حسابداری و منافع اجتماعی

گوناگونی در حسابداری وجود تفاوت میان ویژگی های چارچوب های گزارشگری مالی، استانداردها و رویه های حسابداری است که در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. ادبیات حسابداری چند مورد از عواملی را که منجر به این گوناگونی می گردند ارائه نموده است و بیان می دارد که این عوامل اغلب به عوامل محیطی ارتباط دارند. راه حل مشکل گوناگونی در حسابداری، هماهنگ سازی استانداردهای حسابداری و رویه های گزارشگری در سطح بین المللی است. با توجه به اینکه در ایران حرکت به سمت بکارگیری استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی است، به منظور تسهیل در امر بکارگیری استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی و پیش بینی و رفع موانع احتمالی استفاده از تجربیات کشورهای متعدد استفاده کننده بسیار سودمند خواهد بود. در این مقاله، ادبیات حسابداری درخصوص دلایل گوناگونی و تنوع در چارچوب های گزارشگری مالی، استانداردها و رویه های حسابداری مرور شده است و نتایج تحقیق به سیاست گذاران در تلاش برای ایجاد استانداردهای همگرا با استانداردهای بین المللی حسابداری در ایران، کمک خواهد نمود.

نوسانات ضمنی اعلان سود ویژگی سری زمانی سود را کاهش می دهد و بهبود کیفیت مدیریت ریسک از میزان نوسانات احتمالی در اعلان سود می کاهد. بر این اساس، در این پژوهش با بهره گیری از رهنمود کمیته کوزو به بررسی تأثیر کیفیت مدیریت ریسک بر نوسانات ضمنی اعلان سود پرداخته شده است. کیفیت مدیریت ریسک مبتنی بر پژوهش گوردن و همکاران (2009) بر اساس امتیازبندی هشت گانه برآورد شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1395 است. نمونه آماری بر اساس روش حذف نظام مند بالغ بر 69 شرکت است. روش اجرای پژوهش مبتنی بر داده های ترکیبی و رگرسیون چندگانه با در نظر گرفتن الگوی حداقل مربعات تعمیم یافته است. شواهد پژوهش حاکی از آن است که تغییرات در کیفیت مدیریت ریسک، نوسانات ضمنی اعلان سود را کاهش می دهد. به عبارتی به ازای یک درصد افزایش در کیفیت مدیریت ریسک، نوسانات ضمنی اعلان سود یک درصد کاهش می یابد.

حسابرسی داخلی، موضوع مهمی است که به تازگی توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این پژوهش، با هدف تهیه الگو و بررسی اولویت بندی عوامل مؤثر بر افزایش کیفیت حسابرسی داخلی نگارش یافته است. مطالعه پیش رو از نوع پیمایشی-کاربردی است. در این راستا، ابتدا با بررسی 15 پژوهش داخلی و خارجی که به ارائه الگوی افزایش کیفیت حسابرسی داخلی پرداخته اند و با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا، عوامل مؤثر بر افزایش کیفیت حسابرسی داخلی در قالب الگویی پنج بُعدی شناسایی و سپس با تبدیل مؤلفه های یافته شده به پرسشنامه و نمونه گیری تصادفی ساده از 81 نفر از مدرسان دانشگاهی، موضوع بررسی شده است. پس از بررسی نرمال بودن داده ها توسط نرم افزار SPSS، برای تحلیل نتایج در قالب 5 فرضیه، از آزمون پارامتریک T تک نمونه ای و جهت تعیین اولویت یافته ها از آزمون فریدمن استفاده شد. یافته ها نشان دهنده تائید کلیه فرضیه های پژوهش و به معنای بااهمیت بودن عوامل موردبررسی است. همچنین، از دیدگاه پاسخ دهندگان استقلال به عنوان اولویت اول و در ادامه، عوامل رعایت اصول و ضوابط، صلاحیت و شایستگی، عوامل ارتباطی و حمایت مدیران از حسابرسان داخلی به ترتیب در اولویت های بعدی، قرار دارند.

هزینه های تأمین مالی شرکت ها از طریق بدهی در تصمیمات سرمایه گذاری نقش تعیین کننده ایفا می کنند. دست یابی به نرخ هزینه مناسب در تعیین ترکیب بهینه ساختار مالی شرکت ها به ویژه در کسب نتایج مطلوب از عملیات به شکل سودآوری از اهمیت خاص برخوردار است. از سوی دیگر، اعتباردهندگان در برآورد ریسک عدم پرداخت، ساختار مالکیت موجود در شرکت ها را مدنظر قرار می دهند. بنابراین، می توان نتیجه گرفت کیفیت ساختار مالکیت بر اهرم مالی شرکت ها تأثیر دارد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر ساختار مالکیت بر اهرم مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. بدین منظور اطلاعات مالی 118 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1394 به روش داده های ترکیبی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد تأثیر نظارت نهادی بر اهرم مالی، معکوس و معنی دار است. همچنین، یافته دیگر پژوهش، حاکی از آن است که تأثیر کنترل نهادی بر اهرم مالی و تأثیر مالکیت مدیریتی بر اهرم مالی، مثبت و معنی دار است.

مسئولیت اجتماعی شرکت ها تأثیر زیادی بر جنبه های مختلف حسابداری و مالی دارد. از زمان اولین مطالعه در این حوزه که بوون (1953) انجام داد، اهمیت مسئولیت اجتماعی شرکت ها و تأثیر آن بر جامعه، از جنبه های مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است که منجر به بروز دیدگاه های متفاوتی درباره مسئولیت و در نهایت منجر به توسعه چارچوب گزارشگری و مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت ها شده است. هدف این پژوهش مطالعه بررسی ارتباط مسئولیت پذیری اجتماعی با پاداش هیأت مدیره در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. اطلاعات مورد نیاز برای این پژوهش از صورت های مالی 100 شرکت در دوره ی زمانی 1396-1391 گردآوری شده است. در این پژوهش برای مسئولیت پذیری اجتماعی از معیارهای مشارکت اجتماعی، روابط کارکنان، محیط زیست، ویژگی های محصولات و برای پاداش از معیار پاداش نقدی هیأت مدیره استفاده شده است. یافته های حاصل از آزمون فرضیه پژوهش نشان می دهد که بین معیارهای مسئولیت اجتماعی شرکت و پاداش هیأت مدیره ارتباط معنی داری وجود دارد.

هدف این مقاله بررسی مبانی نظری تأثیر فاصله جغرافیایی بین مؤسسه حسابرسی و شرکت بر حق الزحمه حسابرسی، به موقع بودن گزارش حسابرسی و چرخش حسابرس است. ارتباط و تسلط بیشتر به موضوع فعالیت شرکت در حسابرسی، در شرایطی که بعد مسافت جغرافیایی بالا باشد، کمتر رخ می دهد و احتمال افزایش خطر حسابرسی را در پی خواهد داشت. این مساله منجر به افزایش آزمون های محتوایی توسط حسابرسان، برای اطمینان و گسترش سطح رسیدگی، خواهد شد که به نوعی در تعیین حق الزحمه حسابرسی مؤثر است. به عبارتی، هر چه فاصله موسسه حسابرسی با شرکت صاحبکار طولانی تر باشد، هزینه حسابرسی افزایش می یابد. نزدیکی شرکت ها و مؤسسه های حسابرسی از نظر جغرافیایی می تواند منجر به سطوح بالاتری از مبادلات اجتماعی بین حسابرس و مشتریان شود، به گونه ای که نزدیکی جغرافیایی باعث ایجاد اعتماد بیشتر بین حسابرسان و مدیران ارشد شرکت ها، خواهد شد. این موضوع در شبکه بندی، تعامل و تبادل روابط اجتماعی که منجر به اعتماد می شود موثر است و می تواند موجب افزایش دانش و یادگیری شرکت ها شود. بنابراین، نزدیکی جغرافیایی مؤسسه حسابرسی و شرکت، به ثبات حسابرس و کاهش چرخه حسابرسان کمک خواهد نمود. از سوی دیگر، با هدف افزایش راحتی نسبی در دسترسی به اطلاعات شرکت ها و آشنایی با محیط اقتصادی و نظارتی در منطقه و تأثیر آن بر شرکت، باید حسابرسی محلی توسعه یابد و کارایی آن افزایش یابد که با پیروی از این مساله، تأخیرهای حسابرسی کاهش خواهد یافت و گزارش های حسابرسی به موقع، ارائه خواهد شد. هدف این مقاله بررسی مبانی نظری تأثیر فاصله جغرافیایی بین مؤسسه حسابرسی و شرکت بر حق الزحمه حسابرسی، به موقع بودن گزارش حسابرسی و چرخش حسابرس است. ارتباط و تسلط بیشتر به موضوع فعالیت شرکت در حسابرسی، در شرایطی که بعد مسافت جغرافیایی بالا باشد، کمتر رخ می دهد و احتمال افزایش خطر حسابرسی را در پی خواهد داشت. این مساله منجر به افزایش آزمون های محتوایی توسط حسابرسان، برای اطمینان و گسترش سطح رسیدگی، خواهد شد که به نوعی در تعیین حق الزحمه حسابرسی مؤثر است. به عبارتی، هر چه فاصله موسسه حسابرسی با شرکت صاحبکار طولانی تر باشد، هزینه حسابرسی افزایش می یابد. نزدیکی شرکت ها و مؤسسه های حسابرسی از نظر جغرافیایی می تواند منجر به سطوح بالاتری از مبادلات اجتماعی بین حسابرس و مشتریان شود، به گونه ای که نزدیکی جغرافیایی باعث ایجاد اعتماد بیشتر بین حسابرسان و مدیران ارشد شرکت ها، خواهد شد. این موضوع در شبکه بندی، تعامل و تبادل روابط اجتماعی که منجر به اعتماد می شود موثر است و می تواند موجب افزایش دانش و یادگیری شرکت ها شود. بنابراین، نزدیکی جغرافیایی مؤسسه حسابرسی و شرکت، به ثبات حسابرس و کاهش چرخه حسابرسان کمک خواهد نمود. از سوی دیگر، با هدف افزایش راحتی نسبی در دسترسی به اطلاعات شرکت ها و آشنایی با محیط اقتصادی و نظارتی در منطقه و تأثیر آن بر شرکت، باید حسابرسی محلی توسعه یابد و کارایی آن افزایش یابد که با پیروی از این مساله، تأخیرهای حسابرسی کاهش خواهد یافت و گزارش های حسابرسی به موقع، ارائه خواهد شد.

مسئولیت و وظیفه ی گزارشگری در محیط ناب، بر عهده حسابداری ناب است که ریشه در تفکر ناب (ریشه کن کردن اتلاف و ارزش آفرینی در سازمان) دارد. هدف این مقاله، بررسی اهمیت حسابداری ناب و خصوصیات سازمان ناب است. همچنین، تحت این مقاله، حسابداری ناب با انواع سیستم های هزینه یابی شامل هزینه یابی سنتی، هزینه یابی جریان ارزش، هزینه یابی بر مبنای فعالیت و هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمانگرا مقایسه شده است. نتایج این مقایسه بر مبنای پژوهش های انجام شده، نشان می دهد حسابداری ناب ابزاری در راستای رفع نواقص سیستم حسابداری و هزینه یابی سنتی است و می تواند یک دگرگونی و تغییر، از روش مبتنی بر هزینه به روش مبتنی بر ارزش برای حسابداری مدیریت، باشد. علاوه بر آن، شرکتی که از بهترین رویه ها در تمامی زمینه های کارکردی استفاده کرده است و در چهار بخش متفاوت شامل توسعه ی ناب، تامین و خرید ناب، تولید ناب و توزیع و تحویل ناب، شاهد پایداری است، یک سازمان ناب تلقی شده و پایداری و عملکرد بهتری را نسبت به همتایان خود در صنعت تجربه خواهد نمود.

رفتار هزینه به واکنش هزینه در برابر تغییرات در سطح فعالیت گفته می شود. به عبارتی، تغییر هزینه ها رابطه ای متناسب با افزایش و کاهش سطح فعالیت دارد. چسبندگی هزینه ها به مفهوم آن است که هزینه ها هنگام افزایش فروش بالا رفته، اما در هنگام کاهش فروش، به همان میزان کاهش نمی یابند. هدف این پژوهش، بررسی تجربی چسبندگی هزینه های عملیاتی در شرکت های تولیدی فعال در بورس اوراق بهادار تهران در سه سطح شامل بهای تمام شده کالای فروش رفته، هزینه های اداری، عمومی و فروش و سایر هزینه های عملیاتی طی سال های 1386 تا 1395 است. نتایج بررسی ها بیانگر آن است که شدت افزایش در هر سه سطح هزینه به ازای افزایش یکسان سطح فعالیت، بزرگ تر از شدت کاهش در هر سه سطح هزینه به ازای کاهش یکسان در سطح فعالیت است. بنابراین، بهای تمام شده کالای فروش رفته، هزینه های اداری، عمومی و فروش و سایر هزینه های عملیاتی در شرکت های مورد بررسی دارای رفتار چسبندگی هزینه هستند. همچنین، نتایج حاکی از آن است که چسبندگی در سطح هزینه های عملیاتی کل نیز وجود دارد.