مطالعات برنامه درسی ایران

مطالعات برنامه درسی ایران

مطالعات برنامه درسی ایران سال سیزدهم زمستان 1397 شماره 51 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

الگویی برای برنامه درسی محیط کار بر مبنای رویکرد هیوتاگوژی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یادگیری محیط کار برنامه درسی محیط کار هیوتاگوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 465 تعداد دانلود : 417
دگردیسی جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی از دهه 1970 و به تبع آن ظهور و توسعه سازمان های دانش بنیان موجب شد تا سازمان ها و محیط های کار به عنوان عرصه هایی ارزشمند برای یادگیری و توسعه کارکنان به رسمیت شناخته شوند. بر همین اساس امروزه عناوینی چون "یادگیری محیط کار" و "برنامه درسی محیط کار" واژه های چندان غریبی محسوب نشده و نمایانگر پژوهش های گسترده ای هستند که ابعاد مختلف یادگیری در سازمان ها را مورد واکاوی قرار داده اند. این مقاله با درک اهمیت محیط کار به عنوان زمینه ای ارزشمند جهت یادگیری و توسعه، تلاش دارد تا بر مبنای رویکرد هیوتاگوژی (یادگیری خودفرمانگر) الگویی را جهت برنامه ریزی درسی در محیط کار عرضه دارد. پژوهش حاضر را از حیث روش شناختی می توان در زمره "پژوهش های نظریه ای" در حوزه مطالعات برنامه درسی محسوب نمود که هدف آن ارائه الگوئی نو در این حوزه می باشد. برای اعتباربخشی الگو سعی شده است از نظرات خبرگان این عرصه بهره برداری شده و در عین حال عناصر الگو به طور دقیق با مبانی نظری، مفروضه ها و اصول ادعایی انطباق داده شوند. به طور خلاصه مولفه های اصلی این الگو عبارتند از: تحلیل چهارسطحی(S3M Analysis) یا آگاهی محیطی، هدف گذاری سه سطحی(SPL)، خودآگاهی، تدوین فرصت های یادگیری چهارگانه(AVST)، و ارزشیابی توانمندساز. این مولفه ها تحت یک چتر سه عنصری(همگویی، همکاری، همفکری) اجرا می شوند.
۲.

ضدیت آموزشی منطق عینی میدان آموزش (مورد مطالعه میدان آموزش و پرورش ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: میدان آموزش منطق میدان منطق آشکار - مکتوب بوردیو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 418 تعداد دانلود : 84
پژوهش حاضر سعی در تبیین این مسأله را دارد که قوانین آشکار-مکتوب میدان آموزش، دارای چه ویژگی هایی است، کدام قوانین قدرت بیشتری در میدان آموزش دارند؟ و در نهایت آیا این قوانین با اهداف میدان آموزش هماهنگ هستند یا خیر. بدین منظور چارچوب مفهومی پژوهش بر اساس نظریات بوردیو تدوین گردید. جهت گردآوری و تحلیل داده ها از روش تحلیل موضوعی بهره گرفته شد. جامعه مورد مطالعه عبارت بودند از اسناد و قوانین رسمی میدان آموزش که استفاده از نمونه گیری هدفمند، تعدادی از این اسناد به عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزاز maxqda و تکنیک های کدگذاری باز مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که قوانین میدان آموزش عبارتند از: قوانین تسهیل کننده قبولی-فارغ التحصیلی، قوانین عدم مردودی نسبی، قوانین انضباطی ضعیف، منطق ضعیف سرمایه فرهنگی تجسم یافته-عینیت یافته، منطق عمومی، منطق مبتنی بر عادتواره نهادی و منطق قدرتمند سرمایه فرهنگی نهادی». دیگر نتیجه تحقیق آن است که قوانین مذکور دارای قدرت متفاوتی هستند به طوری که در زیر میدان تولید «منطق قدرتمند سرمایه فرهنگی نهادی» و در زیر میدان مصرف « قوانین تسهیل کننده قبولی-فارغ-التحصیلی » نسبت به سایر قوانین قدرت بیشتری دارند. به لحاظ ماهیت و ویژگی قوانین میدان آموزش، نتایج بیانگر آن است که این قوانین ماهیتی ضد آموزشی دارند و با اهداف میدان آموزش هماهنگ نیستند.
۳.

آموزش کارآفرینانه به عنوان رویکردی جدید در آموزش کودکان پیش دبستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: «روش های آموزش کارآفرینانه» « رویکرد کارآفرینانه» «کودکان پیش دبستانی»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 800 تعداد دانلود : 87
هدف این پژوهش «آموزش کارآفرینانه به عنوان رویکردی جدید در آموزش کودکان پیش دبستانی» است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی است. روش انجام آن «نظرورزی» یا «جستار نظرورزانه» است. اطلاعات مورد نیاز پژوهش حاضر با استفاده از ابزار بررسی مستندات جمع آوری شده است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تاملی «کرسول» بهره گرفته شده است. طبق یافته های این تحقیق سه دسته از روش های یاددهی-یادگیری شامل : دسته اول: روشهای یاددهی-یادگیری مبتنی بر بازی و فعالیت کودک، دسته دوم: روش های یاددهی-یادگیری مبتنی بر انجام پروژه، کسب تجارب مبتنی بر زندگی واقعی، اکتشاف و کاوشگری و دسته سوم: روش های یاددهی-یادگیری مبتنی بر خلاقیت و هنر به عنوان روش های مطلوب رویکرد «آموزش کارآفرینانه» انتخاب و معرفی شده است. رویکردی که از رشد همه جانبه کودکان در راستای گسترش توانمندی های آنان در قالب یک سبک زندگی کارآفرینانه به عنوان آنچه که لازمه زندگی کنونی و بزرگسالی آنان است، حمایت می کند.
۴.

معلم و کاربست مواد برنامه درسی: طرحواره ای برای فهم برنامه درسی عملی شده در کلاس درس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقش معلم برنامه درسی طراحی شده برنامه درسی عملی شده کتاب های درسی کاربست مواد برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 190 تعداد دانلود : 647
هدف این پژوهش، تحلیل مفاهیم و ایده های مرتبط با نقش معلم در طراحی و کاربست مواد برنامه درسی در پارادایم تفسیری است. روش این پژوهش کیفی است. و از منابع معتبر حوزه برنامه درسی به منظور فهم رابطه معلم با مواد برنامه درسی، در بافت کلاس درس استفاده شده است. پنج بخش الف) چیستی تصمیم گیری در برنامه درسی، ب)پارادایم ها و الگو های برنامه درسی عملی شده، ج)مفهوم مواد برنامه درسی، د)مفهوم طراحی مواد برنامه درسی و ه)نحوه کاربست مواد برنامه درسی. به منظور ارائه طرحواره ای در رابطه دو سویه معلم و مواد برنامه درسی در موقعیت های آموزشی مورد بحث قرار گرفته اند. یافته های پژوهش حاکی از این است که کاربست مواد برنامه درسی در کلاس درس توسط معلم برگرفته از نوع خوانش، تفسیر و ارزیابی او از برنامه درسی و تعاملات اجتماعی فرهنگی او درکلاس درس است. تصمیم گیری و عمل فکورانه معلم موجب سازگاری برنامه درسی با بافت کلاس درس، ارتقاء دانش محتوایی تربیتی و تسهیل فرایند یادگیری دانش آموزان می شود.
۵.

بررسی و تحلیل برنامه درسی آموزش پیش از دبستان در ایران از حیث تطابق با معیارهای رویکرد شناختی آموزش و پرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش پیش از دبستان برنامه درسی رویکرد شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 921 تعداد دانلود : 697
هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل برنامه درسی آموزش پیش از دبستان در ایران از حیث تطابق با معیارهای رویکرد شناختی است. روش پژوهش، کیفی و کمی است. معیارهای آموزش و پرورش شناختی در برنامه درسی آموزش پیش از دبستان طی یک فرایند سنتزپژوهش استخراج شده و بر اساس این معیارها، برنامه درسی فعلی در دو بخش اسناد و حوزه عمل مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش اسناد، دو سند رسمی تحلیل شده و در بخش عمل، با 10 مدیر مرکز آموزش پیش از دبستان مصاحبه انجام شده و 15 مرکز مورد مشاهده مستقیم قرار گرفته است. روش نمونه گیری، هدفمند در دسترس است و ابزار پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته و چک لیست محقق ساخته بوده است. روایی چک لیست توسط متخصصان تأیید شده و پایایی مرکب آن 93/0 بدست آمده است. بر اساس یافته ها، در عناصر مواد و منابع یادگیری، فضای آموزشی و ارزشیابی، کمترین تطابق و در بخش فعالیت ها و روش های یاددهی-یادگیری و زمان آموزش بیشترین تطابق با معیارهای آموزش و پرورش شناختی وجود دارد.  
۶.

اثربخشی فعالیت های تربیت بدنی و هنری با تاکید بر موسیقی بر سلامتی و کاهش اضطراب کودکان پیش دبستانی، بر اساس مطالعات برنامه درسی راهبردی و الگوی برنامه ریزی چندبعدی بر کاهش اضطراب کودکان پیش دبستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت بدنی موسیقی مطالعات برنامه درسی راهبردی الگوی برنامه ریزی چندبعدی اضطراب درکودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 75 تعداد دانلود : 862
اثر فانتزی های کودکانه از منظر حرکت (تربیت بدنی، بازی و ...) و هنر( نقاشی، کاردستی، موسیقی، ...) و برنامه ریزی برای افزایش اثربخشی عمیق آنها برحداکثر ابعاد وجودی کودک و فضاهای یاددهی- یادگیری او، مورد توجه دیدگاه مطالعات برنامه درسی راهبردی و الگو و بسته یادگیری مبتنی بر آن است. از یک سوی، تجربه زیسته نگارنده در حوزه تربیت بدنی و موسیقی و اذعان بر اهمیت این دو در رشد همه جانبه کودکان و از سوی دیگر، آشنایی با دیدگاه مزبور و مطالعه پژوهشها و مقالات مبتنی بر این دیدگاه که اثر بخشی آن را برجنبه های رشد کودکان و بسیاری از مقولات مطرح در آموزش کودکان مورد تایید قرار داده بود، سبب شد که بررسی اثربخشی آن را در دو حوزه مهم شامل فعالیت های تربیت بدنی و موسیقی بر کاهش اضطراب کودکانی که با بسته یادگیری چندرسانه ای زمین ما که مبتنی بردیدگاه و الگوی برنامه ریزی مزبور آموزش دیده بودند، مورد پژوهش قرار گیرد. این مقاله چیستی، چرایی و چگونگی و نتایج مبتنی پژوهشی نیمه تجربی، با کاربست دو پرسشنامه اسپنس و تست تفسیر نقاشی، برای کودکان آموزش دیده و ندیده، در موقعیت پیش و پس آزمون را در بردارد. نتایج تحلیل کمی و کیفی نشانگر اثر مثبت آن بر کاهش اضطراب کودکان بوده است که با استفاده از ازمون ANOVA، Tوابسته ،MANCOVA انجام گرفته است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۹