی است. این مطالعه براساس دو رویکرد کمی و کیفی انجام شد، به این صورت که پس از مرحله تحلیل کیفی به توزیع پرسشنامه و گردآوری داده ها از خبرگان شهرک های صنعتی استان سمنان پرداخته شد و پژوهش وارد فازی کمی شد. بنابراین، از این منظر مطالعه حاضر یک پژوهش آمیخته است. در روش تحقیق در بخش کیفی، جامعه آماری پژوهش مدیران و خبرگان شرکت های فعال در شهرک صنعتی استان سمنان به شامل 10 نفر از خبرگان بودند و در بخش کمی، جامعه آماری تعداد 325 نفر است. حجم نمونه با استفاده از جدول کریجسی و مورگان 176 نفر برآورد شده است. تحلیل داده ها در بخش کیفی به روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم افزار MaxQDA صورت گرفته است و در بخش کمی با استفاده از دلفی فازی غربالگری شده و درنهایت مدل ارائه شده است. برای مدل سازی از روش ترکیبی ISM-Dematelسپس در بخش کمی نیز از رویکرد حداقل مربعات جزئی و نرم افزار Smart PLS استفاده شد و درنهایت الگوی موفقیت و شروع کسب وکار در ایران با توجه به ویژگی های روان شناختی و شخصیتی کارآفرینان در بخش صنعت استان سمنان طراحی گردید.

هدف اصلی پژوهش ارائه مدل تشکل یابی و رونق بازار خدمات فرهنگی است. این پژوهش به لحاظ کیفی یک پژوهش اکتشافی و از ن ظر ه دف، کاربردی و دارای ماه یت، توصیفی-پیمایشی و کمی است. مبانی نظری به روش کتابخانه ای و داده های آن به وسیله نمونه گیری تصادفی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به تأیید خبرگان رسیده است. روایی محتوا از نوع صوری و از نوع همگرا با تأیید عاملی است. همچنین در تمامی موارد میزان آلفای کرونباخ برای پایایی کل پرسشنامه مطلوب و مورد تأیید است. جامعه آماری هدف این پژوهش مصرف کنندگان خدمات فرهنگی از بین افراد 15 تا 60 سال اعم از زن و مردِ مراجعه کننده به مراکز فرهنگی منطقه شش تهران در مقطع زمانی سال 1398 شامل 288 نفر است که به طور تصادفی انتخاب شده اند. در انجام فرایند دلفی روش نمونه گیری برای انتخاب خبرگان قضاوتی است. برای پاسخ به سؤال های پژوهش، بررسی فرضیه ها و تحلیل یافته ها، از آمار توصیفی و استنباطی با نرم افزار اس. پی. اس. اس. نسخه 22 و برای مدل سازی معادلات ساختاری از نرم افزار لیزرل استفاده شده است. براساس نتایج به دست آمده تمامی فرضیه های پژوهش در سطح اطمینان 95% تأیید شد است.

امروزه توسعه کشورها براساس خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی پایه ریزی می شود. رسیدن به این هدف در سایه رهبری کارآفرینانه تسهیل می شود. یکی از زمینه های مورد توجه محققان، ضرورت نیاز سازمان های امروزی به رهبری کارآفرینانه در چنین شرایط متغیر و ناپایدار اقتصادی است. رهبری کارآفرینانه، سبکی از رهبری است که در آن رهبر، بر عملکرد گروه در دست یابی به اهداف سازمانی که شامل کشف و بهره برداری از فرصت های کارآفرینی است، تأکید دارد. لذا، هدف این مقاله شناسایی و تبیین ابعاد و مؤلفه های رهبری کارآفرینانه به منظور ارائه مدل است. در این پژوهش از روش کیفی مبتنی بر رویکرد نظریه پردازی داد ه بنیاد استفاده شده است. نمونه آماری این پژوهش شامل ۱۴ نفر از اعضای هیات مدیره و نیز مدیران ارشد گروه خودروسازی سایپا است که به عنوان گروه خبرگان، بصورت هدفمند انتخاب شده اند و گردآوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با این افراد انجام شده است. داده ها از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی، تحلیل شده و در قالب 355 کد، 72 مفهوم، 13 مقوله فرعی و 5 مقوله اصلی طبقه بندی شده است. درنهایت مدل رهبری کارآفرینانه با شناسایی و معرفی 13 مؤلفه و 5 بعد، شامل هدایت گری (هدف گرایی، الهام بخشی و الگوسازی)، تسهیلگری (قابلیت ادراکی، قابلیت ارتباطی، توانمندسازی)، حمایتگری (ایجاد تعهد، ایجاد انگیزه و هوش هیجانی)، مربی گری (جهت گیری تیمی و مشارکت جویی) و عامل کارآفرینی (قابلیت حرفه ای و قابلیت کارآفرینی)، طراحی و ارائه شده است.

این مطالعه با رویکردی توصیفی-پیمایشی درصدد طراحی و تبیین مدل شبکه اجتماعی سازمانی در شعب بانک صادرات استان آذربایجان شرقی است. تحقیقات نشان می دهد که یکی از بهترین راه ها برای رشد سازمان، ساخت و پرورش مجامع داخلی در دنیای دیجیتال است. اما پژوهش های اخیر نشان می دهد که به کارگیری این شبکه ها آن طور که انتظار می رفته با موفقیت روبه رو نبوده است. به همین منظور، 1۴ مؤلفه اصلی شبکه اجتماعی سازمانی از روی ادبیات موضوع استخراج و سپس مؤلفه های اصلی در محیط بانکداری از طریق اجرای روش دلفی و با حضور ۳۰ تن از استادان دانشگاهی و خبرگان صنعتی استخراج گردید. سپس مدل مفهومی شبکه اجتماعی سازمانی در صنعت بانکداری از روی 7 مؤلفه اصلی حاصل، شناسایی و ترسیم گردید. در ادامه پرسشنامه ای جهت آزمون فرضیه ها تهیه و پایایی و روایی پرسشنامه از طریق آزمون های آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی ارزیابی شد. درنهایت، آزمون فرض برای 7 فرضیه، از طریق تحلیل مسیر و معادلات ساختاری انجام گردید و سپس، مدل مفهومی مورد تأیید قرار گرفت. این پژوهش نشان داد که مؤلفه های اصلی یک شبکه اجتماعی سازمانی شامل جو کار تیمی، فناوری پیشرفته، ساختار منعطف، منابع انسانی متخصص و رقابت گرایی است که این مؤلفه ها با به کارگیری شبکه اجتماعی سازمانی رابطه معنی داری دارند. همچنین بین به کارگیری شبکه اجتماعی سازمانی با توانمندسازی ارتباطی و مدیریت ارتباط با مشتری رابطه معنی داری وجود دارد.

چابکی استراتژیک، سلاحی نوظهور در محیط رقابتی متلاطم است. این پژوهش درصدد است که چابکی استراتژیک را معرفی کند و با بررسی جامع مبانی نظری موجود و استفاده از نظر خبرگان عوامل و شاخص های کلیدی چابکی استراتژیک را در قالب مدل مفهومی ارائه نماید. در این راستا، هفت عامل به عنوان عوامل کلیدی برای مفهوم سازی چابکی استراتژیک شناسایی و معرفی شده اند که عبارت اند از: حساسیت استراتژیک، چشم انداز واضح و روشن، انتخاب اهداف استراتژیک، شناسایی قابلیت های کلیدی، اقدام، نوآوری مستمر و بیش فعالی. روش پژوهش حاضر، ترکیبی است و در آن از روش های کیفی و کمی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی، شامل خبرگان سازمانی بود که تعداد ده نفر از مدیران و متخصصان شرکت های دانش بنیان (شامل: صنعت مخابرات، میکروالکترونیک، داروسازی، بیوتکنولوژی پزشکی و نرم افزار) بوده است و در بخش کمی، شامل کلیه کارکنان ستادی شرکت های دانش بنیان بوده است که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 365 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید، به این صورت که بعد از طراحی مدل پژوهش، ابعاد و شاخص های چابکی استراتژیک، از داده های کیفی برای بومی سازی شاخص های مدل به کار گرفته شد. سپس مدل مفهومی به طور کمی با استفاده از نرم افزار لیزرل مورد ارزیابی قرار گرفت. ابزار این پژوهش، در فاز کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته است و از خبرگان خواسته شده شاخص های شناسایی شده را تعدیل کنند. در فاز کمی نیز، از پرسشنامه استفاده شده است. مدل پیشنهادی با استفاده از تکنیک های تحلیل عاملی و مدل سازی معادلات ساختاری تأیید شده است. همچنین رابطه برخی از ابعاد مدل با یکدیگر مورد تأیید قرار گرفت. نتایج بررسی مدل نشان داد که برخی از ابعاد چابکی استراتژیک در وضعیت مطلوب و برخی دیگر در وضعیت نامطلوب قرار دارند که بایستی برای تقویت آن ها برنامه ریزی مطلوبی صورت پذیرد.

این پژوهش با هدف شناسایی آسیب ها و چالش های آموزش مداوم پزشکی انجام شد. مطالعه حاضر در سال 1399 با رویکرد کیفی، از نوع پدیدارشناسانه با نمونه گیری هدفمند و با مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با 19 نفر از استادان آموزش مداوم پزشکی و متخصصان برنامه ریزی درسی انجام گرفت. روش پژوهش از حیث هدف کاربردی و نمونه گیری به صورت هدفمند و تا رسیدن داده ها به حد اشباع ادامه یافت که به طور کلی 5 مضمون اصلی و 12 مضمون فرعی استخراج شد. مطابق با نتایج پژوهش، در بخش کیفیت آموزش مداوم پزشکی برای پزشکان عمومی باید نظارت جدی مورد مداقه قرار گیرد و نیز بایستی دستگاه های جامعی را برای ارزشیابی از یادگیری ها طراحی کرد. از سوی دیگر، باید برای انتقال تجربیات زیسته پزشکان بستر مناسبی فراهم کرد تا بتوانند در مهارت افزایی و ارتقای دانش تخصصی گام مؤثری بردارند و همچنین بایستی امکانات و تجهیزات مناسب یادگیری الکترونیکی را در سیستم آموزش مداوم پزشکی جهت رفع مشکلات کمبود زمان و سایر مشکلات ساختاری راه اندازی کنند.