بازیابی دانش و نظام های معنایی (مطالعات دانش شناسی سابق)

بازیابی دانش و نظام های معنایی (مطالعات دانش شناسی سابق)

مطالعات دانش شناسی سال ششم پاییز 1399 شماره 24 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

رابطه بین احساس تعلق سازمانی و گرایش کارکنان به اشتراک دانش در کتابخانه ها با نقش تعدیل کننده تحصیلات

کلید واژه ها: احساس تعلق سازمانی گرایش به اشتراک دانش کتابخانه های عمومی اشتراک دانش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 121 تعداد دانلود : 24
هدف: هدف بررسی رابطه بین احساس تعلق سازمانی و گرایش به اشتراک دانش در بین کارکنان کتابخانه های عمومی با توجه به نقش تعدیل گننده تحصیلات است. روش پژوهش: پژوهش به لحاظ هدف کاربردی با روش همبستگی انجام شد. جامعه پژوهش کارکنان کتابخانه های عمومی استان خوزستان بود که به صورت تصادفی ساده 215 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه احساس تعلق سازمانی شافلی، بیکر و سالانووا (2003) و اشتراک دانش همتی (1389) گردآوری و تجزیه و تحلیل آن با استفاده از نسخه 21 بسته نرم افزاری در علوم اجتماعی انجام گرفت. یافته ها: وضعیت مولفه های تعلق سازمانی (میانگین= 44/78) و اشتراک دانش (28/104= میانگین) بالاتر از حد متوسط می باشد. هم چنین، بین احساس تعلق سازمانی و گرایش کارکنان به اشتراک دانش رابطه معنی داری (001/0=sig و 816/0=r) وجود دارد و تحصیلات رابطه بین احساس تعلق سازمانی و اشتراک دانش را تعدیل می کند. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان گفت که احساس تعلق سازمانی مولفه ای مهم و زمینه ساز گرایش به اشتراک دانش کارکنان است و سازمان می-تواند با تقویت ابعاد سرزندگی، فداکاری و مجذوب شدن و شیفتگی سبب گرایش بیشتر کارکنان به اشتراک دانش را فراهم آورند.
۲.

رابطه مدیریت دانش با توسعه حرفه ای و عملکرد شغلی کارکنان دانشگاه ایلام در سال 1398

کلید واژه ها: توسعه حرفه ای عملکرد شغلی مدیریت دانش دانشگاه ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 991 تعداد دانلود : 497
هدف: هدف در این پژوهش، مطالعه رابطه مدیریت دانش با توسعه حرفه ای و عملکرد شغلی کارکنان بود. روش: جامعه آماری شامل460 نفر از کارکنان دانشگاه ایلام بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 210 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. پژوهش حاضر از نوع مطالعات همبستگی بود و داده های مورد نیاز به روش پیمایشی کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) گردآوری شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل سه پرسشنامه مدیریت دانش، توسعه حرفه ای کارکنان و عملکرد شغلی بود. جهت تعیین روایی پرسشنامه ها، از روایی صوری و محتوایی استفاده شد و برای سنجش پایایی، از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب محاسبه شده برای کل پرسشنامه 967/0 به دست آمد و مورد تأیید قرار گرفت. برای تحلیل داده های به دست آمده نیز از نرم افزار آماری SPSS-22 به کار گرفته شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین مدیریت دانش و عملکرد شغلی (581/0r=) در سطح 99 درصد وجود دارد. هم چنین بررسی ها نشان داد همبستگی مثبت و معنی داری بین مدیریت دانش و توسعه حرفه ای کارکنان (560/0r=) در سطح 99 درصد وجود دارد. نتیجه گیری: مدیران باید تلاش نمایند کارکنان خود را از مزایای به کارگیری برنامه های مدیریت دانش برای عملکرد سازمانی و خود آن ها آگاه کنند. تحقق این هدف، هم به عملکرد شغلی کمک خواهد کرد و هم بر توسعه حرفه ای کارکنان مؤثر خواهد بود.
۳.

مطالعه تطبیقی وبگاه کتابخانه های دانشگاهی ایران و ایالت متحده آمریکا از منظرکسب بازدیدکاربران به واسطه رسانه های اجتماعی

کلید واژه ها: کتابخانه های دانشگاهی رسانه های اجتماعی بازدید وبی کاربران کتابخانه های دیجیتالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 795 تعداد دانلود : 312
هدف اصلی پژوهش، مطالعه تطبیقی وبگاه کتابخانه های دانشگاهی ایران و ایالت متحده آمریکا از منظرکسب بازدیدکاربران به واسطه ی رسانه های اجتماعی بوده است. تحقیق حاضر از حیث هدف، کاربردی محسوب می گردد و با رویکرد اکتشافی انجام شده است. جامعه پژوهش تعداد ۲۱ وبگاه کتابخانه مرکزی یا دیجیتالی دانشگاه های دولتی ایران وابسته به وزارت علوم واقع در شهرهای بزرگ ایران شامل تهران، اصفهان، مشهد، تبریز و اهواز و ۱۶ وبگاه کتابخانه دانشگاهی واقع در ایالت متحده آمریکا بودند.مطالعه با روش پیمایشی توصیفی و به صورت مقطعی در بازه زمانی سه ماهه ی فوریه ، مارس و آوریل سال ۲۰۱۹ میلادی با ابزار مشاهده مستقیم در پایگاه هوشمند تحلیل رفتارکاربران «سیمیلاروب» انجام شد. یافته ها نشان داد ، در ایران میزان ۱۹٪ و در ایالت متحده آمریکا میزان ۱۰۰٪ از کل تعداد وبگاه های کتابخانه های دانشگاهی ،از طریق رسانه های اجتماعی ، کاربران را جذب کرده بودند. میزان بازدیدکاربران (کلیک ) به وسیله رسانه های اجتماعی از وبگاه کتابخانه های دانشگاهی در ایران حداکثر تا ۳٪ از کل بازدیدها از وبگاه کتابخانه مشاهده شد که این رقم در مورد ایالت متحده آمریکا حداکثر تا ۱٪ از کل بازدیدها بود( به استثنای وبگاه کتابخانه دانشگاهی ام آی تی که این رقم ۱۱٪ مشاهده شد ). به ترتیب اولویت، رسانه های اجتماعی «فیس بوک»،«یوتیوب» ،«توییتر» ،«ردیت» ، «ریسرچ گیت» و «پینترست» به عنوان برترین رسانه هایی که وبگاه کتابخانه های دانشگاهی امریکا از طریق آنها ، بازدید وبی، کسب می نمایند، شناسایی شدند.
۴.

بررسی رابطه ی بین مهارت های چندزبانگی و رفتار اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی

کلید واژه ها: مهارت های چندزبانگی رفتار اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 345 تعداد دانلود : 396
هدف: بررسی رابطه ی بین مهارت های چندزبانگی و رفتار اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی می باشد. روش شناسی: پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که به روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی انجام شد. جامعه ی آماری تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی بود که در نیمسال دوم سال تحصیلی 1396-1395مشغول به تحصیل بودند. نمونه گیری به صورت طبقه ای دو مرحله ای صورت گرفت. حجم نمونه با فرمول کوکران 365 نفر برآورد شد. داده های مورد نیاز پژوهش با ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار اس.پی.اس.اس. نسخه ی 23 انجام شد.یافته ها: بین مهارت های چندزبانگی و رفتار اطلاعاتی به طور کلی رابطه ی معنادار دیده نشد. از بین چهار متغیر سن، جنسیت، سطح تحصیلات و شاغل بودن، تنها دو متغیر سطح تحصیلات و شاغل بودن با رفتار اطلاعاتی دانشجویان رابطه ی معنادار و مثبت داشت. بین آشنایی با انواع زبان ها و رفتار اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی رابطه ی معنادار وجود نداشت.ارزش(اصالت): با بررسی تاثیر متغیر زبان بر رفتار اطلاعاتی دانشجویان، می توان هم رفتار اطلاعاتی آنها را پیش بینی کرد و هم منابع اطلاعاتی بهتری که مورد نیاز آنهاست را تهیه کرد و از صرف هزینه برای منابع بدون استفاده جلوگیری خواهد شد. نتیجه گیری: به نظر می رسد دانشجویان به قدرت مهم ابزار زبان در رفتارشان واقف نیستند، بنابراین لازم است هم دانشجویان و هم دانشگاه ها بیشتر به این مساله اهمیت دهند. یکی از راهکارها برگزاری کلاس های آموزش و تقویت مهارت های زبان است که هم می تواند توسط دانشگاه ها برگزار شود و هم خود دانشجویان در محیط های خارج از دانشگاه، این دوره ها را بگذرانند
۵.

استانداردهای فراداده ای سازماندهی در کتابخانه دیجیتالی: مروری نظامند

کلید واژه ها: استانداردهای فراداده ای سازماندهی اطلاعات کتابخانه دیجیتالی مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 102 تعداد دانلود : 673
هدف مطالعه حاضر مروری نظام مند بر پژوهش های حوزه استانداردهای فراداده ای سازماندهی در کتابخانه های دیجیتالی به منظور شناسایی استانداردهای مطرح در این حوزه است که در منابع مختلف مورد اقبال پژوهشگران قرار گرفته است و کوشیده است تا آن ها را بر حسب حوزه عملکردی و نقشی که در کتابخانه های دیجیتالی ایفا می کنند، مقوله بندی کند. ، با تبیین جایگاه استانداردهای مورد مطالعه، این امکان فراهم می شود تا موقعیت عملکردی استانداردهای دیگری که در حوزه کتابخانه دیجیتالی گسترش یافته اند و از لحاظ کارکردی شبیه استانداردهای جامعه این پژوهش هستند، مشخص شود. روش پژوهش نظام مند برای مطالعه استفاده شد. برای انجام مطالعه با چند مرحله جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی در نهایت42 منبع پژوهشی مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که کتابخانه های دیجیتالی در بخش سازماندهی منابع خود در هفت حوزه توصیف منابع، تعیین ساختار منابع، مدیریت منابع، ساماندهی محتوای منابع، تعیین قالب محلی در نظام مدیریتی پایگاه داده کتابخانه دیجیتالی، تعیین بستر معنایی و مبادله از استانداردهای فراداده ای و پروتکل ها استفاده می کنند. در هر حوزه عملکردی استانداردهای آن مشخص و معرفی گردید (در مجموع 50 استاندارد). در بین جامعه پژوهش MARC با سهم 5/60 %، DC با 7/44 % و OAI و MODS با سهم 1/42 % جز شناخته شده ترین استانداردهای فراداده ای سازماندهی در جامعه مورد بررسی بودند. در این میان Audio-MD، VIDEO –MD با سهم 3/5 درصدی کمترین میزان شناخت را داشتند.
۶.

ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی و موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان بر اساس معیارهای ارزیابی زی و چو

کلید واژه ها: ارزیابی کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی کتابخانه دیجیتالی کتابخانه دیجیتالی تبیان معیارهای ارزیابی زی و چو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 748 تعداد دانلود : 484
مقدمه: پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی و موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان بر مبنای معیارهای ارزیابی زی و چو (2013) انجام شده است. روش شناسی: روش پژوهش توصیفی و پیمایشی بوده، و ساختار کتابخانه دیجیتالی از ده بعد مورد بررسی قرار گرفته است. این معیارها به صورت پرسشنامه محقق ساخته بر اساس معیارهای ارزیابی زی و چو، در طیف لیکرت تنظیم گردیده است. برای گردآوری داده ها، پرسشنامه ها در دو کتابخانه و در دو گروه کاربران و کارکنان توزیع و در مجموع 63 پرسشنامه برگشت داده شدند. همچنین، تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss انجام گردید. یافته ها: یافته های آمار توصیفی نشان داد، که دو کتابخانه دیجیتالی در ابعاد تعامل کاربر و بافت/زمینه در وضعیت متوسط بوده و در ابعاد دیگر در وضعیت خوب قرار دارند. بر اساس یافته های آمار استنباطی، از دیدگاه کاربران و کارکنان، در ابعاد مجموعه، طراحی رابط، بافت، حفاظت و مدیریت تفاوت معناداری وجود ندارد. اما، در ابعاد سازماندهی اطلاعات و خدمات (سطح 01/0)، ابعاد فناوری و تاثیر بر کاربر (سطح 02/0) از نظر کاربران و در بعد تعامل کاربر (سطح 02/0) از نظر کارکنان، تفاوت معناداری میان دو نظام اطلاعاتی به نفع کتابخانه دیجیتال دانشگاه علامه وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد با وجود تفاوت در نوع این دو کتابخانه، تفاوت چندانی در میان ابعاد مورد بررسی ( به غیر مورد ذکر شده در یافته ها) بین آن ها وجود ندارد، اما در برخی ابعاد، تفاوتی کمی بین نظرات پاسخ دهندگان با برتری نسبی و جزئی کتابخانه دیجیتال دانشگاه علامه مشاهده می شود.
۷.

شکل گیری شورای عالی مدیریت دانش کشور در برقراری هماهنگی، انسجام و استاندارد سازی در ایجاد نظام های دانش محور در دستگاه های اجرایی

کلید واژه ها: مدیریت دانش بخش دولتی ایران چالش های خرد و کلان استاندارد سازی و هماهنگی شورای عالی مدیریت دانش کشور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 466 تعداد دانلود : 314
اسناد بالادستی و استراتژیک کشور مانند سند چشم انداز بیست ساله بر ایجاد نظام های دانش محور و شکل گیری تعاملات در تبادل اطلاعات کاربردی، تاکید دارند. علاوه براین، هر یک از دستگاه های اجرایی کشور موظف به ایجاد و راهبری نظام های دانش بنیان و مدیریت دانش در حوزه ماموریت های خود می باشند. تکالیف قانونی، عامل اصلی توجه هر یک از دستگاه ها و سازمان های دولتی به ایجاد نظام های مبتنی بر دانش یا دانش بنیان شده است. از طرف دیگر، وجود چنین درخواست های کلانی در ایجاد نظام های دانش محور، موجب شکل گیری پیمانکارانی شده است که چه به شکل حقیقی یا حقوقی و یا چه دولتی و غیر دولتی در این زمینه فعالیت خود را آغاز کرده اند. فضای کنونی در جذب و مصرف اعتبارات با توجه به تکالیف قانونی، عامل تسریع در فرایند سفارش نظام های دانش محور و شکل گیری صورت ظاهری از مدیریت دانش در دستگاه های مختلف، شده است. ایجاد غیر صحیح، نامتوازن و غیر منسجم و نیز بعضا فارغ از استانداردهای مدیریت دانش و عدم توجه کافی به مقتضیات بومی و ملی کشور در دستگاه های گوناگون در ایجاد نظام های دانش محور، چالش هایی را پدید آورده است که در قالب دو مقوله اجرایی و کلان می توان به آنها پرداخت. نهایتا، در راستای عبور از چالش های موجود، شکل گیری شورای عالی مدیریت دانش کشور در راستای تدوین سند ملی ایجاد و راهبری نظام مدیریت دانش پیشنهاد شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۶