مطالعات دین، معنویت و مدیریت (اسلام و مدیریت سابق)

هدف اصلی نوشتار حاضر، بررسی تناسب و یکپارچگی بین گفتار و رفتار سیاستمداران و کارگزاران دولتی می باشد و این عامل می تواند به عنوان یک ویژگی اصلی برای مقامات سیاسی و اجرایی در عرصه حکومتداری قلمداد گردد. در نوشتار حاضر تلاش گردید تا موضوع یکپارچگی بین رفتار و کردار مدیران و کارگزاران دولتی به صورت توصیفی و تحلیلی از منظر مبانی اسلام و غرب مورد مطالعه و مداقه قرار گیرد و سپس مضامین مربوطه احصاء و گزاره های مفهومی استخراج گردید. فلسفه پژوهش حاضر تفسیری، روش آن کیفی، هدف پژوهش توصیفی، و جهت گیری آن نیز کاربردی می باشد. نگارنده به منظور جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای با مراجعه به مقالات و متون علمی و اسلامی استفاده نموده است. مفاهیم و مضامین احصاء شده و نیز الگوی تبیین شده به مدیران و کارگزاران دولتی در شناخت و درک هر چه بیشتر یکپارچگی و تناسب بین گفتار(وعده ها) و رفتار(کردار) یاری می رساند و این مهم می تواند موجب کاهش شکاف بین حکومت و مردم گردد.

نهج البلاغه امام علی (ع) از غنی ترین و اصیل ترین متون دینی و منابع اسلامی، گنجینه ی معارف حکومت داری و خط مشی گذاری را در اختیار بشریت گذارده است. علم خط مشی گذاری مبنا و پیشران اصلی امر حکمروایی مدبرانه و اداره امور جامعه می باشد. نقطه عزیمت این نوشتار به محیط ارزشیابی خط مشی و اکتشاف دلالت های دینی و تطبیق و انکشاف محتوای آن با تکیه بر منظومه فکری و اندیشه ای امیرالمؤمنین (ع) قرار داده شده است. بر این اساس با رهیافتی علمی و مبتنی بر روش دلالت پژوهی، ابتدا سهم یاری ها از متن نهج البلاغه استخراج و مبتنی بر معیارهای شش گانه الف: محوریت ارزشیابی( روشی، ارزشی و کاربردی)؛ ب: کانون توجه ارزیابی( سنجش نتایج، نظارت و پایش، نتایج و پیامدها، سنجش پیامدها و تعامل)؛ پ: کارکرد اصلی ارزشیابی (آموزش و یادگیری، پاسخگویی، شفاف سازی و بهبود)؛ ت: افق زمانی ارزشیابی (گذشته نگر،حین اجرا، آینده نگر)؛ ث: روش قالب( کمی،کیفی)؛ ج: روش های ارزیابی خط مشی متناسب (محکمه ای، ساختارگرا، خبره گرا، ذی نفع گرا، تصمیم گرا، نظریه مبنا، اطلاعات گرا، فرا تحلیل، مورد پژوهی، مطلوبیت گرا، هدف گرا، آزمایشگاهی، حسابرسی نتایج، هزینه مبنا، واقع گرا، مشارکتی، مشتری گرا) دلالت های موضوعی ارزشیابی - به عنوان تضمین دهنده کیفیت، اثربخشی و کارایی- خط مشی های عمومی با استفاده از نظرات خبرگی حاصل و احصاء گردید .  

هدف این مقاله شناسایی و استخراج مفاهیم و مقولات بنیادین تعیین "هدف" در سازمان بر اساس نظام های ارزشی است. بدین جهت با مراجعه به متون اسلامی معتبر و به روایت صاحبنظران و متون غربی، مفاهیم و مقولات بنیادین تعیین "هدف" با استفاده از روش تحقیق کیفی داده بنیاد شناسایی و از طریق بررسی کتابخانه ای، داده های مربوط به آن جمع آوری شده اند. نتایج بیانگر این است که سازمان های غربی با توجه به نظام ارزشی خود همه دریک هدف مشترکند وآن سود و منفعت مادی و افزایش سطح رفاه زندگی است و از طرفی اسلام اگر چه اصل منفعت را می پذیرد، اما سود را اعم از مادی و معنوی می داند. سود در منطق اسلام وسیله ای برای رسیدن به هدف های بلند مدت و عالی است. لذا، اگر مدیری با در نظر داشتن ویژگیهای اسلامی اهداف سازمان را مشخص کند آنوقت با محوریت توسعه مادی و معنوی عمل خواهد کرد.

در عصر حاضر هیچ سازمانی را نمی توان بی نیاز از اصول اخلاقی به ویژه سرآمدترین آنها صداقت و درستکاری دانست. اگر صداقت بر سازمان حاکم باشد در موفقیت سازمان موثر خواهد بود. از اینرو، این مقاله در پی آن است الگوی صداقت سازمانی را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با استفاده از روش داده بنیاد به تجزیه و تحلیل آراء و اندیشه رهبران انقلاب اسلامی پرداخته بر این اساس تمامی مستندات به صورت تمام خوانی مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه جهت نیل به اشباع نظری گزاره های منتخب مورد واکاوی قرار گرفت و در نتیجه از طریق از طریق کدگذاری باز، تعداد 4309 کد، 56 زیرمفهوم، 294مفهوم، 21 زیرمقوله و 26 مقوله در خصوص موضوع تحقیق شناسائی شد و بوسیله کدگذاری محوری الگوی پارادیمی تحقیق احصاء گردید. بر اساس یافته های تحقیق در الگوی منتج از داده ها، مقوله های شناسایی شده عبارت است از: مقوله های علّی شامل؛ پیروزی انقلاب اسلامی، اهداف و آرمان های سپاه و تهدیدهای داخلی و خارجی، مقوله های محیطی از قبیل؛ شأن و جایگاه سپاه در جامعه، سازمان و تشکیلات، مقوله های واسطه ای مانند؛ عنایات الهی، پشتیبانی، وحدت و هم افزایی، منهیات فردی و سازمانی، مقوله های راهبردی شامل؛ ولایتمداری، بصیرت، معنویت گرایی، تعلیم و تربیت، فرمانده/مدیر، خدمت گزاری، اخلاق مداری، مردم داری، نوشوندگی، رفتارتوان مندشده، پیشروندگی و خوداتکایی و مقوله های پیامدی از قبیل؛ پاسداری از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن، اقتدار دفاعی کشور، توسعه و تعالی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران.

هدف این پژوهش بررسی تأثیر مدیریت منابع انسانی اسلامی بر عملکرد سازمان با نقش میانجی تعهد کارکنان می باشد. روش پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش شناسی و ماهیت، توصیفی پیمایشی از نوع معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کارکنان اداره کل راه و شهرسازی استان قزوین به تعداد ۲۳۰ نفر بوده است. برای انتخاب نمونه در این پژوهش از روش کوکران استفاده شده است. طبق فرمول کوکران 144 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد بوده که داده های تحقیق با توجه به پرسشنامه ها ی گردآوری شده با مقدار پایایی بالاتر از 7/0 انجام شده است. روایی پرسشنامه ها بصورت محتوایی و با نظر متخصصان انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (اطلاعات جمعیت شناختی) و آمار استنباطی (معادلات ساختاری) استفاده شد. نتایج یافته ها نشان داد مدیریت منابع انسانی اسلامی بر عملکرد سازمان تاثیر معنی داری داشته است، همچنین نتایج فرضیه ها نشان می دهد؛ مدیریت منابع انسانی اسلامی با میانجی گری تعهد سازمانی، بر عملکرد سازمان معنادار بوده است. از طرفی دیگر مولفه های مدیریت منابع انسانی اسلامی شامل؛ استخدام و گزینش، آموزش و توسعه، حقوق و پاداش، و ارزیابی عملکرد بر عملکرد سازمان تاثیر معنادار داشته است.

این پژوهش با هدف تعیین تاثیر اخلاق اسلامی کار بر تمایل افراد به افشاگری و گزارش سوءرفتارها و تخلفات سایر افراد سازمان انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه کارکنان یکی از شرکت های تولیدی واقع در شهرک صنعتی شهرستان کرمانشاه به تعداد 102 نفر تشکیل می دهند، که با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده و فرمول آماری کوکران تعداد80 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مورد پیمایش قرار گرفتند. به منظور تبیین رابطه ی میان متغیر های تحقیق، از پرسشنامه ی استاندارد اخلاق اسلامی کارعلی(1998) و جهت جمع آوری اطلاعات پیرامون افشاگری از پرسشنامه محقق ساخته (1396) استفاده شد که پایایی آن ها از طریق آلفای کرونباخ و روایی آن از طریق روایی محتوایی بررسی گردیده است. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق مدل یابی معادلات ساختاری با کمک نرم افزار Smart-PLS انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد، اخلاق اسلامی کار برتمایل به افشاگری(سوت زنی) با ضرایب مسیر 908/0 تأثیر مثبت و معنادار دارد.

فساد اداری، مشکلی بزرگ و فراگیر در دنیاست و محدود به گروه خاصی از کشورها نمی باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش هویت سازمانی و هویت دینی در پیشگیری از بروز فساد اداری در سازمان های دولتی صورت پذیرفت. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی است و هدف آن، توسعه دانش کاربردی در زمینه مطالعات سازمانی است . از منظر روش توصیفی – تحلیلی است و از حیث زمانی از نوع تحقیقات مقطعی به شمار می آید. جامعه آماری این تحقیق، از بین متخصصین اداری انتخاب شده است شیوه نمونه گیری ، به شکل نمونه برداری تصادفی طبقه ای، تعداد120 نفر به عنوان حجم نمونه برگزیده شده اند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. فرضیات تحقیق با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزارSMART PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که به ترتیب هویت سازمانی و هویت دینی عاملی قوی در پیشگیری از فساد اداری است.