روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی

در این مقاله یافته های یک پیمایش ملّی درمورد بازخورد جوانان ایرانی به ارزش های ازدواج، بازبینی شده است. در پیمایش 2680 مرد و زن دانش آموز و دانشجو از چهار مرکز استان (تهران، تبریز، زاهدان و سنندج) مشارکت داشتند. و "زمینه یاب ارز ش های ازدواج" (دلخموش، 1386) را که ملهم از نظریة ارزش های فرهنگی شوارتز (شوارتز و راس، 1995) است، تکمیل کردند. برای مقایسة گروه ها در پاسخ به مواد زمینه یاب از آزمون های نامتریک بهره گرفته شد. یافته ها حاکی از آن بود که مثبت ترین بازخوردها به موضوع های ازدواج، مبتنی است بر ارزش های خودپیروی و برابرنگری، و منفی ترین بازخوردها به موضوع هایی اظهار شده اند، که ارزش های محاط شدگی در ازدواج را پاس می دارند. با این وجود، نمی توان سوگیری جوانان به ارزش های خودپیرو و برابرنگر را به تمام موضوع های ازدواج تسری داد. این بدین معناست که به رغم روی آورد غیرسنتی تر جوانان به ازدواج، ارزش های خودپیرو به منزلة توجیهات مشروع رفتار زناشویی، هنوز وسیعاً مورد پذیرش قرار نگرفته اند. همچنین، تفاوت های بازخورد گروه ها به ارزش های ازدواج، بر اساس ماهیت توسعة اجتماعی اقتصادی ایران و تأثیر متفاوت آن بر ارزش های سنتی گروه ها تبیین شد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی مداخله آموزشی- روان شناختی بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان سینه انجام شد. این پژوهش از نوع شبه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل بیماران مبتلا به سرطان سینه بود که در سال 1390 در مراکز درمانی شهر اراک تحت درمان قرار داشتند. از این افراد 24 بیمار به صورت دردسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس به تصادف 12 بیمار در گروه آزمایشی و 12 بیمار به گروه کنترل اختصاص داده شد. گروه آزمایش 10 جلسه مداخله آموزشی روان شناختی دریافت کرد در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. برای سنجش کیفیت زندگی و مؤلفه های آن از پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران سرطانی (آرنسون و دیگران،1993) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان دادند که مداخله آموزشی- روان شناختی، به افزایش کیفیت زندگی و زیرمقیاس های عملکردی آن در بیماران مبتلا به سرطان سینه منجر می شود. آموزش ها پس از پیگیری با فاصله زمانی 30 روز نیز پایدار بود. می توان نتیجه گرفت مداخله آموزشی روان شناختی در ارتقای کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان سینه نقش مؤثری دارد.

تعیین نقش سبک های دلبستگی و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در اضطراب اجتماعی نوجوانان هدف این پژوهش بود. با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای 300 نفر (125 پسر و 175 دختر) از دانش آموزان مقطع متوسطه انتخاب شدند و توسط مقیاس سبک-های دلبستگی (کولینز و رید، 1990)، پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان (گارنفسکی، کرایج و اسپینهاون، 2002) و اضطراب اجتماعی نوجوانان (لاگرکا و لوپز، 1998) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان دادندکه سبک های دلبستگی دوسوگرا و ایمن نقش عمده-ای در پیش بینی مؤلفه های اضطراب اجتماعی دارند. از بین راهبردهای سازش نایافته نظم جویی شناختی هیجان، راهبردهای نشخوارگری، ملامت خویش و فاجعه سازی و از بین راهبردهای سازش یافته، راهبردهای ارزیابی مجدد، دیدگاه گیری و تمرکز مجدد بر برنامه ریزی توانستند مؤلفه های اضطراب اجتماعی را پیش ینی کنند. بنابراین، یافته های پژوهش حاضر از نقش سبک های دلبستگی ناایمن و مقابله شناختی ناکارآمد در بروز اضطراب اجتماعی حمایت می کند.

نقش ارزش های فرهنگی ازدواج و تفاوت های جنسی در ملاک های انتخاب همسر در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. 360 دانشجو (161 مرد و 199 زن) به شیوه نمونه برداری در دسترس از بین دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی انتخاب و با استفاده از زمینه یاب ارزش های ازدواج MVS)؛ دلخموش، 1386) و پرسشنامه ملاک های انتخاب همسرPCPM) ؛ باس، 1989) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های پژوهش با استفاده از روش های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که بین بیشتر ارزش های فرهنگی ازدواج با ترجیح ملاک های انتخاب همسر رابطه معناداری وجود دارد و این متغیرها سهم معناداری در پیش بینی ترجیح ملاک های انتخاب همسر ایفا می کردند. این یافته ها با توجه به مبانی نظری ارزش های فرهنگی ازدواج مورد بحث قرار گرفته است..

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش رابطه والد-فرزند و متغیرهای مرتبط با درد در افسردگی مادران مبتلا به آرتریت روماتوئید (RA)، مالتیپل اسکلروزیس (MS) و کمردرد مزمن (LBP) بود. نمونه ای مشتمل بر 67 بیمار مبتلا به LBP، 60 بیمار مبتلا به RA، 63 بیمار مبتلا به MS از بیمارستان های آتیه، امام خمینی، و انجمن ام اس و 65 مادر غیربیمار به صورت در دسترس انتخاب شدند. تمامی شرکت کنندگان به مقیاس افسردگی، اضطراب و تنیدگی-42 (DASS-42؛ لاویباند و لاویباند، 1995) و مقیاس رابطه والد-کودک (PCRS-S؛ پیانتا، 1992) پاسخ دادند. مادران بیمار به مقیاس دیداری شدت درد (VAS؛ وورز و لویی، 1990) و پرسشنامه ناتوانی ناشی از درد (RDQ؛ رولند و موریس، 1983) نیز پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس، همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان دادند شدت افسردگی مادران بیمار و سالم تفاوت معنادار دارد. افزون بر آن، ناتوانی ناشی از درد و تعارض در رابطه مادر-فرزند، افسردگی مادران بیمار را به شکل مثبت معناداری پیش بینی کرد. بنابراین می توان دریافت ناتوانی و تعارض در رابطه مادر-فرزند با سطح افسردگی مادران مبتلا به بیماری مزمن رابطه دارد.

این پژوهش با هدف شناسایی نقش برخی از عوامل مربوط به تفاوت های فردی در میزان گرایش افراد به مباحثه، به پیش بینی مباحثه طلبی بر پایه باور های معرفت شناختی، نیاز به شناخت و برون گردی می پردازد. به این منظور 229 دانشجو (107 پسر و 122 دختر) با روش نمونه برداری تصادفی انتخاب شده و به سیاهه باور های معرفت شناسی (شرو، بندیکسن و دانکل، 2002)، مقیاس مباحثه طلبی (اینفنت و رنسر، 1982)، مقیاس نیاز به شناخت (کاسیویو، پتی و کائو، 1984) و مقیاس برون گردی از سیاهه پنج عاملی نئو (کوستا و مک کری، 1992) پاسخ دادند. تحلیل داده ها نشان دادند که برون گردی، نیاز به شناخت و یادگیری سریع از بین باور های معرفت شناختی، پیش بینی کننده مباحثه طلبی در افراد هستند. نتایج و تلویحات آن بر پایه پیشینه نظری مورد بحث قرار گرفت.

هدف از تحقیق حاضر بررسی نتایج نمونه های غیربالینی 10ساله ایرانی در لوح های رورشاخ و مقایسه نتایج مذکور با یافته های نمونه غیربالینی و غیرایرانی (اکسنر، 2003) در سنین مشابه بود. بدین منظور تعداد 170 کودک 10 ساله (80 دختر و 90 پسر) که در پایه چهارم ابتدایی مشغول به تحصیل بودند، از 5 منطقه شهر تهران به عنوان نمونه انتخاب شدند و آزمون رورشاخ در مورد آنها اجرا شد. مقایسه میانگین های دو گروه 10 ساله ایرانی و اکسنر (2003) نشان داد که تفاوت دو گروه در برخی از متغیرهای گستره، تعیین کننده، محتوا و پاسخ های رایج، معنادار است. با در نظر گرفتن این مسئله که آزمون های فرافکنی به اندازه آزمون های عینی نسبت به تأثیرهای فرهنگی حساس هستند، نتایج به دست آمده را می توان ناشی از تفاوت های فرهنگی به شمار آورد..

پژوهش حاضر با هدف شناخت نقش سبک های دلبستگی به والد و ویژگی های شخصیتی با وابستگی به تلفن همراه دانش آموزان دبیرستانی انجام شد. 330 دانش آموز (205 دختر، 125 پسر) به روش نمونه برداری چند مرحله ای از دانش آموزان پایه سوم وچهارم مقطع متوسطه شهر بیرجند انتخاب شدند و مقیاس سبک دلبستگی به هر والد (هازن و شیور، 1986)، پرسشنامه وابستگی به تلفن همراه (جعفرزاده، 1389) و فرم کوتاه سیاهه ویژگی های شخصیتی (کاستا و مک کری، 1992) را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر بهره گرفته شد. یافته ها نشان دادند سبک های دلبستگی به والد و ویژگی های شخصیتی (به استثنای برون گردی و گشودگی) با وابستگی به تلفن همراه در دانش آموزان دبیرستانی رابطه معنادار وجود دارد. همچنین سبک دلبستگی ناایمن به مادر و نوروزگرایی، پیش بینی کننده آسیب پذیری آنها در برابر وابستگی به تلفن همراه است.