پژوهشنامه بازرگانی

پژوهشنامه بازرگانی

پژوهشنامه بازرگانی 1380 شماره 18 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی آثار رفاهی سیاست قیمت گذاری گندم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 296 تعداد دانلود : 558
در دو دهه گذشته برای حمایت از تولیدکنندگان محصولات کشاورزی و به ویژه محصولات استراتژیک، سیاستهای مختلفی در کشور بکارگرفته شده است. جهت حفظ رابطه مبادله بخش کشاورزی سیاست قیمت گذاری بر اساس هزینه سیاستهایی است که دولت موظف به انجام آن بوده است. در این مطالعه با استفاده از آمار سری زمانی 1377-1350 و تخمین توابع عرضه و تقاضای گندم، تأثیر سیاست قیمت گذاری این محصول استراتژیک بر تولیدکنندگان مصرف کنندگان و دولت مورد ارزیابی قرار میگیرد. بر اساس نتایح به دست آمده، کشش عرضه محصول نسبت به قیمت و سطح زیر کشت در دوره مورد مطالعه به ترتیب معادل 0.17 و 1.85 و کشش قیمتی تقاضای گندم معادل 0.013- بوده است . نتایج این مطالعه نشان میدهد که در سال 1377 قیمت تضمینی تعیین شده از طرف دولت 26 درصد پایین تر از قیمت تعادلی بازار بوده است که منجر به زیانی معادل 1930 میلیارد ریال برای تولیدکنندگان گندم و منافعی معادل 8300 میلیارد ریال برای مصرف کنندگان در پی داشته است . مبلغ 136 میلیارد ریال نیز هزینه اضافی تحمیل شده به دولت (عدم کارایی) به دلیل دخالت در بازار گندم می باشد.
۲.

تحلیلی بر متنوع سازی صادرات و تاثیر آن بر افزایش درآمدهای ارزی غیر نفتی: مورد مطالعه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 58 تعداد دانلود : 68
در مطالعات اقتصادی، تاکید مکرر بر آن است که متنوع سازی صادرات به مفهوم افزایش تعداد کالاهای صادراتی و انتقال ترکیب صادرات از کالاهای اولیه به صنعتی، از جمله مهمترین عوامل رشد درآمدهای ارزی و به تبع آن رشد اقتصادی محسوب میگردد. به این منظور، در مقاله حاضر، تنوع صادرات غیرنفتی و تأثیر آن بر رشد درآمدهای ارزر غیر نفتی در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. برای تعیین درجه تنوع گروههای کالایی صادرات، چندین معیار برآورد شده است. گروههای کالایی بر اساس معیارهای برآورد شده، از نظر درجه تنوع، رتبه بندی و نهایتا تأثیر متنوع سازی صادرات بر درآمدهای ارزی کشور مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج این مطالعه نشان میدهد که تنوع در ترکیب صادرات کشور بین کالاهای صنعتی موجب افزایش درآمدهای ارزی کشورمیشود. لذا اعمال هر نوع سیاست به گونه ای که ترکیب تولید کشور را به سمت کالاهای صنعتی سوق دهد، میتواند افزایش درآمدهای ارزی را فراهم نماید.
۳.

تقاضای صادرات در اقتصاد ایران با رویکرد نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 794
مقاله حاضر، عرضه و تقاضای صادرات در اقتصاد ایران را مبتنی بر یک الگوی VAR هم انباشته کننده ساختاری و روش تجزیه های واریانس و توابع عکس العمل آنی، مورد بررسی قرار میدهد. نتایج حاصله نشان میدهند که تحولات صادرات را میتوان در اقتصاد ایران مبتنی بر تئوریهای استاندارد توضیح داد. نتایج برآورد دستگاه هم انباشته کننده ساختاری و شناسایی فضای هم انباشتگی مالی حاکی از آن هستند که متغیر صادرات در بردار تقاضا معنی دار نمیباشد که احتمالا، بالا بودن کشش قیمتی تقاضای صادرات ایران را در بازارهای جهانی منعکس می سازد. لذا، ایران برای اکثر اقلام صادراتی خود یک کشور بزرگ و تعیین کننده قیمت محسوب نمیشود. نوسانات عرضه صادرات غیرنفتی بارویکرد مازاد قابل صدور، سازگار است . قیمت نسبی صادراتی، عرضه را با کششی نزدیک به واحد در بلندمدت متاثر میسازد. اهمیت نرخ حقیقی ارز در نوسانات صادرات به مراتب بیشتر از سایر شاخصهای نرخ ارز و قیمت صادراتی است. بنابراین، تغییر نرخهای اسمی ارز تنها زمانیکه قیمت کالاهای قابل تجارت به غیرقابل تجارت را متاثر سازد، اثرات تعیین کننده ای بر صادرات غیرنفتی خواهد داشت . الگوی واکنش صادرات غیرنفتی به سیاستهای تشویقی، نشان میدهد که افزایش صادرات ناشی از رشد بهره وری نبوده است. علاوه بر قیمت های نسبی، ظرفیت تولیدی و تا اندازه کمتری واریانس نرخ ارز نیز عرضه صادرات را متاثر ساخته اند.
۴.

ذخیره سازی مطلوب و توسعه صادرات غیر نفتی (فرصت ها و تحدیدها): مطالعه موردی محصولات فسادپذیر کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 428
همگام با تغییرات بنیانی در بازرگانی ملی و رشد پایدار تولید محصولات کشاورزی که با تمایل به توسعه صادرات غیرنفتی شکوفا شده لازم است که پدیده ذخیره سازی و انبارداری محصولات زراعی به عنوان یک ابزار اقتصادی مهم، جایگاه خود را در زنجیره گسترش در خدمات بازرگانی خارجی و توسعه صادرات غیرنفتی باز یابد. ذخیره سازی، فعالیتی است که با ایجاد سود زمانی مفید و پیوند دادن فواصل میان تولید و صادرات، ارزش افزوده جدیدی را برای کالاها پدید می آورد و با ایجاد انتظارات پایدار و کنترل عرضه و تقاضا در بازارهای خارجی، ریسک فعالیتهای صادراتی را به حداقل میرساند و توسعه بازار با ثبات در قیمت و درآمدهای صادراتی را ممکن میسازد. از این رو، ذخیره سازی از جمله پایه های اصلی تجارت به شمار میرود و بدون تجهیزات ذخیره سازی به ویژه در شرایطی که سایر خدمات مترتب بر آن مانند تسهیلات حمل و نقل محدود باشد، توسعه صادرات اگر غیرممکن باشد، حداقل مشکل آفرین است و در بلندمدت، موجبات از دست دادن بازارهای صادراتی را فراهم می آورد. درکشور ما، به رغم سوابق دیرینه ذخیره سازی سنتی و کوشش پی گیر سازمانهای مسئول و ناظر بر توسعه اینگونه تأسیسات، متاسفانه هنوز آهنگ این فعالیتها متناسب با نیازهای واقعی کشور نیست. مقاله حاضر سعی دارد ضمن آزمون ضرایب همبستگی میان ظرفیتهای ذخیره سازی، تولید و صادرات محصولات فاسدپذیر زراعی، ظرفیت مطلوب و ذخیره سازی متناسب با امکانات تولید و صادرات این محصولات و مکان یابی آنها را با استفاده از روش های کمی برآورد نماید.
۵.

نماگر دورانهای اقتصادی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 822 تعداد دانلود : 83
مقاله حاضر، رفتار سری زمانی 70 متغیر مهم اقتصاد کلان ایران را در مقایسه با تولید ناخالص داخلی مورد مطالعه قرار می دهد که نتایج نشان می دهند متغیرهای درآمد حقیقی نفت و واردات حقیقی ضمن داشتن همبستگی بالا و هم حرکتی هم جهت با تولید ناخالص داخلی از نظر زمانی نیز نقاط چرخش آنها چند فصل جلوتر از تولید ناخالص داخلی می باشد. در مرحله ای دیگر، نماگر ترکیبی از این دو متغیر پیشرو ساخته شد و ویژگی نقاط چرخش آن در دهه های گذشته با نقاط چرخش تولید ناخالص داخلی مورد مقایسه قرار گرفت و مشخص شد که این نماگر ترکیبی ضمن ارایه رفتاری مشابه رفتار تولید ناخالص داخلی، نقاط چرخش آن به طور متوسط 4.25 فصل زودتر از تولید ناخالص داخلی است که از این پدیده میتوان برای پیش بینی وضعیت تولید ناخالص استفاده نمود. همچنین، این مطالعه نشان میدهد که طی دهه های گذشته، متوسط دوره رکود اقتصادی ایران 41 ماه و متوسط دوره رونق 32 ماه بوده است . به عبارت دیگر همواره دوران رونق کوتاهتر از دوران رکود بوده و متوسط دورانهای اقتصادی ایران حدود 75 ماه به طول انجامیده است .

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۰۸