روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی

هدف پژوهش حاضر تعیین روابط ساده و چندگانه باورهای فراشناختی، تحمل ناپذیری بلاتکلیفی، شناخت های کمال گرایانه و اجتناب شناختی با نگرانی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر و اختلال وسواس بی اختیاری بود. تعداد 66 بیمار (52 زن، 14 مرد) مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر و 74 بیمار (51 زن، 23 مرد) مبتلا به اختلال وسواس بی اختیاری به شیوه نمونه برداری هدفمند در دو شهر یزد و تهران انتخاب شدند و پرسشنامه نگرانی پن (PSWQ)، پرسشنامه باورهای فراشناختی (MCBQ)، مقیاس تحمل ناپذیری بلاتکلیفی (IUS)، سیاهة شناخت های کمال گرایانه (PCI) و پرسشنامه اجتناب شناختی (CAQ) را تکمیل کردند. یافته ها نشان دادند بین متغیرهای پیش بین با نگرانی در هر دو گروه همبستگی مثبت وجود دارد. بهترین پیش بینی کننده های نگرانی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر و اختلال وسواس بی اختیاری به ترتیب باورهای فراشناختی و تحمل ناپذیری بلاتکلیفی بودند. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت اگرچه نگرانی از عناصر مشترک بین اختلال اضطراب فراگیر و اختلال وسواس بی اختیاری محسوب می شود، تعیین کننده های آن در این دو اختلال متفاوت هستند.

هدف پژوهش حاضر مقایسه کودکان آزاردیده و آزارندیده در حافظه تاریخچه شخصی، طرحواره های کودکی، کیفیت زندگی و پیش بینی کیفیت زندگی آنها بود. 50 کودک 8 تا 12 سال دختر و پسر که به گزارش معلمان به عنوان کودکانی معرفی شدند که توسط اعضای خانواده مورد سوء رفتار جسمی واقع می شدند و 50 کودک آزارندیده به روش نمونه برداری دردسترس از منطقه 16 شهر تهران انتخاب شدند و به دو گروه 25 نفری ایرانی و افغانی تقسیم شدند و به تکلیف حافظه تاریخچه شخصی (ویلیامز و برادبنت، 1986)، سیاهه طرحواره کودکان (ریجکبوار و دبو، 2009) و پرسشنامه غربالگری کودکان (طرح سلامت اروپا، 2004) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از خی دو چندمتغیری، t مستقل و رگرسیون چندمتغیری استفاده شد. نتایج نشان دادند آزاردیدگی به طور کلی با نوع خاطره های مطرح شده توسط کودکان مرتبط نیست، هرچند با تعداد بیشتر خاطره های عام در واژه های مثبت و خنثی همراه بود. همچنین، نتایج نشان دهنده تفاوت معنادار دو گروه در طرحواره ها و کیفیت زندگی و نیز امکان پیش بینی کیفیت زندگی از طریق طرحواره ها بود. بر مبنای نتایج به دست آمده، می توان با بررسی طرحواره ها، در جهت شناسایی کودکان در معرض خطر و کنترل شرایط زندگی آنها اقدام کرد.

هدف پژوهش حاضر وارسی یک جنبۀ نامطلوب و مضر خلاقیت بود. فرض بر آن بود افراد خلاق این توانایی را دارند که راه هایی خلاقانه برای توجیه رفتارهای غیراخلاقی خود پیدا کنند و بنابراین بیشتر می توانند خود را به ارتکاب رفتارهای غیراخلاقی متقاعد کنند. با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی چندمرحله ای، 165 دانشجوی کارشناسی (66 مرد،99 زن) انتخاب شدند و به آزمون خلاقیت عابدی (1372) و ماتریس های پیشروندۀ ریون (1995) پاسخ دادند. سپس به دو شکل در یک معمای اخلاقی قرار داده شدند: توجیه رفتار غیراخلاقی (ناراستگویی) در گروه توجیه پذیر، آسان و در گروه توجیه ناپذیر، دشوار بود. نتایج تحلیل رگرسیون تعدیل شونده نشان دادند مطابق با فرضیه های پژوهش، خلاقیت حتی پس از کنترل هوش، ناراستگویی را پیش بینی می کند و این پیش بینی در گروه توجیه ناپذیر بسیار قوی تر از گروه توجیه پذیر است. براساس یافته های پژوهش حاضر می توان دریافت خلاقیت افزون بر جنبه های مثبت دارای جنبه های منفی نیز هست.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش تاب آوری بر بهزیستی روان شناختی دختران خیابانی واجد اختلال های برونی سازی شده بود. در این مطالعه شبه تجربی، از جامعه آماری دختران 12 تا 16 ساله عضو جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان شهر تهران، 94 نفر به مقیاس خودگزارش دهی آشنباخ و رسکورلا (2001) پاسخ دادند. 30 نفر با نمره 63 و بالاتر به صورت تصادفی انتخاب شدند و به تعداد مساوی در گروه های آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش در 15 جلسه آموزش تاب آوری شرکت کردند. پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف (ریف و کیز، 1995) قبل و بعد از جلسات آموزشی توسط دختران تکمیل شد. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان دادند در تمامی مؤلفه های بهزیستی روان شناختی به استثنای استقلال عمل، نمره های دختران گروه آزمایش بالاتر از گروه گواه بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت برنامه آموزش تاب آوری موجب افزایش بهزیستی روان شناختی دختران خیابانی دارای اختلال های برونی سازی شده می شود.

این پژوهش با هدف مقایسه حافظه آینده نگرو فراحافظه (قضاوت احساسِ دانستن) افراد بهنجار و مبتلا به اختلال وسواس بی اختیاری در 100 دانشجوی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) و دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام شد. برای سنجش شدّت نشانه های اختلال وسواس بی اختیاری از سیاهة وسواس بی اختیاری مادزلی(هاجسن و راچمن، 1977)، برای سنجش حافظه آینده نگر از پرسشنامه حافظه آینده نگر و گذشته نگر (کرافورد، اسمیت، دلا سالا، لوگی و مایلور، 2003) و برای سنجش عملکرد حافظه و فراحافظه ازفهرست واژه های خنثی و تهدیدآمیز مربوط به آلودگی و وارسی (برگرفته از آزمون فراحافظه تونا و دیگران، 2005) استفاده شد. نتایج آزمون t مستقل نشان دادند حافظه آینده نگر دو گروه متفاوت است و حافظه آینده نگر گروه بهنجار رسایی بیشتری دارد. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری نیز نشان دادند فراحافظه گروه بهنجار در مقاسیه با گروه وسواس بی اختیاری رسایی بیشتری دارد، امّا تفاوتی در عملکرد حافظه دو گروه مشاهده نشد.

هدف پژوهش حاضر شناخت نقش تجربه های دینی در پیش بینی حل مسئله اجتماعی بود. بدین منظور تعداد 416 نفر دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز که باروش نمونه برداری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه بنیادگرایی مذهبی (آلتمیر و هانسبرگر، 2004)، مقیاس پرسشگری (بتسون و شوئنراد، 1991) و سیاهة حل مسئله اجتماعی (دزوریلا، نزوومیدو الیویرز، 2002) را تکمیل کردند. داده هابا استفاده از روش آماری تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان دادند بعد خودانتقادگری (از ابعاد جهت گیری پرسشگری) جهت گیری مثبت به مسئله را به صورت مثبت و معنادار پیش بینی می کند. همچنین ابعاد خودانتقادگری و پیچیدگی به صورت مثبت و معنادار حل مسئله منطقی را پیش بینی می کنند. علاوه بر این، بنیادگرایی به صورت مثبت و معنادار و تساهل گرایی به صورت منفی و معنادار، جهت گیری منفی به مسئله را پیش بینی می کنند. نتایج تحلیل رگرسیون مشخص کرد بعد تساهل گرایی، بنیادگرایی و خودانتقادگری نقشی معنادار در پیش بینی حل مسئله تکانشی اجتنابی دارند. بنابراین، تجربه های دینی می توانند نقش مهمی در چگونگی حل مسئله اجتماعی ایفا نمایند.

پژوهش حاضر در چهارچوب یک مدل علّی، پیش آیندهای رفتارهای خودشکن را بررسی کرد. در این مدل، انواع جهت گیری هدف به عنوان متغیرهای برون زا، احساسات شرم و گناه متغیرهای واسطه ای و رفتارهای خودشکن متغیر درون زا بودند. شرکت کنندگان پژوهش 430 دانشجوی (286 زن، 144 مرد) دانشگاه شیراز بودند که به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه ها ی هدف پیشرفت (الیوت و مک گریگور، 2001)، مقیاس گرایش به شرم و گناه (کوهن، وودلف، پنتر و اینسکو، 2011) و مقیاس رفتار و شناخت خودشکن (کانینگهام، 2007) پاسخ دادند. مدل پیشنهادی پژوهش با استفاده از تحلیل مسیر آزمون شد و برای معنا داری اثرات غیرمستقیم متغیرهای رابطه ای، روش نمونه برداری های مکرر خودراه انداز به کار رفت. یافته ها نشان داد جهت گیری تسلط گرایشی، هم به طور مستقیم و هم با واسطه گری احساسات شرم و گناه، پیش بینی کننده منفی معنادار رفتارهای خودشکن است. اما تسلط اجتنابی تنها به شیوه مستقیم و مثبت، رفتارهای خودشکن را پیش بینی می کند. عملکرد گرایشی پیش بینی کننده منفی مستقیم و عملکرد اجتنابی پیش بینی کننده منفی غیرمستقیم رفتارهای خودشکن است. نتایج بر مبنای نقش واسطه ای احساسات شرم و گناه مورد بحث قرار گرفتند.

هدف پژوهش حاضر ارائه یک مدل برای ارتباط حمایت اجتماعی، خودکارآمدی، حرمت خود و رضایت از زندگی بود. 213 دانش آموز مقطع دبیرستان (111 دختر ، 102 پسر) برای شرکت در این مطالعه به روش نمونه برداری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و مقیاس چند بعدی حمایت اجتماعی ادراک شده (زیمت، دالم، زیمت و فارلی، 1988)، مقیاس خودکارآمدی عمومی (شرر و دیگران، 1982)، مقیاس حرمت خود (رزنبرگ، 1965) و مقیاس رضایت از زندگی (دینر، امانس، لارسن و گریفین، 1985) را پاسخ دادند. نتایج تحلیل مسیر نشان دادند حمایت اجتماعی با سه متغیر خودکارآمدی، حرمت خود و رضایت از زندگی رابطه مثبت معنادار دارد. افزون بر آن، رابطه حرمت خود با رضایت از زندگی و رابطه خودکارآمدی با حرمت خود مثبت و معنادار بود. در مجموع یافته ها نشان دادند حمایت اجتماعی بر رضایت از زندگی اثر مستقیم دارد و به واسطه خودکارآمدی و حرمت خود بر رضایت از زندگی به صورت غیرمستقیم تأثیر گذار است. نتایج این پژوهش ضرورت توجه به منابع حمایت اجتماعی در تقویت خودکارآمدی، حرمت خود و رضایت از زندگی نوجوانان را مورد تأکید قرار داد.