دانش حسابداری

هدف:این پژوهش با هدف بررسی دیدگاه حسابرسان در ارتباط با ضرورت استفاده از خدمات کارشناسی در حسابرسی و بررسی وضعیت فعلی حرفه حسابرسی در خصوص استفاده از خدمات کارشناسی انجام شده است.  روش: روش گردآوری داده ها روش پیمایشی بوده است و به منظور تحلیل داده ها از آزمون های آماری ناپارامتریک ویلکاکسون، کای دو و فریدمن استفاده شده است.  یافته ها: نتایج بررسی ها نشان داد حسابرسان به ضرورت استفاده از خدمات کارشناسی در شرایط فعلی معتقدند و اکثر مؤسسات حسابرسی غیر از استاندارهای حسابرسی هیچ گونه رهنمود و دستورالعملی در ارتباط با استفاده از خدمات کارشناسی در حسابرسی ندارند. علاوه بر این، کارشناسان ارزشیابی پر استفاده ترین کارشناسان در حسابرسی هستند. همچنین در وضعیت فعلی حسابرسان بیشتر از کارشناسانی که حق الزحمه آنها توسط صاحبکار پرداخت می شود استفاده می نمایند ولی در تعیین کارشناسان صاحبکار نقش چندانی ندارند. علاوه بر این، از دیدگاه حسابرسان هزینه به عنوان یکی از عواملی شناسایی شد که در میزان استفاده از خدمات کارشناسی تأثیرگذار است.  نتیجه گیری: در حال حاضر هزینه نقش مهمی در میزان استفاده از خدمات کارشناسی در حسابرسی ایفا می کند. بر این اساس حسابرسان بیشتر از کارشناسانی استفاده می کنند که حق الزحمه آنها توسط مدیریت پرداخت می شود ولی با این حال در تعیین کارشناسان مدیریت نقش چندانی ندارند. همچنین کارشناسان ارزشگذاری در مقایسه با سایر تخصص ها به میزان بیشتری در حسابرسی مورد استفاده قرار می گیرند.

هدف: هدف این تحقیق ارائه الگویی برای تشخیص و ارزیابی خطرهای تحریف بااهمیت ناشی از تقلب در حسابرسی صورت های مالی است.  روش: به منظور دستیابی به این هدف، ابتدا پژوهش های انجام شده در این حوزه برای شناسایی شاخص های مؤثر بر ارزیابی خطر تقلب مطالعه و بررسی شد و با مصاحبه با خبرگان، شاخص های دیگر مؤثر بر ارزیابی خطر تقلب استخراج شد. نظر و عقیده خبرگان راجع به شاخص های استخراج شده از طریق پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از روش دلفی فازی مورد اجماع قرار گرفت. پس از آن به منظور تعیین بار عاملی شاخص های هر یک از مؤلفه ها از آزمون تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. رابطه تأثیر شاخص های مختلف بر ارزیابی خطر تقلب در قالب الگو سازی معادلات ساختاری سنجیده و الگوی پژوهش ارائه شد.  یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که از تعداد 162 شاخص استخراج شده از مبانی نظری و پژوهش های انجام شده و مصاحبه، در قالب 5 مؤلفه، تعداد 146 شاخص، اجماع عمومی گروه دلفی را کسب نمود و با انجام تحلیل عاملی مشخص شد تعداد 144 شاخص از اهمیت کافی برخوردار بود.  نتیجه گیری: مؤلفه های مؤثر بر ارزیابی خطر تقلب در حسابرسی صورت های مالی، به ترتیب اهمیت عبارت است از: ویژگی های صاحبکار، ویژگی های مؤسسه حسابرسی، ویژگی های کار حسابرسی، ویژگی های محیطی و ویژگی های شخصی حسابرس که حسابرسان باید برای ارزیابی خطر تقلب در حسابرسی صورت های مالی به نحو مناسب این شاخص ها را مورد توجه قرار دهند.

هدف: سیاست های مالیاتی از مهم ترین عوامل مؤثر بر متغیرهای اقتصادی در سطح کلان محسوب می شود. مطالعه چگونگی تغییرات درآمدهای مالیاتی نسبت به تغییرات تولید ناخالص داخلی (کشش مالیاتی) از جمله مفاهیم اساسی در این حوزه به شمار می آید. لذا، بر پایه استدلال فوق، هدف اصلی این مقاله بررسی کشش مالیاتی در سطح خرد (چسبندگی مالیات) است. در این راستا، آهنگ تغییرات مالیات بر درآمد (سود) شرکت ها در مقایسه با تغییرات سود شرکت سنجیده می شود. چسبندگی مالیات در صورتی وجود دارد که نرخ کاهش در مالیات از نرخ کاهش در سود کمتر باشد.  روش: برای بررسی موضوع نمونه ای متشکل از 284 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله سال های 1390 تا 1397 انتخاب شده است. داده ها با استفاده از رگرسیون تحلیل شده است.  یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد چسبندگی مالیات در سطح شرکت های مورد مطالعه وجود ندارد. به علاوه، تأثیر متغیرهای رشد اقتصادی و شدت سرمایه معنا دار نیست. بااین حال، اهرم مالی می تواند چسبندگی مالیات را کاهش دهد. نتیجه گیری: دلیل عدم چسبندگی مالیات را از یک بعد می توان به سیاست های مالیاتی دولت و کاهش اتکا به مالیات بر سود شرکت ها در سال های مورد مطالعه و همچنین توجه کم به مالیات بر عایدی سرمایه در ساختار مالیاتی نسبت داد. از بعد دیگر می توان تخصص شرکت های پذیرفته شده در بورس نسبت به شرکت های غیربورسی در برنامه ریزی مالیاتی را در این امر دخیل دانست. به طور خلاصه با توجه به اهمیت درآمدهای مالیاتی در شرایط تحریمی حال حاضر کشور (کاهش نرخ رشد اقتصادی) مطلوب است وزن مناسبی در ساختار مالیاتی کشور به مالیات بر عایدی سرمایه اختصاص یابد.

هدف: پیش بینی های رشد و سودآوری شرکت نهاده هایی مهم در فرآیند ارزش گذاری هستند. علاوه بر این، برآوردهای بازگشت به میانگین اثرات مهمی در تعیین افق های پیش بینی بهینه الگو های ارزش گذاری مبتنی بر حسابداری به همراه داشته و می توانند به عنوان نهاده در برآورد پارامترهای ارزش نهایی وضعیت پایدار انجام وظیفه کنند. هدف اصلی این پژوهش آزمون این فرضیه است که آیا الگو های بازگشت به میانگین مبتنی بر چرخه عمر در مقایسه با ا لگوهای مختص صنعت و اقتصاد کل، دارای نتایج بهتر در پیش بینی های سودآوری و رشد هستند یا خیر؟  روش: جهت بررسی موضوع، بر اساس رگرسیون چندجمله ای، داده های 161 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 10 ساله 1396-1387 از نرم افزار رهاورد نوین، صورت های مالی و سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران جمع آوری و برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شد.  یافته ها: نتایج شواهدی را ارائه دادند که در اغلب موارد پیش بینی های رشد و سودآوری به دست آمده از الگو های بازگشت به میانگین صنعت، بر پیش بینی های به دست آمده از الگو های چرخه عمر و کل اقتصاد برتری داشته است. نتایج بررسی فرضیه دوم پژوهش هرچند دقت بیشتر پیش بینی مدیریت نسبت به سایر الگو ها را نشان می دهد، اما حاکی از این است که مدیران به هنگام انجام پیش بینی های سود اهمیت چرخه عمر شرکت را درک نموده اند. علاوه بر این، رویکرد مبتنی بر چرخه عمر در شرایطی به بهترین نحو عمل می کند که درصد مالکیت سهامداران نهادی در سطح بالا و عدم قطعیت، سودآوری و دارایی های شرکت در سطح پایینی قرار داشته باشد.  نتیجه گیری: به طورکلی، نتایج حاکی از برتری نسبی پیش بینی های الگو های بازگشت به میانگین صنعت، بر پیش بینی های به دست آمده از الگو های چرخه عمر و کل اقتصاد است. هرچند یافته های پژوهش شواهدی از قدرت توضیح دهندگی بیشتر الگو ی چرخه عمر در مقایسه با سایر الگو ها به دست نمی دهد، اما نشان می دهد مدیران به هنگام انجام پیش بینی های سود اهمیت چرخه عمر شرکت را درک نموده اند.

هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه بین تخصص حسابرس در صنعت و ساختار بازار حسابرسی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1397-1386 است.  روش: برای شناسایی ساختار بازار حسابرسی از شاخص های تمرکز بازار مانند نسبت تمرکز، شاخص هرفیندال-هیرشمن و شاخص آنتروپی استفاده شد. تخصص حسابرس در صنعت با رویکرد سهم بازار محاسبه شد. فرضیه های پژوهش با الگوی داده های ترکیبی آزمون گردید.  یافته ها: نتایج نشان داد که بین تخصص حسابرس در صنعت و هر سه شاخص تمرکز بازار حسابرسی هم چون نسبت تمرکز، شاخص هرفیندال-هیرشمن و شاخص آنتروپی رابطه مستقیم و معنا داری وجود دارد و با افزایش (کاهش) تخصص در صنعت مؤسسه های حسابرسی، تمرکز بازار حسابرسی افزایش (کاهش) می یابد.  نتیجه گیری: تخصص حسابرس در صنعت که مرتبط با اجرا و رفتار حسابرسی است، عاملی مهم در نحوه توزیع بازار بین مؤسسه های حسابرسی و در نتیجه، تمرکز بازار حسابرسی است که این یافته مؤید پیش بینی های مکتب شیکاگو-یو. سی. آل. ای. است.

هدف: احیای ماده 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم شرکت ها را مکلف نمود خرید و فروش های خود را در قالب گزارش های فصلی در سامانه سازمان امور مالیاتی بارگذاری نمایند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر احیای ماده 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم بر اختلاف و پرهیز مالیاتی شرکت های مشمول و غیرمشمول این ماده قانونی به اجرا در آمده است.  روش: روش گردآوری داده ها، روش اسنادکاوی و استفاده از بانک های اطلاعاتی و روش تحلیل داده ها از نوع استنباطی است و نرم افزارهای به کار رفته جهت تخمین الگوها مینی تب و استتا هستند. جهت آزمون فرضیه ها از آماره تی زوجی و رهیافت تفاوت در تفاوت ها استفاده شده است. در این راستا 135 شرکت در دو گروه مشمول و غیرمشمول در سال های 1390 و 1391 مورد مطالعه قرار گرفته اند.  یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد احیای ماده 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم تأثیر معناداری بر کاهش اختلاف های مالیاتی داشته و نیز باعث کاهش معنادار پرهیز مالیاتی شرکت ها شده است. به علاوه میزان تأثیر بر شرکت های مشمول در مقایسه با غیرمشمول تفاوت معناداری داشته است.  نتیجه گیری: با احیای ماده 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم اختلاف ها و پرهیزهای مالیاتی شرکت های مشمول کاهش یافته است. همچنین شرکت هایی که مشمول این ماده قانونی نبوده اند، بر اثر تعامل در محیط اقتصادی تحت تأثیر قرار گرفته و اختلاف و پرهیز مالیاتی آنها کاهش یافته ولی احیای ماده قانونی مذکور بر گروه غیرمشمول تأثیر غیرمستقیم و متفاوتی داشته است.

هدف: پژوهش های حوزه روان شناسی اقتصادی نشان داده است که ویژگی های شخصیتی افراد بر تصمیمات انباشت یا تخصیص ثروت آنها مؤثر است. خط مشی تقسیم سود نیز تصمیمی مرتبط با مسأله انباشت ثروت در سطح شرکت است و از ویژگی های شخصیتی مدیریت تأثیر می پذیرد. بنابراین، هدف این پژوهشبررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی مدیریت و خط مشی تقسیم سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.  روش:معیار تعیین ویژگی های شخصیتی، پنج ویژگی مهم شخصیتی شامل توافق پذیری، وظیفه شناسی، روان رنجوری (نبود ثبات عاطفی)، برون گرایی و تجربه پذیری است. برای سنجش این متغیرها، پرسشنامه فرم کوتاه نئو به کار رفته است. برای سنجش خط مشی تقسیم سود نیز از دو متغیر نسبت سود تقسیمی به فروش و نسبت سود تقسیمی به سودخالص پس از کسر مالیات استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش 71 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1396-1387 استو افراد مشارکت کننده جهت تکمیل پرسشنامه، مدیران عامل یا مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند. برای آزمون فرضیه ها از الگوی معادلات ساختاری استفاده شده است.  یافته ها:نتایج پژوهش نشان می دهد که پس از کنترل متغیرهای اندازه شرکت، رشد سودآوری و فرصت های رشد، بین توافق پذیری و خط مشی تقسیم سود ارتباط منفی و معنادار و بین وظیفه شناسی (با وجدان بودن) مدیریت و خط مشی تقسیم سود ارتباط مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین ارتباط معنادار بین سه ویژگی شخصیتی دیگر (شامل روان رنجوری، برون گرایی و تجربه پذیری) و خط مشی تقسیم سود یافت نشد.  نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از اثرگذاری برخی ویژگی های شخصیتی بر خط مشی تقسیم سود شرکت هاست.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رابطه اطمینان بیش از حد مدیریت و کارایی سرمایه گذاری با تأکید بر نقش میانجی تأمین مالی داخلی در 101 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1387 الی 1396 به اجرا درآمده است.  روش: گردآوری داده ها با استفاده از از نرم افزار رهاورد نوین، صورت های مالی وسایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران انجام گرفته شده است، آزمون فرضیه های پژوهش از الگوی داده های ترکیبی صورت گرفته است.  یافته ها: بیش اطمینانی مدیریت رابطه مثبت و معناداری با تأمین مالی داخلی دارد و تأمین مالی داخلی رابطه مثبت و معناداری با سرمایه گذاری بیش ازحد و رابطه منفی و معناداری با سرمایه گذاری کمتر از حد داشته است، اما متغیر تأمین مالی داخلی تأثیر میانجی بر رابطه بین بیش اطمینانی مدیریت و کارایی سرمایه گذاری ندارد.  نتیجه گیری: با افزایش بیش اطمینانی مدیریت، تمایل مدیران به استفاده از منابع داخلی افزایش یافته است و با افزایش تأمین مالی داخلی توسط مدیران، تمایل مدیران به سمت بیش سرمایه گذاری افزایش پیدا می کند، بیش اعتمادی مدیران تأثیری مثبت در انتخاب تأمین مالی داخلی شرکت ها داشته است و تصمیم های تأمین مالی با توجه به تمایلات مدیران بیش اعتماد اتخاذ شده اند.

هدف: امروزه، در پرتو مطالعات نوین مالی و اقتصادی، مالیات به عنوان رکن اصلی درآمدهای دولت ها محسوب گردیده و ثبات و پایداری این نوع از درآمدها در برابر درآمدهای ناپایدار، دستیابی به یک نظام مناسب مالیاتی را برای کشورها ضروری ساخته است. هدف این مقاله بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر جمع آوری مالیات بر درآمد شرکت هاست.  روش: در این پژوهش تلاش می شود تا با بهره گیری از نظر ماموران مالیاتی و مدیران سطح عالی و حسابداران شرکت ها تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر جمع آوری مالیات بررسی گردد. ابزار مورد استفاده به منظور جمع آوری داده ها پرسشنامه کیفی است که پایایی و روایی آن مورد تأیید قرار گرفته است.  یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب افزایش دسترسی سازمان امور مالیاتی به اطلاعات مالیاتی، افزایش تمکین مالیاتی شرکت ها و کاهش هزینه های تمکین مالیاتی، افزایش میزان جمع آوری مالیات بر درآمد شرکت ها، شفافیت جمع آوری مالیات بر درآمد شرکت ها و اثربخشی و کارآیی جمع آوری مالیات بر درآمد شرکت ها می شود.  نتیجه گیری: بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر جمع آوری مالیات بر درآمد تأثیرگذار است. با افزایش سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات جمع آوری مالیات نیز افزایش می یابد.

هدف: هدف این مقاله، تبیین رفتارهای اخلاقی و غیراخلاقی مدیریت سود با استفاده از الگو های پیشرفته ساختاری است.  روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی و کاربردی بوده و پس از طی مراحل مختلف و با روش کیفی یا قضاوتی انجام می گیرد. بخش میدانی پژوهش، پس از گزینش تصادفی 403 نفر از مدیران مالی شرکت های بورسی، انجام گرفت.  یافته ها: تحلیل روابط بین متغیرها بر اساس روش معادلات ساختاری نشان داد که فشارهای اخلاقی، باورهای اخلاقی سازمانی، فرهنگ گرایش به قدرت گریزی و توجیه اخلاقی بر رفتار مدیریت سود اثرگذار هستند.  نتیجه گیری: تحلیل هم خوانی نظرات نشان داد که بین نوع اظهار نظر افراد در زمینه رفتارهای اخلاقی و غیر اخلاقی مدیریت سود، صرف نظر از جنسیت، سن، تجربه، وضعیت تأهل و سطح تحصیلات، اتفاق نظر وجود داشته و به اتفاق بر اهمیت بالای رفتارهای مدیریت سود و عوامل موثر تصریح نموده اند. فشارهای اخلاقی بر شکل گیری باورهای اخلاقی فرد و سطح توجیه اخلاقی فرد تأثیر مثبت دارد. توجیه اخلاقی بر بروز رفتارهای مدیریت سود تأثیر مثبت دارد. سطح باورهای اخلاقی فرد بر میزان توجیه اخلاقی وی تأثیر مثبت دارد. فرهنگ سازمانی قدرت گریزی فرد بر باورهای اخلاقی، توجیه اخلاقی و در نهایت بروز رفتارهای مدیریت سود تأثیر مثبت دارند. باورهای اخلاقی فرد رابطه بین فشارهای اخلاقی وارده بر فرد و سطح توجیه اخلاقی وی را تشدید می کند. در نهایت، فرهنگ قدرت گریزی فرد رابطه بین فشارهای اخلاقی وارده بر فرد و بروز رفتارهای مدیریت سود را تشدید می نماید.