پژوهشنامه تربیتی

ساز و کار ارزشیابی وسیله ای است که بدون استفاده از آن فعالیت های آموزشی صرفاً «رها کردن تیر در تاریکی» خواهد بود. استفاده از آن نیز، آگاهی از کژی ها، کاستی ها و نواقص نظام را به دنبال دارد. این ساز و کار به دو صورت درونی و برونی انجام می گیرد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی- تحلیلی می باشد و هدف آن، انجام ارزیابی درونی و برونی درون- دانشگاهی گروه آموزشی فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران است. در انجام آن از ابزارهای کمی (پرسشنامه) و کیفی (مصاحبه و مشاهده) بهره گرفته شده است. جامعه مورد مطالعه شامل پنج زیرجامعه: 1. مدیران گروه (فعلی و قبلی)؛ 2. اعضاء هیأت علمی؛ (5 عضو)؛ 3. دانشجویان (24 دانشجوی کارشناسی ارشد و 11 دانشجوی دکتری)؛ 4. دانش آموختگان؛ (24 دانش آموخته با مدرک کارشناسی ارشد و 16 دانش آموخته با مدرک دکتری)؛ و 5. کارفرمایان (25 کارفرما) است که با توجه به کوچک بودن جامعه مورد مطالعه و جهت بررسی عمیق آن سرشماری کامل انجام گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد، میزان مطلوبیت عوامل شش گانه مورد ارزیابی در هر دو مرحله با یکدیگر مطابقت دارند. بنابراین ارزیابی برونی درون دانشگاهی، نتایج ارزیابی درونی را تأیید می کند.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین کمال گرایی با افسردگی و عملکرد تحصیلی و رابطه دو متغیر اخیر با وضعیت اجتماعی اقتصادی دانشجویان می باشد. به این منظور تعداد 400 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای، به نسبت مساوی از هر دو جنس انتخاب و پرسشنامه های کمال گرایی، افسردگی و عملکرد تحصیلی را تکمیل کردند. نتایج تحلیل آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین متغیر کمال گرایی با متغیرهای افسردگی و عملکرد تحصیلی بترتیب همبستگی مثبت و منفی معنی دار وجود دارد. بین متغیرهای تحصیلات پدر و درآمد خانواده با افسردگی همبستگی منفی معنی دار و بین متغییر تعداد اعضاء خانواده با افسردگی همبستگی مثبت معنی دار وجود دارد. بین متغییرهای تحصیلات پدر و درآمد خانواده با عملکرد تحصیلی همبستگی مثبت معنی دار و بین متغییر تعداد اعضاء خانواده و عملکرد تحصیلی همبستگی منفی معنی دار وجود دارد. ضرایب همبستگی بین متغییرهای پژوهش همگی در سطح (01/0 P<) معنی دار می باشند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد: متغیرهای کمال گرایی و تعداد اعضاء خانواده تاثیر مثبت معنی دار، و متغیرهای تحصیلات پدر و درآمد خانواده تاثیر منفی بر افسردگی دانشجویان داشته است اما ضریب متغیر درآمد خانواده از لحاظ آماری معنی دار نبود. همچنین متغیرهای کمال گرایی و تعداد اعضاء خانواده تاثیر مثبت معنی دار ( 001/0 P<) و متغیرهای تحصیلات پدر و درآمد خانواده نیز تاثیر منفی معنی دار (001/0 P<) بر افسردگی دانشجویان داشته است.

زندگی همیشه مطابق با انتظارات ما پیش نمی رود، در خانواده، محیط کار و در همسایگی خود با مشکلاتی مواجه می شویم، روابط پایان می پذیرد، فرزندانمان خانه را ترک می کنند، شغلمان را از دست می دهیم، بیمار می شویم و بالأخره گاهی مرگ، افرادی که دوستشان داریم را از ما می گیرد، اما با این وجود، اکثر ما انسان ها خودمان را با این تغییرات سازگار می کنیم. به نظر می رسد این سازگاری نشانه ی وجود انعطاف پذیری در ما باشد. انعطاف پذیری که امروزه جایگاه ویژه ای در بین آسیب شناسان تحولی یافته است، به عنوان فرایندی پویا تعریف می شود که باعث ایجاد سازگاری یا انطباق مثبت در شرایط ناگوار یا تروماتیک می شود. انعطاف پذیری ساختاری است چند بُعدی که در تحول آن عوامل ژنتیکی (مانند هوش) و محیطی (مانند پایگاه اجتماعی– اقتصادی خانواده) متعددی نقش دارند. در واقع افراد انعطاف پذیر با داشتن ویژگی های شخصی (مانند خودکارآمدی و شادمانی) و اجتماعی (مانند والدین صمیمی و وجود بزرگسالانی خارج از خانواده که علاقمند به ارتقاء رفاه کودک هستند) نه تنها از مهارت های بین فردی خوبی برخوردار هستند، بلکه کنترل بیشتری در زن دگی داشته و ف عالانه به برنامه ریزی برای غلبه بر حوادث می پردازند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی استانداردهای حرفه ای روسای دانشگاهها (به وی ژه در حوزه آموزش) و به منظور ارائه چارچوب مناسب برای ارتقای کیفی مدیریت آموزش عالی انجام گرفته است. دراین مطالعه سه سئوال بنیادی مورد بررسی قرارگرفته است: 1-استانداردهای حرفه ای روسای دانشگاهها کدام است ؟ 2-الگوی مناسب برای ارتقای استانداردهای حرفه ای رؤسای دانشگاهها کدام است ؟ 3-درجه تناسب الگوی پیشنهادی از نظر متخصصان آموزش عالی کدام است؟ این پژوهش از نوع توصیفی است و برای اجرای آن از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه اعضای هیات علمی دانشگاههای: فردوسی مشهد، واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 9 (خراسان)، بیرجند و سبزوار تشکیل می دهند، که تعداد کل آنها بر اساس آمار اخذ شده در تاریخ مهرماه 1386، 1500 نفر می باشد، که از طریق نمونه گیری طبقه ای – نسبی تعداد 97 نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و پرسشنامه محقق ساخته (یک پرسشنامه بازپاسخ از طریق فن دلفی و دو پرسشنامه بسته پاسخ با طیف لیکرت) استفاده شده است که پس از تعیین روائی و پایائی در اختیار نمونه آماری قرار گرفته است. برای تحلیل اطلاعات و داده ها در بخش توصیفی از جدول توزیع فراوانی و درصد و در بخش استنباطی از آزمون های t همبسته، کی دو فریدمن و نسبت بهره گیری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و Minitab و نرم افزار Lisrel انجام گرفته است. از جمله نتایج پژوهش حاضر، این که: 1-وضعیت موجود استانداردهای حرفه ای (دانش مهارت، توانایی و نگرش و گرایش) روسای دانشگاه های مورد مطالعه در حد مطلوبی نیست. 2-از نظر برخورداری روسای دانشگاههای مورد بررسی از استانداردهای حرفه ای در وضع موجود، مولفه های مهارت و توانایی، دارای رتبه اول، بعد از آن در رتبه دوم مولفه نگرش و گرایش قرار دارد و در درجه سوم مولفه دانش قرارگرفته است. 3-از نظر وضع مطلوب و مورد انتظار استانداردهای حرفه ای روسای دانشگاهها، مولفه نگرش و گرایش دارای بیشترین اهمیت، مولفه مهارت و توانایی در درجه دوم و مولفه دانش در رده سوم قرارگرفته است

تحقیق حاضر به منظور بررسی رابطه بین هوش هیجانی و رضایت زناشویی دانشجویان شاغل به تحصیل در مراکز آموزش عالی شهر بجنورد انجام گرفته است. بدین منظور از جامعه آماری تعداد 300 آزمودنی (150 زن و 150 مرد) با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با در نظر گرفتن سهم هر یک از مراکز آموزش عالی انتخاب شدند. در این پژوهش برای اندازه گیری هوش هیجانی از پرسشنامه هوش هیجانی فراخلقی (TMMS) و برای اندازه گیری رضایت زناشویی از پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ استفاده شد. روائی محتوایی هر دو آزمون به تأیید متخصصان رسید و برای سنجش اعتبار آزمون ها از روش آلفا کرونباخ استفاده شد که به ترتیب 77/0 و 81/0 به دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد بین هوش هیجانی و رضایت زناشویی همبستگی مثبت معناداری وجود دارد و هوش هیچانی به تنهایی 30 درصد از تغییرات رضایت زناشویی را تبیین می کند. همچنین این تحقیق نشان داد بین مؤلفه های هوش هیجانی (توجه، وضوح، بازسازی خلقی) و رضایت زناشویی همبستگی مثبت معناداری وجود دارد. نتیجه تحلیل رگرسیون چندگانه گام به گام نشان داد عامل توجه بیشترین توانایی تبیین تغییرات رضایت زناشویی را دارد و 19 درصد از تغییرات رضایت زناشویی را تبیین می کند. عامل وضوح 7 درصد و عامل بازسازی 3 درصد از تغییرات رضایت زناشویی را تبیین کرده اند. نتیجه تحقیق همچنین نشان داد میزان هوش هیجانی در زنان به طور معناداری بیشتر از مردان است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت زیرساخت های آموزشی نظام آموزش از راه دور به ویژه چگونگی توزیع امکانات و خدمات آموزشی در مراکز و واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور در سطح کشور و در پیوند با ساختار آموزشی به روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری از دو گروه اساتید و دانشجویان در مراکز و واحدهای آموزشی در 30 استان کشور (70 مرکز و واحد آموزشی) انتخاب گردیده است. سپس با شیوه اسنادی و پیمایشی دو پرسشنامه محقق ساخته شده (پرسشنامه دانشجویان، پرسشنامه اساتید) که پایایی آنها از طریق اجرای آزمون مجدد و محاسبه الفای گرونباخ برای دانشجویان 82٪ و اساتید 80٪ بدست آمد اجرا گردیده است. آنگاه برای پردازش اطلاعات از نرم افزار (Excel) و برای تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار (SPSS) استفاده گردید. سپس برای هر دانشگاه استان نیازسنجی آموزشی و خدماتی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. و یافته های پژوهش نشان داد که: 1-بین امکانات و خدمات آموزشی در مراکز و واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور با نیاز های آموزشی دانشجویان همخوانی وجود ندارد. بطوری که در اکثر مراکز آموزشی امکانات و خدمات آموزشی متناسب پاسخگویی نیاز های آموزشی دانشجویان نبوده است. 2-توزیع امکانات و خدمات آموزشی در مراکز و واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور از دیدگاه اعضای هیئات علمی متناسب نمی باشد به عبارت دیگر وضعیت امکانات و خدمات آموزشی در مراکز آموزشی از دیدگاه اعضای هیات علمی پایین تر از متوسط قرار دارد. 3-توزیع امکانات و خدمات آموزشی با نوع مراکز و واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور متناسب نمی باشد. بطوری که در مراکز بزرگ آموزشی توزیع امکانات و خدمات آموزشی نسبت به مراکز متوسط و کوچک در سطح پایین تری ارائه می گردد. 4- توزیع امکانات و خدمات آموزشی در مراکز و واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور از نظر اعضای هیأت علمی و دانشجویان این دانشگاه متناسب نمی باشد.

این مقاله به بررسی عوامل بازدارنده درون سازمانی مشارکت معلمان در طرح معلم پژوهنده می پردازد. طرح معلم پژوهنده و اقدام پژوهی نوآوری جدیدی در نظام آموزش و پرورش کشور است. اقدام پژوهی روشی جدید برای بهبود عملی، نوآوری، تغییر و توسعه اقدام های آموزشگاهی و اجتماعی است. در این پژوهش 384 نفر از معلمان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده و به پرسشنامه تحقیق پاسخ دادند. نتایج بیانگر آن است که کمبود آگاهی و اطلاعات معلمان یکی از مهمترین عوامل بازدارنده مشارکت آنان در طرح اقدام پژوهی است. همچنین کمبود امکانات و دیگر منابع علمی پژوهشی، نگرش و عمل مدیران، کمبود وقت، کمبود توجه یکسان به دوره های تحصیلی، عدم توجه به جنسیت و رجحان تصمیم های بدون اتکا بر تحقیق از موانع دیگر درون سازمانی مشارکت معلمان در طرح اقدام پژوهی می باشد.

هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی معلمان دوره راهنمائی از مبانی برنامه ریزی درسی و اصول یادگیری به منظور ارائه الگوی عملی جهت ارتقای دانش و مهارت های آنان است. روش انجام پژوهش زمینه ای است و جامعه آماری کلیه معلمان شاغل به تدریس در مدارس راهنمائی شهرستان بهشهر در سال تحصیلی 88 – 87 است، نمونه آماری 186 نفر از معلمان زن و مرد می باشند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در این تحقیق از ابزار آزمون محقق ساخته (حاوی 40 سؤال چهار گزینه ای) استفاده شده است. داده ها در دو سطح توصیفی (با استفاده از جداول توزیع فراوانی، در صد، میانگین) و استنباطی (با استفاده از آزمون x2 و با نرم افزار Spss مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. عمده ترین یافته های پژوهش این است که میزان آگاهی معلمان دوره راهنمائی از مبانی برنامه ریزی درسی و اصول یادگیری با کسب میانگین 4/11 (در مقیاس 20 نمره ای) در حد متوسط است. و همچنین چون مقدار x2 به دست آمده در سطح اطمینان 95 درصد از مقدار x2 جدول بزرگتر است بنابراین پراکندگی پاسخ ها واقعی است و بین فراوانی پاسخها مشاهده شده و فراوانی مورد انتظار تفاوت معنی دار است. لذا می توان گفت که آگاهی معلمان دوره راهنمائی از مبانی برنامه ریزی درسی و اصول یادگیری در حد متوسط است