مطالعات برنامه درسی ایران

بررسی مباحث مالی در کتاب های درسی ریاضیِ دهه های 40، 50 شمسی در ایران، نشان می دهد آموزش سواد مالی و ایجاد توانایی های تصمیم گیری مالی، بخشی از برنامه درسی ریاضی بوده است. در گذشته، تدریس مباحث مالی که در زمان خود «نو» بودند، از طریق کتاب های درسی آموزش داده می شد و ابزار آن، نماد «مال» یعنی «پول» و «سکه» بود. با این وجود، هدف و رویکرد این بخش از برنامه در کتاب های درسی ریاضی دهه 90 تغییر کرده و نوع پرداختن به این مباحث، استفاده از نماد «مال» به عنوان ابزاری برای آموزش اعداد و سایر مباحث ریاضی مرتبط به آن است. از این گذشته در سال 2015، مطالعه «پیزا» در مورد ارزیابی سواد مالی و توانایی های تصمیم گیری مالی با حمایت «سازمان همکاری و توسعه اقتصادی» انجام شد و بر اساس نتایج آن، این سازمان چند توصیه راهنما برای ارتقای سواد مالی ارائه داد. علاوه بر این، مؤسسه های دیگری نیز از جمله جامپ استارت، استانداردهای «سواد مالی» را تدوین نمودند. بنابراین با توجه به پیشینه غنی آموزش مفاهیم مالی از طریق برنامه درسی ریاضی در گذشته، توصیه می شود که آموزش و ارتقای سواد مالی و توانایی تصمیم گیری مالی، با درس گرفتن از گذشته و الگوهای جدید جهانی، به شکلی منسجم و هدفمند، با برنامه درسی ریاضی تلفیق شود.

مقاله حاضر با هدف طراحی الگوی برنامه درسی مبتنی بر خرد انجام شده است. به این منظور دیدگاه استنبرگ درباره خرد به عنوان خاستگاه نظری برنامه درسی تبیین و در ادامه با استفاده از روش سنتزپژوهی و تحلیل منابع مرتبط، الگوی برنامه درسی مبتنی بر خرد طراحی شد. نتایج نشان می دهد برنامه درسی مبتنی بر خرد، بر برنامه درسی یکپارچه و کل نگر تأکید دارد و اهدافِ «پرورش مهارت های پیش نیاز خرد به طور متعادل»، «مهارت های تفکر (تأملی، گفتمانی و مباحثه ای)»، «تأکید بر دانش ضمنی» «استفاده اخلاقی از دانش» و «یادگیری ارزش ها» را دنبال می کند. در این راستا محتوای برنامه درسی، مسئله محور و متوازن در سه حیطه دانشی، نگرشی و مهارتی انتخاب و به صورت تلفیقی و متوالی سازماندهی می شود. راهبردهای یاددهی- یادگیری فعال و مبتنی بر حل مسئله اخلاقی است؛ و ارزشیابی از آموخته ها بصورت فرایندی و سازنده خواهد بود.

این مقاله با هدف طراحی برنامه درسی "رویکرد زیبایی شناسانه به تدریس در تربیت معلم" با روش کیفی انجام شد. در این رویکرد معلم با الهام از عالم هنر به تدریس می پردازد، بدین معنا که همچون هنرمندان به ابعاد و ظرایف کار خود می اندیشد و تصمیمات متناسب با موقعیت اتخاذ می کند. در خصوص ویژگی های برنامه درسی با رویکرد زیبایی شناسانه، پژوهشگر به بررسی و مطالعه منابع مکتوب تخصصی داخلی و خارجی در ارتباط با موضوع به تبیین صلاحیت ها و شایستگی های حرفه تدریس در پارادایم زیبایی شناسانه پرداخت. برای شناسایی و طراحی عناصر برنامه از چهارچوب طراحی برنامه درسی مربوط به دانشگاه فرهنگیان همراه با تغییراتی استفاده شد. برنامه درسی طراحی شده از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و 12 نفر از صاحب نظران و 10 نفر از دانشجویان اعتباربخشی شد. یافته ها نشان دادند که معلم برای برخورداری از شایستگی هایی با رویکرد زیبایی شناسانه، کیفیت را در بالاترین مرتبه تعقیب می کند. یافته ها هم چنین حکایت از تأیید دیدگاه های گروه های نمونه پژوهش در خصوص برنامه درسی مورد نظر داشت.

هدف مقاله طراحی و اعتباربخشی الگوی مطلوب برنامه درسی رشته های کاردانش با رویکرد کارآفرینی بود. برای تحقق اهداف تحقیق، تلفیقی از روش های تحلیل محتوای اسنادی و دلفی استفاده شد. نمونه های آماری انتخاب شده شامل 24منبع در ارتباط با برنامه درسی و آموزش کارآفرینی و همچنین تعداد 17 نفر از کارآفرینان برتر و 17 نفر از متخصصان برنامه درسی است که بصورت هدفمند انتخاب شده بودند. فنون گردآوری داده ها عبارت از مصاحبه نیمه ساختاریافته فردی با متخصصان کارآفرینی و تحلیل کیفی متون بود. یافته های این پژوهش، در فعالیت اول و دوم استخراج مولفه های اصلی کارآفرینی (خلاقیت، نوآوری، کارگروهی، پشتکار، ریسک پذیری و رهبری) بود و در فعالیت سوم الگوی برنامه درسی بر اساس هریک از مولفه های برگزیده در قالب عناصر چهارگانه برنامه درسی تدوین گردید. در بخش چهارم الگوی طراحی شده توسط 30 نفر از صاحبنظران برنامه ریزی درسی اعتبار بخشی شد، که نتیجه ی اعتباربخشی گویای مطلوبیت بالای الگوی برنامه درسی طراحی شده بود.

هدف پژوهش حاضر شناسایی جایگاه رشته هایرشته های فنی و حرفه ایحرفه ای و کاردانشکار دانش از دیدگاه دانش آموزان پایه نهم استان همدان در سال 1397 بود. این پژوهش ازلحاظاز لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و روش آن توصیفی -پیمایشی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان پسر و دختر پایه سوم دوره متوسطه اول استان همدان بود. نمونه ها به صورتبه صورت روش نمونه گیرینمونه گیری تصادفی خوشه ایخوشه ای از بین سه شهرستان همدان، ملایر و نهاوند، 16 مدرسه و 49 کلاس انتخاب شدند. ابزار جمع آوریجمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته، فهرست مشاغل مورد تائیدتایید خبرگان و مدیران هنرستان ها بود که به دانش آموزان ارائه گردید تا از بین آن هاآنها رشته های دلخواه خود را انتخاب نمایند. برای تجزیه وتحلیلتجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های درصد، فراوانی و میانگین و آزمون فریدمن استفاده شد. یافته ها نشان دهندهنشان دهنده رشته های موردنظرمورد نظر دانش آموزاندانش اموزان به تفکیک دختر و پسر در دوشاخهدو شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش و در چهار زمینه خدمات، هنر، کشاورزی و صنعت به تفکیک است. آموزش وپرورشآموزش و پروزش می تواند رشته هایرشته های موردعلاقهمورد علاقه دانش آموزان (اشاره شدهاشاره شده در این پژوهش) استان همدان در شاخه هایشاخه های فنی و حرفه ایحرفه ای و کاردانش را در کنار دیگر مؤلفه هایمولفه های مهم جهت انتخاب رشته هایرشته های اولویت داراولویت دار برای دانش آموزان به کار گیرد و از نتایج این پژوهش استفاده نماید.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر در شکل گیری اختلالات املا نویسی دانش آموزان ابتدایی انجام گردید. بدین منظور از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 23 نفر (9 کارشناس و 14 معلم) که به روش ملاکی انتخاب شده بودند، جمع آوری شد. برای اعتبار یابی یافته ها از راهبرد های ممیزی بیرونی، بازبینی نتایج توسط اطلاع رسانان، چند سویه سازی و درگیری طولانی مدت استفاده گردید. تحلیل داده ها به شناسایی و طبقه بندی 101 کُد، 19 زیرمضمون و 7 مضمون اصلی شامل، عوامل روانشناختی، محیطی، زبان شناختی، برنامه ای، ادراکی، فردی و فیزیولوژیکی، منجر گردید. نتایج آشکار نمود که دانش آموزان دوره ابتدایی با اختلال های متعدد و متنوع املا نویسی مواجه هستند و این امر ضرورت توجه جدی مدیران و برنامه ریزان آموزش ابتدایی را به منظور ارتقای کیفیت آموزش املا نویسی، فرایند ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و جلوگیری از تشدید مخاطرات ناشی از آن را آشکار می نماید. در انتها، راهکارهای مناسب برای ارتقای وضعیت موجود و زمینه سازی برای کاهش اختلال های برشمرده شده ارائه گردید.