International Multidisciplinary Journal of Pure Life (IMJPL)

هدف پژوهش حاضر، تبیین وجوه تعمیق تربیت دینی حسب رویکرد فرامتن با تأکید بر نظریه پساساختارگرایی است تا بتواند سهمی در افزایش دانش های بنیادین در این حوزه معرفتی داشته باشد. روش پژوهش از نوع بنیادی- کاربردی ضمن مطالعه توصیفی از نوع اسنادی است. نتایج پژوهش بیان گر آن است که فرامتن  تنها یک رسانه بدیل نیست؛ بلکه تولید معرفت پویایی است که می تواند جای انتقال اطلاعات سلسله مراتبی را بگیرد. از طریق فرامتن، توانایی جستجوهای هوشمندانه و چندگانه فراهم می شود و روابط بینابینی متن ها شدت گرفته و گفتگو و ارتباط میان علوم و معارف دینی از اهمیت بیشتری برخوردار می شود. در این راستا، فرامتن به عنوان سازه فرهنگی جدید با کسب تجارب متنوع، امکان تبادل نظر و گفتگو میان ادیان، ارتباط محتوایی و مطالعات میان رشته ای، پرورش رویکرد انتقادی و نمایان شدن روش های متنوع تدریس و روش حل مسئله در تعلیم وتربیت دینی می تواند نقش تسهیلی داشته باشد.

در پی مطالبه رهبر فرزانه انقلاب مبنی بر ضرورت تحول بنیادین در آموزش و پرورش با تکیه بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی– ایرانی و پرهیز از الگوهای وارداتی و تقلیدی، سند تحول بنیادین که نقشه راه قانون اساسی نظام تعلیم و تربیت است، تدوین گردید. بر این اساس، هدف از این تحقیق بررسی رویکرد های دینی و قرآنی در این سند است. در این پژوهش سند تحول بنیادین از دو جنبه تربیت دینی، قرآنی و مؤلفه های آن و نگاه سند به مقوله تربیت دینی از نظرمبانی و ساحت مورد بررسی قرار گرفته است. روش مورد استفاده در تحقیق، کتابخانه ای است که با مراجعه به کتاب ها و منابع و مدارک و سایت های مرتبط با موضوع برای جمع آوری اطلاعات در نمونه مورد مطالعه- دانشگاه پیام نور شهرستان بدره و مدیریت آموزش و پرورش شهرستان- استفاده شده است. نتیجه تحقیق نشان داد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که سندی تربیتی است، از منظر تربیت دینی دارای نقاط قوت و ضعفی است که نقطه کمال آن، فراهم نمودن بستر حیات طیبه اسلامی برای متولیان- به تأسی از قرآن کریم- است. نقاط ضعف سند نیز لازم است با ارائه راهکارها و توجه به همه انواع تربیت بر اساس ساحت های شش گانه وجودی متربیان، عملیاتی کردن سند در سطح خرد مدارس، بکارگیری مربیان تربیتی و قرآنی توانمند و اختصاص بودجه کافی برای فعالیت های تربیتی و دینی و قرآنی در حوزه تعلیم و تربیت برطرف شود.

همزمان با تحولات که در جهان معاصر در زمینه فراگیری علوم به صورت مجازی به وجود آمده است، روش های تدریس  آموزش علوم دینی نیز متفاوت شده است؛ لذا ملل اسلامی سعی در تبادل اطلاعات علوم دینی به منظور پرورش مبلغان دینی دارند. در این مقاله ابتدا به ایجاد دانشگاه مجازی علوم دینی به منظور پرورش مبلغان در سطح بین الملل پرداخته شده و سپس چگونگی ثبت نام استادان و نخبگان و نیز ارائه مدرک بین المللی طرح شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد تشویق جوانان سایر بلاد به علوم دینی در فضای مجازی، صرفه جویی در چاپ و رفت و آمد بین کشورها، حمایت از تولیدات نرم افزاری سایر ملل اسلامی، استعدادیابی مبلغان سایر ملل و ساماندهی نخبگان علوم دینی، استفاده از استادان علوم دینی سایر ملل و آموزش مجازی به فراگیران، برگزاری دوره های آزاد برای علاقه مندان و برگزاری مسابقات بین المللی مجازی علوم دینی از ثمرات دانشگاه بین المللی مجازی علوم دینی برای مبلغان و قراء است.

دستیابی به الگوی مشخص در مواجهه با پدیده های نوظهور- همواره- یکی از دغدغه های حوزه های علمیه بوده است که امروزه یکی از این پدیده ها فضای مجازی است؛ در این میان، از بهترین راه ها برای دستیابی به نحوه مواجهه صحیح با فضای مجازی را می توان از سیره ائمه معصومین (ع) الگوگیری کرد. با بررسی زمان اهل بیت (ع) می توان برهه هایی شبیه به این برهه را پیدا کرد و از عملکرد ایشان راه حل مناسبی برای این زمان پیدا کرد. مناظرات تحمیلی امام رضا(ع) در دربار مأمون عباسی از برهه هایی است که می تواند برای این موضوع راهگشا باشد. حضرت با برخورد مناسبی که با این پیشامد داشتند، توانستند این مناظرات را به درستی مدیریت کنند؛ به طوری که مأمون، ادامه مناظرات را به ضرر خود دید. بنابراین نحوه مواجهه و مدیریت حضرت در مناظرات می تواند الگویی برای حوزه های علمیه در مواجهه با فضای مجازی نیز باشد؛ به نحوی که فضای مجازی را از تهدید به فرصت تبدیل کند.

در عصر حاضر، رایانه و اینترنت به عنوان فناوری های جدید رسانه ای از جایگاه بالایی میان جوامع بشری و به تبع آن در کشورهای اسلامی برخوردارند؛ از جمله رویدادهای روزمره در بستر اینترنت و فضای مجازی، ارتباطات گسترده کاربران با یکدیگر است که با عنایت به اینکه اصل ارتباط با نامحرم در بستر فضای واقعی و ملموس از لحاظ شرعی واضح بوده و حدود آن نیز در شرع مشخص است؛ مسئله قابل تأمل در این پژوهش، تبیین دیدگاه فقه پیرامون ارتباط با نامحرم در بستر فضای مجازی بوده است.  با این وصف هدف از پژوهش حاضر، بررسی مقتضای تحریم ارتباط با نا محرم در فضای مجازی است. این پژوهش که به روش توصیفی صورت گرفته، پس از بررسی فرایند ارتباط و نحوه تعامل در محیط مجازی، انحا و صور معاشرت بیان شده را از دیدگاه فقه امامبه مورد فحص و بررسی قرار داده است.

امروزه با گسترش اینترنت و سهولت دسترسی به طیف وسیعی از محتوا، جوامع با خیل عظیمی از محتوا و بازنمایی ها مواجه شده اند که یکی از مؤثرترین راه های انتقال، ایدئولوژی متن و به ویژه داستان های جنسی است. کاربران و مخاطبان این داستان ها در فضای مجازی می توانند در معرض این فضا قرار گیرند که تأثیرات سوئی نه تنها بر روابط درون خانوادگی، بلکه بر ذهنیت و دیدگاه شخص نسبت به اطرافیان خواهد داشت مقاله حاضر در صدد است با استفاده از روش تحلیل گفتمان، رویکرد جامعه شناختی- معنایی ون لیوون، داستانی با مضمون رابطه جنسی با محارم (پدر و دختر) را مورد بررسی و سوگیری های ایدئولوژیک آن را نشان دهد. نتایج تحقیق نشان می دهد راوی در بستری داستان را پرورانده که از دید مخاطب امری واقعی پنداشته شده؛ در صورتی که با واکاوی آن مشخص می شود در پی رنگ روایت، ارزش ها و روابط درون خانوادگی استحاله یافته و سبک زندگی غیر مؤمنانه بسترسازی شده است.

امروزه بسیاری از مردم با کمک فناوری، چندین ساعت در طول شبانه روز از رسانه های اجتماعی استفاده می کنند؛ صرف نظر از دسترسی به اینترنت و در میان فراوانی برنامه های کاربردی، رسانه های اجتماعی- عمدتاً- برای گشت و گذار در شبکه اینترنتی، یافتن مسیرها، خرید مجازی، گفتگو با دوستان و اشتراک گذاری پیام ها مورد استفاده قرار می گیرند. در همین راستا، پژوهش حاضر تلاش نموده به این پرسش پاسخ دهد که چگونه می توان از رسانه های اجتماعی جهت آشنایی با ادیان و مذاهب مختلف، تبادل عقاید مذهبی و به طور کلی گفتگوی بین ادیان و مذاهب برای اهداف صلح آمیز هم چون کاهش میزان خشونت، قتل عام ها، نسل کشی ها و کشتارهایی که امروزه به بهانه اختلافات دینی و مذهبی شاهد آن هستیم، استفاده نمود. در این خصوص محققان علوم دینی نیز مردم سراسر جهان را تشویق می کنند با ادیان دیگر آشنا شوند؛ به نحوی که تاکنون مقاله های بسیاری درباره این موضوع نوشته شده و گفته می شود وظیفه نخبگان بحث و تبادل نظر در مورد مشکلات موجود و هدایت مردم به راه راست است؛ اما این پژوهش معتقد است اگر کاربران رسانه های اجتماعی مهارت تحلیل، ارزیابی و تولید مفاهیم و محتوای معارف دینی را دارا باشند، می توانند نقش بسزایی در انتقال باورها، تبادل آرا و نظرات اعتقادی- به دور از هر گونه تعصب- داشته باشند. به نظر می رسد تاکنون مهارت در برخورد با محصولات رسانه ای در بسیاری از کشورها آموزش داده نشده است؛ لذا به دنبال الگوی مهارت رسانه ای پاتر به سه مهارت تجزیه و تحلیل، ارزیابی و سنتز- تولید- پیام های رسانه ای اشاره شده است.

رسانه های جدید، فرصت هایی برای بازنمایی آموزه های دین و معارف آن با شیوه های جدید ایجاد می کنند که تعداد زیاد وبگاه ها با محتوای مذهبی نشان می دهد افراد و نهاد های دینی با استفاده از امکانات و قابلیت های فضای وب، سعی دارند از طریق این رسانه ها به معرفی و بیان آموزه های دینی بپردازند. در این میان توجه به امکانات زیبایی شناختی در رسانه های جدید و به طور خاص در طراحی وبگاه های دینی می تواند در ارائه بهتر و مطلوب تر محتوا به مخاطب، نقش مهمی ایفا کند؛ از این رو پژوهش حاضر با توجه به اهمیت رسانه های جدید در ارتباطات عصر معاصر و نقشی که این رسانه ها در معرفی و بیان مفاهیم دینی دارند، به بررسی ویژگی های زیبایی شناختی موجود در طراحی وبگاه های دینی پرداخته است. این پژوهش از نظر روشی، توصیفی- تحلیلی است که جمع آوری داده های آن به شیوه کتابخانه ای صورت گرفته است. بر اساس یافته های پژوهش به نظر می رسد در طراحی وبگاه های دینی، امکانات زیبایی شناختی و بصری مناسب در جهت انتقال موفق آموزه های دینی تا حد زیادی نادیده گرفته شده است؛ لذا فقدان بکارگیری شیوه های مناسب در طرح مفاهیم و محتوای دینی سبب ضعف وبگاه های مورد نظر می شود.

در این پژوهش با بررسی آماری مخاطبین گروه زبان فارسی و تحلیل محتواهای آموزشی مباحث عقایدی در گروه زبان فارسی دانشگاه مجازی المصطفی (صلی الله علیه وآله) این نتیجه حاصل شد که این محتوای آموزشی و تقریباً تمامی محتواهای اعتقادی به زبان فارسی دارای یک نگاه درون دینی است که مخاطب اصلی آن، مخاطبین شیعی علاقه مند به تثبیت و تحکیم معارف اعتقادی هستند و این روش برای مخاطب غیر شیعی اعم از بی دین و یا دینداران غیر مسلمان یا مسلمانان غیر شیعی مناسب نبوده و حتی موجبات دور شدن و احساس نامطلوب در این گروه از مخاطبین می شود؛ لذا نه تنها مقاصد تبلیغی و ترویجی دانشگاه مجازی تأمین نمی گردد، بلکه مقاصد آموزشی گروه زبان فارسی نیز متأثر می شود. بر این اساس طرحی پیشنهاد شده است که با یک نگاه برون دینی، علاوه بر پاسخگو بودن به چالش های عقیدتی با بهره گیری از ظرفیت های زبان تخصصی و مهارت های متداول در آموزش زبان فارسی و به ویژه تکلیف محوری موجب تقویت چهار مهارت آموزشی دانشجویان و علاقه مندان به زبان تخصصی در حوزه عقاید شده و در غیر مستقیم ترین حالت به نشر و تثبیت معارف دینی در میان مخاطبین خود بپردازد.

ان الدوله تعنی الامه؛ الحکومه القادره على حفظ استقلال الامه والوطن، عباره عن الإقلیم الجغرافی المحدود الذی یدخل ضمن حمایه الدوله، والشرعیه حصول الدوله على الإعتراف بها من قبل دول العالم باعتباره المصدر لشرعیتها بین دول العالم لتتمتع بما تتمتع به غیرها من الدول والعلاقات السیاسیه والثقافیه والعلمیه ولما کانت قیاده الأمه بید المرجعیه العلیا الحکیمه والقیاده الإسلامیه بقیاده ولایه الفقیه وکانت القوى الإستکباریه والإستعماریه تسلط طغیانها لذا کان شعار تصدیر الثوره الإسلامیه طریقا لتصدی تسلط القوى الإستکباریه کما یراه الإمام الخمینی (قدس سره)