نظریه و عمل در تربیت معلمان - راهبردهای نوین تربیت معلمان

پژوهش حاضر با هدف تحلیل رابطه توسعه شایستگی حرفه ای معلمان دوره متوسطه با اثربخشی آنان در فرایند یاددهی-یادگیری انجام شده است. روش تحقیق، توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری، کلیه معلمان دوره متوسطه شهر قم (6348 معلم) بوده است که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری طبقه ای، نمونه ای با 364 نفر انتخاب شد. برای سنجش شایستگی از مدل اسپنسر و بویاتزیس و برای سنجش اثربخشی از مدل ادموند استفاده شده است. ابزار پژوهش، دو پرسشنامه محقق ساخته توسعه شایستگی حرفه ای و پرسشنامه محقق ساخته اثربخشی معلمان بوده است. براساس مدل اسپنسر و بویاتزیس، شایستگی معلمان دارای دو بعد فردی، شامل دانش و معلومات حرفه ای، مهارت ها، ویژگی های شخصیتی و نگرش و بینش و بعد اجتماعی، شامل اعتبار حرفه ای و عمومی و همچنین مدل ادموند 5 عامل انتقال اهداف بازدهی درس، ارائه منظم اطلاعات، اجتناب از ابهام، کنترل درک، تدارک تمرین و بازخورد را برای اندازه گیری اثربخشی معلمان می سنجد. داده ها با بهره گیری از ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین توسعه شایستگی معلمان و اثربخشی آنان در فرایند یاددهی-یادگیری دانش آموزان همبستگی وجود دارد.

پژوهش حاضر مقایسه تربیت معلم در کشورهای فنلاند، مالزی، کانادا و ایران بوده است.از نظر اهداف، کاربردی؛ و از نوع مطالعات تطبیقی و در زمره روشهای مقایسهای میباشد. نتایج نشان داده است که کشورهای مورد بررسی توسعه صلاحیتهای حرفه ای معلمان را به منظور پاسخگویی به نیازهای آموزشی دورههای مختلف تحصیلی را مد نظر قرار داده اند تا دورههای مذکور نیازهای آموزشی جامعه متبوع را تامین نماید. وجه تمایز میان کشورها در اهداف دورهها نیز این است که در تربیت معلم فنلاند به تربیت معلم از دوره پیش دبستانی تا دوره متوسطه تاکید میشود؛ در تربیت معلم کانادا یکی از مهم ترین اهداف دوره توجه به روزآمد کردن دانش و کارآیی معلمان است و در مالزی توجه به خلاقیت و نوآوری و انعطاف پذیری معلمان در راستای توسعه ملی هدف مهم تربیت معلم تلقی میشود، در تربیت معلم ایران توجه به کسب دانشهای نظری مد نظر است. در تدوین اهداف در ایران و مالزی دولت و مجلس اما در فنلاند علاوه بر مجلس و دولت، از یافتههای پژوهشهای اجرایی و نیازسنجی مدارس و دانش آموزان محقق طراحی و اجرا بهره میگیرند. در کانادا علاوه بر مجلس، دولت، شورای مدارس و شورای معلمان نیز به عنوان مراجع تصمیمگیری اهداف هستند. در ایران و مالزی بر خلاف دو کشور فنلاند و کانادا صرفاً دولت و مجلس به عنوان مراجع تصمیمگیری اهداف در نظر گرفته میشوند.

شناخت عواملی که سبب سکوت و کناره گیری دانش آموزان دوره ابتدایی در فعالیت های کلاس درس می شود، به دلیل تأثیر انکارناپذیر آن بر عملکرد تحصیلی و همچنین رشد مهارت های اجتماعی و ارتباطی در آنان اهمیت بسیاری دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تجارب معلمان درزمینه عواملی است که باعث گرایش هرچه بیشتر دانش آموزان دوره ابتدایی به سکوت و کنارگیری آنان در فعالیت های موجود در کلاس درس و راهکارهای معلمان در این زمینه بوده است. جامعه آماری پژوهش، شامل همه معلمان مشغول به خدمت در دوره ابتدایی شهر خرم آباد بوده که نمونه پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و همچنین شباع نظری تعداد 10 نفر انتخاب شده اند. اطلاعات با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و روش کدگذاری و استخراج مضمون های اصلی و فرعی تحلیل شده است. یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد مهارت های اجتماعی، ضعف های شخصیتی، ویژگی های شخصیتی، ویژگی های جسمی، عوامل خانوادگی، گروه همسالان و همین طور معلمان از عوامل تأثیرگذار در گرایش دانش آموزان به سکوت در کلاس درس هستند. همچنین، براساس مصاحبه با معلمان می توان براساس فعالیت هایی در داخل و خارج از کلاس درس گرایش دانش آموزان را جهت کناره گیری و سکوت در تکالیف آموزشی کاهش داد.

نظام تعلیم و تربیت کشورمان نخستین اقدامات تحول بنیادین آموزش وپرورش را در زیر نظام منابع انسانی؛ دوره ابتدایی و تربیت معلم برداشته است، لیکن تربیت معلم در جمهوری اسلامی ایران بیش و کم فاقد الگویی جامع برای تربیت کردن معلمان دوره ابتدایی در تراز ج.ا.ا است. این پژوهش باهدف شناسایی و تعیین ابعاد و مؤلفه های هویت حرفه ای معلمان ابتدایی انجام شد. روش پژوهش تحلیلی- توصیفی است. پژوهش، ازنظر طرح، جزء پژوهش های کیفی و از منظر راهبرد، جزء پژوهش های مطالعه موردی کیفی است. جامعه آماری مقالات، کتاب و اسناد بالادستی در دسترس مرتبط با هویت حرفه ای معلمان است که با به کارگیری رویکرد کیفی فرا ترکیب و استفاده از ابزار تحلیل محتوا به مطالعه، بررسی و تحلیل نتایج و یافته های پژوهشگران قبلی پرداخته است و با انجام دادن گام های هفتگانه ساندلوسکی و باروسو (2006) و ارزیابی روایی و پایایی آن، الگوی پیشنهادی ارائه شد. سرانجام یافته اصلی پژوهش، طراحی الگو هویت حرفه ای معلمان ابتدایی، با 6 مضمون فراگیر 1) شخصی 2) حرفه ای 3) فرهنگی اجتماعی 4) هنری 5) زمینه ای و 6) سیاسی اقتصادی؛ و 14 مضمون سازمان دهنده و 100 مضمون کلیدی شناسایی شد. یافته های این مطالعه می تواند در سیاست گذاری درزمینه ارتقای هویت حرفه ای معلمان موردتوجه برنامه ریزان و مدیران آموزش وپرورش قرار گیرد. این پژوهش همچنین، تلویحات و پیشنهادهایی برای مدیران و تصمیم سازان و همچنین پژوهشگران مطرح کرده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش برنامه درسی پنهان در دینداری ازدیدگاه معلمان ابتدایی شهرستان مسجدسلیمان در سال تحصیلی1396-97 انجام شده است. پژوهش ازنوع کاربردی و ازلحاظ روش توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری به تعداد 372 و 215 نفر برای نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شد. پرسشنامه های استاندارد برنامه درسی پنهان تقی پور و غفاری (1388) و دینداری خدایاری فرد و همکاران (1388) با ضریب پایایی 91/. و 95/. به ترتیب برای گردآوری داده ها استفاده شد. درخصوص روایی پرسشنامه ها ازنظر متخصصان و برای تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان می دهد مؤلفه های برنامه درسی پنهان (ساختار فیزیکی مدرسه، جوّ اجتماعی مدرسه، روابط موجود در مدرسه، فناوری اطلاعات و ارتباطات و سازکار تشویق و تنبیه) با دینداری رابطه مثبت و معنادار دارند. نتایج همچنین نشان می دهد 7/35 درصد از تغییرات دینداری ناشی از تأثیر مؤلفه های برنامه درسی پنهان است.  

هدف از انجام ین تحقیق بررسی رابطه مکانیسم های دفاعی با سازگاری فردی و اجتماعی در دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان استان خوزستان بود، نمونه این پژوهش شامل 220 دانشجومعلم بود که به صورت تصادفی منظم انتخاب گردید. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود و داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss و روش های آمار توصیفی و استنباطی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزه و تحلیل فرضیه های پژوهش نشان داد که بین مکانیسم های دفاعی و سازگاری فردی و اجتماعی دانشجومعلمان رابطه معنادار مثبت و معناداری وجود دارد، از بین خرده مقیاسهای مکانیسم های دفاعی، خرده مقیاس های انکار، فرافکنی، دلیل تراشی وپرخاشگری رابطه مثبت و معناداری با سازگاری فردی و اجتماعی دانشجومعلمان داشته و مکانیسم های دفاعی به صورت کلی قادر است واریانس سازگاری فردی و اجتماعی آنان را پیش بینی کند. کلمات کلیدی: سازگاری فردی و اجتماعی، مکانیسم های دفاعی ، دانشجومعلمان پردیس های استان خوزستان .