تدریس پژوهی

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های کلیدی تدریس نوآورانه در میان اساتید حوزه آموزش عالی است. روش پژوهش حاضر کیفی از نوع گرندد تئوری بود. روش: روش نمونه گیری هدفمند بود که در آن اساتیدی که شرایط نمونه موردنظر را داشتند با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند و اکتشافی مورد مصاحبه قرار گرفتند و با رسیدن به اشباع نظری یافته ها تعداد نمونه های پژوهش به هفت نفر رسید. برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مصاحبه از روش های سه مرحله ای کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) استراس و کوربین (1992) استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد مؤلفه های تدریس نوآورانه عبارتند از: پیوند دانش و تجربه، یادگیرنده بودن، جهان بینی، توانایی آفرینندگی، طرح مسئله، تعامل هوشمندانه، منش حرفه ای و یادگیری معنی دار. همچنین یافته ها بیانگر این بود که تدریس نوآورانه لزوماً توأم با نوآوری، ابداع و انجام کاری غیرمتعارف نیست و توانایی آفرینندگی که ناشی از بعد خلاقیت تدریس نوآورانه است، تنها یکی از ویژگی های استاد نوآور و تدریس نوآورانه است نه همه آن؛ و مهم ترین مؤلفه در تدریس نوآورانه که سایر مؤلفه ها حول محور آن می چرخند پیوند میان دانش و تجربه در عمل است.

هدف اصلی این پژوهش تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه (پایه های هفتم ،هشتم ونهم) براساس مولفه های آموزش چند فرهنگی به منظور شناسایی میزان توجه به این مولفه هاست . در این پژوهش از روش توصیفی وتحلیل محتوا استفاده شده است.روش مورد استفاده برای توصیف داده ها فراوانی،درصدفراوانی،جداول وبرای تحلیل محتوای پژوهش، از آزمون مجذور خی تک متغیری استفاده شده و واحدتحلیل نیز صفحات(متن،تصاویر وفعالیت ها) کتاب می باشد.جامعه آماری شامل سه جلد کتاب تالیف سال 1395 با عنوان مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه بود ودر مجموع489 صفحه ازکتاب مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه راشامل می شدند. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان می دهد که تفاوت کتاب های درسی مطالعات اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم در میزان توجه به مولفه-های آموزش چند فرهنگی معنی دار می باشد. بی توجهی به تعدادی از مولفه ها در محتوای کتابها دیده می شود که نیازمند توجه در چاپ های بعدی می باشند. بر اساس یافته هایی به دست آمده در این پژوهش از میان ده مولفه آموزش چند فرهنگی بیشترین توجه به مولفه های شماره 1- انعکاس وپذیرش تنوع قومی، نژادی، محیطی، دینی و مذهبی در برنامه های درسی4- حمایت از حفظ و انتقال میراث فرهنگی وقومی 6 - تحکیم همبستگی وانسجام اجتماعی 8- آگاه سازی کودک از وجود سایر فرهنگها، جوامع و شیوه های زندگی 9- افزایش مهارتها تعاملی ( تحمل وبردباری افراد،تساهل ،همدلی ،اعتماد و...)در بین اقوام ونژادها شده است اما به پنج مولفه ی دیگر کمترین توجه مبذول شدهاست.

هدف اصلی این پژوهش مقایسه روش آنگوف مبتنی بر IRT و روش بوکمارک در تعیین استاندارد چیرگی آزمون زبان MSRT بود. بدین منظور، یکی از نمونه سوالات آزمون MSRT (آزمون مورخه شهریور 1397) به طور تصادفی انتخاب شد و پاسخ های داده شده به سوالات توسط 596 آزمودنی از وزارت علوم اخذ شد. آزمون MSRT دارای 100 سوال بوده که 30 سوال آن را گرامر، 30 سوال بخش شنیداری و 40 سوال آن را بخش درک مطلب خواندن تشکیل می دهد. دو پنل تخصصی متشکل از 15 متخصص تدریس آزمون تافل تشکیل شد و سپس با استفاده از روش های تعیین استاندارد آنگوف مبتنی بر نظریه سوال- پاسخ، و بوکمارک استانداردهای این آزمون در سه بخش جداگانه (گرامر، شنیداری، درک مطلب خواندن) در سه مرحله ارزیابی مشخص شدند. یافته های تحقیق گویای این بود نمره برش بدست آمده از روش آنگوف مبتنی بر نظریه سوال پاسخ برابر با 66/53 و روش بوکمارک برابر با 27/54 است. هر دو نمره برش بدست آمده از نمره تعیین شده توسط وزارت علوم بالاتر بود. همچنین، یافته های تحقیق نشان دادکه در روش معمول و سنتی وزارت علوم که بر پایه نمره 50 به عنوان نمره قبولی عمل می شود 3/73 درصد از شرکت کنندگان مردود و 7/26 درصد از شرکت کنندگان قبول شده اند اما، اساس روش آنگوف مبتنی بر نظریه سوال- پاسخ آمار مردودی برابر 5/78 درصد و آمار قبولی برابر با 4/23 درصد می شود.

نظر به اهمیت توسعه مفهومیِ ملاک های مندرج در کاربرگ های ارزشیابی آموزشیِ اعضای هیات علمی دانشگاه، پژوهش حاضر با درک اهمیت این مقوله، بنا دارد تا به منظورِ تدوین چارچوبی زمینه مند از بایسته های رفتاریِ اعضای هیات علمی دانشگاه به کشف مضامین و فرامضامینِ نقش های آموزشی ایشان بپردازد. روش تحقیق در مطالعه حاضر، ترکیبی از روش کیفی و کمی است که در بخش کیفی، پدیدار شناسی و میدان پژوهش دانشجویان تحصیلات تکمیلی با حداقل سابقه دو ترم تحصیل در این مقاطع بودند. انتخاب اعضای نمونه در این بخش به روش هدفمند از نوع انتخاب با حداکثر اختلاف بوده است که نهایتاً 98 مشارکت کننده را شامل شده است. در بخش کمی پژوهش نیز، روش پیمایش به کار برده شد. جامعه آماری پژوهش در این بخش دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی در رشته های علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد بودند که به روش نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس انتخاب شده و تعداد 105 نفر را تشکیل می دادند. یافته های بخش کیفی تحقیق نشان از آن داشت که فرامضامین رفتارهای نقش آموزشی اساتید دانشگاه شامل "خبرگی آموزشی"، "ارزیابی عادلانه"، "مربی گری"، "توانمندسازی" و "پاسخگویی" بوده است. همین طور یافته های تحلیل آماری به روش آزمون رتبه بندی فریدمن نیز نشان از آن داشت که این فرامضامین از منظر دانشجویان تحصیلات تکمیلی دارای رتبه بندی یکسانی نیستند به نحوی که "توانمندسازی" اولویت اول و "مربیگری" اولویت آخر را در این رتبه بندی تشکیل می دادند. یافته های این پژوهش می تواند در بازبینی و بهبود کاربرگ های ارزشیابی آموزشی موجود مفید و موثر باشد.

امروزه بسیاری خانواده ها فرزندان خود را برای یادگیری بهتر زبان انگلیسی به ویژه برای تقویت مکالمه به آموزشگاه ها خصوصی می فرستند. علیرغم افزایش تقاضا برای شرکت در این کلاس ها، شواهد حاکی از این حقیقت است که این موسسات نیز موفقیت چندانی نداشته اند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی روشهای بهبود یادگیری زبان انگلیسی توسط نسل جدید انجام شده است. روش انجام این پژوهش از نوع روشهای تحقیق ترکیبی متوالی بوده که در آن نخست بخش کمی و سپس بخش کیفی به اجرا درآمده است. در بخش کمی، پرسشنامه محقق ساخته با پایایی 87/0 شامل 30 آیتم و دربخش کیفی، مصاحبه شامل چهار سوال در رابطه با نقش مدارس، آموزشگاه های خصوصی، و خود آموزی تکنولوژی محور در یادگیری زبان انگلیسی بود. با استفاده از دو روش پرسشنامه حضوری و مصاحبه تلفنی که نمونه آنها بترتیب به روش تمام شماری و تعمدی انتخاب شده بود، داده ها از دانشجویانی که در ترم اول سال تحصیلی 1396-1395 در 17 کلاس زبان عمومی در دانشگاه بجنورد ثبت نام نموده بودند گردآوری شد. در بخش کیفی، با 10 نفر از دانشجویانی که بیشترین زمان را در آموزشگاه های خصوصی صرف زبان آموزی کرده بودند مصاحبه عمیق نیمه هدایت شده انجام شد. نتیجه حاصل از تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها با استفاده از تجزیه و تحلیل واریانس (آنوا) یک طرفه تکراری و نتیجه مصاحبه نشان داد که بیشترین میزان یادگیری به ترتیب در آموزشگاه های خصوصی، از طریق خود آموزی و نهایتا در مدسه اتفاق می افتد.

هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین مهم ترین شایستگی های تدریس اساتید از دیدگاه دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد انجام شده است.    روش: رویکرد پژوهش کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی در سال 1397-1398 در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. برای جمع آوری داده ها، از مصاحبه نیمه ساختار یافته و اکتشافی با رعایت اصول اجرای مصاحبه و با تأکید بر اصول اخلاقی استفاده شده است.  مشارکت کنندگان پژوهش، دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد بودند که 22 نفر از آن ها بر مبنای اشباع نظری و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. تحلیل مصاحبه ها با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد. با استفاده از تطابق همگونی یافته ها و روش بازخورد مشارکت کنندگان و خبرگان غیر مشارکت کننده از اعتبار تحلیل ها اطمینان حاصل شد.    یافته ها: نتایج نشان داد از نظر دانشجویان شایستگی های تدریس اساتید شامل 31 مقوله فرعی و 6 مقوله اصلی شامل: مهارت آموزشی، مهارت پژوهشی، مهارت ارتباطی، اخلاق حرفه ای، ویژگی شخصیتی و مهارت مدیریت کلاس است. کابردهای متصور بر یافته های تحقیق حاضر از جهت آن است که؛ تعیین شایستگی های تدریس مورد نیاز اعضای هیأت علمی می تواند خطوط راهنمایی برای تعیین مسیر و استراتژی برنامه های بالندگی اعضای هیأت علمی باشد.

هدف: مطالعه حاضر ارائه روش تدریس آموزش خواندن در دبستان، بر اساس نظریه یادگیری مغزمحور و مقایسه اثر بخشی آن با روش رایج کلی کلمه آموزی است. روش: طرح تحقیق، طرح آزمایشی از نوع پس آزمون با گروه کنترل معادل بود. جامعه مورد مطالعه فراگیران پایه ی پیش دبستانی، شهر مشهد بودند. نمونه پژوهش 50 نفر بودند که به صورت هدفمند انتخاب شدند پس از اجرای تست هوش وکسلر ِکودکان و بررسی پرونده بهداشتی آنان جهت اطلاع از سلامت بینایی، شنوایی و تاریخ تولد آن ها، در دو گروه همگن قرار گرفتند. گروه ها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل انتساب شدند. سپس روش آموزش مغز محور برای شروع خواندن با استفاده از بسته ی آموزشی محقق ساخته بر روی گروه آزمایش و روش کلی کلمه آموزی (روش رایج) بر روی گروه دیگر به اجرا درآمد. برای جمع آوری اطلاعات، از آزمون تشخیصی خواندن نیلی پور و شیرازی ) (Nilipour& Shirazi, 2011 و برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داده است که روش آموزش خواندن بر اساس روش مغز محور نسبت به روش رایج، به طور معنی داری بر بهبود عملکرد خواندن (05/0≥P، 04/74=F)، دقت خواندن (05/0≥p، 19/94=F)، سرعت خواندن (05/0≥p ، 16/17=F) و همچنین در درک مطلب خواندن فراگیران (05/0≥P، 26/11=F) تاثیر داشته است. بنابراین روش آموزش مغز محور می تواند بر بهبود روش های آموزش خواندن در مرحله شروع خواندن تاثیر بیشتری داشته باشد.

زمینه و هدف: محتوای آموزشی مناسب یکی ازعناصرمهم درآموزش اثربخش است .بنابراین هدف این پژوهش شناسایی انواع محتوای موردنیاز درآموزش کارآفرینی برای رشته های علوم انسانی در آموزش عالی بصورت یک الگوی مفهومی می باشد. روش شناسی: روش پژوهش کیفی ازنوع تحلیل مضمون است . حوزه مورد پژوهش شامل کلیه صاحبنظران حوزه کارآفرینی علوم انسانی شهراصفهان می باشد. بااستفاده ازروش نمونه گیری هدفمندازنوع گلوله برفی تعداد24 نفر بعنوان نمونه انتخاب شدند . مصاحبه های انجام شده طبق تحلیل مضامین آتراید استرلینگ و بانرم افزارمکس کیوداورژن 18 انجام گردید. یافته ها: یافته های حاصل از این پژوهش شامل134 مضمون پایه ،6 مضمون سازمان دهنده و 3 مضمون فراگیر و درقالب یک الگو ارایه گردید. الگوی مفهومی محتوای آموزش کارآفرینی تببین شده درسه سطح خودآگاهی ،خودکارآمدی وخودشکوفایی ترسیم گردید .خودآگاهی بعنوان اولین سطح محتوای آموزش کارآفرینی وابسته به ارایه شایستگی های فردی ،ادراکی و ارتباطی تعیین گردید. خودکارآمدی بعنوان دومین سطح وابسته به ارایه محتوای شایستگی های مدیریتی و شایستگی های حرفه ای تعیین شد. خودشکوفایی بعنوان سومین سطح وابسته به ارایه محتوای شایستگی های توانگری تعیین گردید. نتیجه گیری: الگوی مفهومی محتوای آموزش کارآفرینی تدوین شده نقش بسزایی درارایه یک آموزش هدفمند و همه جانبه در آموزش عالی بویژه برای رشته های علوم انسانی درآموزش عالی خواهدداشت .

پژوهش حاضر با هدف مقایسه سواد نوشتن دو گروه از دانش آموزان پسر پایه اول ابتدایی به انجام رسید. دو گروه دانش آموزان تحت دو روش آموزشی آواشناسی و زبان کامل در دو مدرسه متفاوت تحت آموزش قرار گرفتند. شروع آموزش نوشتن در گروه آواشناسی هم سو با زمان بندی کتاب درسی رسمی ایران، هم زمان با شروع آموزش خواندن بود، اما در روش زبان کامل آموزش نوشتن تقریبا با فاصله ای 2 ماهه از شروع آموزش خواندن شروع شد. روش پژوهش از نوع شبه تجربی و جامعه آماری تمام دانش آموزان پایه اول هر دو مدرسه در شهر تهران بودند. مدرسه زبان کامل دارای 65 دانش آموز و مدرسه آواشناسی دارای 45 دانش آموز بود. در این مطالعه از روش نمونه گیری غیر تصادفی در دسترس استفاده شد. بدین گونه که از هر مدرسه 30 نفر و مجموعا 60 نفر انتخاب شدند. ابزار سنجش آزمون پیشرفت تحصیلی نوشتن اول ابتدایی (راغب، 1384) بود که به صورت گروهی در هر دو مدرسه در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون به انجام رسید. جهت تحلیل آماری در این پژوهش از تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که عملکرد گروه آموزشی زبان کامل در خرده آزمون املا بهتر از عملکرد گروه آواشناسی بود (05/0>P). در خرده آزمون بیان نوشتاری تفاوت معناداری میان دو گروه مشاهده نشد. این پژوهش ابتدا تلنگری است برای بررسی اثربخشی روش آموزش نوشتن فعلی و نتایج آن قابل استفاده برای طیف وسیعی از مربیان و مسئولین آموزشی پایه اول ابتدایی است تا بتوانند در روش تدریس آموزش نوشتن خود تجدید نظر های لازم را انجام دهند.

هدف: آموزش معلمان با هدف افزایش کیفیت تدریس و بالا بردن سطح آموزش حائز اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر نظریه هوش موفق بر سبک تدریس، افزایش احساس کارآمدی و نظریه های ضمنی هوش در معلمان مدارس دخترانه و پسرانه مقطع ابتدایی است. روش: با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ی سه مرحله ای، 60 نفر از معلمان مدراس دخترانه و 60 نفر از معلمان مدارس پسرانه در شهر یزد در به عنوان نمونه انتخاب گردیدند و پرسشنامه «بررسی ماهیت هوش» ، «پرسشنامه سبک تدریس بر اساس هوش موفق استرنبرگ» و «مقیاس احساس کارآمدی معلمان» در اختیار نمونه ها قرار گرفت. پس از ارزیابی اولیه، 40 نفر از مربیان مدارس دخترانه و 44 نفر از مربیان مدارس پسرانه معتقد به نظریه ذاتی هوش به گونه تصادفی در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. به این ترتیب برنامه آموزشی مبتنی بر نظریه هوش موفق در گروه آزمایش ارائه شد و گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند. داده ها با استفاده از شاخص های توصیفی و تحلیل کوواریانس چند متغیری بررسی شد. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که برنامه آموزشی بر سبک تدریس با ضریب اتا 78/0، افزایش احساس کارآمدی با ضریب اتا 67/0 و تغییر نظریه های ضمنی هوش با ضریب اتا 71/0 در معلمان مدارس دخترانه و برنامه آموزشی بر سبک تدریس با ضریب اتا 72/0، افزایش احساس کارآمدی با ضریب اتا 78/0 و تغییر نظریه های ضمنی هوش با ضریب اتا 65/0 در معلمان مدارس پسرانه موثر بوده است.

هدف: این پژوهش با هدف ارائه و اعتباریابی مدل آموزش مجازی سوادآموزان دوره انتقال انجام شده است. روش: پژوهش حاضر با روش ترکیبی یا آمیخته از نوع اکتشافی متوالی انجام شده است. به دلیل استفاده از روش نمونه گیری نظری، در مراحل مختلف گردآوری و تحلیل داده ها، حجم نمونه و معیار نمونه گیری متغیر بود. در راستای تدوین مدل از تحلیل تماتیک استفاده شد و بر پایه مطالعات اسنادی و کتاب خانه ای، ابتدا 12 مؤلفه و 34 زیرمؤلفه از داده های کیفی استخراج و سپس مدل آموزش مجازی تدوین و به منظور اعتباریابی به متخصصان ارائه گردید. یافته ها:در این پژوهش مؤلفه های مدل شامل آموزش مجازی سوادآموزان، ویژگی های سوادآموزان بزرگسال، موقعیت یادگیری و عناصر آموزش، اصول یادگیری، فرهنگ یادگیری، محیط یادگیری، تجارب یادگیری، اهداف، محتوا، روش های تدریس، و ارزیابی است. تلفیق این مؤلفه ها منجر به تدوین مدل آموزش مجازی سوادآموزان گردید. نتایج آزمون t در سطح اطمینان 95/0 برای تمام سؤالات معنی دار بود. همچنین میانگین نظرات متخصص ها در خصوص کلیه مولفه های پرسشنامه 40/4 می باشد که نشان دهنده مناسب بودن مدل می باشد.

اضطراب یادگیری زبان خارجی، تنش مرتبط با یادگیری زبان است که با احساس عمومی اضطراب متفاوت است و مانع مهمی در دستیابی به هدف یادگیرندگان به شمار می آید. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش تمییزی پریشانی و اجتناب اجتماعی ، انگیزه تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی، در تبیین اضطراب کلاس زبان خارجی(انگلیسی) در دانشجویان بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانشجویان دانشگاه ارومیه به تعداد16750 نفر بودند که با استفاده از روش خوشه ای چند مرحله ای 223 نفر از دانشجویان انتخاب شدند و به ابزارهای تحقیق شامل پرسشنامه اضطراب زبان خارجی FLCA))، پرسشنامه پریشانی و اجتناب اجتماعی واتسون و فرند(SAD)(1969)، خودکارآمدی تحصیلی(ASES) و انگیزه تحصیلی AMS) ( پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روشهای آماری همبستگی پیرسون و روش تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام(SW) با نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده گردید که نتایج آن روشن ساخت که همبستگی بین پریشانی و اجتناب اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی با اضطراب کلاس زبان خارجی به ترتیب366/0 و 329/0 بود. همچنین سهم متغیرهای پیش بین پریشانی و اجتناب اجتماعی و خودکارآمدی در تبیین اضطراب کلاس انگلیسی به ترتیب 134/0 و 108/0 بدست آمد. در این تحقیق متغیر انگیزه تحصیلی سهم قابل تبیینی بدست نداد. یافته های پژوهش، الگوی روابطی را با خودکارآمدی و پریشانی و اجتناب اجتماعی که بر اضطراب کلاس زبان خارجی تأثیر می گذارند، پیشنهاد می کند.