کتابداری و اطلاع رسانی

اهداف پژوهش: بررسی وجوه اشتراک و افتراق فهرست نویسی نسخه های خطی و چاپ سنگی در کتابخانه های بزرگ ایران و ارائه الگوی واحد با طراحی و پیشنهاد کاربرگه مشترک فهرست نویسی نسخه های خطی و کتب چاپ سنگی. روش شناسی: در این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده و ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی است. یافته ها: میزان اشتراک عناصر فهرست برگه فهرست نویسی نسخه های خطی و چاپ سنگی 5/76 درصد و میزان افتراق آنها 4/23 درصد است. بنابراین یکسان سازی شیوه های فهرست نویسی منابع خطی و نادر امکان پذیر است.  نتیجه گیری : جهت ایجاد یک الگو و شیوه مشترک فهرست نویسی نسخه های خطی وکتب چاپ سنگی، کاربرگه مشترک فهرست نویسی با دربرداشتن 82 عنصر پیشنهاد شده است.

هدف: پژوهش حاضر درصدد بررسی رفتار برچسب گذاری اطلاعات و میزان همخوانی برچسب ها با مضمون محتوا در صفحه های آموزشی و موفق در رؤیت پذیری شبکه اجتماعی اینستاگرام است تا بتوان به الگویی در رابطه با برچسب گذاری اجتماعی برای افزایش یافت پذیری در آن دست یافت. روش پژوهش: رویکرد پژوهش، از نوع کیفی و اکتشافی است و با روش تحلیل مضمون انجام شده است. در این رابطه، بیش از 2800 برچسب (هشتگ)، از صفحه های موضوعی و آموزشی اینستاگرام، که بر اساس رویکرد افزارسنجی رقابتی به صورت نمونه هدفمند انتخاب شده بودند، تحلیل مضمون شدند و ضمن مقوله بندی هشتگ ها، همخوانی آن ها با مضمون محتوا مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش نشان داد برچسب ها و هشتگ های موضوعی، متداول و انحصاری بیشتر به محتوا اختصاص داده شده و کمتر از هشتگ های تأکیدی و انتقادی استفاده شده بود. نوع برچسب های اختصاص داده شده بستگی به بافت صفحه ها نیز داشت. همچنین یافته ها نشان داد 76 درصد از هشتگ های مورد بررسی با مضمون محتوای به اشتراک گذاشته شده همخوانی داشت. نتیجه گیری: رفتار برچسب گذاری می تواند نشان دهنده انگیزه های اشتراک اطلاعات نیز باشد و از هشتگ های صفحه های آموزشی با توجه به ارزیابی همخوانی آن ها با مضمون محتوا می توان به عنوان الگویی برای سازماندهی تصاویر استفاده کرد.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نیازها و منابع اطلاع یابی بیماران سرطانی در مؤلفه های سواد اطلاعات درمان است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را 570 بیمار مبتلا به سرطان تحت درمان در بیمارستان امید مشهد تشکیل می دادند که از این تعداد، 230 نفر به شیوه تصادفی طبقه ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه محقق ساخته شامل 6 مؤلفه درمانی (داروها، شیوه درمان، تغذیه، آزمایشات، هزینه های درمان و ورزش) گردآوری شد. روایی پرسشنامه با نظر متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد.   یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از بین 6 مؤلفه سواد اطلاعات درمان 5 مؤلفه : دارو، شیوه درمان، تغذیه، آزمایشات و هزینه های درمان بیشترین نیاز اطلاعاتی بیماران است و کمترین نیاز اطلاعاتی آنان مؤلفه ورزش با میانگین 72/2 است. در ارتباط با منابع اطلاعاتی نیز کمترین نیاز به کلاس های آموزشی و مراجعه به کتابدار بیمارستانی داده شد. نتیجه گیری: می بایست به منابع مورد نیاز بیماران و چگونگی درک استفاده از منابع اطلاعاتی توجه ویژه ای نشان داد؛ تا از دستیابی به موقع آنان به اطلاعات باکیفیت، درست و متناسب با نیازشان اطمینان حاصل نمود.

مقدمه: مطالعه حاضر به منظور تعیین عوامل اثرگذار بر بازنشر پیام سازمان های غیرانتفاعی در رسانه های اجتماعی انجام شد. در این پژوهش تلاش شد تا ضمن شناسایی و استخراج عمده ترین عوامل مؤثر بر بازنشر پیام در رسانه های اجتماعی میزان تأثیر هر یک مشخص شود. روش شناسی: این پژوهش با روش «توصیفی- پیمایشی» انجام گرفت. پس از استخراج برخی از مهم ترین عوامل مؤثر بر بازنشر پیام ها در رسانه های اجتماعی بر پایه مطالعه اکتشافی، الگوی مفهومی پژوهش طراحی و پس از تعیین روایی و پایایی پرسشنامه محقق ساخته، با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تعداد 400 پرسشنامه در بین دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد توزیع شد که 366 پرسشنامه مبنای تحلیل داده ها قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها : در این پژوهش چهار فرضیه مورد بررسی و آزمون قرار گرفت که هر چهار فرضیه تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد درگیرکردن «احساسات»، «بعد اجتماعی»، «ارزش کاربردی پیام» و «نوع دوستی» بر بازنشر پیام تأثیر مستقیم و معنی داری دارند. بحث و نتیجه گیری: در یک جمع بندی کلی از متغیرهای مورد مطالعه می توان گفت که احساسات، بعد اجتماعی، ارزش کاربردی پیام و نوع دوستی به عنوان متغیرهای مهم و تأثیر گذار بر بازنشر پیام در رسانه های اجتماعی ایفای نقش می کنند. از این رو،سازمان های غیرانتفاعی چنانچه بخواهند صدایشان در میان انبوه پیام های اطلاعاتی که هر لحظه در رسانه های اجتماعی منتشر می شوند؛ شنیده شود و (بدین وسیله با دستیابی به داوطلبین و خیرین بالقوه که پیش تر خارج از حوزه فعالیت یک مؤسسه بوده اند، به منابع بی شماری دست یابند) باید واکنش های احساسی چندگانه ای را در افراد برانگیزند تا اطمینان پیدا کنند پیام آن ها در محمل های اطلاعاتی گوناگون بارها و بارها دیده خواهد شد. همچنین باید از طریق پررنگ کردن بعد اجتماعی پیام با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند. سازمان های غیرانتفاعی باید مطلع از شرایط جامعه و دغدغه مند نسبت به حل مسائل آن جلوه کنند تا افراد را برانگیزند پیام آن ها را برای شروع یک گفتگوی برخط با دوستانشان به اشتراک بگذارند. آن ها باید بدانند افراد تمایل دارند در نظر دیگران فردی هوشمند و بامعلومات جلوه کنند؛ در نتیجه می توانند با غنی کردن محتوای کاربردی پیام، مخاطبان خود را به بازنشر آن وادارند و از طریق بیان نگرانی ها و دغدغه هایی که در حال حاضر افراد جامعه از آن رنج می برند حس «نوع دوستی» انسان ها را برانگیخته و آن ها را وادار به واکنش کنند.  

هدف: هدف پژوهش حاضر، اولویت بندی روش ها، فنون و ابزارهای بازاریابی کتاب از دیدگاه ناشران است. روش : پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه ناشران کودک و نوجوان فعال شهر تهران است، که 72 ناشر به روش نمونه گیری تصادفی به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. یافته ها: بر اساس نظر ناشران پرکاربردترین روش های بازاریابی، بازاریابی مستقیم و رابطه مند، بازاریابی پارتیزانی، و بازاریابی حسی بوده است. مهمترین فنون بازاریابی مستقیم به کار رفته از سوی ناشران، بازاریابی با پست مستقیم و بازاریابی با کاتالوگ است. مهمترین فنون بازاریابی تعاونی به کار رفته از سوی ناشران، تخصیص اعتبار به خریداران بر اساس خریدهای سال گذشته است. مهمترین فنون بازاریابی پارتیزانی به کار رفته از سوی ناشران، ارتباط رو در رو با مشتری و تلاش برای ایجاد حس دوستی است. مهمترین فنون بازاریابی محتوایی به کار رفته از سوی ناشران، تولید محتوای مناسب است. مهمترین فنون بازاریابی ویروسی به کار رفته از سوی ناشران، استفاده از رسانه های متنوع است. مهمترین فنون بازاریابی اینترنتی به کار رفته از سوی ناشران، بهینه سازی موتورهای جستجو است. مهمترین فنون بازاریابی حسی به کار رفته از سوی ناشران، متغیرهای نقطه خرید است و مهمترین فنون بازاریابی رابطه مند به کار رفته از سوی ناشران، ارتباطات است؛ و از مهمترین ابزارهای بازاریابی کتاب به کار رفته از سوی ناشران کودک و نوجوان شهر تهران، تلفن است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان استفاده از روش ها، فنون و ابزارهای بازاریابی کتاب در صنعت نشر محدود است و ناشران برای رسیدن به وضعیت مطلوب به تلاش بیشتری نیاز دارند.

هدف: امروزه شبکه های اجتماعی به دلیل برخورداری از قابلیت های گوناگون، نقش بسزایی را در ارائه خدمات درکتابخانه ها ایفا می کنند از این رو، پژوهش حاضر به بررسی میزان تأثیر مؤلفه های فنی بر استفاده از شبکه های اجتماعی درکتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی ایران در دو وضعیت موجود و آرمانی پرداخته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر بر حسب هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی- تحلیلی می باشد. 146 کتابدار شاغل در کتابخانه های مرکزی 40 دانشگاه دولتی در مراکز استان های کشور که زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت می کنند جامعه و نمونه تحقیق بودند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته می باشد که در برگیرنده 10 مؤلفه فنی از جمله  قابلیت دسترسی، سهولت استفاده، قابلیت چند رسانه ای بودن، ساختار و ارائه محتوای متناسب با نیاز مخاطبان، تازگی و روزآمد بودن، صحت و دقت، قابلیت درک و فهم مطالب ، ساختار گرافیکی و دیداری مناسب، پوشش موضوعی (جامعیت)، برقراری ارتباط و کنش متقابل (تعامل پذیری) بود که بر اساس طیف پنج گزینه ای لیکرت طراحی شد. برای تحلیل داده ها نیز از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و برای بررسی معناداری تفاوت ها از آمار استنباطی (آزمون تی جفتی) استفاده شد. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش در رابطه با وضع موجود تأثیر مؤلفه های فنی  بر استفاده از شبک ه های اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی، دو متغیر سهولت استفاده با میانگین 47/3 و قابلیت دسترسی با میانگین 38/3 بیشترین تأثیر را بر استفاده از شبکه های اجتماعی داشتند. همچنین در مورد وضع آرمانی تأثیر مؤلفه های فنی، دو متغیر سهولت استفاده و تازگی و روزآمد بودن با میانگین 56/4 بیشترین تأثیر را بر استفاده از شبکه های اجتماعی داشتند. به طور کلی یافته ها نشان داد که که میانگین کل تأثیر مؤلفه های فنی بر استفاده از شبکه های اجتماعی در وضع موجود 28/3 در حد متوسط و در وضع آرمانی 44/4 در حد بالا قرار دارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن بود که تفاوت معناداری بین تأثیر عوامل فنی بر استفاده از شبکه های اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی در وضع موجود و آرمانی وجود دارد. این وضعیت نشان می دهد که ظرفیت بسیار مناسبی برای استفاده از شبکه های اجتماعی در کتابخانه ها وجود دارد و در وضعیت کنونی از این ظرفیت بهره برداری نمی شود. ارتقای وضعیت موجود در نهایت می تواند به ارتقای اثربخشی کتابخانه های دانشگاهی بیانجامد.