مدیریت بهره وری (علوم مدیریت سابق)

مهم ترین مزیت رقابتی سازمان ها در دنیای تغییرات سریع امروزی داشتن عامل انسانی شایسته است. لذا موفقیت سازمان ها وابسته به توسعه منابع انسانی است و توسعه منابع انسانی در هر سازمان و حتی در هر کشوری بدون درک و کشف قابلیت ها و شایستگی های سرمایه عظیم و بالقوه میسر نمی شود. مسأله شایستگی متخصصان فناوری اطلاعات، نقش مهمی در عملکرد آن ها و همچنین موفقیت و کارآمدی آن ها ایفا می کند. بر همین اساس، هدف این پژوهش طراحی مدل سنجش میزان شایستگی متخصصآن فناوری اطلاعات با رویکرد سیستم خبره فازی است. این پژوهش، آمیخته اکتشافی محسوب می شود که در نخستین مرحله آن، مطالعه ای کیفی (بررسی ادبیات و مصاحبه با خبرگان) و مدل پژوهش جهت بررسی کمّی در مرحله بعد قرار می گیرد. برای بررسی سؤالات پژوهش از 15 تن از متخصصان فناوری اطلاعات به عنوان جامعه آماری تحقیق استفاده گردید. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است؛ برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از نرم افزارهای Excel و SPSS و Matlab استفاده شده است. جهت پاسخ به سؤال پژوهش، پس از انجام مصاحبه با خبرگان و در نهایت پس از تجزیه و تحلیل مصاحبه ها، چهار شاخص اصلی مورد تأیید خبرگان قرار گرفت. همچنین، اولویت و سهم هرکدام از شاخص ها در میزان شایستگی متخصصان، با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی به دست آمده است. پس از به دست آوردن این اطلاعات و بهره گرفتن از نظر خبرگان، پایگاه قوانین اگر-آنگاه تکمیل شد و برای تعیین میزان دقیق شایستگی متخصصان فناوری اطلاعات، از روش استنتاج فازی ممدانی استفاده گردید. پس از اجرای سیستم با نرم افزار متلب، سطح شایستگی متخصصان فناوری اطلاعات زیاد و به مقدار دقیق «712/0» برآورد شده است. اعتبارسنجی مدل، از انطباق بالای نتایج به دست آمده با نظر خبرگان این حوزه حکایت دارد.  

شیوه های سنتی ارزیابی و انتخاب تأمین کننده غالباً تعداد قابل ملاحظه ای از هزینه ها را نادیده می گیرند و درنتیجه ارائه رویکردی جامع که تمام هزینه های مربوط به یک خدمت یا تولید را در نظر بگیرد، در فرآیند ارزیابی و مدیریت زنجیره تأمین ضروری به نظر می رسد. برای این منظور مفهوم "هزینه کل مالکیت" شاخصی مناسب برای ارزیابی عملکرد و درنتیجه راهکاری مطلوب برای بهبود بهره وری محسوب می شود. این شاخص ابزار خرید و فلسفه ای است که به دنبال درک هزینه های واقعی خرید یک کالا یا ارائه یک خدمت معین از تأمین کننده ای خاص است. این مدل منجر به کاهش هزینه های احتمالی یک سرمایه گذاری یا خرید شده و درنتیجه در بهبود بهره وری تأثیرگذار خواهد بود. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی ابعاد چندگانه مفهوم هزینه کل مالکیت در انتخاب و ارزیابی عملکرد تأمین کنندگان سازمان ها و نهایتاً ارائه یک مدل ریاضی برای تبیین مناسب این مفهوم است. پس از ارائه مدل ریاضی نهایی، شاخصی جهت ارزیابی عملکرد تأمین کنندگان بر اساس هر یک از ابعاد مفهوم هزینه کل مالکیت ارائه می شود، این شاخص برای تصمیم گیرندگان سازمانی این امکان را فراهم می آورد تا با مقایسه هر یک از تأمین کنندگان آنها ازنظر ابعاد گوناگون مفهوم هزینه کل مالکیت، دست به انتخاب کاراترین و مناسب ترین تأمین کننده، با حداقل هزینه کل زده و درنتیجه بهره وری سازمانی را افزایش دهند. در انتها نیز شاخص پیشنهادی با کمک نمونه مطالعاتی از یک شرکت خودروسازی تشریح گردیده است.

امروزه بدلیل پیچیدگی شرایط محیطی و تنوع نیازهای اجتماعی، توسعه منابع انسانی درسازمان های دولتی از اهمیت بالاتری برخوردار است. هدف تحقیق، طراحی مدل توسعه منابع انسانی با رویکرد کارآفرینانه در سازمان های دولتی می باشد. این تحقیق از حیث مبانی فلسفی پژوهش در پارادایم تفسیرگرایی، از منظر هدف جزء تحقیقات اکتشافی و روش اجرای کار به صورت کیفی می باشد که از راهبرد پژوهشی نظریه پردازی داده بنیاد با رهیافت نظام مند و با انجام مصاحبه نیمه ساختار یافته،     داده های لازم جمع آوری و کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گرفته است.جامعه آماری تحقیق با توجه به اشباع نظری داده ها شامل 15نفر از استادان دانشگاهی حوزه منابع انسانی و مدیران و کارشناسان حوزه برنامه ریزی و مدیریت منابع انسانی دستگاه های دولتی استان اردبیل می باشد. برای ارزیابی اعتبار یافته های کیفی، راهبرد بررسی همکاران و راهبرد اعتبارسنجی توسط اعضای بکارگرفته شد و برای پایایی مصاحبه روش توافق درون موضوعی دو کدگذار با محاسبه درصد توافق، استفاده گردیده است. نتایج پژوهش نشان دهنده استخراج 33مقوله فرعی و 12مقوله اصلی است که در قالب مدل پارادیمی شامل فعالیت های توسعه منابع انسانی با رویکرد کارآفرینانه بعنوان پدیده محوری، شرایط علّی (مسؤولیت پذیری سازمان و مزیت رقابتی سازمان)، عوامل زمینه ای (توسعه جویی مدیران، فرهنگ سازمانی، مشوق های توسعه منابع انسانی)، عوامل مداخله گر (جو حاکم سازمانی، رویکرد سنتی نظام اداری)، راهبردها (توانمندسازی فردی، توانمند سازی سازمانی) و پیامدها (توسعه فردی، توسعه سازمانی) قرار گرفته اند.

هدف این مقاله تعیین روابط علی بین پیشایندهای مدیریت منابع انسانی پایدار با استفاده از مدلسازی ساختاری- تفسیری می باشد. مطالعه حاضر از منظر هدف، کاربردی و بر اساس روش انجام کار توصیفی است. جامعه آماری این تحقیق دو بخش کارکنان وزارت بهداشت و آموزش پزشکی و خبرگان می باشد. ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه را شامل می شود. پرسشنامه اول به منظور شناسایی و تایید چارچوب نظری در جامعه آماری مورد مطالعه استفاده شده که پس از تأیید روایی و پایایی در بین اعضای نمونه آماری توزیع گردیده است. پرسشنامه دوم مخصوص روش مدل سازی ساختاری- تفسیری است. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تأییدی و مدل سازی ساختاری- تفسیری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که ده عامل به عنوان پیشایندهای مدیریت منابع انسانی پایدار در جامعه آماری مورد نظر تلقی می شود. همچنین نتایج مدل سازی ساختاری- تفسیری نشان می دهد که حمایت سازمانی و نظارت به عنوان اساس پیشایندهای مدیریت منابع انسانی پایدار می باشد که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر سایر پیشایندها اثرگذار است.   

هدف تحقیق حاضر، ارائه الگوی سیستمی ارتقای بهره وری منابع انسانی در دانشگاه با رویکرد دیماتل فازی بوده است. جامعه آماری شامل تمامی اعضای هیأت علمی واحدهای مختلف دانشگاه آزاد مستقر در استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی 1397-1398 بوده است. ابزار گردآوری داده ها دو نوع پرسش نامه محقق ساخته است که اولی در راستای شناسایی عوامل ارتقای بهره وری منابع در دانشگاه و بر مبنای طیف پنج گزینه ا ی لیکرت تهیه و تنظیم گردید. پرسش نامه نوع دوم بر مبنای انجام مقایسات زوجی مورد نیاز رویکرد سیستمی دیماتل فازی تهیه و تنظیم شده است. روایی پرسش نامه ها با رویکرد محتوایی و پایایی آن بر اساس رویکردهای سازگاری درونی و آزمون مجدد بررسی شده است. داده های حاصل از پرسش نامه نوع اول حاوی 17 شاخص تحت آزمون آماری تی استیودنت قرار گرفت و پنج عامل مؤثر بر ارتقای بهره وری منابع انسانی دانشگاهی شناسایی شد. در گام دوم پرسش نامه نوع دوم بر مبنای مقایسات زوجی مطابق با رویکرد سیستمی دیماتل تشکیل گردید. یافته ها نشان داد که زمینه سازی برای بروز خلاقیت و نوآوری، ارائه آموزش های هدفمند و بهره گیری از راهبردها و رویه های مناسب مدیریت دانشی به عنوان عواملی با برآیند اثرگذاری و اثرپذیری بالا در سیستم تحت مطالعه می باشند. همچنین ارائه آموزش های هدفمند به عنوان عاملی که دارای برآیند بالاتری از منظر اثرگذاری بر سایر عامل های سیستم شناسایی شد. به علاوه دو عامل توسعه روندهای شایستگی سالاری در ترفیع و ارتقا و زمینه سازی برای بروز و ظهور خلاقیت و نوآوری در سازمان به عنوان دو عامل با برآیند اثرپذیری از سایر عامل ها شناسایی شده است.

 بهره وری کارکنان خدماتی از موضوعاتی است که امروزه به موضوع مورد علاقه پژوهشگران و مدیران تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف ارائه راهکارهای کاربردی برای بهبود بهره وری کارکنان هتل های استان آذربایجان شرقی مبتنی بر بازاریابی درونی و رفتار تسهیم دانش موردمطالعه قرار گرفت. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و بر اساس روش یک تحقیق توصیفی- همبستگی است. برای    جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط خبرگان و تحلیل عاملی تأییدی سؤالات و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرون باخ تأیید شد. جامعه آماری پژوهش، مدیران و کارکنان هتل های استان آذربایجان شرقی به تعداد 565 نفر بوده و در نهایت 232 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای جمع آوری و تحلیل شد. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد، بازاریابی درونی به طور مستقیم با ضریب مسیر 60/0 و به طور غیرمستقیم با نقش میانجی رفتار تسهیم دانش با ضریب مسیر 21/0، بر بهره وری منابع انسانی و با ضریب مسیر 53/0 بر رفتار تسهیم دانش تأثیر مثبت دارد. همچنین سازه رفتار تسهیم دانش با ضریب مسیر 41/0 تأثیر مثبت بر بهره وری منابع انسانی دارد. نتیجه حاکی از نقش میانجی جزئی متغیر رفتار تسهیم دانش است. لذا به مدیران ارشد هتل ها پیشنهاد می شود رویه های بازاریابی درونی را در جهت تسهیم دانش بیشتر و بهره وری کارکنان تدوین و اجرا کنند.

فرآیند خدمات مددکاری و توانمندسازی در نهادهای حمایتی از جمله کمیته امداد امام خمینی(ره) جامع و گسترده است و با تحقیق، پذیرش و ارائه خدمات مددکاری برای نیازمندان شروع و بعد از حمایت هدفمند و زماندار، با آموزش و توانمندسازی مددجویان و خروج آنان از چتر حمایتی به پایان می رسد. از این رو بهره گیری از تکنیک های نوین جهت بررسی میزان بهره وری مدل پیاده سازی شده رورت دارد تا اهداف سازمانی از جمله اصلاح فرآیندهای جاری برای رعایت عدالت اجتماعی در حمایت از نیازمندان واقعی و خروج از چرخه حمایت مددجویان توانمند، تأمین شود. در این مطالعه پژوهشگران به دنبال پاسخ به این سؤال هستند که آیا مدل فرایند خدمات مددکاری و توانمندسازی بهره وری لازم جهت نیل به اهداف سازمانی را دارا بوده یا نیاز به بازطراحی دارد؟ در این راستا داده های مربوط به میزان تحقق اهداف کاربردی بعد از پیاده سازی مدل فرآیند خدمات مددکاری و توانمندسازی از جنبه شناسایی، راهنمایی، پذیرش، نیازسنجی، اولویت بندی، میزان خدمات عمومی و تخصصی قابل ارائه به نیازمندان واجد شرایط با رویکرد توانمندسازی، با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از متدولوژی کریسپ-داده کاوی[1]مراحل مختلف مبتنی بر داده کاوی انجام گردید. در نهایت جمع بندی نتایج حاصل از داده کاوی با استفاده از رافست[2] 0.86، درخت تصمیم گیری[3] 0.80، تئوری بیز[4] 0.70، شبکه های عصبی مصنوعی[5]0.85 میزان دقت مدل را پیش بینی نمود. لذا مدل موجود بهره وری لازم جهت تحقق اهداف سازمانی را در حدمطلوب دارا بوده و با بازطراحی مجدد مدل موجود توسط پژوهشگران آتی با بهره گیری از نتایج پژوهش حاضر، امکان ارائه مدل بهینه جهت الگوبرداری سایر سازمان های مردم نهاد غیردولتی[6]در داخل و خارج از کشور فراهم خواهد شد.

این تحقیق در راستای بررسی نقش مدیریت فرهنگی محله محور در اثربخشی عملکرد فرهنگی در کلان شهر تهران انجام شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کمی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق عبارت از کلیه شهروندان ساکن در کلان شهر تهران می باشند که تعداد آنها حدودا 14000000 نفر می باشد. روش نمونه گیری در این پژوهش روش نمونه گیری ساده می باشد. از جامعه آماری مذکور با توجه به ضوابط نمونه گیری (بر اساس شیوة نمونه گیری مندرج در جدول مورگان) تعداد 384 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده و سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته در چهار بعد و 28 گویه تنظیم براساس مقیاس پنج گزینه ای لیکرت، و گویه های مستخرجه در نمونه آماری تحقیق مورد پرسش قرار گرفته است. در بخش آمار توصیفی نیز، توصیف داده ها در دو بخش متغیرهای زمینه ای و متغیر های اصلی ارائه گردیده و در بخش آمار استنباطی، جهت بررسی فرضیه ها از آزمون رگرسیون خطی استفاده شده است. با توجه به داده های تحقیق می توان گفت، مدیریت فرهنگی محله محور بر اثربخشی عملکرد فرهنگی در کلان شهر تهران اثر مثبت و معنی داری دارد.