روستا و توسعه

روستا و توسعه

روستا و توسعه سال بیستم پاییز 1396 شماره 3 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

توسعه کارآفرینی در گردشگری روستایی: مطالعه موردی روستاهای کلان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه کارآفرینی گردشگری روستایی روستاهای مشهد تحلیل سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 582 تعداد دانلود : 180
هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی در گردشگری روستاهای پیرامون کلان شهر مشهد بود. در این راستا، پس از بررسی های اسنادی و جمع آوری نظرات کارشناسان و خبرگان، پرسشنامه ای مبتنی بر مقایسات زوجی تحلیل سلسله مراتبی داده ها (AHP) و بر اساس مدل ارزیابی داخلی و خارجی سوات (SWOT) حاوی عوامل یافته شده طراحی شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، زیرمعیارهای «قابلیت بالای بالقوه و بالفعل گردشگری منطقه» و «وجود امنیت عمومی در منطقه» از جمله نقاط قوت و نیز «فرهنگ ضعیف کارآفرینی در میان ساکنان منطقه» و «هزینه بالای لوازم و تجهیزات از جمله نقاط ضعف شناخته شدند. همچنین، «وجود راه های متنوع تر برای کسب درآمد» و «فراهم سازی زمینه مشارکت جامعه محلی در تصمیم گیری» از جمله فرصت ها و نیز «مهاجرت منفی مردم روستانشین» و «کم رنگ شدن فرهنگ بومی روستاها به دلیل ورود کارآفرینان از سایر نقاط» از مهم ترین تهدیدها شناخته شدند.
۲.

سنجش و ارزیابی مؤلفه های کیفیت زندگی در مناطق روستایی: مطالعه موردی بخش کربال، شهرستان شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعامل و همبستگی اجتماعی رضایت مندی شاخص های عینی و ذهنی نواحی روستایی کربال (بخش) شیراز (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 148 تعداد دانلود : 256
تحقیق حاضر، با روش توصیفی- پیمایشی و مبتنی بر تکمیل پرسشنامه، با هدف شناخت و سنجش کیفیت زندگی روستاییان ساکن در بخش کربال شهرستان شیراز انجام شد. حجم نمونه مورد بررسی با استفاده از رابطه کوکران 331 نفر برآورد شد. اعضای نمونه به روش نمونه گیری تصادفی و متناسب با جمعیت روستاهای مورد بررسی انتخاب شدند. نتایج مطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه با استفاده از نرم افزارهای Excell و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.برای مقایسه نتایج حاصل از هشت قلمرو مورد بررسی در زمینه کیفیت زندگی، از آزمون همبستگی پیرسون و برای مقایسه پاسخ های داده شده به گویه های هر قلمرو، از آزمون معنی داری کی دو استفاده شد.یافته های مطالعه میدانی و نرم افزار های آماری نشان داد که بالاترین میزان رضایت از کیفیت زندگی در قلمرو کیفیت تعامل و همبستگی اجتماعی با میانگین 87/3 و کیفیت امنیت با میانگین 64/3 و کمترین میزان آن نیز در قلمروهای اشتغال و درآمد و گذران اوقات فراغت وجود دارد و در مجموع، شاخص های ذهنی کیفیت زندگی در این منطقه بالاتر از میانگین ارزیابی می شود. همچنین، نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که افزایش رضایت از یک بعد کیفیت زندگی همسو با افزایش رضایت مندی از ابعاد دیگر است.
۳.

واکاوی نقش شرکت های تعاونی روستایی در پیشبرد توسعه پایدار: رویکرد مسئولیت پذیری اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت های تعاونی روستایی تهران (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 124 تعداد دانلود : 482
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مسئولیت پذیری اجتماعی در شرکت های تعاونی روستایی شهرستان تهران بود. پژوهش به صورت پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش را 6435 نفر از اعضای تعاونی های روستایی شهرستان تهران تشکیل می دادند. حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران 237 نفر تعیین شد. پرسشنامه بر اساس نمونه گیری طبقه بندی شده با انتساب متناسب و به صورت تصادفی در اختیار اعضای تعاونی های روستایی مورد مطالعه قرار گرفت. روایی صوری پرسشنامه از سوی گروهی از کارشناسان و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (89/0=α) تأیید شد. یافته ها نشان داد که از دیدگاه بیشتر پاسخ گویان (۴۹/۳ درصد)، مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت های تعاونی روستایی در سطح خیلی کم تا کم است؛ همچنین، نُه عامل حاصل از تحلیل عاملی مسئولیت پذیری اجتماعی روی هم رفته 710/62 درصد از کل واریانس مجموعه را تبیین می کنند.
۴.

تعیین راهبردهای توسعه کارآفرینی در روستاهای پیراشهری: مطالعه موردی روستاهای پیرامون شهر لار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کارآفرینی روستاهای پیراشهری مدل سوات (SWOT) لار (شهر)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 148 تعداد دانلود : 21
امروزه، توسعه نیافتگی نواحی روستایی و کمبود فرصت های اشتغال سبب شده است که هر ساله تعداد کثیری از جمعیت روستایی به سوی شهرها مهاجرت کنند. یکی از جدیدترین شیوه های غلبه بر چالش های اقتصادی، توسعه کارآفرینی روستایی است. کارآفرینی روستایی نیازمند شناخت امکانات و محدودیت ها، و آگاهی از فرصت ها و موانع است. در پژوهش حاضر، این ضرورت ها در روستاهای پیراشهری لار در چارچوب مدل SWOT صورت بندی شد. جامعه آماری تحقیق را جمعیت 20700 نفری سکونتگاه های روستایی تشکیل می داد. بنابراین، یک جامعه نمونه 377 نفری با استفاده از رابطه کوکران تعیین شد و مورد پرسشگری قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که برای رسیدن به توسعه کارآفرینی، اتخاذ راهبرد جهشی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است،راهبردی که از طریق تشکیل تعاونی های تولیدی کارآفرینی با حمایت نظام بانکی، توسعه خدمات الکترونیک برای دستیابی سریع به اطلاعات و فرصت های اشتغال، و حمایت سازمان های رسمی از کارآفرینان قابل تحقق خواهد بود.
۵.

سنجش پایداری زیست محیطی در نواحی روستایی: مطالعه موردی دهستان سراوان شهرستان رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنجش پایداری پایداری زیست محیطی مشارکت روستاییان سراوان (دهستان) رشت (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 901 تعداد دانلود : 715
هدف پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های پایداری زیست محیطی در نواحی روستایی دهستان سراوان در شهرستان رشت بود و بدین منظور، برای تبیین اهداف مطالعه، از تحلیل عاملی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق کل خانوارهای روستایی این دهستان را دربرمی گرفت. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 351 تعیین شد که جهت نتیجه گیری بهتر، به 370 افزایش یافت. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که عوامل پنج گانه «اجرای طرح های زیست محیطی در روستا»، «مشارکت و همکاری تمامی اهالی روستا و نهادهای محلی و سازمان های دولتی حامی محیط زیست»، «وجود اعتقادات و باورهای زیست محیطی»، «ارائه آموزش های لازم در زمینه پیامدهای اقدامات مخرب علیه محیط زیست»، و «وجود تجارب قبلی و دانش بومی زیست محیطی در روستا» در سنجش پایداری زیست محیطی مؤثر است.
۶.

بررسی عوامل مؤثر بر اثربخشی طرح های عمرانی انتقال آب سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اثربخشی طرح های انتقال آب معادلات ساختاری خراسان رضوی (استان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 427 تعداد دانلود : 684
هدف مطالعه حاضر تعیین عوامل مؤثر بر اثربخشی اجرای پروژه های انتقال آب سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی بود؛ و در این راستا، با ارائه یک مدل مفهومی جامع، با استفاده از مدل معادلات ساختاری، چارچوبی برای ارزیابی این عوامل در هر پروژه فارغ از نوع و منطقه اجرای آن فراهم شد. گردآوری اطلاعات لازم از کارشناسان حوزه آب و خاک ادارات جهاد کشاورزی شهرستان های استان و همچنین، از کشاورزان منتفع از پروژه های اجراشده صورت گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که اثربخشی اعتبارات طرح های آب و خاک بیش از آنکه معطوف به نتایج عملیاتی و کیفیت اجرای پروژه باشد، حاصل اجرای پروژه های انتقال آب در زمان و مکان مناسب است. در همین راستا، پیشنهاد شد که طرح های آب و خاک در مرحله مطالعاتی با دقت بسیار مورد بررسی قرار گیرند.
۷.

تأثیر فناوری های اطلاعات و ارتباطات بر تغییر سبک زندگی زنان روستایی: مطالعه موردی روستای قرن آباد شهرستان گرگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فناوری اطلاعات و ارتباطات (آی سی تی) سبک زندگی زنان روستایی قرن آباد (روستا) گرگان (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 302 تعداد دانلود : 510
هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر فناوری های اطلاعات و ارتباطات (آی سی تی) بر سبک زندگی زنان روستای قرن آباد از توابع شهرستان گرگان در استان گلستان بود. جامعه آماری تحقیق، به صورت تمام شماری، کلیه زنان کاربر اینترنت در این روستا (160 نفر) را دربرمی گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t تک نمونه ای و آزمون رتبه بندی فریدمن انجام پذیرفت. نتایج مطالعه نشان داد که فناوری های اطلاعات و ارتباطات ایجادشده (تلفن همراه و اینترنت) در روستای قرن آباد تأثیری معنی دار بر تغییر سبک زندگی زنان روستا دارد و از بین مؤلفه های مورد نظر برای سبک زندگی، بیشترین تأثیرپذیری به الگوی بهداشتی (رعایت بهداشت فردی، بهداشت مواد غذایی، و کنترل سلامت) و کمترین تأثیرپذیری به الگوی سکونت (تمایل به مهاجرت) بازمی گردد. همچنین، نتایج تحقیق حاکی از آن بود که استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی تأثیری بر الگوی رفتارهای مذهبی، معاشرت، سکونت و مدیریت منزل نداشته است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۱