سیاست نامه علم و فناوری

سرمایه گذاری در زیرساخت ها، در حکم رکن زیربنایی و سرمایه انسانی به منزله رکن اجرایی از پیش شرط های اصلی برای کمک به کشورهای در حال توسعه، برای سرعت بخشیدن به رشد و توسعه اقتصادی، است. از سوی دیگر، رشد اقتصادی کشورها مرهون خلق ایده نو و تولید دانش در حوزه های گوناگون اقتصادی است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سرمایه انسانی و زیرساخت در رشد اقتصادی با تعدیل گری شاخص های اقتصاد دانش بنیان در کشورهای درحال توسعه در بازه زمانی 2011 تا 2016 است. اطلاعات مربوط به کشورهای نمونه از گزارش های شاخص جهانی نوآوری استخراج شده است. روش برازش مدل ها در مطالعه حاضر، روش داده های تابلویی است که برای اجرای آن از نرم افزار Eviews بهره برده شده است. نتایج نشان می دهد که زیرساخت و سرمایه انسانی در رشد اقتصادی تأثیر مثبت و معنا داری دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که شاخص های اقتصاد دانش بنیان در رابطه میان زیرساخت و سرمایه انسانی با رشد اقتصادی نقش تعدیل کننده ایفا می کند.

هدف از این پژوهش بررسی جایگاه راهبرد آینده نگاری مشارکتی در فرایند سیاست گذاری های نهاد دانشگاه است که به روش کیفی و از راه تحلیل محتوا انجام شده است. شرایط بسیار پیچیده عصر حاضر و تغییرات پرشتاب و فزاینده علم و فناوری، دانشگاه هایی هوشمند و پویا را می طلبد که نه فقط شیوه مواجهه با این تغییرات را بدانند، بلکه با معماری علمی آینده، جهان مطلوبِ خود را ترسیم کنند. درحقیقت، رهبران بسیاری از دانشگاه ها پیش از آنکه در تغییرات زیست بوم خود حل و موجب ناکارآمدی سیستم شوند، آن ها را شناخته و با تشکیل شبکه ای از ذی نفعان و به کارگیری راهبرد آینده نگاری در سیاست گذاری های این نهاد، به تدوین چشم انداز مناسب و سیاست های مدنظر آن همت گماشته اند. تدوین سیاست به شیوه مشارکتی موجب شناسایی نقاط قوت و ضعف و تهدید و فرصت هایی شده است که دانشگاه با آن ها مواجه بوده و برای دستیابی به رسالت خویش از آن ها بهره برده یا با تأمل و دقت بیشتری تصمیم گیری کرده است. سیاست گذاری های اعمال شده در این شبکه به علت مشارکت ذی نفعان در اتخاذ آن ها قابلیت اجرایی دارد و سیستم دانشگاه را به سمت تضمین کیفیت هدایت می کند.

در کشور ایران بخش آموزش حکمرانی منسجمی ندارد؛ زیرا تصدی امور مربوط به حوزه های آموزش عمومی، آموزش عالی و آموزش پزشکی به سه وزارتخانه واگذار شده است؛ درحالی که در بسیاری از کشورهای دنیا چنین تفکیکی دیده نمی شود. همچنین در این کشورها نه فقط این حوزه ها ذیل یک وزارتخانه (وزارت آموزش) مدیریت می شوند، بلکه گاهی حوزه های دیگری نیز نظیر علوم، پژوهش، فرهنگ، ورزش، فناوری، توسعه منابع انسانی، کارآموزی، دین، و جوانان زیرنظر این وزارتخانه قرار دارند؛ بنابراین هدف از مطالعه کنونی بررسی این نکته است که وضعیت حکمرانی بخش آموزش از منظر نظام ارتباطی آن در کشور ما و دیگر کشورهای جهان (زیرنظام های بخش آموزش و ارتباط آن با سایر بخش ها) چگونه است. بدین منظور با روش تطبیقی، نظام آموزش در برخی از کشورهای جهان از منظر نظام ارتباطی آن بررسی شد. نتایج حاکی از آن بود که در بسیاری از این کشورها، بخش آموزش حکمرانی منسجمی داشت و با برخی دیگر از حوزه ها هم افزایی نیز داشت؛ درحالی که در کشور ما این چنین نیست. در پایان پیشنهادهایی درمورد بهره مندی کشور از مزایای حکمرانی یکپارچه در بخش آموزش و نیز از تجمیع حوزه آموزش با سایر حوزه های هم افزا ارائه شد.

حکمرانی روش اعمال قدرت برای رسیدن به اهداف جامعه است، به گونه ای که همه کنشگران در آن دخیل اند. برای رسیدن به اهداف، تبیین وضعیت موجود و مسیرهای بهینه دستیابی به آن ها اهمیت بسیاری دارد. اگر جامعه ای نداند که در چه جایگاهی قرار دارد و موقعیت آن در جامعه جهانی و در مقایسه با سایر جوامع چگونه است، همچون رهروی که با چشمان بسته درحال حرکت است، به مقصد نخواهد رسید. در این مقاله، ابتدا نقش و جایگاه نظام های آماری و چارچوب های مفهومی در حکمرانی بررسی شده است. سپس، با استفاده از روش مطالعه موردی، وضعیت نظام های آماری ایران در سه حوزه از قلمرو اقتصاد فناوری و نوآوری کشور بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که طراحی چارچوب های مفهومی، نظام آماری و شاخص گذاری برای سیاستگذاری در ابتدای فرایند حکمرانی و برای رصد و پایش سیاست ها در ادامه این فرایند مغفول مانده است.

در دنیای کسب وکار و عصر دانایی، هوشمندی یکی از الزامات انکارناپذیر برای اغلب سازمان ها است تا بتوانند از راه افزایش دانش و خلق آگاهی بر قابلیت هایشان بیفزایند و خود را برای سازگاری با تغییرات و تحولات محیط آماده کنند. هوشمندی کسب وکار، مجموعه توانایی ها، فناوری ها، ابزارها و راهکارهایی است که به درک بهتر از شرایط کسب وکار و سازگاری با آن کمک می کند. داده کاوی درحکم ابزار قدرتمند هوش کسب و کار برای کشف دانش شناخته شده، اما هنوز کاملاً با آن یک پارچه نشده است. با توجه به بررسی ادبیات موضوع، رویکردی جامع و کاملی که همه ابعاد هوش کسب و کار را دربر گیرد کمتر یافت شده است. هدف از این مطالعه بررسی رویکردی تلفیقی است که با مرور مدل های معتبر و ارزیابی شده به دست آمده است و در آن به ابعاد گوناگون مطرح شده در موضوع هوشمندی کسب وکار، ازجمله پیاده سازی مقرون به صرفه ، به کارگیری مؤثر و ارزیابی سیستم پرداخته شده است. در فاز پیاده سازی، استفاده از عامل های هوشمند و زبان داده کاوی کسب و کارگرا مطرح شده است. در فاز به کارگیری فرایند، به اشتراک گذاری دانش میان متخصصان و مدیران سازمان و در فاز آخر نیز ارزیابی سیستم ها مطرح شده است.

صنعت تولید گوشی های همراه جزو صنایع با فناوری بالا در بخش کالاهای مصرفی الکترونیک است، اما طی دهه گذشته با افول شرکت های صاحب توانمندی های فناورانه بالا و ظهور تولیدکنندگان جدید مواجه بوده ایم. در این مقاله برای بررسی دلایل این افول و ظهور از مدل مفهومی کریستینسن بهره گرفته شده است. بدین منظور، در این مقاله تأثیر تغییرات بر سطح کارایی فناوری دستگاه ها و تأثیر آن در رضایت مشتریان، که از عوامل تعیین کننده قدرت رقابت اند، بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تأثیر سطح کارایی دستگاه های هوشمند در رضایت مشتریان پس از سال 2011 رفته رفته کاهش یافته و به همین ترتیب، زمینه برای ظهور مزیت های رقابتی جدید فراهم شده است. به علاوه نتایج این بررسی نشان می دهد که با خارج کردن اثر برند، در شرایط مازاد کارایی، شرکت هایی که یکپارچگی کمتری را انتخاب کرده بودند توانسته اند عملکرد بهتری در رضایت مشتری داشته باشند. الزامات این تحقیق برای ادبیات مدیریت نوآوری و کاربردهای مدیریتی آن در بخش نتیجه گیری مقاله بحث شده است.

در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل روایتی، به بررسی شیوه کسب وکار پنج شرکت بین المللی نفت و گاز (شِورون، اِکسون موبیل، شِل، بی پی و توتال) پرداخته شده است؛ شرکت هایی که توانسته اند به سیاست های توان داخلی کشورهای درحال توسعه تولیدکننده نفت و گاز (نیجریه، آنگولا، ونزوئلا، قزاقستان، برزیل، یمن و اندونزی)، در طی سال های 2000 تا 2012، متناسب با نیاز آن ها پاسخ دهند. این فعالیت ها شامل تدوین راهبرد هایی بر اساس توان داخل است که از طریق برنامه ها و ابتکارات توسعه ای به منظور استفاده از تأمین کنندگان و نیروی کار کشور میزبان اجرا می شود. این قبیل فعالیت ها و روایت ها، با هدف برقراری ارتباط، به منظور انعکاس ضمنی زمینه ای است که بتوان در آن اثربخشی سیاست های توانمندی در توسعه اقتصادی را قابل سنجش کرد. در کنار توجه به ادبیات گسترده این حوزه، با مقایسه این فعالیت ها در بین اقدامات انجام شده در پنج شرکت بین المللی نفت و گاز، چهار راهبرد که به توجیه شیوه کسب وکار شرکت های بین المللی نفت و گاز می پردازند تعیین و تجزیه و تحلیل شدند: 1. مشارکت مستقیم برای بازنگری در الزامات توان داخل مدنظر دولت ها؛ 2. چارچوب انطباق قانونی؛ 3. کسب وکار با هدف دنبال کردن راهبرد هایی با توان داخل؛ 4. ابتکارات و فعالیت های مسئولیت اجتماعی مشارکتی. نتایج تحقیق نشان دهنده تأثیر پیامدهای سیاستی بر توسعه توان داخلی در کشورهای درحال توسعه تولیدکننده نفت است.