پژوهش در نظام های آموزشی

هدف از پژوهش حاضر، آزمون روابط ساختاری بین هویت تحصیلی، انگیزش درونی و خودکارآمدی به عنوان پیش بینی کننده های درگیری شناختی عمیق دانشجویان بود. شرکت کنندگان کلیه دانشجویان دانشگاه سمنان بودند. نمونه شامل 400 دانشجو (204 پسر و 196 دختر) بودند که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی پینتریچ و دی گروت (1990)، پرسشنامه فرآیند مطالعه بیگز، کمبر و لانگ (2001)، پرسشنامه انگیزش تحصیلی والرند (1989) و پرسشنامه هویت تحصیلی اوزبورن (1997) را تکمیل کردند. داده ها با روش معادلات ساختاری آزمون شد. نتایج نشان داد که مسیر هویت تحصیلی بر درگیری شناختی عمیق، هویت تحصیلی بر خودکارآمدی و انگیزش درونی و خودکارآمدی و انگیزش درونی بر درگیری شناختی عمیق معنادار و مثبت بود. اثر غیرمستقیم هویت تحصیلی بر درگیری شناختی عمیق از طریق خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی مثبت و معنادار بود؛ بنابراین، برای افزایش درگیری شناختی باید به جهت گیری های انگیزشی، هویت تحصیلی و باورهای خودکارآمدی دانشجویان توجه کرد. تلویحات کاربردی یافته ها موردبحث قرار گرفت.

پژوهش حاضر با هدف تعیین مقایسه اثربخشی روش تدریس مشارکتی و سنتی بر اشتیاق تحصیلى، خودکارآمدى تحصیلى و خودتنظیمى در دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش، آزمایشی از نوع طرح های پیش آزمون-پس آزمون با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل بود. جامعه آماری در این پژوهش، کلیه پسران دانش آموز پایه هفتم بود که در سال تحصیلی 98-1397 در ناحیه 2 شهر رشت در مدارس دولتی و غیرانتفاعی مشغول به تحصیل و طبق استعلام از اداره آموزش وپرورش تعدادشان 1320 نفر بود. گروه نمونه، 40 نفر از دانش آموزان پایه هفتم بودند، به شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب و در دو گروه (کنترل و آزمایش) جایگزین شدند. ابتدا پرسشنامه های اشتیاق تحصیلی فردریکز و همکاران (2004)، خودکارآمدی میجلی و همکاران (2000) و خودتنظیمی بوفارد (1995) برای هر دو گروه اجرا شد (پیش آزمون). سپس آزمودنی های گروه مداخله، برنامه آموزش مشارکتی را در قالب 8 جلسه 90 دقیقه ای و هفته ای یک بار دریافت کردند؛ درحالی که گروه کنترل روش سنتی تدریس ارائه شد. پس ازاین مرحله دوباره هر دو گروه با پرسش نامه ی مذکور مورد ارزیابی قرار گرفتند (پس آزمون). یافته ها نشان داد که اجرای روش تدریس مشارکتی بر اشتیاق تحصیلی، تأثیر معناداری دارد (01/0>p)؛ اجرای روش تدریس مشارکتی بر خودکارآمدی، تأثیر معناداری دارد (01/0>p) و اجرای روش تدریس مشارکتی بر خودتنظیمی، تأثیر معناداری دارد (01/0>p). نتایج پژوهش نشان داد که در مقایسه بین دو روش تدریس مشارکتی و روش تدریس سنتی؛ روش تدریس مشارکتی بر اشتیاق تحصیلى، خودکارآمدى تحصیلى و خودتنظیمى در دانش آموزان اثربخش است. در روش تدریس مشارکتی فراگیران به جهت مشارکت در دسترسی به اطلاعات و محتوای آموزشی، باانگیزه و اشتیاق تحصیلی بیشتری به روند یادگیری می پردازند که منجر به ارتقاء خودکارآمدی و خودتنظیمی آن ها می شود.

پژوهش حاضر باهدف بررسی و ارزیابی میزان کیفیت آموزشی دانشگاه پیام نور مرکز تالش در سال تحصیلی 1395 انجام پذیرفته است. ماهیت مطالعه ی حاضر پیمایشی بوده که به روش توصیفی-تحلیلی در میان 214 نفر از دانشجویان رشته های مدیریت، حسابداری، علوم تربیتی و جغرافیای دانشگاه پیام نور مرکز تالش که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده بودند، انجام یافته است. اطلاعات موردنظر برای برآورد میزان شکاف خدمات آموزشی با پرسشنامه استاندارد سروکوال (1988) گردآوری شده و داده های به دست آمده در دو سطح توصیفی و تحلیلی با استفاده از آزمون های T زوجی و آنووا انجام شده است. نتایج حاصل نشان داد در همه ابعاد کیفیت خدمات، شکاف منفی وجود داشته به طوری که که بیشترین شکاف در بعد عوامل محسوس (13/1-) و کمترین شکاف در بعد اطمینان (68/0-) بود. همچنین نتایج اولویت بندی مؤلفه با آزمون فریدمن حاکی از این بود که دانشجویان به بعد تضمین بیش ترین اولویت و به بعد عوامل محسوس کمترین اولویت را اختصاص داده بودند. یافته های مطالعه بیان گر آن است که میزان ادراک دانشجویان از کیفیت خدمات آموزشی دانشگاه پیام نور مرکز تالش کمتر از حد مورد انتظار آنان بوده است.

هدف این پژوهش طراحی مدل تعالی سازمانی دانشگاه فرهنگیان شمال شرق کشور در سال 1398 است که با رویکرد آمیخته (کمی، کیفی) و طرح اکتشافی انجام شد. جامعه آماری موردمطالعه را دو گروه تشکیل دادند. در بخش کیفی، خبرگان جامعه علمی از متخصصان دانشگاه فرهنگیان و در بخش کمی کلیه اعضای هیئت علمی و اساتید مدعو، مدیران و معاونین دانشگاه فرهنگیان که بر اساس آمار سازمان مدیریت برنامه ریزی استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی تعداد 732 نفر بودند. نمونه آماری بخش کیفی 18 نفر از خبرگان علمی با روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس اصل اشباع انتخاب شدند و در بخش کمی تعداد 302 نفر نمونه (بر اساس جدول مورگان) به صورت تصادفی طبقه ای موردبررسی قرارگرفته و جهت تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده در بخش کیفی مصاحبه ساختاریافته ونیمه ساختاریافته و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته تعالی سازمانی استفاده شد که از ۲ بعد اصلی و ۹ بعد فرعی پنج معیار توانمندسازها (رهبری، خط مشی و استراتژی، منابع انسانی، سایر منابع و شراکت ها، فرایندها) و چهار معیار نتایج (نتایج مشتریان، نتایج کارکنان، نتایج عملکرد، نتایج جامعه) برگرفته از نتایج حاصل از مصاحبه های بخش کیفی بهره گرفته شد. پس از جمع آوری داده های کیفی، بااستفاده از روش تحلیل محتوا، مفاهیم، مقوله ها و عوامل اصلی و فرعی شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفتند و برای معناداری رابطه بین متغیرها از آزمون t استفاده شد. در این پژوهش مقدار t ابعاد تعالی سازمانی از ۵۳/۲۴ تا ۵۵/۱۶ تخمین زده شده است که بیشتر از مقدار t مفروض (۹۶/۱) محاسبه شده است. لذا با توجه به معنی داری و مثبت بودن این ضریب می توان بیان کرد که تمام ابعاد فوق بر آن اثر مثبت و مستقیم می گذارد. بیشترین مقدار t مربوط به بعد اصول مدیریت و استقرار آن و کمترین آن بعد رغبت و انگیزه کارکنان است و درنهایت طراحی مدل با استفاده از معادلات ساختاری انجام گرفت.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی ذهن آگاهی در رابطه بین اشتیاق تحصیلی با سرزندگی تحصیلی بود. بدین منظور در این مقاله از روش توصیفی- همبستگی استفاده شد. جامعه ی پژوهش عبارت از کلیه دانش آموزان دختر دوره ی دوم متوسطه زنجان در سال تحصیلی 97- 1396، به تعداد 4834 بود و 10 مدرسه به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، از 17 مدرسه ی دو ناحیه آموزش وپرورش، انتخاب و از 40 کلاس، تعداد 400 نمونه به صورت تصادفی برگزیده شد. داده ها از طریق پرسش نامه های سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده (1391)، اشتیاق تحصیلی فردریکز، بلومنفیلد، پاریس (2004) و ذهن آگاهی فرایبورک (2006) جمع آوری و تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر انجام شد. یافته های پژوهش حاکی از برازش مدل و تأیید کلیه ی فرضیه های پژوهش بود. نتایج نشان داد، اشتیاق تحصیلی علاوه بر این که به صورت مستقیم با سرزندگی تحصیلی رابطه مثبت و معنادار داشت، با 10/=0(bو (05/0>p)، به صورت غیرمستقیم نیز از طریق ذهن آگاهی با سرزندگی تحصیلی دارای رابطه مثبت و معنادار بود، با 094/0 = bو (01/0p<). با توجه به نقش اشتیاق تحصیلی و ذهن آگاهی در سرزندگی تحصیلی دانش آموزان توصیه می شود برنامه های آموزش وپرورش به گونه ای سازمان دهی شود که زمینه ی ارتقای سرزندگی تحصیلی از طریق اشتیاق تحصیلی و ذهن آگاهی فراهم آید.

پژوهش حاضر باهدف تبیین وضعیت موجود و مطلوب کارکردهای مشابه با کارکرد دانشگاه پژوهی در دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل 70 نفر از خبرگان دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل بودند که تعداد 60 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار مورداستفاده در این پژوهش، پرسشنامه استاندارد سنجش کارکردهای دانشگاه پژوهی مشتمل بر 37 جفت پرسش متناظر بوده است که بر پایه مقیاس پنج درجه ای لیکرت طراحی شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون های ویلکاکسون، همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. یافته ها نشان داد که در همه ی ابعاد و گویه های دانشگاه پژوهی شکاف وجود دارد. در ابعاد، به ترتیب از بیشترین تا کمترین شکاف مربوط به تحلیل سیاست ها، مرجعیت اطلاعات، پاسخگویی، ارزشیابی، پژوهشگری و تصمیم سازی، ارتباطات و  از میان گویه ها، بیشترین شکاف مربوط به گویه ارزیابی میزان و روند موفقیت فارغ التحصیلان در کاریابی و کارآفرینی از بعد ارزشیابی و کمترین شکاف مربوط به گویه ارتباط با دانشگاه ها و مؤسسات بین المللی از بعد ارتباطات بوده است. بین شکاف تمامی ابعاد، همبستگی مثبت مشاهده شده است. وضعیت موجود کارکردهای دانشگاه پژوهی ازنظر خبرگان دانشگاه صنعتی نوشیروانی برآورده کننده انتظارات نیست. با توجه به تأثیرات و برهم کنش شکاف ها بر یکدیگر، اتخاذ رویکرد تصمیم گیری چندوجهی جهت مدیریت و کاهش و رفع فاصله های موجود، اجتناب ناپذیر است. در این راستای ایجاد دفتر دانشگاه پژوهی می تواند راهکار مناسبی در جهت تحقق اهداف باشد.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین رابطه علی بین اهداف پیشرفت با عملکرد تحصیلی از طریق میانجیگری سرزندگی تحصیلی در دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر رامهرمز بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه این پژوهش تمامی دانش آموزان دختر متوسطه دوم بود، که در سال تحصیلی 97-1396، مشغول به تحصیل بودند. از جامعه مذکور تعداد 302 نفر دانش آموز، به روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای، انتخاب شدند. ابزار مورداستفاده، شامل مقیاس اهداف پیشرفت میدلتن و میگلی (1997)، مقیاس سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده (1391) و معدل دانش آموزان به عنوان شاخص عملکرد تحصیلی بود. داده های گردآوری شده با استفاده از روش آماری ماتریس همبستگی و تحلیل مسیر انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که هر دو متغیر اهداف پیشرفت (اهداف تبحری، عملکردی و اجتنابی) و سرزندگی تحصیلی اثر مستقیم معناداری (001/0>p) بر عملکرد تحصیلی دارند. هم چنین، نتایج نشان داد که اثر غیرمستقیم تمام مسیرها بر عملکرد تحصیلی از طریق سرزندگی تحصیلی معنادار است (001/0>p). می توان نتیجه گرفت که عملکرد تحصیلی به طور معناداری تحت تأثیر اهداف پیشرفت و سرزندگی تحصیلی است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی بدفهمی های دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی در درس علوم تجربی بر اساس نتایج مطالعه تیمز 2015 انجام شد. روش پژوهش از نوع تحلیل ثانویه بوده است. جامعه آماری، شامل کلیه دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی که در سال تحصیلی 94-93، تعداد آن ها 1158887 نفر بوده است که 8035 دانش آموز با روش نمونه گیری طبقه ای خوشه ای دومرحله ای به عنوان نمونه مطالعه تیمز 2015 انتخاب شده اند. بر اساس بررسی پیشینه نظری، سه بدفهمی در حوزه علوم زمین، سه بدفهمی در حوزه علوم فیزیک و چهار بدفهمی در حوزه علوم زیستی جزء بدفهمی های رایج دانش آموزان دوره ابتدایی در درس علوم تجربی شناسایی شدند که امکان بررسی آنان با پاسخ دانش آموزان ایرانی در مطالعه تیمز 2015 وجود داشت. این بدفهمی ها شامل؛ تغییر شدت نور به دلیل کم وزیاد شدن فاصله زمین با خورشید، گردش خورشید به دور زمین، ثابت ماندن وضعیت ماه و یکسان بودن شدت نور آن (حوزه علوم زمین)، لامپ به عنوان منبع تولید انرژی الکتریکی و پلاستیک به عنوان بهترین هادی گرما (حوزه علوم فیزیکی)، خوردن غذا توسط تمامی موجودات زنده و در نظر گرفتن درخت به عنوان موجود غیرزنده در دانش آموزان ایرانی (علوم زیستی)، تأیید شدند. با توجه به نتایج به دست آمده در حوزه علوم زمین، مبنی بر اینکه هر سه بدفهمی شناسایی شده در دانش آموزان وجود دارند، توجه به آموزش اثربخش مفاهیم نجومی و اصلاح بدفهمی های موجود را بیش ازپیش اهمیت می یابد. همچنین در حوزه علوم فیزیکی شدت بالا بدفهمی به دست آمده در مورد رسانای گرمایی نشان دهنده تأکید بیشتر به این بخش بود.

هدف پژوهش حاضر پیش بینی خستگی عاطفی بر اساس ابعاد کمال گرایی و هیجانات معلمان بود. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 1397-1396 بود. با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای مناطق 7، 2، 18، 5 و 10 به روش تصادفی انتخاب و از هر منطقه 2 دبستان دخترانه و 2 دبستان پسرانه و از هر دبستان تمامی معلمان ابتدایی که تمایل به همکاری داشتند، انتخاب شدند. حجم نمونه پژوهش شامل 225 نفر (117 مرد و 108 زن) بود. داده ها با استفاده از پرسشنامه های فرسودگی شغلی مزلج و همکاران (2001)؛ هیجانات معلم چن (2016) و کمال گرایی هیل و همکاران (2004) جمع آوری شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که از ابعاد هیجانات معلم بعد شادی و عشق به ترتیب با ضریب بتای (212/0-) و (201/0-) به صورت منفی و معناداری خستگی عاطفی را پیش بینی کردند (001/0>P). ابعاد غم، خشم و ترس به ترتیب با ضریب بتای (277/0)، (144/0) و (159/0) به صورت مثبت و معناداری خستگی عاطفی را پیش بینی کردند. کمال گرایی منفی با ضریب بتای (186/0) به صورت مثبت و معناداری خستگی عاطفی را پیش بینی کرد. کمال گرایی مثبت نیز توانست به صورت منفی و معناداری با ضریب بتای (326/0-) میزان خستگی عاطفی را در معلمان ابتدایی پیش بینی کند. ایجاد زمینه بروز هیجانات مثبت در معلمان و همچنین آموزش شیوه های مقابله با کمال گرایی منفی می تواند منجر به کاهش خستگی عاطفی در معلمان ابتدایی شهر تهران شود.

پژوهش حاضر باهدف شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های دانشگاه کارآفرین انجام شده است. در این پژوهش به منظور جمع بندی و تجمیع یافته های پژوهش های پیشین از روش فراترکیب بهره گرفته شده است. در این راستا در قدم اول با جستجو در پایگاه های مختلف اسناد علمی تعداد 842 منبع اولیه که در آن ها به نوعی به دانشگاه کارآفرین (نسل سوم) اشاره شده بود استخراج گردید. سپس با در نظر گرفتن میزان ارتباط با موضوع پژوهش منابع اولیه غربال و تعداد 75 منبع برای بررسی نهایی انتخاب شد. در ادامه با استفاده از تحلیل محتوای و کدگذاری باز و محوری منابع منتخب مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتیجه این تحلیل شناسایی 20 مؤلفه در پنج مقوله اصلی 1- استراتژی و مدیریت، 2- ساختار و فرایندها، 3- فرهنگ، 4- سیستم آموزشی و 5- شبکه تعاملات به عنوان مؤلفه ها و مقوله های اصلی شکل گیری یک دانشگاه کارآفرین است. درنهایت به منظور نشان دادن میزان اهمیت و اولویت این مؤلفه ها به عنوان ورودی تصمیمات سیاست گذاران عرصه آموزش عالی برای سوق دادن دانشگاه های کشور به سوی دانشگاه کارآفرین از روش تحلیل سلسله مراتبی گروهی استفاده گردید. در این راستا ضمن بهره گیری از نظرات 7 تن از صاحب نظران و کارشناسان اهل فن در حوزه آموزش عالی، وزن و اولویت مقوله ها و مؤلفه ها محاسبه و ارائه گردید. بر این اساس پنج مؤلفه رهبری، سازمان دهی کارآفرینانه، مدیریت منابع، نگرش کارآفرینی و قوانین دارای بالاترین وزن و اهمیت هستند. درنهایت پیشنهاد هایی جهت هموارسازی تحول به سمت دانشگاه کارآفرین در ارتباط با مؤلفه های مهم ارائه گردید.