پژوهشنامه معارف حسینی

پژوهشنامه معارف حسینی

پژوهشنامه معارف حسینی سال پنجم بهار 1399 شماره 17

مقالات

۱.

تحلیل اقتباس های قرآنی خطبه حضرت زینب(س) در شهر شام

کلید واژه ها: حضرت زینب (س) خطبه شهر شام اقتباس های قرآنی قیام امام حسین (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 423 تعداد دانلود : 464
ماندگاری  قیام امام حسین (ع) و رسوایی دستگاه بنی امیه مرهون خطبه ها و روشنگری های حضرت زینب کبری (س) می باشد. ایشان در خطبه های شهر کوفه وشام با استناد به آیات قرآن کریم به بیان عهد شکنی مردم، مظلومیت و حقانیت امام حسین(ع) و رسوا نمودن بنی امیه پرداختند. نوشتار پیش رو با شیوه توصیفی تحلیلَی و روش کتابخانه ای به تحلیل اقتباس های قرآنی حضرت زینب (س) در خطبه  شهرشام پرداخت که  حاصل آن چنین شد: ایشان با استناد به آیات قرآن،یزید و حامیان او را به سبب انجام فجایع کربلاء؛گمراه، ستمکار ، مستحق خواری دنیا وعذاب اخروی می داند و تاکید می کند که خداوند درکمین آنهاست و این استمهال الهی به نفع آنها نیست ؛ چراکه در دنیا رسوا و در آخرت هم به عذاب الهی دچارخواهند شد.
۲.

واکاوی تاریخ نگاری عاشورا و عوامل رونق آن در قرن چهارم هجری قمری

کلید واژه ها: تاریخ نگاری عاشورا آل بویه مراسم عزاداری عالمان شیعه قرن چهارم هجری قمری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 771 تعداد دانلود : 243
تاریخ نگاری عاشورا، از مهم ترین عوامل ماندگاری واقعه کربلا و شهادت مظلومانه و غم بار امام حسین7 است. قرن دوم هجری قمری را باید آغاز تاریخ نگاری عاشورا به شمار آورد. قرن سوم هجری قمری نیز تاریخ نگاری عاشورا همانند دوره پیش ادامه یافت، اما اوج این تاریخ نگاری در قرن چهارم روی داد. در این شکوفایی، عوامل متعددی چون پیدایش حکومت های شیعی، برگزاری رسمی مراسم عاشورا در ایران و جهان اسلام، ظهور عالمان برجسته شیعه خصوصاً فقیهان، مرکزیت یافتن شهر قم به مثابه دولت شهری شیعی و نگارش اولین گزارش های واقعه کربلا به زبان فارسی نقش داشتند. با توجه به مطالب فوق، این پژوهش به شیوه توصیفی _ تحلیلی به عوامل رونق تاریخ نگاری عاشورا در قرن چهارم هجری می پردازد.
۳.

تأملی به دستاورد های ایثار حسینی در دو شعر عاشورایی از سید عباس شبّر و خوشدل تهرانی

نویسنده:

کلید واژه ها: دستاورد ایثار حسینی شعر عاشورایی سید عباس شبر خوشدل تهرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 258 تعداد دانلود : 692
پرداختن به حادثه عظیم عاشورا با تمام ابعاد و زوایای نهان و آشکار آن در ادبیات معاصر با تفاوت هایی محسوس نسبت به دوره های قبل روبه رو بوده است. در دوره حاضر، آن چه بیش از پیش جلوه گری می کند، مرثیه هایی است که با استفاده از آرایه های ادبی شکوهمندانه و عزت مدارانه، این واقعه سترگ را ترسیم می کند و مخاطبان را به تلفیق منطقی شور و شعور حسینی بر می انگیزاند. قیام خونین امام حسین7 شاخص ترین نتایج ایثار حسینی را به همگان معرفی می کند. در این نوشتار با روش تحلیلی _ توصیفی با انتخاب دو قطعه شعر از سید عباس شبر و مرحوم خوشدل تهرانی به بررسی مهم ترین ابعاد واقعه عاشورا از دریچه واژگان این دو ادیب می پردازیم. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که پایمردی و ایثار حسینی، عزت، سرافرازی، شرافت، بزرگواری و... را دیگر بار تجدید کرد.
۴.

سوگواری و گریستن بر مصائب سیدالشهدا(ع) از نگاه شیعه و وهابیت

کلید واژه ها: امام حسین (ع) شیعه وهابیت سوگواری گریه اشک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 760 تعداد دانلود : 512
سوگواری و اَشک ریختن برای حضرت اَباعبدالله الحسین(ع) رساندن صدای مظلومیت آل محمد و علی به گوش تاریخ است. اَشک، احساس و عشقی پاکی است که از ژرفای جان پدیدار می شود و نشان دلدادگی و ارادت به محبوب است. ایضاً مقاله حاضر درصدد است شناخت روشنی از سوگواری و گریستن بر مصایب حسین بن علی(ع) در کربلا از نگاه شیعه و وهّابیّت به خواننده گان گرامی ارائه شود که این هدف اصلی پژوهش حاضر می باشد. هدف دیگر این تحقیق نقد سخنان آقایان ابن تیمیّه حرانی و محمد بن عبد الوهاب در مورد اَشک ریختن و عزاداری برای امام حسین(ع) می باشد. از یافته های تحقیق نتیجه گیری می شود که مذهب شیعه به سوگواری و گریه برای حضرت سیّدالشهدا(ع) برخلاف فرقه وهّابیّت؛ تأکید و توجه فراوان دارد.
۵.

بیانات امام حسین (علیه السلام) درباره مهدویت وظهور

کلید واژه ها: امام حسین (ع) مهدویت غیبت صغری غیبت کبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 542 تعداد دانلود : 704
عاشورا نقطه عطف تاریخ اسلام و تشیع است وتحقیق در همه زوایای آن لازم وضروری به نظر می رسد. اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد هدف امام حسین(علیه السلام) از برپایی این قیام است. در این راستا بررسی دقیق سخنان ودیدگاه ایشان درباره آینده ومهدویت و چشم اندازی که برای جهان مطرح می فرمایند ضروری می نماید. این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی به تقسیم بندی و تحلیل بیانات امام حسین (علیه السلام) در این زمینه بپرداخته است. امام حسین(علیه السلام) در بیانات خود با پرداختن به خصوصیات امام مهدی(عج) و نشانه های ظهور و خصوصیات حکومت مهدوی اهمیت و عظمت ظهور منجی را برای شیعیان خویش تداعی ساخته اند.
۶.

آسیب شناسی عزاداری عاشورا در کلام حضرت امام خمینی(ره)، شهید مطهری(ره) و مقام معظم رهبری با تکنیک کیفی تحلیل مضمون

کلید واژه ها: عزاداری آسیب شناسی عاشورا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 53 تعداد دانلود : 594
این پژوهش با مراجعه به آثار، نوشته ها و فرمایشات حضرت امام خمینی(ره)، شهید مرتضی مطهری(ره) و همچنین سخنرانی های مقام معظم رهبری در جهت آسیب شناسی عزاداری عاشورا انجام شد. با مشارکت 10 تن از علمای حوزه و دانشگاه و با روش گروه کانونی، تعداد 35 کد یا مضمون پایه استخراج و با روش مصاحبه ی عمیق در قالب 8 مقوله( ضعف آگاهی؛ عدم درک دقیق؛ بروز خرافات؛ دروغ پردازی و گزافه گویی؛ برخورد تک بعدی و ضعیف؛ برخورد احساسی؛ نقش ضعیف مردم و علما؛ نقش مداحان) دسته بندی شدند. مقولات نیز در دو بعد اصلی شناختی- معرفتی و اجرایی- عملکردی قرار داده شدند.

معرفی کتاب ها

۱.

معرفی کتاب: سیر مطالعاتی مقاتل امام حسین (ع)/ مهدی پیشوایی و ...

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 290 تعداد دانلود : 238
سیر مطالعاتی مقاتل امام حسین7، مهدی پیشوایی و همکاران، قم، دفتر مقتل جامعه ایمانی مشعر، 1398ش، 111ص. کتاب مورد بررسی به بازخوانی و تلخیص 23 عنوان از مهم ترین منابعی می پردازد که یا مقتل هستند و یا جنبه های مقتلی در آنان بسیار پررنگ است. در تهیه این مجموعه، افزون بر آقای مهدی پیشوایی، آقایان محمد هادی یوسفی غروی، محمدرضا جباری و محمدحسین رجبی نیز همکاری داشته اند. هدف از تهیه این مجموعه کوچک، آشنا کردن جامعه مداحان کشور با گستره ای از مقاتل است که هر مطلبی به دستشان می رسد، در برنامه های خود بازگو نکنند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۲