مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی

مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی

مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال اول بهار 1395 شماره 2

مقالات

۱.

ادراک دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز نسبت به فعالیت های پرورشی مدارس و بررسی رابطه آن با متغیرهای زمینه ای

کلید واژه ها: ادراک دانش آموزان دبیرستان فعالیت های پرورشی آسیب های موجود در فعالیت های پرورشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 253 تعداد دانلود : 398
هدف از پژوهش حاضر بررسی ادراک دانش آموزان نسبت به فعالیت های پرورشی و پیش بینی رابطه آن با متغیرهای زمینه ای (جنس، رشته و پایه) است. روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دبیرستان های شهر شیراز در سال تحصیلی 90- 89 (58429 نفر) بود که با استفاده از روش تصادفی خوشه ای تعداد 303 نفر، شامل 148 نفر پسر و 151 نفر دختر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. روایی و پایایی این پرسش نامه توسط ملاک های روان سنجی مورد تایید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی گروه های وابسته و مستقل، تحلیل رگرسیون و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که ادراک دانش آموزان از فعالیت های پرورشی مدارس در ابعاد سه گانه علاقه نسبت به انجام فعالیت پرورشی، مشارکت در انجام فعالیت های پرورشی و آگاهی از آسیب ها یا تهدیدکننده های فعالیت پرورشی متفاوت است. بدین معنی که علاقه دانش آموزان نسبت به فعالیت های پرورشی در مقایسه با مشارکت آنان در فعالیت های پرورشی در مرتبه پایین تری قرار دارد و میزان مشارکت آن ها در فعالیت های پرورشی در مقایسه با میزان شناخت آنان از آسیب های فعالیت های پرورشی در مرحله بالاتری واقع شده است. از این رو تنزل میزان علاقه دانش آموزان در مقایسه با میزان مشارکت آنان می تواند شکاف و فاصله میان "نظر" و"عمل" را تبیین کند. علاوه بر این نتایج حاصله نشان داد که بین متغیرهای زمینه ای از جمله جنسیت دانش آموزان و ادراک آن ها از فعالیت های پرورشی در ابعاد سه گانه علاقه، مشارکت و آگاهی از آسیب ها رابطه معنا داری وجود ندارد، در حالی که بین سایر متغیرهای زمینه ای از جمله رشته و پایه تحصیلی با ادراک دانش آموزان از فعالیت های پرورشی در مدارس رابطه معنا داری دیده می شود.
۲.

تحلیل محتوای کتاب درسی پیام های آسمان پایه هفتم بر اساس میزان پرداختن به انواع روش های تربیت اسلامی

کلید واژه ها: روش های تربیت اسلامی کتاب پیام های آسمان پایه هفتم تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 692 تعداد دانلود : 911
هدف از تحقیق ح اضر تحلیل محتوای کتاب درسی پیام های آسمان پایه هفتم بر اساس میزان پرداختن به انواع روش های تربیت اسلامی است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه تحلیلی شامل کتاب درسی پیام های آسمان پایه هفتم در سال تحصیلی 94-1393 بوده که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهشی از نمونه گیری صرف نظر شد و کل جامعه تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات فرم فیش برداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بود. داده های حاصل با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی "آنتروپی شانون" مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در مجموع، درکتاب درسی پیام های آسمان 408 مرتبه به روش های تربیت اسلامی توجه شده است که در این میان به روش اصلاحی با بار اطلاعاتی 975/0 و ضریب اهمیت 340/0 بیشترین توجه، سپس روش اقتضایی با بار اطلاعاتی 951/0 و ضریب اهمیت 331/0 و نهایتاً روش ایجادی با بار اطلاعاتی 945/0 و ضریب اهمیت 329/0 کمترین توجه شده است.
۳.

بررسی نقش گرایش به اقامه نماز و هوش معنوی بر سلامت روانی دانش آموزان دبیرستانی منطقه 7 شهر تهران

کلید واژه ها: هوش معنوی گرایش به اقامه نماز سلامت روان دانش آموزان دختر دوره دبیرستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 893 تعداد دانلود : 823
هدف این پژوهش، بررسی نقش گرایش به اقامه نماز و هوش معنوی بر سلامت روانی دانش آموزان دبیرستانی منطقه 7 شهر تهران است. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق کلیه دانش آموزان دختر دبیرستانی مشغول به تحصیل در سال 94-93 در منطقه 7 تهران بوده که تعداد آن ها طبق آخرین آمار در سال مذکور 1148 نفر برآورد گردیده است. براساس روش نمونه گیری چندمرحله ای، 320 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور سنجش متغیرهای مورد استفاده در پژوهش از سه پرسشنامه استاندارد سلامت عمومی، مقیاس خودگزارشی هوش معنوی کینگ (2008) و پرسشنامه گرایش به نماز پناهی (1382) استفاده گردید. روایی و پایایی پرسشنامه ها بر اساس ملاک های روان سنجی احراز و مورد تایید قرار گرفت. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین گرایش به اقامه نماز و هوش معنوی با سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد و از طریق گرایشات دانش آموزان به اقامه نماز و همینطور از طریق هوش معنوی می توان سلامت روانی دانش آموزان را پیش بینی کرد. علاوه بر این یافته های حاصله نشان داد که علی رغم وجود رابطه بین گرایش به اقامه نماز و هوش معنوی نمی توان از طریق گرایش به اقامه نماز، هوش معنوی را پیش بینی نمود.
۴.

ارائه الگویی نظری در برنامه درسی آموزش حرفه ای براساس فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران

کلید واژه ها: آموزش حرفه ای الگو برنامه درسی فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 929 تعداد دانلود : 407
هدف از انجام این پژوهش ارائه الگویی نظری در برنامه درسی آموزش حرفه ای براساس فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیلی – استنتاجی است؛ بدین معنا که براساس الگوی استنتاجی فرانکنا از قرار گرفتن اهداف و مبانی در کنار هم اصولی استخراج شده است. ابزار جمع آوری داده ها فیش برداری است. جامعه تحلیلی این پژوهش فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی در ایران و کلیه منابع موجود در زمینه آموزش حرفه ای است، نمونه گیری از این جامعه به طور هدفمند براساس عناصر برنامه درسی آموزش حرفه ای صورت گرفته است. روش تحلیل داده ها دسته بندی، کدگذاری و تفسیر بوده که به طور مستمر و همزمان با جمع آوری داده ها انجام شده است. یافته های حاصله حاکی از این است که اهداف آموزش حرفه ای عبارتند از: پاکی، سلامت، قوت جسمانی، دانشِ کسب مهارت و بینش نسبت به حرفه ها و ارتقای روحیه مشارکت پذیری در حین آموزش حرفه ای. علاوه بر این برخی اصول مستخرج از الگوی نظری در بخش محتوای آموزش حرفه ای عبارتند از ارتقای درک و فهم در مورد اصول ایمنی در کار و حرفه، ارتباط محتوا با موضوع مورد مطالعه، توأم کردن شواهد و دلایل حاکی از مطابقت علم با عالم واقع درباب علوم زمینه ای حرفه ها، کاوش در ابعاد تاریخی و اجتماعی حرفه ها، ارتباط محتوا با نیازهای حرفه ای آینده شاگردان، لحاظ کردن جنبه های دانش، مهارت و بالاخره بینش نسبت به کار و حرفه. در بخش یادگیری نیز این اصول عبارتند از: ایجاد زمینه های فرضیه پروری، تعامل یادگیرندگان با یکدیگر و دارا بودن فضل در کمک به همسالان. در بخش یاددهی این اصول عبارتند از: پیدایش عمل ماهرانه و تحول در بینش نسبت به حرفه، تذکر مضامین اسلامی در زمینه کار و حرفه، ایجاد زمینه های مناسب در حین آموزش برای پرورش روحیه مشارکت پذیری، داشتن دید جامع نگر در فرآیند یاددهی، برقراری عدالت تربیتی در حین آموزش حرفه ای، تناسب تکلیف در زمینه کار و حرفه با توان و ظرفیت یادگیرندگان؛ و نهایتا در بخش ارزشیابی این اصول عبارتنداز : ارتقای احساس مسئولیت شاگردان نسبت به ارزیابی دانش، مهارت و بینش خود نسبت به حرفه ها، لحاظ کردن سطوح دانش، مهارت و بینش نسبت به حرفه ها در امر ارزشیابی، توجه به ظرفیت و توانایی یادگیرندگان در امر ارزشیابی.
۵.

بررسی دیدگاه دانش آموزان پایه سوم دوره متوسطه پیرامون تحقق اهداف قلمرو "عمل و رفتار" برنامه درسی دین و زندگی

کلید واژه ها: ارزشیابی اهداف برنامه درسی دین و زندگی دیدگاه دانش آموزان عمل و رفتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 666 تعداد دانلود : 309
هدف از انجام این پژوهش بررسی دیدگاه دانش آموزان دوره متوسطه پایه سوم پیرامون دست یابی به اهداف برنامه درسی دین و زندگی در حیطه عمل و رفتار است. این حیطه؛ براساس راهنمای برنامه درسی، با هفت مفهوم اساسی از جمله: مبانی و اصول دین، قرآن کریم، سنت و سیره، انسان در اسلام، جامعه اسلامی، راه زندگی و دین در دنیای جدید مرتبط است. روش مطالعه، ارزشیابی با استفاده از روش های پیمایشی و ارزیابی ملاک مدار بود. جامعه آماری دانش آموزان شهر تهران بودند که از این جامعه تعداد 420 نفر براساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن توسط معیارهای روانسنجی مورد تایید قرارگرفت. داده های حاصله با استفاده از روش های توصیفی از جمله میانگین و درصد و آزمون آماری تی تک نمونه ای مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته های حاصله حاکی از این است که دانش آموزان اعم از دختر و پسر دست یابی خود را به اهداف مربوط به "مبانی و اصول دین، قرآن کریم و انسان در اسلام" مطلوب گزارش نمودند. در قلمرو "سنت و سیره" علی رغم این که در مواردی دانش آموزان دست یابی خود را به اهداف این بخش مطلوب گزارش نموده اند اما عمدتاً دیدگاه آنان در این بخش نامطلوب می باشد. در بخش "جامعه اسلامی" علی رغم این که در مواردی دانش آموزان دست یابی خود را به این بخش نامطلوب گزارش نموده اند اما عمدتاً دیدگاه آنان در این بخش مطلوب گزارش شده است. در بخش "راه زندگی" عمدتاً دانش آموزان دست یابی خود را به این بخش نامطلوب گزارش نمودند. لازم به ذکر است که در مفاهیم هفت گانه تفاوت معناداری بین دیدگاه های دختران و پسران مشاهده نشد.
۶.

تجربه دانش آموزان زائر دبیرستانی از زیارت حرم مطهر امام رضا (ع): مطالعه ای پدیدارشناسی

نویسنده:

کلید واژه ها: پدیدارشناسی تجربیات دانش آموزان اردوی زیارتی و حرم مطهر امام رضا (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 743 تعداد دانلود : 343
هدف از پژوهش حاضر پدیدار شناسی تجربیات دانش آموزان زائر حرم مطهر امام رضا(ع) است. روش پژوهش کیفی است. جامعه مورد مطالعه کلیه دانش آموزان دبیرستانی منطقه 3 شهر تهران بودند که به طور هدفمند از این منطقه یک دبیرستان پسرانه انتخاب شد و 40 دانش آموز آن که در اردوی 5 روزه زیارتی مشهد مقدس شرکت کرده بودند مورد مطالعه قرارگرفتند. داده های حاصل، با روش کولیزی تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که اردوی زیارتی، برای دانش آموزان زائر دارای آثار و پیامدهای مثبت است. از جمله آثار و پیامدها می توان به آثار اردوی زیارتی در حوزه های رفتاری (مشتمل بر رفتار فردی از قبیل توبه و بازدارندگی از گناه و رفتار جمعی از قبیل احسان به خانواده، دوستی و محبت به دیگران)، روحی - روانی (تحول، آرامش، شادابی، پالایش ذهنی، امیدواری به آینده) و اعتقادی (تقویت ایمان، توکل، خودسازی، مقید شدن به آداب و مناسک مذهبی، عهد در حفظ دستاوردهای معنوی، اخلاص، تقوا، ذکر، خضوع و صبر) اشاره کرد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۷