پژوهش ملل

پژوهش ملل

پژوهش ملل اردیبهشت 1400 شماره 64

مقالات

۱.

تحصیل منابع موجود در فضای ماوراء جو از منظر حقوق بین الملل

نویسنده:
تعداد بازدید : 580 تعداد دانلود : 465
بهره برداری از منابع موجود در فضای ماوراء جو در عین حال که منافع بی پایانی را برای بشریت به همراه دارد به علت ضعف فنی در دسترسی به این منابع، همچنان در قالب آمال دوردست انسان ها باقی مانده است. با این وجود بعد فنی تنها نقطه ضعف بهره برداری و تملک منابع موجود در فضای ماوراء جو نیست بلکه فقدان رژیم حقوقی اختصاصی درخصوص بهره برداری از منابع موجود در فضای ماوراءجو منجر به بروز مسائل عدیده ای حول تملک گستره فضای ماوراء جو، منابع استخراج شده از آن و استفاده از منابع بدست آمده در راستای اصل میراث مشترک بشریت گشته است که راه را برای تفسیر موسع مسائل باز می گذارد. مقاله حاضر با روش تحلیلی- توصیفی به دنبال بررسی وضعیت حقوقی تحصیل اجرام سماوی و منابع موجود در این اجرام می باشد و در این راستا با امعان نظر به اسناد بین المللی ذیربط و تجربیات حاصل از فعالیت های بشری در سایر حوزه ها در کره زمین به دنبال ارائه راهکارهایی حقوقی نسبت به فعالیت های بشری در ورای این کره خاکی می باشد. بر همین اساس با مداقه در اسناد ذیربط این نتیجه حاصل می گردد که تفوق و یکپارچگی مقررات بین المللی در زمینه تحصیل منابع فضایی راه را برای نیل به مقاصد کلان اقتصادی و ارتقا سطح رفاه اجتماعی در گستره بین المللی فراهم می سازد و از دست اندازی های قدرت های فضایی و حدوث اختلافات متعدد ممانعت به عمل می آورد.
۲.

رابطه بین درآمدهای مالیاتی و میزان استقلال جامعه در مقابل دولت (با تاکید بر دوره پهلوی دوم و ج. ا. ایران)

نویسنده:
تعداد بازدید : 544 تعداد دانلود : 992
پژوهش حاضر درخصوص ارتباط میان درآمدهای مالیاتی و میزان استقلال جامعه در مقابل دولت می باشد. چراکه پیش-شرط یک جامعه مدنی قوی و به تبع آن رشد قدرت و استقلال جامعه در مقابل دولت، یک دولت دموکراتیک حافظ قانون و نظم است. گرچه در مورد رابطه دولت و جامعه و تاثیر منفی درآمدهای نفتی و منابع خدادادی در کشورهای خاورمیانه بطورکلی مطالعاتی انجام گرفته است. اما هدف از مقاله حاضر بررسی رابطه بین درآمدهای مالیاتی و میزان استقلال جامعه در مقابل دولت است. در این پژوهش تلاش شده است ماهیت دولت رانتیر در ایران (پهلوی دوم) و همچنین تلاش برای افزایش درآمدهای غیرنفتی (بعد از انقلاب)، و ارتباط آن با قدرت و استقلال جامعه در مقابل دولت در یک پروسه تاریخی مورد کنکاش قرار گیرد. سوالی که در این مقاله مطرح شد این می باشد که چه ارتباطی میان درآمدهای مالیاتی و میزان استقلال جامعه در مقابل دولت وجود دارد؟ که به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی این فرضیه می پردازد که دولت بعنوان مسئول دریافت عواید و مالیات های جامعه، مطالبات عمومی را سامان می دهد اما این معادله در کشور رانتیر پهلوی دوم به شیوه دیگری بود و بعد از انقلاب علیرغم وابستگی به درآمدهای خدادادی تفاوت-های زیادی با دولت پیشین وجود دارد. در نهایت یافته ها حاکی از آن است که دولت ایران با ورود عنصر مهمی به نام نفت از نظر کارکردی منحرف شد و به جای آنکه بعنوان نهادی داور بر فعل و انفعالات بخش خصوصی و بازار نظارت داشته باشد، خود به یک بازیگر قدرتمند اقتصادی تبدیل شد.
۳.

عقد مشارکت مدنی در نظام بانکی کشورهای اسلامی و حقوق موضوعه ایران

نویسنده:
تعداد بازدید : 414 تعداد دانلود : 931
مشارکت مدنی از جمله عقود جدیدی است که در بانکداری اسلامی، در کشورهای مختلف تاسیس شده است. در عرف حقوقی ایران عقد مشارکت مدنی یا قرارداد مشارکت، به قراردادی گفته می شود که طی آن یک یا چند شریک و یک یا چند سازنده یا مجری طرح که سرمایه گذاری مشترکی را برای انجام طرح معینی آغاز می کنند. تعریف عقد مشارکت مدنی با شکل سنتی عقد شرکت تطابق کامل دارد و فقط تفاوت های اندکی دارد که در متن مقاله به آن پرداخته شده است. باتوجه به اینکه هدف اصلی، بررسی وضعیت عقد مشارکت مدنی در حقوق موضوعه ایران و کشورهای اسلامی است؛ این امر می تواند در بردارنده نقاط مثبتی باشد که در راستای ارزیابی عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران سودمند باشد؛ در این راستا عقود مشارکت، مضاربه، قرض الحسنه و مرابحه، از جمله عقودی هستند که در تمام نظام های بانکداری اسلامی کشورهای مسلمان مورد استفاده قرار می گیرند. برخی عقود نیز نظیر استصناع، بیشتر در کشورهای اردن، عربستان و امارات متحده عربی رواج دارند. فرض بر این است که عملا اطلاعات چندانی از عملکرد بانک های اسلامی در زمینه عقود مشارکتی، نحوه محاسبه سود واقعی و راهکارهای احتمالی مورد استفاده این بانک ها برای غلبه بر مشکلات اجرایی این عقود، به دست نمی دهد. کما اینکه آمارهای پراکنده نیز حاکی از سهم پایین عقود مشارکتی در فعالیت های سرمایه گذاری و تامین مالی بانک های اسلامی در کشورهای مختلف است.
۴.

بررسی حقوق و آزادی های بنیادین و مبانی شکل گیری آن از دیدگاه حقوق عمومی

تعداد بازدید : 219 تعداد دانلود : 653
حقوق و آزادی های بنیادین شامل مجموعه حقوق شناخته و تضمین شده توسط قانون اساسی است. درخصوص توسعه حقوق و آزادی های بنیادین یکسری اتفاقات قابل ذکر است که براساس تقدم و تأخر قابل تقسیم بندی است. هدف از این مقاله بررسی مبانی و تحولات حقوق و آزادی های بنیادین است. همزمان با پیشرفت جوامع و صنعتی شدن آن، طرح حقوق و آزادی ها شدت بیشتری یافت. پس از پیدایش فیلسوفانی نظیر گروسیوس، توماس هابز و ... دیدگاه های نوینی درباره روابط فرد و دولت مطرح شد که از آنها می توان اندیشمندان حقوق و آزادی های بنیادین نام برد که برآیند آن حرکت به سمت تضمین حقوق و آزادی های شهروندان بود. به بیان دیگر در پسِ نظریات این اندیشمندان، طرح شکل گیری جامعه مدنی است که در این جامعه قدرت پاسخگو است و قدرت ملزم به رعایت قانون است. بنابراین در پاسخ به این سوال که چه دیدگاه هایی درخصوص حقوق و آزادی های بنیادین طرح شده است؛ فرض بر این است که؛ همزمان با شکل گیری طبقات جدید شهری موسوم به بورژوازی یا طبقه شهرنشین باعث شکل گیری تحولات و حرکت های اجتماعی شد که نمونه بارز آن شکل گیری انقلابات آمریکا و فرانسه و جنبش دستورگرایی و برقرای حاکمیت قانون است. از این رو ابتدا تئوری ها و سپس حرکت های اجتماعی شکل گرفت.
۵.

بررسی حاکمیت هخامنشی ها در باختر و نواحی آن با استناد به منابع کتبی

نویسنده:
تعداد بازدید : 790 تعداد دانلود : 762
یکی از مهمترین مسأله در تاریخ افغانستان قدیم چگونگی حضور پررونق امپراطوری هخامنشی در باختر و نواحی آن می-باشد، در نزد مورخان هنوز به صورت روشن تر این موضوع توضیح نشده است. از سوی دیگر، در این اواخر یافته های باستان شناسان نیز مسأله را به صورت دقیق به اثبات نرساندند، در همه حال در جریان مطالعات و تحقیقات خویش و گاهی هم در زمان تدریس به این پرسش روبرو می شدم که آیا هخامنشیان در باختر و نواحی آن حاکمیت داشتند؟ و حضور آنان چگونه بوده است؟ از همین رو، این مقاله در جستجو آن است تا نشان دهد که نسبت به مطالعات منابع تاریخی حاکمیت هخامنشیان و توجه آنان به باختر زمین تا چه حد برایشان اهمیت داشته است. اهداف نهفته در این مقاله نشان دهنده روابط میان امپراتوری هخامنشی و باختر می باشد. در نتجیه مشخص گردید که باختر و نواحی آن جزئی از قلمرو هخامنشی بوده و در طول دوران حکومت هخامنشی چندین بار این محل به دست حاکمان آن امپراتوری فتح شده است.
۶.

پیشگیری و پیگیری تخریب اماکن مذهبی شیعی باتوجه به پرونده ی بودای بامیان

نویسنده:
تعداد بازدید : 270 تعداد دانلود : 634
مقاله پیش رو تحت عنوان پیشگیری و پیگیری تخریب اماکن مذهبی شیعی باتوجه به پرونده ی بودای بامیان می باشد. چرا که امروزه، به خاطر توجه فراوان جامعه بین المللی به حقوق فرهنگی، اماکن فرهنگی مورد احترام جوامع هستند و هرگونه اقدامی علیه این اماکن مردود دانسته می شود. هدف از مقاله حاضر این می باشد که چطور با ظرفیت های موجود در قوانین و عرف های بین المللی و با الگوگیری از پرونده بامیان، می توان روند حفاظت از اماکن مذهبی شیعی را بهبود بخشید. برای رسیدن به این هدف، نیاز است ابتدا به بررسی اهمیت حفاظت از اماکن فرهنگی در نزد جامعه بین الملل پرداخته شود. روش بکار برده شده در این مقاله توصیفی-تحلیلی می باشد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که؛ حفاظت از تمام میراث فرهنگی بعنوان یک ارزش جهان شمول در دنیای امروز شناخته می شود و باتوجه به اینکه بی شک اماکن مذهبی دارای وصف فرهنگی هستند، حفاظت از اماکن مذهبی امری مورد توجه بسیار است. بنابراین، اماکن مذهبی شیعی دارای ارزش والایی برای حفاظت است.
۷.

بررسی زیبایی شناسی مجموعه اشعار «تک درخت انتظار» از دید صورت گرایی

نویسنده:
تعداد بازدید : 405 تعداد دانلود : 187
تک درخت انتظار نام مجموعه شعری صفر محمد فایض است که به دلیل پرسوز بودن متن کلام، که دنیایی از درد، رنج، غم، یأس و ناامیدی، هجرت و امثال آن در آن نهفته است، برای این اثر برجسته گی و امتیاز خاصی بخشیده است. این نوشته به هدف ارج گذاری به مقام والای آن شاعری که قسمتی از عمرش را فدای خدمت به زبان فارسی دری کرده بود با در نظر داشت روش کتابخانه ای ترتیب گردیده است. چون محتوای اشعار وی از دید زیبایی شناختی دارای ویژگی هایی است که نسبت به اشعار بیشتر کسانی که هم دوره و هم پایه فایض اند، از مقام و مرتبت والایی برخوردار است. تک درخت انتظار در حقیقت بیانگر فراز و و فرود زندگی شاعر است. صمیمیت در بیان گفتار، فراهنجاری و هنجارگریزی ادبی و زبانی، صورخیال که همه آنها از بخش های صورت گرایی اند، موجب زیبایی و دل انگیزی این اثر شده اند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳