روان شناسی فرهنگی زن (زن و فرهنگ سابق)

روان شناسی فرهنگی زن (زن و فرهنگ سابق)

زن و فرهنگ سال یازدهم پاییز 1398 شماره 41 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ضعف یادگیری و عملکرد تحصیلی دختران دانش آموز مقطع متوسطه؛ واکاوی تجارب دبیران زن

کلید واژه ها: ضعف یادگیری روان شناسی عملکرد تحصیلی مقطع متوسطه دختران دانش آموز دبیران زن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 798 تعداد دانلود : 294
هدف اصلی این پژوهش، بررسی و کاوش مهم ترین عوامل موثر بر ضعف یادگیری و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم کاشان با استناد به تجارب و روایت های دبیران زن این دوره بود. رویکرد کلی حاکم بر این تحقیق با توجه به ماهیت و هدف آن، رویکرد کیفی است که طی آن با استناد به نظریه داده بنیاد و بهره گیری از سنت پژوهشی تجربه زیسته و شیوه مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته تلاش گردید تا ادراکات واقعی دبیران در زمینه موضوع وارسی و مستندسازی گردد. در این راستا، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با رعایت اصل اشباع نظری تجارب 19 دبیر مقطع متوسطه دوم جمع آوری، بررسی و از طریق فرآیند کد گذاری سه مرحله ای باز، محوری و انتخابی سازماندهی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج و یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که برمبنای تجارب و دیدگاههای دبیران مهم ترین عوامل ضعف یادگیری و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر شامل نحوه کارکرد معلمان، فضای مجازی، خانواده، کتب درسی، ساختار و نحوه برنامه ریزی نظام آموزشی، کمبود امکانات، تجهیزات و فضای آموزشی، شیوه های ارزشیابی، زمان و واقعیات کلان اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه می باشند. در عین حال، پژوهشگران از طریق تمرکز و تامل بر روی عوامل مذکور دو مضمون اصلی یا پدیده هسته ای تحقیق یعنی عوامل مدرسه ای یا آموزشگاهی( درون سازمانی) وعوامل اجتماعی یا فرا مدرسه ای ( برون سازمانی) را استنتاج و انتزاع نمودند که از نطر آنان عوامل اصلی توضیح دهنده ضعف یادگیری و کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم هستند.بدیهی است به کارگیری راهکارهای لازم جهت مقابله علمی با مشکلات مرتبط با عوامل یاد شده مستلزم تلاش سازمان یافته و منسجم نظام آموزشی کشور به ویژه در مقطع متوسطه می باشد.
۲.

بازنمایی زنان در فیلم های آپارتاید: مطالعه ی موردی دو فیلم وینی ماندلا و سارافینا

کلید واژه ها: بازنمایی زنان هنر و معماری فیلمهای آپارتاید فیلم وینی ماندلا و سارافینا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 57 تعداد دانلود : 202
هدف از این پژوهش، بررسی بازنمایی نقش زنان در فیلم های مربوط به آپارتاید آفریقای جنوبی می باشد. این مقاله، از میان فیلم های ساخته شده درباره ی آپارتاید به عنوان جامعه هدف، بازنمایی زنان در دو فیلم وینی ماندلا و سارافینا را که بر اساس روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شده اند، مورد مطالعه قرار می دهد. مقاله حاضر به شیوه ی تحلیلی – توصیفی، به چگونگی بازنمایی زنان در دو فیلم مذکور پرداخته و جایگاه زنان در این فیلم ها را بررسی می نماید. در این پژوهش، از روش مطالعه و تحلیل فیلم برای بررسی و تفسیر داده ها استفاده شده است. در نتایج پژوهش نیز مشخص شد که بازنمایی زنان در این فیلم ها، شخصیت هایی پویا، مهربان، باهوش، سخت کوش و دارای روحیات بزرگ است. آن ها اگرچه ممکن است مرز زنانگی را شکسته و وارد حیطه های مردان شوند و بخواهند نقوش مردانه بازی کرده و به هر نوعی وارد دنیای ناشناخته مردانه شوند، بااین حال بعد زنانه ی شان درنهایت آنها را عقب می کشد و آنها همچنان با آرامش و آینده نگری زنانه اوضاع را کنترل می کنند.
۳.

جایگاه معنوی زن درعرفان اسلامی

نویسنده:

کلید واژه ها: زن فلسفه و عرفان عرفان اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 61 تعداد دانلود : 861
هدف از تحقیق حاضر بررسی جایگاه معنوی زن درعرفان اسلامی می باشد. عرفان حقیقی و ناب باطن دین است که ریشه در جان آدمی دارد و با فطرت انسان سرشته شده است و از این رو در ادبیات عرفانی، زن نماد و مظهر جمال الهی و نماد «حبّ» الهی است. تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است و به واکاوی نوشته های شعرا و عارفان در زمینه جایگاه معنوی زن پرداخته است. بر این اساس در بررسی های نوشته های عرفای اسلامی مانند ابن عربی مشخص شد به اقتضای حال و مقام سخن، گاه زنانی را به عنوان اسوه و الگو معرفی کرده اند که مردان باید درس توحید، مردانگی، توکل، فداکاری و...را از آن ها بیاموزند. هم چنین طی بررسی جایگاه زن در دیدگاه برخی شعرا و نویسندگان معروف عارف مسلک مانند عطار نیشابوری و مولانا مشخص شد که زنان در کسب مراتب معنوی در مقایسه با مردان کم نداشته و بسیاری از آنها به بالاترین درجات رسیده اند.
۴.

اثربخشی آموزش شادکامی به شیوه شناختی -رفتاری فوردایس، بر میزان خوش بینی و رضایت زناشویی زنان متأهل

کلید واژه ها: آموزش شادکامی روان شناسی شناختی رفتاری فوردایس خوش بینی رضایت زناشویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 68 تعداد دانلود : 145
هدف از پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش شادکامی به شیوه شناختی- رفتاری فوردایس بر میزان رضایت زناشویی و خوش بینی زنان متاهل منطقه 5 شهر تهران بود. تعداد 30 نفر از زنان منطقه 5 تهران به صورت تصادفی انتخاب و در دوگروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. طرح این پژوهش از نوع نیمه تجربی به صورت پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ (1989) و پرسشنامه خوش بینی شی یر و کارور (1994) استفاده شد. مداخله آموزشی برای گروه آزمایش به مدت 8 جلسه دو ساعته اجرا شد ولی برای گروه کنترل این برنامه اجرا نشد و در پایان نتایج با روش تجزیه و تحلیل کواریانس چند متغیره مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش بر اساس روش تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که آموزش شادکامی شناختی- رفتاری به روش فوردایس، بر خوش بینی و رضایت زناشویی زنان متأهل اثربخش است.
۵.

اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک های مقابله ای اجتناب، جبران افراطی و ترس از ازدواج دانشجویان دختر

کلید واژه ها: طرحواره درمانی روان شناسی سبک مقابله اجتناب جبران افراطی ترس از ازدواج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 756 تعداد دانلود : 144
هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک های مقابله ای اجتناب، جبران افراطی و ترس از ازدواج دختران دانشجوی مجرد بالای 30 سال شهر تهران بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی بود. با استفاده از نمونه گیری غیر تصادفی 30 دختر دانشجوی در دسترس، در دانشگاه شهید بهشتی انتخاب شدند و به طور تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل جای گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه های ترس های پیش از ازدواج سمیعی، یوسفی و نشاط دوست (1392)، سبک اجتناب یانگ-رای (1994) و جبران افراطی یانگ-رای (1994) بود که در مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل شد. گروه آزمایش در قالب 8 جلسه آموزش گروهی طرحواره درمانی را دریافت کرد و گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت نکرد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر بررسی شدند. نتایج نشان داد که آموزش طرحواره درمانی می تواند ترس از همسر، ترس از محدودیت همسر، ترس از خود، سبک های مقابله اجتناب و جبران افراطی را در دختران دانشجوی در سن ازدواج کاهش دهد.
۶.

سیمای زن در مجموعه داستان های کوتاه راضیه تجار

کلید واژه ها: راضیه تجّار ادبیات فارسی سیمای زن داستان کوتاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 499 تعداد دانلود : 935
هدف از پژوهش حاضر، سیمای زن در مجموعه داستان های کوتاه راضیه تجار است. در این پژوهش، جایگاه اجتماعی و نقش زن ایرانی در داستان نویسی معاصر فارسی و شناخت دقیق تصویری که یک نویسنده زن از زنان ارایه می دهد، به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده ها بر اساس تحلیل کیفی و مبتنی بر توصیف و تحلیل محتوای داده هاست. در بررسی های انجام شده، مشخص شد راضیه تجار از جمله نویسندگانی است که در دو دهه اخیر در حوزه داستان نویسی، جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. قهرمان بیشتر داستان های وی، زنان هستند و مسایل مربوط به این زنان، موضوع اصلی داستان های وی است. در این مقاله، طبق بررسی سیمای زن و بررسی گفتار و رفتار شخصیت های زن در هشت مجموعه داستان کوتاه این نویسنده، نشان داده شد که زنان در کانون توجه قرار دارند و در سیطره نظام مردسالاری اسیرند و هیچ گونه هویت و استقلال شخصیتی ندارند و پیوسته در معرض تهدیدند و به هیچ تکیه گاهی اعتماد ندارند.
۷.

تبیین واکنش های رفتاری و مقابله های دانشجویان دختر با نشانگان ضربه عشقی: یک مطالعه پدیدارشناسانه

کلید واژه ها: نشانگان ضربه عشق روان شناسی آسیب عشقی شکست عشقی واکنش های رفتاری مقابله های معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 695 تعداد دانلود : 692
پژوهش حاضر باهدف، تبیین واکنش های رفتاری و مقابله های دانشجویان دختر با نشانگان ضربه عشقی انجام شده است. جامعه مطالعه حاضر را کلیه دانشجویان دخترخوابگاهی دانشگاه تهران در سال تحصیلی1397-1398 که در یک سال گذشته تجربه آسیب عشقی را داشتند، تشکیل دادند. به منظور نمونه گیری دختران ساکن یکی از خوابگاه های دانشجویی دانشگاه تهران در طی یک فراخوان به صورت هدفمند انتخاب شدند. درنهایت تعداد 14نفر انتخاب و از مصاحبه های نیمه ساختاریافته جهت جمع آوری اطلاعات استفاده گردید. به منظور درک تجارب زیسته دختران با تجارب نشانگان ضربه عشق، روش پژوهش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی، اتخاذ گردید. پس از تحلیل محتوای مصاحبه ها و کدگذاری نهایی آن ها 2 مضمون اصلی، 17مضمون فرعی و 41 مفهوم استخراج شدند. نتایج نشان داد مضمون اصلی نخست«واکنش های رفتاری و مقابله های سازگارانه»بود که مضمون های فرعی حرکت به سوی دیگران، سازگاری با شرایط، درخواست کمک حرفه ای، احتیاط در رفتار، خودمدیریتی، اشتغال و فعالیت، بهره مندی از مهارت و واکنش های معنوی سازگارانه را دربرمی گرفت. مضمون اصلی دوم«واکنش های رفتاری و مقابله های ناسازگارانه»بودکه مضمون های فرعی مقایسه گری، سرزنش گری، عدم مراجعه به متخصص، بازی نقش، یادآوری خاطرات، دوری گزینی، خود آسیب رسانی، اهمال کاری و گلایه های معنوی بود. بنابراین وجود واکنش های متنوع در شرکت کنندگان، نشان دهنده این است که نوع حمایت های محیطی و روان شناختی، بینش فردی و تیپ شخصیتی در کیفیت واکنش ها نقش مهمی را ایفا می کند.
۸.

نقش راهبردی بانوی قهرمان کربلاء در اشعار شاعران مسیحی عرب معاصر

کلید واژه ها: بانوی قهرمان کربلاء ادبیات عرب شعر عربی شاعران مسیحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 690 تعداد دانلود : 947
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی بازتاب شخصیت حضرت زینب (س) - به عنوان پرچمدار نهضت کربلا- در شعر شاعران مسیحی معاصر است زیرا شخصیت والا و نقش تعیین کننده ایشان در حوادث عاشورا و مابعد آن، از جمله خطبه های افشاگرانه ای که برای بیداری افکار عمومی، بیان مظلومیت اهل بیت (ع) و افشای هویت دشمنان آنان ایراد کردند، سبب شده است تا نویسندگان و شاعران زیادی از آیین و مذاهب مختلف به مدح و ستایش ایشان به عنوان نماد ظلم ستیزی و آزادگی بپردازند. روش تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی می باشد و از طریق منابع کتابخانه ای مورد برررسی و واکاوی قرار گرفته اند. جامعه ی آماری مورد بررسی در این پژوهش دیوان اشعار شاعرانی مانند بولس سلامه، ریمون قسیس، جورج شکور، جوزف هاشم و میشال سلیم کعدی است. یافته های پژوهش نشان داد که شاعران مسیحی در اشعار خویش بیشتر روی نقش حضرت زینب (س) در کربلا و حوادث بعد از آن ازجمله حضور در واقعه عاشورا، ایراد خطبه در مجلس یزید و عبیدالله و دفاع از جان امام سجاد (ع)، روشنگری در مورد قیام عاشورا، رسوایی خاندان اموی و ... توجه داشته اند و حضرت زینب (س) را نماد و الگویی برای مبارزه با استعمار و ظلم ستیزی دانسته و در عصر معاصر،خود را ادامه دهنده راه ایشان در مبارزه با ظلم و بیداد می دانند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۱