تدریس پژوهی

تدریس پژوهی

تدریس پژوهی سال چهارم پاییز 1395 شماره 2 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تحولات نوپدید در فرهنگ دانشگاه و فضای کلاس و تأثیر آن بر تدریس؛ تأملی در نسل های پنچ گانه دانشجو و استاد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فضا فرهنگ دانشگاهی مناسبات درون نسلی و میان نسلی فاصله نسلی فرایند یاددهی و یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 187 تعداد دانلود : 157
هدف: هدف از این مطالعه، فهم دانشگاه به مثابه فضای اجتماعی است که روابط نسلی به صورت درون نسل ها و میان نسل ها در آن جریان می یابد و مدیریت، برنامه ریزی، یاددهی – یادگیری و تحقیق وخدمات تخصصی در آن را تحت تأثیر شدید خود قرار می دهد. روش : روش مطالعه فراتحلیل کیفی و روش تحلیل است و تحلیل محتوای کیفی با استفاده از چک لیست به کار رفته است. قلمرو تحقیق اعضای هیأت علمی و دانشجویان دانشگاه ها در سال 95-94 است. یافته ها: مشخصات پنج نسل ایرانی به صورت سیستماتیک و متناظر با پنج نسل دنیای معاصر توصیف شده است. 1. نسل اول: نسل کهنه سربازان / در ایران: نسل مشروطه؛ 2.نسل دوم: نسل بومر/ نسل ناسیونالیسم ایرانی؛ 3. نسل سوم: نسل X/ نسل نوسازی ؛ 4. نسل چهارم: نسل y یا هزاره / نسل انقلاب اسلامی ؛ 5. نسل پنجم: نسل Z یا نت/ نسل پسا انقلاب. فاصله نسلی میان استاد و دانشجو عمدتاً در دوره های کارشناسی و دکتری حرفه ای علوم پزشکی مشاهده می شود. بورکراسی زدایی و تمرکز زدایی، امکان توسعه فضاهای اقتضایی دانشگاه را فراهم می آورد که شبکه ای خود تنظیم هستند و نه سلسله مراتبی. 
۲.

واکاوی و شناسایی نقش فرهنگ معلمان در مواجهه با تغییرات برنامه درسی: مطالعه ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خصیصه های فرهنگی عوامل تغییرات تغییرات برنامه درسی فرهنگ معلمان قوم نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 68 تعداد دانلود : 661
هدف: پژوهش حاضر با هدف واکاوی و شناسایی نقش فرهنگ معلمان در مواجهه با تغییرات برنامه درسی استان لرستان انجام شد. روش: تحقیق مورد استفاده ترکیبی و از نوع اکتشافی و از لحاظ هدف کاربردی است؛ نمونه مورد بررسی معلمان ابتدایی استان لرستان که در شیوه ی کیفی به صورت نظری و تا مرحله اشباع و در روش کمی به صورت تصادفی خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند. در بخش کیفی، از مصاحبه و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته به عنوان ابزار جمع آوری داده استفاده گردید. یافته ها: ننایج حاصل از تحقیق نشان داد که نوع تغییرات، ریشه تغییرات، عوامل تغییرات، نگرش تغییرات، خصیصه های فرهنگی، شاخص های هنجاری و فرهنگ مشارکت و ارتباط معلمان از نظر جنسیت، سابقه کاری،  محل خدمت و مدرک تحصیلی با هم متفاوت می باشند. مواجهه با تغییرات برنامه درسی توسط ابعاد فرهنگ معلمان پیش بینی شد و بر اساس ضریب بتا (β)،  ابعاد خصیصه های فرهنگی، شاخصه های هنجاری، فرهنگ مشارکت و ارتباط پیش بینی کننده معنادار مواجهه با تغییرات برنامه درسی معلمان بودند.از دستاوردهای این تحقیق شناسایی ارزش ها و اعتقادات بنیادین معلمان با فرهنگ متفاوت در ارتباط با تغییرات می باشد و این که فرهنگ در نگرش، نوع، عوامل و ریشه تغییرات در مناطق مختلف عامل موثری می باشد.
۳.

تجارب اعضای هیأت علمی از نخستین روزهای تدریس در دانشگاه: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجارب نخستین تدریس اعضای هیأت علمی دانشگاه های غرب کشور نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 121 تعداد دانلود : 958
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تجارب اعضای هیأت علمی از نخستین روزهای تدریس در دانشگاه از دیدگاه اساتید دانشگاه های دولتی غرب کشور انجام شده است. روش: رویکرد این تحقیق و راهبرد آن از نوع کیفی براساس نظریه داده بنیاد است. تعداد افراد مشارکت کننده در پژوهش شامل 54 نفر از اساتید دانشگاه های غرب کشور (بوعلی سینای همدان، لرستان، ایلام، رازی کرمانشاه و کردستان) بودند که به صورت هدفمند و نظری به مشارکت دعوت شدند. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختمند بود که به صورت دیداری و شنیداری ضبط و محتوای آن ها به صورت متنی پیاده سازی شد. داده های مصاحبه در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی مورد تحلیل قرار گرفتند تا مفاهیم و مقوله ها طبقه بندی گردند. یافته ها: تحلیل ها نشان داد که مقوله های اصلی برخاسته از مصاحبه ها عبارتند از 1) بهسازی عوامل درون زاد (شامل مفاهیم ویژگی های روانی فردی اساتید جدیدالورود؛ و تبادل تجارب حرفه ای بین همکاران)؛ و 2) توسعه عوامل برون زاد (شامل مفاهیم بازنگری در اجرای دوره های آموزشی؛ و اصلاح موانع و پشتیبانی دوره های آموزشی). با در نظر گرفتن این عوامل برخاسته از تجارب اعضای هیأت علمی از روزهای آغازین تدریس، یک الگوی مفهومی داده بنیاد ارائه شده است
۴.

اثربخشی روش تدریس جیگ ساو و سنتی بر اضطراب- نگرش و عملکرد درس ریاضی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اضطراب ریاضی عملکرد ریاضی نگرش به ریاضی جیگ ساو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 527 تعداد دانلود : 659
هدف: این تحقیق با هدف مقایسه اثربخشی روش تدریس جیگ ساو و سنتی بر اضطراب ریاضی، نگرش به ریاضی و عملکرد درس ریاضی دانش آموزان نهم متوسطه اول شهرستان سردشت با استفاده از روش تحقیق شبه آزمایشی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان نهم متوسطه اول شهرستان سردشت به تعداد 682 نفر بود که 40 نفر در دو گروه 20 نفری به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. روش: برای گردآوری داده ها از ﻣﻘیﺎس اﺿﻄﺮاب ریﺎﺿی ﺑﺎﻟﻮﮔﻠﻮ و زل ﻫﺎرت (2007)، مقیاس نگرش ریاضی فنما – شرمن (2000) و آزمون معلم ساخته عملکرد تحصیلی درس ریاضی استفاده شد و جهت آگاهی از میزان اثربخش بودن یا نبودن یادگیری مشارکتی از الگوی یادگیری مشارکتی جیگ ساو استفاده گردید. مداخله تدریس ریاضی با روش جیگ ساو به مدت 12 جلسه گروهی (هر هفته دو جلسه) به صورت جلسات 40 دقیقه ای بر روی گروه آزمایش اجرا شد. داده ها به وسیله نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون آنالیزکواریانس یکراهه با رعایت پیش فرض ها تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد بین الگوی یادگیری مشارکتی جیگ ساو و سنتی بر اضطراب ریاضی، نگرش به ریاضی و عملکرددرس ریاضی تفاوت معناداری وجود دارد و نتیجه گیری می شود الگوی یادگیری مشارکتی جیگ ساو به عنوان یکی از روش های مؤثر در مدارس جهت کاهش اضطراب ریاضی، نگرش مثبت به ریاضی و افزایش عملکرددرس ریاضی دانش آموزان مورد استفاده قرار گیرد
۵.

رابطه هوش های چندگانه با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر رشته های علوم انسانی،ریاضی و تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هوش های چندگانه رشته تحصیلی پیشرفت تحصیلی جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 153 تعداد دانلود : 99
هدف: در پژوهش حاضر رابطه بین مؤلفه های هوش چندگانه با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر وپسر رشته های تحصیلی علوم انسانی، تجربی و ریاضی مقطع  پیش دانشگاهی شهرستان مهاباد بررسی شده است. تعداد 320 نفر (176 نفر دختر و 144 نفر پسر) به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. روش: روش پژوهش در این مطالعه، توصیفی- همبستگی است. اطلاعات مربوط به متغیرهای تحقیق از آزمون هوش چندگانه گاردنر به دست آمد. و جهت سنجش پیشرفت تحصیلی از میانگین نمرات دروسی که دانش آموزان در پایان سال تحصیلی کسب می کنند استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد مؤلفه های هوش ریاضی و کلامی رابطه مثبت معناداری معناداری با پیشرفت تحصیلی دارند و هوش موسیقایی رابطه منفی معناداری با پیشرفت تحصیلی دارد. نتایج رگرسیون نشان داد که به ترتیب مؤلفه های هوش ریاضی و هوش کلامی بیشترین سهم را در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دارند. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره نیز نشان داد که بین مؤلفه های هوش چندگانه گاردنر برحسب رشته های تحصیلی تفاوت وجود دارد و آزمون تعقیبی Tuky در مورد مقایسه میانگین سه گروه نشان دهنده تفاوت معنادار بین میانگین نمرات رشته انسانی با رشته ریاضی و علوم تجربی در هوش کلامی و بین میانگین نمرات رشته ریاضی  با رشته انسانی و علوم تجربی در هوش ریاضی بود. همچنین نتایج تحلیل واریانس چند متغیره  نشان داد که بین مؤلفه های هوش چندگانه گاردنر در دو جنس دختر و پسر تفاوت وجود دارد و این تفاوت در هوش های ریاضی و کلامی معنادار می باشد.
۶.

بررسی پدیدارشناسانه علل گرایش به تقلب تحصیلی و روش های تقلب تحصیلی از دیدگاه و تجربیات دانش آموزان متقلب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تقلب تحصیلی پدیدارشناسی دیدگاه تجربیات دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 135 تعداد دانلود : 65
هدف: پژوهش حاضر، تبیین دیدگاه و تجربیات دانش آموزان متقلب در خصوص علل گرایش به تقلب تحصیلی و روش های تقلب تحصیلی است. روش: مطالعه حاضر به روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی تأویلی صورت گرفت. بدین منظور مصاحبه های نیمه ساختار یافته از 32 دانش آموز پسر و دختر متقلب با مقاطع تحصیلی مختلف انجام شد که طی آن دانش آموزان متقلب تجربه های خود را در خصوص این پدیده بیان کردند. دو مضمون اصلی و بیست ویک زیر مضمون از یافته ها استخراج شدند که توانستند علت های تقلب تحصیلی را از دیدگاه دانش آموزان متقلب به تصویر بکشند.   یافته ها: مضامین حاصل از تحلیل عبارت اند از: 1- عامل های فردی و درونی: داشتن ضعف درسی، عدم اعتماد به دانسته ها، تحقیر نشدن پیش دوستان و نمره کم نگرفتن، لذت بردن از تقلب، احساس غرور و افتخار کردن بعد از تقلب، راهی آسان برای نمره گرفتن، بالا بردن نمره ها و سطح امتحان و .... . 2- عامل های بیرونی و موقعیتی: سخت بودن تکالیف و دروس، تأثیر جو کلاس و همکلاسی ها، فشار والدین و .... . هم دانش آموزان دختر و هم دانش آموزان پسر بیشتر، علت های داشتن ضعف درسی، تقلب کردن دوستان و همکلاسی ها، تحقیر نشدن پیش دوستان و نمره کم نگرفتن، بالا بردن نمره ها و سطح امتحان، تأثیر جو کلاس و همکلاسی ها، سخت بودن تکالیف و دروس را عامل های تقلب مطرح کردند. بیشترین روش های مورداستفاده برای تقلب تحصیلی عوض کردن ورقه ها و روی دستمال کاغذی و کاغذ نوشتن، نگاه به ورقه بغل دستی، روی دست نوشتن و ذخیره کردن اطلاعات در ماشین حساب، گذاشتن کتاب زیر ورقه امتحانی بود. 
۷.

تحول ناشی از رویکرد تدریس مشارکتی از نوع تکنیک جیک ساو بر رشد مهارت های اجتماعی دانش آموزان در دروس زبان انگلیسی و عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یادگیری مشارکتی تدریس جیک ساو مهارت اجتماعی دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 265 تعداد دانلود : 13
هدف: مطالعه حاضر با هدف ارزیابی تحول ناشی از رویکرد تدریس مشارکتی از نوع تکنیک جیک ساو بر رشد مهارت های اجتماعی دانش آموزان در دروس زبان انگلیسی و عربی صورت پذیرفت. مطالعه به روش شبه تجربی انجام شد. جامعه آماری، شامل کلیه دانش آموزان پسر سال سوم دوره متوسطه اول شهرستان سرپل ذهاب در سال تحصیلی 1395 بود. به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، تعداد120 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل فهرست بررسی ارزیابی مهارت های اجتماعی کودکان ماتسون و همکاران (1983) بود. روش: به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از روش ها و تکنیک های آمار توصیفی و استنباطی مختلف ازجمله روش های آماری میانگین، انحراف استاندارد و تحلیل کواریانس استفاده شد. یافته ها : تجزیه و تحلیل داده های حاصل در قالب آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که کاربرد تدریس مشارکتی از نوع تکنیک جیک ساو بر رشد مهارت های اجتماعی و خرده مقیاس های آن در دانش آموزان مورد مطالعه مورد تأیید قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد بین گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون، تفاوت معنادار یافت شد ( p=0.001 ). همچنین بین گروه ها در تمام خرده مقیاس های مهارت های اجتماعی تفاوت معنی دار یافت شد( p<0/05 ). براساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت ارائه مداخله مبتنی بر آموزش براساس تکنیک جیکساو بر افزایش میزان رشد مهارت های اجتماعی دانش آموزان مؤثر بوده است؛ لذا این پژوهش استفاده از آموزش، براساس تکنیک جیکساو را به منظور افزایش میزان مهارت های اجتماعی دانش آموزان پیشنهاد می کند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۱