پژوهش دینی

پژوهش دینی

پژوهش دینی دوره 17 پاییز و زمستان 1396 شماره 35 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

دیدگاه ینبل درباره ی تاریخ گذاری اصطلاح «سنت نبوی» در اواخر قرن اول و نقد آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ینبل سنت سنت نبوی تاریخ گذاری حدیث عمربن عبدالعزیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 227 تعداد دانلود : 281
خوتیر ینبل از جمله حدیث پژوهان مهم غربی است که مطالعات حدیثی وی منبع ارجاع بسیاری از حدیث پژوهان غربی است. او مفهوم سنت نبوی را در اواخر قرن نخست هجری تاریخ گذاری می نماید، با این استدلال که نقطه ی آغازین یکسان انگاری مفهوم سنت با سنت نبوی اواخر قرن نخست هجری است. وی برای اثبات فرضیه خود به وصیت عمر حین مرگ، صدور فتوی توسط صحابه و تابعین بر اساس رأی شخصی و عدم استناد به سنت پیامبر(ص) و حصر مفهوم سنت نبوی در سنت توسط عمر بن عبدالعزیز استناد می کند. این در حالی است که با مراجعه به قرآن و منابع اصیل اسلامی نواقص روشی و محتوایی حدیث پژوهی ینبل در این زمینه روشن می گردد. با توجه به اعتبار سنت نبوی نزد قرآن و فرمان به لزوم تبعیت از سنت نبوی توسط خداوند متعال و همچنین کاربرد وسیع عبارت سنت نبوی از زمان حیات پیامبر(ص)، نظریه ینبل قابل نقد بوده و در نتیجه این عبارت را در ابتدای قرن نخست تاریخ گذاری می گردد.
۲.

معناشناختی ادوات استیناف و چالش های برگردان فارسی آن در ترجمه های معاصر قرآن کریم (آیتی، انصاریان، رضایی، فولادوند و مجتبوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ادوات استیناف ترجمه انصاریان آیتی رضایی فولادوند مجتبوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 106 تعداد دانلود : 783
واژگان و ادواتی در قرآن کریم وجود دارند که تنوّع نحوی آن ها ، در فرایند برگردانشان به زبان فارسی ، مستلزم توجّه شایانی به نحو یا دستور زبان عربی است . گاه عدم تشخیص نوع این ادوات و ترجم ه صحیح آن ها با توجّه به مقتضیات زبان مقصد، مترجمان را دچار لغزش کرده است. در این میان، ادوات استیناف از جایگاه خاصّی برخوردار است . جستار حاضر می کوشد تا بازگردان برخی از ادوات استیناف (واو، فاء، حتّی، لکن و بل) را در ترجمه های آیتی، انصاریان، رضایی، فولادوند و مجتبوی- که درشمار ترجمه های برترند و از مقبولیّت بیشتری برخوردار هستند- مورد مداقّه و امعان نظر قرار دهد. باشد که با مقایس ه این ترجمه ها و شناسایی موارد اختلاف و نقاط قوّت و ضعف آنها، گامی هر چند کوتاه در جهت تصحیح و تنقیح ترجم ه کتاب الهی برداشته شود و ترجمه ای بهتر و نزدیکتر به مدلول کلام خدا در اختیار قرآن پژوهان قرار گیرد.
۳.

مفهوم شناسی اذن و آثار آن در فقه امامیه با تکیه بر آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اذن امانت اباحه ضمان فقه امامیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 49 تعداد دانلود : 566
یکی از مباحث مهم در فقه و حقوق امامیه تصرف اشخاص در ملک دیگری و حدود آن است.مطابق قاعده مستنبط از آیات و روایات هر گونه تصرف در ملک دیگری باعث ضامن شدن شخص متصرف می گردد به این معنی که در صورت تلف و یا نقص و عیب مال گیرنده باید خسارت وارده را جبران نماید.همچنین تصرف در مال دیگری از جهت معنوی حرام شرعی است. این قاعده کلی در جایی که گیرنده مأذون از جانب مالک باشد تخصیص خورده است. اصولاً اذن مطابق ادعای نگارنده اگر از جانب شخص مالک یا ذی صلاح صادر گردد باعث می شود که گیرنده نسبت به تلف و نقص غیر مرتبط با او مسئول نباشد. اثر دیگر اذن نیز از میان رفتن حکم حرمت و تبدیل آن به اباحه است. در این مقاله ضمن مدلل ساختن دو اثر فوق به ماهیت اذن و تابعیت آن از اراده آذن نیز پرداخته می شود و ثابت می شود که اذن از جمله اعمال حقوقی بوده و از دسته ایقاعات محسوب می شود. در نهایت به برخی از نهادهای حقوقی که توسط اذن به وجود می آید پرداخته می شود.
۴.

جایگاه اخلاق در تربیت اجتماعی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن اخلاق تربیت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 786 تعداد دانلود : 724
قرآن کریم، مفهومی از رفتار اجتماعی آمیخته با اخلاق ارائه می دهد که شیوه های درست زندگی را پیش روی انسان می گشاید. پژوهش حاضر با هدف استخراج و تبیین جایگاه اخلاق در تربیت اجتماعی از منظر قرآن کریم بوده که با روش توصیفی همراه با تحلیل محتوی و استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است. تربیت اجتماعی همواره مورد توجه مکاتب مختلف بوده و بین مسلمان جایگاهی ارزشمند و شخصیت ساز داشته است. یافته های پژوهش حاکی است: از منظر قران کریم، رفتار اجتماعی با اخلاق همراه بوده و در متن تربیت اجتماعی قرار گرفته است و با اهداف تعادل روحی، تقرب به خداوند، و الزامات اعتقادی مانند فطرت، توحید، و شیوه های مانند محبت و احترام، کسب می گردد به طوری که همواره رشد و کمال انسان را در راستای ارزشهای اخلاقی قرار داده و سعادت در زندگی را با اخلاق اجتماعی رهنمون و ملزم نموده است.
۵.

جاودانگی عشق الهی با تکیه بر آیات قرآن درسروده های ابن فارض و مولوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عشق قرآن جاودانگی جمال معشوق ابن فارض مولوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 501 تعداد دانلود : 511
عشق از او صاف الهی و سرآغاز خلقت است، این عشق در واقع بر «هستی مطلق» دلالت دارد، و زندگی بدون آن چون پوست های بی روح است. مولوی، عشق را شیوه سلوکی خود قرار داده ،آن گونه که ابن فارض درگام به گام مقامات عرفانی، آن را اساس کار خویش قرار داده است. بنابراین نگاه ابن فارض و مولوی، نگاه یک عاشق به معشوق حقیقی است و این نشانه معرفت و آگاهی این دو شاعر عارف است. در این مقاله ضمن بررسی واژه «عشق» با تکیه برآیات قرآن و احادیث و نظرعرفا، به موضوع «جاودانگی عشق الهی» در سروده های تائیه کبرای ابن فارض و غزلیات عربی مولوی در دیوان شمس، با اسلوب تطبیقی پرداخته شده است.
۶.

مرگ از نظر ملاصدرا در نگره تفسیر فلسفی تعابیر موت و نفس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مرگ دنیا آخرت ملاصدرا نفس انسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 549 تعداد دانلود : 28
مرگ از احوالِ نفس انسانی است. نفس آدمی به واسطه اتحادی که با بدن دارد، دارای اوصاف و احوالات گوناگونی است. یکی از مهم ترین این اوصاف "مرگ" است. به نظر ملاصدرا نفس با به کار گرفتن بدن، استعدادهای مختلف خود را به فعلیت می رساند. و در صورتی که با به کمال رسیدن خود، دیگر نیازی به بدن نداشته باشد، نفس از بدن مفارقت می کند و به واسطه ی این مفارقت، از عالم دنیا وارد عالم آخرت می شود. ضمناً چون نفس بالذات زنده است و بدن به واسطه اضافه تدبیری نفس، دارای حیات است، بنابراین نفس که عین شعور و آگاهی به خود می باشد، پس از مرگ به حیات خود ادامه می دهد و این بدن است که با عدم تدبیر به واسطه ی نفس ترکیب خود را از دست می دهد و دچار مرگ می شود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۳