روستا و توسعه

روستا و توسعه

روستا و توسعه سال بیست و یکم بهار 1397 شماره 1 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در تحلیل نظام های کشاورزی: مطالعه موردی شهرستان شوشتر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرایند تحلیل سلسله مراتبی توسعه پایدار مقایسه زوجی تصمیم گیری چندمعیاره شوشتر (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 343 تعداد دانلود : 940
تغییرات آب و هوایی و خشکسالی های حاد طولانی مدت، بحران آب، مهاجرت روستایی و کاهش جمعیت روستایی، استفاده ناکارآمد از نهاده های شیمیایی، بازده پایین کشاورزی متعارف و همچنین، حذف حمایت های دولت باعث شد تا بخش روستایی و کشاورزی ایران با چالش روبه رو شود. از این رو، در راستای حفظ منابع طبیعی و و ایجاد تغییر مثبت در وضعیت کشاورزان و روستاییان، ضرورت توجه به توسعه پایدار کشاورزی احساس می شد. با توجه به اهمیت دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی در موفقیت یا شکست هر سیاستی در این بخش، هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه آنها نسبت به نظام های کشاورزی و اولویت بندی آنها در شهرستان شوشتر بود. بدین منظور، از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای اولویت بندی استفاده شد و بر پایه نتایج اولویت بندی، بعد اقتصادی و نظام تولیدگرایی در اولویت نخست جای دارند.
۲.

نگرش روستاییان اردبیل نسبت به اثرات طرح هادی در توسعه زیرساخت های گردشگری روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری روستایی طرح هادی اردبیل (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 974 تعداد دانلود : 622
تحقیق حاضر، با هدف بررسی نگرش روستاییان اردبیل نسبت به اثرات طرح هادی در توسعه زیرساخت های گردشگری روستایی، به روش پیمایشی انجام شد و جامعه آماری آن اهالی روستاهایی بودند که از اجرای طرح هادی در آنها بیش از پنج سال گذشته بود. نمونه ای متشکل از دویست نفر از اهالی به صورت تصادفی چندمرحله ای انتخاب و اطلاعات لازم جمع آوری شد. ابزار تحقیق پرسشنامه بود. نتایج نشان داد که طرح در برخی زمینه ها مثل دفع زباله دارای تأثیر زیاد و در جمع آوری فضولات حیوانی دارای تأثیر متوسط بود، ولی در ایجاد فضاهای فرهنگی و تفریحی میزان موفقیت طرح قابل قبول نبود؛ اکثر روستاییان تمایل زیادی به جذب گردشگر در روستای خود داشتند، ولی در اکثر روستاها از توان گردشگری روستاها استفاده نشده بود؛ روستاییان دارای قصد اقامت در روستای خود تمایل بیشتری به جذب گردشگر در روستا داشتند؛ و زنان نسبت به مردان تمایل کمتری به جذب گردشگر در روستای خود را داشتند. در نتیجه تحلیل عاملی، شش عامل بسترساز توسعه گردشگری روستایی، در مجموع، 54/75 درصد از واریانس را تبیین کردند.
۳.

عوامل مؤثر بر رضایت مندی دانشجویان روستایی از زندگی در روستا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دانشجویان روستایی رضایت از محل سکونت رضایت از جامعه نیت ماندگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 304 تعداد دانلود : 146
هدف اصلی مطالعه حاضر شناخت بهتر متغیرها و عواملی است که بر ارزش و رضایت مندی دانشجویان روستایی از زندگی در روستا تأثیر می گذارند. جامعه آماری پژوهش دانشجویان روستایی مقطع کارشناسی دانشگاه رامین خوزستان (420=N) بودند که تعداد 200 نفر از آنها به روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی ساده و بر اساس جدول کرجسی و مورگان گزینش شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی آن توسط پانلی از اعضای هیئت علمی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان تأیید شد. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (90/62-0/0) مورد تأیید قرار گرفت. نتایج رگرسیون نشان داد که متغیرهای هنجار اخلاقی، تصویر روستا، کیفیت درک شده، رضایت از زندگی به طور کلی، تعهد و هویت مکانی تأثیر مثبت بر ارزش درک شده دارند؛ و همچنین، دو متغیر هنجار اخلاقی و ارزش درک شده تأثیر مثبت و معنی دار بر رضایت از محل سکونت دارند و قادرند 61 درصد از تغییرات رضایت از محل سکونت را تبیین کنند. از نتایج تحقیق حاضر می توان برای کمک به برنامه ریزان توسعه روستایی در راستای جلوگیری از کاهش جمعیت روستایی و مهاجرت به شهرها استفاده کرد.
۴.

تأثیر توسعه گردشگری روستایی بر مؤلفه های فرهنگی ساکنان روستایی: مطالعه موردی شهرستان جیرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری روستایی فرهنگ توسعه روستایی جیرفت (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 392 تعداد دانلود : 325
هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر توسعه گردشگری روستایی بر ویژگی های گوناگون فرهنگی ساکنان روستایی شهرستان جیرفت بود. برای تحلیل اطلاعات، از آماره تی و مدل تصمیم گیری چندمعیاره تاپسیس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که اثرگذاری گردشگری روستایی بر شش مؤلفه سبک پوشاک، مصرف مواد غذایی، گسترش مصرف گرایی، ارتباطات خانوادگی، زبان و گویش بومی، و مشارکت و احساس امنیت در روستاهای هدف گردشگری شهرستان جیرفت در سطح اطمینان 95 معنی دار است؛ با این همه، بیشترین اثر فرهنگی گردشگری بر دو مؤلفه گسترش مصرف گرایی و سبک پوشاک روستاییان بود. همچنین، نتایج نشان داد که سه روستای شاخص گردشگری در این شهرستان شامل ساردوئیه، دلفارد و دومار بیش از سایر روستاها در معرض تهدیدهای فرهنگی ناشی از گردشگری روستایی قرار دارند. بنابراین، توسعه گردشگری نه تنها به تداوم فرهنگ محلی در روستاهای شهرستان جیرفت کمک نکرده، بلکه آن را با تهدیداتی نیز مواجه ساخته است.
۵.

امکان سنجی به کارگیری بیمه خرد روستایی در مناطق روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امکان سنجی بیمه خرد توسعه روستایی تحلیل عاملی الزامات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 891 تعداد دانلود : 445
بیمه های خرد راه حلی کلیدی برای بهبود شرایط زندگی فقرا به شمار می روند. هدف پژوهش حاضر امکان سنجی به کارگیری بیمه خرد روستایی در مناطق روستایی ایران بود. روش تحقیق از نظر راهبرد، توصیفی و از نظر مسیر اجرا، پیمایشی و نیز از لحاظ هدف، کاربردی بود. جامعه آماری تحقیق را 81 نفر از کارشناسان تشکیل می دادند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط پانل اساتید و پایایی آن از طریق آزمون مقدماتی و آلفای کرونباخ، 93/0 تعیین شد، که بسیار قابل قبول است. تحلیل آماری تحقیق با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی و با بهره گیری از نرم افزارهایSPSS22  و AMOS18 صورت گرفت و نتایج  بیانگر آن بود که الزامات اجتماعی با بار عاملی 929/0، بیشترین و الزامات آموزشی- ترویجی با بار عاملی 564/0، کمترین تأثیر را بر به کارگیری بیمه خرد روستایی دارند. از این رو، پیشنهاد می شود تا اقدامات و تسهیلات لازم در راستای تشکیل تعاونی های بیمه خرد با همکاری دولت و بخش خصوصی صورت پذیرد.
۶.

عوامل مؤثر بر کاهش تمایل زنان روستایی به حرفه قالی بافی در شهرستان شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کاهش تمایل به قالی بافی زنان بافنده قالی بافی روستایی شیراز (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 775 تعداد دانلود : 935
پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر کاهش تمایل زنان روستایی شهرستان شیراز در اشتغال به قالی بافی صورت گرفت. جامعه آماری شامل زنان بافنده روستایی بود که به کمک رابطه کوکران، میانگین جامعه 38 نفر به دست آمد و برای دستیابی به داده های دقیق تر، تعداد هشتاد نفر بافنده به صورت تصادفی با مراجعه به اتحادیه بافندگان فرش انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که با پاسخ گویی بافندگان بی سواد و کم سواد در قالب مصاحبه تکمیل و با نظرسنجی داده های اولیه جمع آوری و به روش تحلیل عاملی بررسی شد. نتایج نشان داد که عوامل (فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، فنی، قانونی، زیست محیطی و بهداشتی) بر کاهش تمایل زنان روستایی به قالی بافی تأثیر دارد و این عوامل 39/59 درصد از واریانس عوامل مؤثر بر کاهش تمایل زنان روستایی به قالی بافی را تبیین می کنند.
۷.

تحلیلی بر عملکرد خانه های دوم در توسعه پایدار روستاهای کوهستانی: مطالعه موردی بخش چهاردانگه، شهرستان ساری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانه های دوم توسعه پایدار روستایی گردشگری روستایی چهاردانگه (بخش) ساری (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 854 تعداد دانلود : 738
هدف کلی پژوهش حاضر تحلیلی بر عملکرد خانه های دوم در توسعه پایدار روستاهای کوهستانی در بخش چهاردانگه شهرستان ساری بود. دو پرسشنامه (جامعه میزبان و جامعه مهمان) برای انجام تحقیق طراحی شد و به منظور تحلیل داده ها در محیط نرم افزاری SPSS از آزمون های آماری فراوانی، فای (کرامر V)،  فریدمن، کای اسکوئر و ویلکاکسون استفاده شد. نتایج مطالعات نشان داد که پیامد های منفی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ناشی از گسترش خانه های دوم در منطقه مورد مطالعه بیش از آثار مثبت آنهاست و آزمون ها در سطح 99 درصد معنی دار است؛ همچنین، از دیدگاه ساکنان، خانه های دوم بر شاخص های اقتصادی (افزایش درآمد، ایجاد اشتغال، و تنوع شغلی)، اجتماعی و فرهنگی (افزایش سطح آگاهی، امنیت و تراکم جمعیت) و زیست محیطی (دفع زباله، آلودگی محیطی، و تغییر کاربری اراضی) اثر گذار است. به منظور کاهش پیامدهای منفی گسترش خانه های دوم، باید مطالعات جامع در خصوص تعیین ظرفیت تحمل حوزه های گردشگری در روستاها تهیه شود و نظارت اجرایی بر ساخت و سازها در محدوده بافت مسکونی روستاها به منظور رسیدن به توسعه پایدار روستایی صورت گیرد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۱