اندازه گیری تربیتی

هدف از پژوهش حاضر شناسایی وزن هریک از دروس سوابق تحصیلی و نمره کل سازی براساس رویکرد روانسنجی مدل پیوسته IRT و رویکردهای مبتنی بر نظر متخصصان تاپسیس و AHP، و همچنین مقایسه اثر مدل وزن دهی بر رتبه بندی و پایایی روش های وزن دهی و نمره کل سازی سوابق تحصیلی بود. روش پژوهش حاضر ترکیبی بود. به منظور اجرای پژوهش در بخش اول 11 آیتم(دروس) سوابق تحصیلی از گروه متخصصان مورد نظرخواهی قرار گرفت و با استفاده از تکنیک های تاپسیس و AHP وزن دهی و اولویت بندی شد. در بخش دوم نمرات دروس نهایی سال سوم متوسطه داوطلبان و پذیرفته شدگان رشته های روانشناسی و مشاوره در دگروه علوم انسانی از سازمان سنجش دریافت شد و جهت برآورد نمرات تتا استفاده شد. به منظور مقایسه ی مدل های مختلف وزن دهی و نمره کل سازی، ابتدا گروه نمونه براساس نمرات حاصل از هر سه رویکرد رتبه بندی شده، و از لحاظ شاخص های پراکندگی و میزان تفاوت رتبه ها مقایسه شد. نتایج مقایسه سه رویکرد نشان داد بیشترین واریانس مربوط به روش نمره کل سازی با مدل پیوسته IRT است. نتایج تحلیل آماری مبنی بر آزمون ویل کاکسون جهت مقایسه متوسط رتبه ها نشان داد در حجم نمونه ی کم روش وزن دهی به هر سه روش نسبت به روش وزن های یکسان تفاوت معنادار در رتبه ها ایجاد می کند و بنابراین مدل وزن دهی در رتبه بندی داوطلبان در حجم نمونه کم تاثیر می گذارد. اما بین سه مدل وزن دهی تفاوت معناداری در رتبه بندی داوطلبان مشاهده نمی شود. همچنین نتایج نشان داد در حجم نمونه بالا(2000 نفر) روش وزن دهی به هر سه روش نسبت به روش وزن های یکسان تفاوت معنادار در رتبه ها ایجاد می کند. نتایج تحلیل داده ها نشان داد نمرات بدست آمده از مدل پیوسته IRT نسبت به دو روش دیگر در رتبه بندی داوطلبان تاثیر متفاوتی می گذارد . نمرات روش IRT پایایی بالاتری نسبت به روش های مبتنی بر نظر خواهی از متخصصان دارد. با این وجود به نظر نمی رسد روش وزن دهی بر میزان پایایی نمرات تاثیر معناداری داشته باشد.

متداول ترین روش برای کاهش خطای ناشی از حدس، اعمال جریمه (نمره منفی) برای پاسخ های نادرست است. یکی از عوامل مؤثر بر میزان حدس، نگرش افراد نسبت به حدس زدن و خطر جریمه شدن است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر سطوح مختلف جریمه و دشواری آزمون ها بر رابطه بین توانایی و نمره خام افراد و تعیین جریمه بهینه در سطوح مختلف توانایی با توجه به نگرش خطرپذیری آن ها است. برای بررسی تأثیر سطوح مختلف جریمه بر رابطه بین توانایی و نمره خام افراد، همبستگی توانایی و نمره خام افراد در سطوح مختلف جریمه برای سطوح مختلف توانایی بررسی و سطوحی از جریمه که موجب دستیابی به رابطه بیشینه بین توانایی و نمره خام افراد در هر سطح توانایی شد، به عنوان سطوح جریمه بهینه برای آن سطح توانایی انتخاب گردید. برای بررسی تأثیر دشواری آزمون ها بر رابطه بین توانایی و نمره خام افراد در سطوح جریمه بهینه، مقادیر بیشینه همبستگی در سطوح جریمه بهینه در هر سطح توانایی در سه آزمون (ریاضی، معارف و زبان انگلیسی) رشته ریاضی 1395 با توجه به میانگین ضریب دشواری آزمون ها مقایسه شد. نتایج نشان داد که هم عدم جریمه و هم اعمال جریمه بالا موجب کاهش همبستگی بین توانایی و نمره خام می شود. سطوح جریمه بهینه در افراد با توانایی بالا، بالاتر از افراد با توانایی کم بوده و به طورکلی جریمه بهینه برای کل افراد بالاتر از مقدار مرسوم آن (33/0) به دست آمد (برای کل افراد در آزمون ریاضی، معارف و زبان به ترتیب حداقل 40/0، 40/0 و 60/0 ). همچنین اگر میانگین ضریب دشواری سؤال های آزمون نزدیک به صفر باشد و سطوح جریمه بر اساس سطوح توانایی و با توجه به نگرش خطرپذیری بهینه باشد، رابطه بین توانایی و نمره افراد بیشینه می شود.

هیجان ها به طور بالقوه در هر جنبه ای از فرایند تدریس و یادگیری دخیل هستند و تدریس خوب با انواعی از هیجان های مثبت تحقق پیدا می کند. بنابراین درک ماهیت هیجان ها در محیط های آموزشی ضروری است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی شاخص های روان سنجی پرسشنامه هیجان های تدریس تریگول (2012) بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه پژوهشی کلیه اساتید دانشگاه فردوسی مشهد (804 نفر) بودند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 280 نفر تعیین شد و به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. روایی محتوایی پرسشنامه توسط 5 نفر از متخصصان دانشگاه فردوسی بر اساس شاخص روایی محتوایی موردبررسی قرار گرفت، برای احراز روایی سازه از تحلیل عاملی تأییدی و برای پایایی از روش همسانی درونی و باز آزمایی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی برازندگی مدل و ساختار روابط درونی گویه ها را تأیید کرد. ضریب آلفا برای کل پرسشنامه هیجان های تدریس برابر با 89/0 و برای عامل ها از 73/0 تا 84/0 به دست آمد. نتایج نشان داد که پرسشنامه هیجان های تدریس از ویژگی های روان سنجی قابل-قبولی برخوردار است و می توان از آن به عنوان ابزاری معتبر در مطالعات هیجان های مربوط به تدریس استفاده کرد.

سنجش برازش فرد در تضمین روایی و عدالت استفاده و تفسیر نمره های آزمون، مفید واقع می شود. در این تحقیق با استفاده از آماره ی برازش فرد H^T به بررسی الگوی پاسخ آزمون ریاضی پایه ی هشتم مطالعه تیمز 2015 دانش آموزان کشورهای استرالیا، ایران و جمهوری کره پرداخته شده است. برای بررسی تأثیر متغیرهای زمینه ای بر مقدار آماره ی برازش فرد دانش آموزان، با توجه به ساختار سلسله مراتبی داده ها از مدل سازی خطی سلسله مراتبی استفاده شد. به استناد ضریب همبستگی درون رده ای، 83.7% از واریانس آماره ی برازش فرد 〖 H〗^T در سطح دانش آموز و 16.3% از آن در سطوح مدرسه و کشور است. همچنین با توجه به مدل نهایی خطی سلسله مراتبی بین مقدار آماره ی برازش فرد H^T و عوامل سطوح دانش آموزان، مدارس و کشورها، صرفاً متغیرهای میانگین پیشرفت تحصیلی کشورها، تأکید مدرسه بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان، اطمینان در یادگیری ریاضیات دانش آموزان و برآورد توانایی دانش آموزان از عوامل با ضرایب معنی دار در مدل نهایی هستند.

چکیده: پژوهش حاضر باهدف بررسی شاخص های روان سنجی پرسشنامه جو و هویت مدرسه (SCASIM-St)، انجام گرفت. حجم نمونه این پژوهش 503 دانش آموز دختر دبیرستانی بود که به روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای از بین مدارس دولتی دوره دوم متوسطه شهر تهران که بالغ بر 40000 نفر بودند، انتخاب شدند و به پرسشنامه جو و هویت مدرسه (SCASIM-St) پاسخ دادند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با روش مؤلفه های اصلی، علاوه بر عامل کلی جو مدرسه، 4 عامل (رابطه دانش آموزان با یکدیگر، رابطه دانش آموزان با کارکنان، تأکیدهای آموزشگاه، ارزش ها و رویکرد مشترک کارکنان و دانش آموزان) و هویت مدرسه را برای پرسشنامه جو و هویت مدرسه تائید کرد. برای بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و روش باز آزمایی و برای تعیین روایی آن از روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که پرسشنامه از همسانی درونی قابل قبولی برخوردار است و ضرایب آلفای کرونباخ در زیر مقیاس های آن بین 0/78 تا 0/92 است. اعتبار پرسشنامه از طریق باز آزمایی 0/73 در سطح 0/01>p معنی دار به دست آمد. همچنین برای تعیین روایی مدل اندازه گیری جو و هویت مدرسه از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد که نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مقدار روایی همگرا (AVE) برابر با 0/44 و معیار برازش مدل کلی (GOF) برابر 0/50 به دست آمد. این نتیجه مؤید این است که ساختار پرسشنامه برازش قابل قبولی با داده ها دارد و کلیه شاخص های نیکویی برازش مدل را تأیید می کند. یافته های تحلیل عاملی تقریباً مشابه تحقیقات انجام گرفته در فرهنگ اصلی و ضرایب پایایی و روایی نیز به نتایج تحقیقات پیشین نزدیک بود؛ بنابراین با توجه به خصوصیات روان سنجی مطلوب این پرسشنامه ابزار مناسبی برای تعیین جو و هویت مدرسه از دیدگاه دانش آموزان دبیرستانی است.

هدف مطالعه حاضر ساخت ابزار نشانگرهای بزرگسالی و میزان اکتساب آنها در میان دانشجویان و تعیین ویژگی های روانسنجی این ابزار بود. نشانگرهای بزرگسالی براساس یک پژوهش کیفی (سلیمانی و حجازی،1397)شناسایی شده بودند. برهمین اساس تعداد 610 دانشجو با دامنه سنی 18تا 29 سال (317پسر و 293دختر) از دانشگاه تهران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از تحلیل عاملی اکتشافی، پرسشنامه ای متناسب با بافت ایرانی برای اندازه-گیری نشانگرهای بزرگسالی با 46 گویه با ضریب آلفای کرونباخ 905/0، در شش بعد ساخته شد: تسلط شناختی-هیجانی بر خود، مدیریت و تنظیم امور تا رسیدن به اهداف، توانایی نقش آفرینی در خانواده، پایبندی به ارزش ها، استقلال و انتقال نقش. نتایج نشان داد دوره تحولی ظهوربزرگسالی در میان دانشجویان دانشگاه تهران وجود دارد و نشانگرهای بزرگسالی نزد دانشجویان بیشتر به مهارت های فردی و خانوادگی مربوط می شود و ادراک فرد از بزرگسالی خود با افزایش اکتساب این مهارت ها، تناسب دارد. همچنین عوامل اشتغال، استقلال مالی و توانایی اداره خانواده برای مردان و توانایی مراقبت و تربیت فرزند برای زنان ملاک مهم-تری برای اکتساب بزرگسالی نزد دانشجویان محسوب می شوند.

هدف: هدف این پژوهش، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه گرایش به یادگیری مادام العمر دانشجویان است. روش: در این پژوهش، روش نمونه گیری، تصادفی خوشه ای چندمرحله ای بود. داده ها در دو مرحله جمع آوری شد که در مجموع 538 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاههای دولتی تهران، شهید بهشتی، شهید چمران و علامه طباطبایی در نیمسال دوم 96-1395، پرسشنامه گرایش به یادگیری مادام العمر را تکمیل کردند. روایی سازه با استفاده از تحلیل عامل اکتشافی و با روش مولفه های اصلی و چرخش واریمکس بررسی شد. در کل اعتبار ابزار با استفاده از روش تحلیل عامل اکتشافی، تحلیل عامل تأییدی و با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد. نتایج: بر اساس نتایج تحلیل عامل اکتشافی، سه عامل استخراج شد و بر اساس نتایج تحلیل عامل تأییدی سه عامل تأیید شد. با لحاظ به مبانی نظری و محتوای سوال ها این عوامل با عناوین «برنامه ریزی یادگیری»، «درک و هدایت یادگیری»، «لذت از تجربه یادگیری خودمختارانه» نام گذاری شد. پایایی پرسشنامه در کل مقیاس 83/0 و در خرده مقیاس ها به ترتیب 73/0، 74/0 و 69/0 بود که حاکی از همسانی درونی پرسشنامه گرایش به یادگیری مادام العمر دانشجویان است. نتیجه گیری: پرسشنامه گرایش به یادگیری مادام العمر از لحاظ روان سنجی برای سنجش ابعاد گرایش به یادگیری مادام العمر دانشجویان در موقعیت های دانشگاهی مناسب و قابل اطمینان است.

تحول دیداری-فضایی یکی از مهم ترین بنیان های تحول است که نقش عملکرد اولیه ی تمام یادگیری ها و ارتباطات را بازی می کند و بازنمایی های ذهنی راجع به دنیای بیرون را شکل می دهد. از طرفی این تحول همزمان در بردارنده ی اطلاعات فضایی است و کلیه ی حرکات را در فضا جهت می دهد. سنجش این تحول و ابعاد مختلف آن طی سال های ابتدایی زندگی بسیار حیاتی است، زیرا با داشتن این اطلاعات می توان ظرفیت دیداری- فضایی کودک را تخمین زد و تغییر این ظرفیت پایه ای را در جریان تحول بررسی کرد. هدف از پژوهش حاضر، تعیین ویژگی های روان سنجی پرسشنامه ی تحول دیداری-فضایی (هری واچس، 2014) است. به همین منظور این پرسشنامه بر روی 348 کودک پیش از دبستان در شهر مشهد که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به طور تصادفی انتخاب شدند، اجرا و شاخص های روان سنجی با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS و Lisrel به ترتیب نسخه ی22 و 30/9 محاسبه شد. یافته ها نشان داد که پرسشنامه از روایی محتوا و سازه و نیز پایایی مطلوبی برخوردار است. نتایج تحلیل عاملی تائیدی نیز نشان داد که ساختار پرسشنامه، برازش قابل قبولی با داده ها دارد. این عوامل مطابق با پژوهش اصلی، عامل های آگاهی حسی و بدنی؛ مکان یابی در فضا؛ ارتباط بدن با محیط، ارتباط اجزا مختلف محیط با یکدیگر و دیگران؛ نگهداری فضایی؛ استدلال دیداری منطقی و تفکر بازنمایی نام گرفتند و ضرایب همسانی درونی آن ها به ترتیب برابر با 83/0، 79/0، 67/0، 80/0، 72/0 و 61/0 به دست آمد. این نتایج نشان داد که پرسشنامه تحول دیداری-فضایی واچس می تواند به عنوان ابزاری مناسب برای سنجش سازه ی تحول دیداری-فضایی در ایران استفاده شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی پرسشنامه هیجان آگاهی در جامعه دانش آموزان شهرتبریز بود. به این منظور تعداد ۵۸۵ دانش آموز از دانش آموزان دختر و پسر مناطق پنجگانه شهر تبریز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. سپس پرسشنامه هیجان آگاهی بر روی آنها اجرا شد. همچنین پرسشنامه های آلکسی تیمیا تورنتو و هوش هیجانی شوت به منظور بررسی روایی همگرا، همراه با پرسشنامه اصلی توسط نمونه تکمیل شد. سپس با استفاده از روش های آماری همبستگی، تحلیل عوامل و تحلیل واریانس داده ها مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی به روش تحلیل مولفه های اصلی نشانگر استخراج شش مولفه تمایز هیجان ها، مشارکت کلامی هیجان ها، آشکارسازی هیجان ها، آگاهی بدنی، توجه به هیجان های دیگران و تحلیل هیجان ها بود که در مجموع ۱۳/۵۲ واریانس را تبیین می کرد. ضریب اعتبار پرسشنامه به روش بازآزمائی برای کل پرسشنامه ۸۲/۰ و برای مولفه ها بین ۶۲/۰تا ۷۹/۰ محاسبه شد. همچنین محاسبه ضرایب همبستگی بین مولفه های هیجان آگاهی و مقیاس آلکسی تیمیا و هوش هیجانی نشان داد که پرسشنامه فوق از روایی ملاکی بالا و خوبی برخوردار است.در نهایت مقایسه نمرات دختران و پسران در مولفه های آگاهی هیجانی نشان داد که تفاوت بین دو گروه در تمامی مولفه ها به استثنای مولفه مشارکت کلامی هیجان ها معنادار است. بنابراین پرسشنامه هیجان آگاهی دارای ویژگی های روانسنجی لازم برای جامعه دانش آموزان می باشد.