پیکره

پیکره

پیکره دوره هشتم بهار 1398 شماره 15

مقالات

۱.

درآمدی بر تحلیل ساختاری روابط بینامتنیت در نقاشی باروک (بر اساس بینامتنیت صریح و ضمنی در نظریه ی ژرار ژنت )

کلید واژه ها: تحلیل ساختار بینامتنیت نقاشی باروک ژرار ژنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 135 تعداد دانلود : 355
بر اساس نظریه ی بینامتنیت، هیچ متنی به خودی خود و در انزوا شکل نمی گیرد و نمی توان آن را بدون ارتباط با متون دیگر، درک و دریافت نمود. در واقع بر اساس این دیدگاه، تمام دانش ها به صورت زنجیروار وابسته به متون قبل از خود هستند. علاوه بر متون نوشتاری، نوعی ارتباط بینامتنی در نقاشی و به ویژه در دوره ی کلاسیک وجود دارد که در طول تاریخ هنر به تناوب در آثار بسیاری از هنرمندان به گونه ایی واضح و صریح انجام شده است. در این میان، پس از تعریف بینامتنیت از دیدگاه دو نظریه پرداز مهم این مکتب از جمله جولیا کریستوا و ژرار ژنت و سپس تقسیم بندی این مفهوم در آثار آن ها، سعی می شود روابط بینامتنی را که صرفاً از همنشینی دو یا چند نقاشی در یک اثر واحد به وجود آمده است را مورد بررسی قرار دهیم. در همین راستا مسئله اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل انواع رابطه ی بینامتنی است که از حضور یک نقاشی در اثر دیگری از یک نقاش، به دست می آید؛ از این رو سوال مهم این تحقیق این است آیا می توان با بررسی چینش عناصر و اجزای ساختار تصویر، دو گونه از روابط بینامتنی را که در این نقاشی ها باعث ارتباط معنایی دو متن با یکدیگر می شود، تشخیص داد؟ در این نوشتار، با توجه به نظریه ی ژرار ژنت و تقسیم بندی دو گونه ی مهم بینامتنیت توسط او و انطباق آن با ارجاعات مستقیم تصویری توسط نقاشان، به شیوه ایی توصیفی و سپس تحلیلی، آثار برجسته ایی از نقاشی دوران باروک مورد ارزیابی قرار می گیرد. درک این نوع روابط بینامتنی ، نه تنها در فرایند تحلیل یک نقاشی، بلکه در روش و نحوه ی ارجاعات تصویری به آثار دیگران هم سودمند است.
۲.

تحلیل ساختار تصویرسازی کتاب های سه بعدی (پاپ آپ) کودک با تمرکز بر آثار الساندرا ساچِرپولو

کلید واژه ها: ساختار تصویرسازی کتاب های سه بعدی کودک پاپ آپ الساندرا ساچرپولو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 924 تعداد دانلود : 931
کتاب های پاپ آپ، نسبت به کتاب های معمولی، شکل و ظاهر متفاوتی دارند. این کتاب ها با باز شدن صفحات، تصاویر برش خورده از سطح کتاب به صورت برجسته بیرون می آید و هنگامی که کتاب بسته می شوند، دوباره در جایگاه خود قرار می گیرند و حس فضایی آن تا بازخوانی دوباره، به فضای افقی محدود می شود. این مقاله پژوهشی است در باب، تحلیل ساختاری تصویرسازی  کتاب های پاپ آپ کودک، با تمرکز بر آثار الساندرا ساچرپولو. از این رو این پژوهش به تحلیل عناصر دیداری و روایتی تصویر، در نمونه های تصویری سه کتاب پاپ آپ این هنرمند با عنوان های: جنگل، باغ و دایناسور، پرداخته است. پرسش این جاست که آیا تصاویر کتاب های پاپ آپ باید بر اساس تصاویر سه بعدی تصویرسازی شود؟ به نظر می رسد که در تصویرسازی کتاب های پاپ آپ، تصاویر هر فریم باید بر اساس تصاویر سه بعدی تصویرسازی شود. هر صفحه دارای حداقل سه لایه کاغذ است: پس زمینه، پیش زمینه، شخصیت اصلی داستان. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. هدف از این پژوهش،شناسایی قابلیت های تصویری در کتاب های پاپ آپ این هنرمند با توجه به نوع زیباشناسی حاکم بر آن ها و همچنین شناسایی عوامل مؤثر در شکل گیری این کتاب ها، است. با بررسی های انجام شده در ساختار تصویرسازی سه کتاب فوق، الساندرا ساچرپولو توانسته است با رعایت اصول اولیه تصویرسازی، اعم از به کارگیری عناصر دیداری و روایتی داستان بر اساس فاکتورهای موجود و استاندارد و با توجه به گروه سنی مورد نظر، به طراحی بپردازد و تصاویر را با در نظر گرفتن بعد سوم به تصویر بکشد. این کتاب ها برای کودک حکم اسباب بازی را دارد و می توانند با دیدن تصاویر، بخش دیگری از کتاب را کشف کنند و قوه تخیل و خلاقیت آن ها از این طریق افزوده شود.
۳.

حراجی تهران و تأثیر آن بر روند نقاشی معاصر ایران

کلید واژه ها: اقتصاد هنر مخاطب هنری اکسپو اکسپو تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 385
بحث اقتصادی هنر همواره در سیر خلق ، ارائه و جریان سازی آن جزو مسائل چالشی بوده است. در این میان، جریانی معتقد به بازاریابی یا همان اصطلاح تخصصی آن یعنی اکسپو هستند. این روند در دوره های مختلف و به اشکال متفاوت مطرح گشته و در بسیاری از کشورها به طرق گوناگون طی سالیان گذشته صورت پذیرفته، لیکن در ایران حرکتی نو تلقی می شود. بر طبق این فرآیند میزان فروش آثار نقاشی براساس مخاطب و بازار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اکسپوی تهران را می توان جزو بهترین های این حوزه در ایران دانست. این اکسپو با سابقه برگزاری یازده دوره توانسته جایگاه مطلوبی را بدست آورد. اما میزان تأثیرگذاری آن در جامعه هنری هنوز به صورت دقیق مورد سنجش قرار نگرفته است. سوالات اصلی تحقیق مبتنی بر این است که آیا برگزاری حراج و به طور اخص حراج تهران چه میزانی از تأثیر را بر جامعه هنری دارد؟ و آیا حیطه عملکردی حراج تهران بر نقاشی و نقاشان معاصر ایران تأثیر مطلوب داشته است؟ در این پژوهش با رویکردی تحلیلی سعی بر این شد که از بین هنرمندان و دانشجویان رشته نقاشی به شیوه تحقیق میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه میزان تأثیر برگزاری حراجی ها بر اقتصاد هنر بررسی شود. در بررسی نتایج حاصل از آزمون، بخش قابل توجهی از هنرمندان معتقد بودند برگزاری حراجی ها در رشد اقتصاد هنر تأثیر مثبتی دارد.
۴.

بررسی مضامین گرافیتی های شهرک اکباتان تهران

کلید واژه ها: گرافیتی شهرک اکباتان تهران اجتماعی سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 110 تعداد دانلود : 197
گرافیتی نوعی هنر رسانه ای غربی است که گروه های سیاسی به حاشیه رانده شده یا  محروم از امکانات و تبلیغات رسمی برای بیان عقاید و دیدگاه های خود از آن بهره می گیرند. این هنر برای اولین بار در دهه80 میلادی در نیویورک به صورت رسمی معرفی شد. علاقه مندان به این حوزه  به مدد نشانه های گرافیتی وجهی رمزگونه به بیان خود بخشیده و خود را از فرهنگ رسمی متمایز می کنند. در ایران هم مدتی است که  هنرمندان این شیوه بیان بصری را برای دیدگاه های خود استفاده می کنند نمونه های موجود گرافیتی های ایرانی،  پیوندی پنهان با  دیگر عناصر سبک زندگی  هنرمندان آن در شهرهای بزرگ از جمله تهران دارد. پژوهش حاضر گرافیتی های شهرک اکباتان در غرب شهر تهران را از نظر سبک، تکنیک، مضامین، مفاهیم و عناصر نشانه شناختی، با هدف شناخت بیشتر آن ها  به عنوان هنری انتقادی بررسی می کند. اینکه مضامین غالب گرافیتی های مکان مورد مطالعه چیست؟ سؤالی است که این تحقیق به آن پاسخ می دهد. روش پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات آن به صورت کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. همچنین از عکاسی به عنوان ابزار تحقیق استفاده شده است. یافته های این مقاله نشان می دهد، که انتقاد اجتماعی، بارزترین وجه گرافیتی های مشاهده شده در مکان مورد بررسی است. برخی آثار یاد شده ماهیتی وندال و خراب کارانه دارند. پرکاربردترین عناصر نشانه شناختی آن ها نوشتار و چهره های انسانی است. همچنین سبک های "استنسیل"، "ویلداستایل"و "تروآپ"، مورد توجه گرافرهای این مکان  بوده و جنبه های تصویرسازانه آن ها قدرت چشم گیری دارد.
۵.

نقش نمادین ستاره در قالی های دوره اسلامی

کلید واژه ها: هنرفرش نقش ستاره زیبا شناسی دوران اسلامی نمادگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 610 تعداد دانلود : 940
طراحان قالی در دوران اسلامی با تأثیر از مبانی زیبایی شناسی این دین سعی کرده ا ند، از طرح ها و نقش هایی استفاده کنند که   مبین فرهنگ و آیین معنوی اسلام و فاقد شائبه های غیر وحدانی باشد؛ یکی از این  نقش ها ستاره است. این نقش که  از قدیمی ترین نقوش مورد استفاده در قالی دست بافت است، در اغلب آثار هنری دوران اسلامی به شکل های متنوع  به کار رفته است. البته قبل از ظهور اسلام نیز، این نماد در مناطق مختلف ایران با مفاهیم خاص مورد استفاده بوده است. این مسأله بر اهمیت تاریخی این موضوع می افزاید. با توجه به استفاده متنوع از این نقش مایه  در متن، حاشیه، ترنج و لچک انواع فرش های دوران اسلامی، لازم است پژوهشی در این خصوص انجام شود. این تحقیق نقش ستاره را در فرش از نظر زیبایی شناسی و نماد شناسی آن مورد بررسی قرار داده است. در این مقاله، شناسایی انواع ستاره و جایگاه آن در فرش بافی دوران اسلامی نیز با ارائه نمونه هایی از فرش هایی که دارای نگاره ستاره هستند صورت گرفته است. پرسشی که در این تحقیق است: مفهوم  نمادین ستاره در قالی های دوره اسلامی چیست و  از این نقش چگونه در قالی استفاده شده است؟ هدف این پژوهش آشنایی بیشتر با عناصر نمادین فرش ایران است. روش این تحقیق توصیفی و داده های آن از منابع کتابخانه ای و پایگاه های اطلاعاتی است. بنابر یافته های این تحقیق، نقش ستاره به عنوان نمودی بصری، نمادین و عرفانی یکی از زیباترین نقوش در هنر فرش بافی اسلامی و بیان گر تجلی انوار حق بوده است. طراحان فرش این دوران از نگاره های نمادین این عرصه که برگرفته از مفهوم اشراق و نور در عرفان اسلامی است و خداوند درآیه شریفه خود را زینت بخش آسمان به آن خطاب می فرماید (إِنَّا زَیَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْیَا بزینَهٍ الْکَوَاکِب) در طرح و نقش فرش استفاده می نمایند.
۶.

تصویر و سیمای شهری، روستایی و محیط طبیعی خوزستان و تأثیر سیلاب بهار ۹۸ برآن، با تأکید بر شهراهواز

نویسنده:

کلید واژه ها: خوزستان سیلاب تصویر سیما شهر روستا محیط طبیعی اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 480 تعداد دانلود : 208
سیلاب های بهار سال 1398 در کشور که چند استان را درگیر خود کرد، جدای از خسارات مالی، جانی و آواره شدن شهروندان، مشکلات و نابسامانی های  متعدد دیگری را نیز ایجاد کرد. یکی از این مشکلات به هم ریختگی بصری فضای شهری روستایی یا محیط طبیعی مناطق درگیر بوده است. در  استان خوزستان، به علت گستردگی و وسعت مناطق درگیر و نیز طولانی بودن زمان سیلاب، شدت و حجم این نابسامانی ها و به هم ریختگی های بصری فراگیرتر از دیگر نقاط کشور بوده و بخش وسیعی از مناطق شهری، روستایی و محیط طبیعی استان، برای مقابله با سیل تبدیل به انواع سیل بند و مانند آن شد. از ره گذر این بحران بسیاری از اقدامات زبیاسازی و مبلمان شهری، انجام شده در سیمای شهرها، خصوصاً در حاشیه رودخانه های درون شهری و روستایی آسیب دید. این در حالی است که کیفیت بصری سیمای شهری وروستایی استان، پیش از سیلاب هم شرایط مطلوبی نداشت. با توجه به آنچه گفته شد، مسئله پژوهش حاضر، به عنوان پژوهشی مسئله محور، بیان مشکلات تصویر و سیمای شهری روستایی و محیط طبیعی این استان، خصوصاً در هنگام بحران هایی، چون سیل و مانند آن، با هدف تدوین ضوابطی برای کم کردن اثرات نامطلوب آن بر تصویر  شهرها، روستاها و محیط طبیعی است. اینکه تأثیر سیلاب بر تصویر و سیمای شهری استان استان چه بوده سؤالی است که در این تحقیق به آن پاسخ داده می شود. هدف نهایی این پژوهش توجه مسئولان شهری، روستایی و محیط طبیعی خوزستان به مشکلات حوزه مربوط به خود در مواقع بحرانی خصوصاً مواجهه با  پدیده سیلاب در هنگام وقوع آن است.  این پژوهش از لحاظ هدف بنیادی است، رویکرد آن کیفی و روش ارائه آن، توصیفی و تحلیلی است. منابع  این پژوهش برآمده از بررسی های میدانی، شواهد بصری، منابع کتابخانه ای و پایگاه های اطلاعاتی است همچنین برخی از توصیف ها وتحلیل های این پژوهش برآمده از شواهد بصری است. یافته های مقاله نشان می دهد که مهم ترین تأثیر سیلاب بر تصویر شهری و روستایی استان، احداث سیل بندها، کانال ها و برداشت های اضطرای از محیط طبیعی، استفاده از مواد پلاستیکی در این راستا ونیز آسیب به مبلمان شهری و جدارهای و سیما و تصویر رودخانه هاست و  اکنون که سیلاب به واسطه سدها قابل کنترل است وجود ضوابطی برای حفاظت بیشتر در این خصوص ضروری است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۴