علوم حرکتی و رفتاری

علوم حرکتی و رفتاری

علوم حرکتی و رفتاری سال دوم پاییز 1398 شماره 3

مقالات

۱.

تاثیر تمرینات وی فیت بر ویژگی های فراشناختی کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی

کلید واژه ها: تمرینات وی فیت اختلال هماهنگی رشدی فراشناخت حافظه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 436 تعداد دانلود : 290
مقدمه و هدف: اختلال هماهنگی رشدی یک اختلال ناهمگن است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه تاثیر تمرینات وی فیت بر ویژگی های فراشناختی کودکان با اختلال هماهنگی رشدی بود.  روش شناسی: تحقیق حاضر کاربردی و نیمه تجربی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کودکان پسر 7 تا 12 سال مبتلا به اختال هماهنگی رشدی شهر رفسنجان در سال تحصیلی 98-1397 بودند. از این تعداد، 30 دانش آموز پسر به صورت نمونه گیری در دسترس و هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه تجربی(15 پسر) و کنترل(15 پسر) تقسیم شدند. سپس گروه تجربی به مدت 16 جلسه (2 ماه و هفته ای2 جلسه) و هر جلسه 55  دقیقه در یک محیط مجهز شده و با نشاط و با نظارت کارشناس پزشکی در جهت جلوگیری از آسیب دیدگی آزمودنی ها قرار گرفتند. برای ارزیابی مهارت های فراشناختی کودکان اپرسشنامه فراشناختی کودکان (MCQ-C) استفاده شد. از آزمون کولموگروف– اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن توزیع ها و از  تحلیل کوواریانس برای مقایسه گروه ها استفاده شد.  یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که تمرینات وی فیت تاثیر معناداری در بهبود ویژگی های فراشناختی کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی داشته است(05/0˂P).  نتیجه گیری: به طور کلی، استفاده از تمرینات وی فیت برای کمک به افراد دارای اختلال هماهنگی رشدی برای بهبود یک جنبه حیاتی عملکرد روانشناختی، امکان پذیر به نظر می رسد.   
۲.

ارزیابی ریسک فاکتورهای ارگونومیک و تعیین ارتباط آن با اختلالات اسکلتی عضلانی در کارکنان شرکت توزیع برق بوشهر.

کلید واژه ها: ارگونومیک اختلالات اسکلتی عضلانی پوسچر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 653 تعداد دانلود : 348
مقدمه و هدف: اختلالات اسکلتی عضلانی کارکنان اداری یک عامل خطر مرتبط با سلامتی می باشد. هدف این تحقیق ارزیابی ریسک فاکتورهای ارگونومیک و ارتباط آن با اختلالات اسکلتی عضلانی کارکنان شرکت برق بوشهر بود. روش شناسی: نمونه های تحقیق تعداد 64 نفر از کارکنان اداری ( 28 نفر زن و 36 نفر مرد ) بودند. از پرسشنامه نوردیک و روش RULA جهت ارزیابی اختلالات اسکلتی عضلانی و پوسچر ناحیه بالاتنه و از کالیپر برای محاسبه درصد چربی بدن استفاده شد. داده های تحقیق با آمار استنباطی Logistic regression تجزیه و تحلیل شدند. نتایج:   بیشترین اختلالات اسکلتی عضلانی زنان ناحیه فوقانی پشت و در مردان ناحیه کمر بود. وزن بیشتر با افزایش درد در ناحیه کمر و فوقانی پشت، و سن بیشتر همراه با اختلالات اسکلتی عضلانی بیشتر ناحیه شانه و کمر بود. با افزایش BMI و درصد چربی بدنی، میزان بروز اختلالات اسکلتی عضلانی در ناحیه کمر، پشت و زانو افزایش بیشتری داشت. در مجموع 2/57 درصد از نمونه های زن در سطح ارگونومی پوسچر 1، 5/28 درصد در سطح 2 و 2/14 درصد در سطح 3 قرار داشتند. در مردان 5/55 درصد از نمونه ها در سطح 1، 25 درصد در سطح 2، 1/11 درصد از در سطح 3  و 3/8 درصد در سطح 4 قرار داشتند.   نتیجه گیری: با توجه به ارتباط معنادار بین ریسک فاکتورهای ارگونومیک و اختلالات اسکلتی عضلانی کمر و فوقانی پشت، ارائه برنامه های منظم آموزشی در زمینه پوسچر و ارگونومی صحیح جهت پیشگیری از بروز آسیب های بیشتر کارکنان توصیه می شود.
۳.

مقایسه مهارت های حرکتی دستکاری کودکان 7 تا 9 سال اقوام ایرانی: یک مطالعه میان فرهنگی

کلید واژه ها: مطالعه میان فرهنگی مهارت های حرکتی دستکاری اقوام ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 527 تعداد دانلود : 471
مقدمه و هدف: با اینکه رشدحرکتی تحت تاثیر نمو و بالیدگی قرار می گیرد، اما شرایط محیطی و فرهنگی بر آن تاثیر می گذارد. هدف از این پژوهش مقایسه میان فرهنگی مهارت های حرکتی دستکاری کودکان اقوام ایرانی بود. روش: نمونه ها از 240 (120 دختر، 120 پسر) کودک 7 تا 9 سال مراکز استان های تهران، لرستان، خوزستان و کردستان تشکیل شدند. جهت سنجش مهارت های حرکتی دستکاری از آزمون رشدحرکتی اولریخ  (2000)، استفاده گردید. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره نشان داد اثر اصلی استان در مهارت های دستکاری معنادار است. در نمره کل دستکاری امتیاز کودکان استان لرستان به طور معناداری بیش تر از کودکان خوزستان (001/0 = P) بود و کودکان استان کردستان امتیاز بیش تری نسبت به کودکان لرستان به دست آوردند (001/0 = P) اما تفاوت معناداری بین سایر استان ها مشاهده نشد. همچنین تعامل جنسیت و استان تنها در مولفه ی غلتاندن معنادار بود. بدین صورت که کودکان پسر در استان های لرستان و خوزستان به طور معناداری امتیاز بیشتری نسبت به کودکان دختر به دست آورده اند (001/0 = P). نتیجه گیری:  با توجه به یافته ها به نظر می رسد شیوه های مختلف رشدحرکتی می تواند نتیجه ی تفاوت های فرهنگی و محیط اجتماعی کودکان، نگرش متفاوت خانواده ها به فعالیت بدنی باشد.  
۴.

تاثیر تمرینات وای فیت بر مهارت هماهنگی دستی در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون

کلید واژه ها: پارکینسون وای فیت هماهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 706 تعداد دانلود : 296
مقدمه و هدف: هدف از پژوهش حاضر تاثیر تمرینات وای فیت بر مهارت هماهنگی دستی در افراد دارای بیماری پارکینسون بود. روش شناسی: روش تحقیق دراین پژوهش نیمه تجربی است.پژوهش حاضربا دو گروه تجربی باطرح پیش آزمون و پس آزمون انجام گرفته هست. نمونه شامل بر 24 نفر که شرایط لازم برای شرکت در پژوهش را داشتند. این تعداد بطور تصادفی در دو گروه، 12 نفر قرار گرفتند. فرم رضایت نامه افراد منظورگردید. درآغاز طرح پژوهش افراد در پیش آزمون پردو شرکت نمودند و اطلاعات مربوطه به عنوان نمرات پیش آزمون ثبت شد. .پس ازجمع آوری اطلاعات مداخله های تمرینی آغازگردید. نتایج:   از آمار توصیفی برای توصیف، طبقه بندی و تنظیم نمرات خام استفاده شد و در بخش آمار استنباطی برای اطمینان از طبیعی بودن توزیع داده ها از آزمون شاپیرو-ویلک، برای تعیین تجانس واریانس ها از آزمون لوین استفاده شد.  همچنین  برای آزمون فرضیه ها از آزمون تی و تحلیل واریانس چندمتغیری (مانکوا) استفاده شد. کلیه تحلیل ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 ، در سطح معناداری 05/0 p<   انجام گردید.   نتیجه گیری: نتایج نشان داد که تاثیر تمرینات وای فیت بر مهارت هماهنگی دستی در افراد دارای بیماری پارکینسون تاثیر مثبت دارد
۵.

مقایسه ی زوجین متقاضی طلاق و عادی از لحاظ روان آزردگی، سازگاری و اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و تنظیم عواطف، بینش، قاطعیت در ارتباط

کلید واژه ها: ویژگی های شخصیتی نظام ارزشی مهارت های ارتباطی زوجین طلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 709 تعداد دانلود : 869
مقدمه و هدف :هدف از پژوهش حاضر، مقایسه ی ویژگی های شخصیتی، نظام ارزشی و مهارت های ارتباطی در بین زوجین متقاضی طلاق و عادی شهرستان دزفول بود. روش شناسی :آزمودنیها شامل 75 زوج متقاضی طلاق که به روش نمونه گیری هدفمند و 75 زوج عادی که به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. طرح تحقیق از نوع توصیفی علی- مقایسه ای بود. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه پنج عاملی شخصیتی نئو فرم کوتاه، پرسشنامه نظام ارزشی آلپورت، ورنون ،لیندزی وآزمون مهارتهای ارتباطی کوئین دام استفاده شد. شیوه ی آماری در این پژوهش، مانوا ( MANOVA ) بود. نتایج : پس از تجزیه وتحلیل آماری در سطح  P<0/05 نتایج نشان داد که بین زوجین متقاضی طلاق و عادی در زمینه های ویژگی های شخصیتی، روان رنجوری، برونگرایی، گشودگی، سازگاری، نظام ارزشی، ارزش نظری، ارزش اقتصادی ، ارزش هنری، ارزش اجتماعی، ارزش سیاسی، ارزش مذهبی، مهارت های ارتباطی، مهارت گوش دادن، مهارت تنظیم عواطف، مهارت درک پیام، مهارت بینش در ارتباط تفاوت معنی داری وجود داشت. نتیجه گیری : ویژگی شخصیتی وجدانی بودن و مهارت قاطعیت در ارتباط تفاوت معنی داری بین زوجین متقاضی طلاق و عادی مشاهده نگردید.
۶.

تاثیر کلیشه وزن بر یادگیری یک مهارت حرکتی ورزشی در کودکان

کلید واژه ها: یادگیری کلیشه وزن مهارت حرکتی ورزشی کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 70 تعداد دانلود : 620
مقدمه و هدف: تهدید کلیشه ای یک پدیده موقعیتی است و زمانی رخ می دهد که یک گروه خاص تحت تأثیر تأیید یا آزمایش منفی قرار می گیرد و وظایف تعیین شده زیر ظرفیت آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر کلیشه وزن بر یادگیری یک مهارت حرکتی ورزشی در کودکان بود.   روش شناسی: برای این منظور تعداد 24 نفر از کودکان 8 تا 10 سال (33/7 M= ) و با ادراک اضافه وزن نسبت به خود (1/26 BMI= ) برای شرکت در این مطالعه انتخاب شدند. روش اجرایتحقیق حاضر،نیمه تجربیوطرحآنبه صورتپیش آزمونوپس آزمون و آزمون یادداری بادو گروه اضافه وزن و با ادراک اضافه وزن و گروه بدون اضافه وزن با ادراک اضافه وزناجرا گردید. تکلیف مورد استفاده در این تحقیق مهارت دریبل فوتبال از بین موانع بود که طی سه مرحله پیش آزمون، اکتساب و یادداری توسط آزمودنی ها اجرا گردید. در مرحله پیش آزمون آزمودنی ها یک کوشش را انجام دادند. سپس در مرحله اکتساب آزمودنی ها 15 کوشش را اجرا کردند. 2 روز بعد از آخرین کوشش تمرینی آزمون یادداری در 5 کوشش از آزمودنی ها به عمل آمد. نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل های آماری نشان داد که هم در مرحله اکتساب و هم در مرحله یادداری بین گروه ST و RST تفاوت معناداری وجود دارد، که این تفاوت ها به نفع گروه RST بود. نتیجه گیری: بنابراین، این یافته ها نشان می دهد که کلیشه وزن بر یادگیری مهارت حرکتی تاثیر معناداری دارد.
۷.

تعیین ویژگی های روانسنجی پرسشنامه نگرش به تغذیه در بین نوجوانان ورزشکار

کلید واژه ها: ویژگی های روانسنجی نگرش به تغذیه اعتبار روایی نوجوانان ورزشکار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 486 تعداد دانلود : 195
مقدمه و هدف : تغذیه مهم ترین عامل موازی با تمرینات ورزشی برای رسیدن به موفقیت محسوب می شود و تنها عاملی است که اثربخشی سایر عوامل نیز به آن وابسته است هدف از این پژوهش تعیین ویژگی های روانسنجی پرسشنامه نگرش به تغذیه در بین نوجوانان ورزشکار بوده است. روش شناسی: روش پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی بوده و در دسته پژوهش های توصیفی-اکتشافی می باشد. نمونه پژوهش شامل تعداد285 نفر از پسران نوجوان ورزشکار شهرستان کرج بوده اند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه نگرش به تغذیه کانر و همکاران(1979) بوده است. نتایج: یافته ها نشان داد این ابزار دارای اعتبار مناسبی می باشد و میزان الفای کرونباخ 89/. گزارش شد. همچنین سه عامل برای پرسشنامه استخراج شد و روایی سازه پرسشنامه مناسب بود. مدل تاییدی نیز از برازش مطلوبی برخوردار بود و جداول نرم پرسشنامه ارائه شد. نتیجه گیری: درنتیجه نشان داده شد که این ابزار جهت سنجش نگرش به تغذیه در بین نوجوانان ورزشکار مناسب می باشد.
۸.

بررسی رابطه مثبت اندیشی، میزان تاب آوری و رضایت از زندگی در سالمندان شهر شیراز

کلید واژه ها: مثبت اندیشی تاب آوری رضایت از زندگی سالمندان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 924 تعداد دانلود : 360
مقدمه و هدف: تجربه ی اثرات انباشته ی مشکلات و ناخوشی ها رضایت از زندگی را در دوره ی سالمندی بچالش مواجه می سازد. برای شناسایی تعیین کننده ها یا همبسته های بالقوه ی رضایت از زندگی، مطالعه ی حاضر تعیین ارتباط بین مثبت اندیشی، تاب آوری و رضایت از زندگی را در نمونه ای از جمعیت سالمندان ایرانی هدف قرار داده است. روش شناسی: در این مطالعه ی مقطعی-تحلیلی 400 نفر از سالمندان که به روش  در دسترس انتخاب شدند شرکت کردند.  برای جمع آوری داده مربوط به مثبت اندیشی، تاب آوری، و رضایت از زندگی از پرسشنامه های اینگرام و وینسکی، کانر و دیویدسون، و توبین، به ترتیب، استفاده گردید. علاوه بر این داده های دموگرافیک نیز از طریق پرسشنامه ی کتبی جمع آوری شد. این مطالعه از طریق پرسشنامه های پرسشنامه مثبت اندیشی اینگرام و وینسکی، تاب آوری کانر و دیودسن، رضایت از زندگی توبین و پرسشنامه مربوط به اطلاعات دموگرافیک جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی(ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون همزمان، ANOVA و t-Test) ونرم افزار آماری SPSS ورژن 20 انجام گرفت. نتایج:   240 نفر (60%) از شرکت کنندگان زن بودند. دامنه ی سنی آنان از 60 تا 85 سال با میانگین و انحراف معیار 10.4±67/73 بود. میانگین ها و انحراف معیارهای مثبت اندیشی، تاب آوری، و رضایت از زندگی در سالمندان مورد مطالعه به ترتیب0.472.6± ،2.7±0.52  و ±1.910.52 به دست آمد. یافته ها همبستگی معناداری را به صورت متقابل بین این سازه های مطالعه نشان  دادند. آنالیز رگرسیون نشان داد که مثبت اندیشی و تاب آوری به طور بارزی رضایت از زندگی را در سالمندان مورد مطالعه تبیین می کنند ((R<sup>2</sup>=0.45,P=0.003 . همچنین مثبت اندیشی ، تاب آوری و رضایت از زندگی در مردان به ترتیب با میانگین 2.8±0.23،  2.92±0.35 و  2.13± 0.37نسبت به زنان بیشتر بود P=0.0001.   نتیجه گیری: یافته های فوق نشان داد که بین مثبت اندیشی، میزان تاب آوری و رضایت از زندگی در سالمندان رابطه وجود دارد. بنا بر این ممکن است با اقدامات آموزشی در خصوص مثبت اندیشی و تاب آوری رضایت از زندگی و سطح کیفیت زندگی سالمندان را ارتقاء داد.
۹.

راهبردهای مدیریت فرهنگی اجتماعی پیامبر اکرم (ص) در مواجهه با یهودیان مدینه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مدیریت راهبردی پیامبر اکرم (ص) یهود استقلال فرهنگی جنگ فرهنگی مقاوم سازی مسلمانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 188 تعداد دانلود : 259
هجرت پیامبر اکرم(ص) به مدینه با امضای پیمان نامه صلح آمیز با یهودیان مدینه همراه بود. این پیمان نامه زندگی مسالمت آمیز مسلمانان و یهودیان را به دنبال داشت. اما یهودیان پس از چندی پیمان شکنی کردند و گفته های پیشین خود را انکار نمودند و به حمایت از مشرکان پرداختند. این امر درنهایت منجر به مواجهه پیامبر با یهودیان و اتخاذ راهبردهای فرهنگی اجتماعی در تقابل با آنان شد. بررسی این راهبردها می تواند الگوی مناسبی برای حکومت های اسلامی در مناسبات و تعاملات خود با یهودیان در دنیای امروز ارائه دهد. این پژوهش با رویکردی تاریخی تحلیلی و با استفاده از الگوی سوات (SWOT) به دنبال شناسایی، طبقه بندی و اولویت بندی راهبردهای مدیریت فرهنگی اجتماعی پیامبر(ص) در مواجهه با یهودیان است. یافته های پژوهش نشان می دهد: «دستیابی به استقلال فرهنگی» و «خنثاسازی و مقاوم سازی مسلمانان در مقابله با جنگ فرهنگی» دو راهبرد اساسی پیامبر بوده است. هریک از این راهبردها نیز دارای تاکتیک ها و تکنیک های خاصی است.
۱۰.

فراتحلیل کیفی مقالات علمی ناظر بر آسیب های جنسی در ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: آسیب جنسی روسپیگری خیانت فراتحلیل اباحه گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 661 تعداد دانلود : 153
امر جنسی در جامعه ایران به مثابه یک آسیب اجتماعی متأثر از انقلاب جنسی غرب و مدرنیته ناقص، موجب بروز مشکلات اجتماعی گوناگون و درهم ریختگی ساختارهای ارزشی و اجتماعی شده است، به گونه ای که بی توجهی علمی و عملی مناسب و بهنگام به آن می تواند جامعه را وارد بحران یا انقلاب جنسی سازد. تغییر الگوی ازدواج و خانواده، افزایش طلاق، گسست اجتماعی و افزایش پوشش های جنسی از جمله مهم ترین پیامدها و عوامل تغییر در زیست جنسی جامعه است که واکنش های متقابلی را موجب می شود. همه اینها تعارض ها و تنش هایی را با فرهنگ دینی ملی ایجاد می کند و زیست جنسی مبتنی بر فرهنگ غرب را ترویج می نماید. مقاله حاضر با استفاده از روش «فراتحلیل کیفی»، چهل مقاله پژوهشی را که در دهه 90 در کشور تولید شده، از طریق جست وجو در پایگاه های داده علمی، به صورت توصیفی (از حیث ابعاد سنخ شناسی امر جنسی، جنسیت پژوهشگران، جامعه آماری، روش، رویکردها و نظریات استفاده شده در تبیین متغیر مستقل و مطالعه انضمامی) بررسی و ارزیابی (در بعد سؤالات، فرضیات، اهداف و نتایج) کرده است. یافته ها نشان می دهد: امر جنسی در ایران سویه آسیبی پیدا کرده است؛ سیاست روشنی در قبال این امر وجود ندارد؛ ازدواج سخت و طلاق آسان شده است؛ فضای بصری فرهنگ عمومی سائقه هایی جنسی دارد که بی عفتی را ترویج می کند؛ اموری مانند امر جنسی تبدیل به امری شخصی شده و افراد مطابق میل و توانایی خود ارضای نیاز می کنند. در انتهای مقاله، پیشنهادهایی علمی و عملیاتی برای مدیریت و رفع آسیب های جنسی ارائه شده است.
۱۱.

بدن در سبک زندگی دینی و سکولار(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: سبک زندگی بدن بدن گرایی جامعه شناسی بدن مدیریت بدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 720 تعداد دانلود : 293
با توجه به تفاوت در بینش ها و گرایش ها، دو نوع سبک زندگی دینی و غیردینی (سکولار) وجود دارد. از موضوعات مهم در این دو گونه سبک زندگی، بدن انسان و نقش آفرینی آن در کمال، سعادت، هویت بخشی و ایجاد آرامش برای فرد است. در جامعه امروزی، بدن یک سرمایه نمادین و سرمایه اجتماعی و دارای جایگاه منزلتی و کارکردی است و اهمیت آن تا جایی است که با دانش ها و موضوعاتی نظیر «جامعه شناسی بدن» و «مدیریت بدن» سعی در مدیریت آن دارند. در سنت ادیان توحیدی نیز بدن دارای جایگاه ویژه کارکردی است. این نوشتار نخست به موضوعات مرتبط با بدن، نظیر چیستی و جایگاه بدن، جامعه شناسی بدن، مدیریت بدن و رابطه بدن با زیبایی پرداخته و در ادامه، چند کارکرد بدن، نظیر کارکرد هویتی، تجاری و نمایشی را در دو نگرش دینی و سکولار واکاوی کرده است. حاصل این نوشتار که به روش کتابخانه ای، تطبیقی و تحلیلی صورت پذیرفته، این است که به رغم جایگاه ویژه بدن در هر دو رویکرد، تفاوت بنیادینی در نوع نگاه به بدن، تعریف و کارکرد آن و نیز مبانی، اهداف و انگیزه های توجه به بدن وجود دارد.
۱۲.

تأملی هستی شناختی درباره بی حجابی مجازی به مثابه آسیب اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: بی حجابی فضای مجازی آسیب اجتماعی مبانی اسلامی جامعه ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 236 تعداد دانلود : 504
جامعه شناسان معاصرِ غربی به آسیب های اجتماعی، نظیر خودکشی، فقر، نابرابری، بیکاری، حاشیه نشینی، اعتیاد به مواد مخدر و امثال آن پرداخته اند؛ اما در این میان، برخلاف آنچه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده، بی حجابی زنان (یا مردان) مطمح نظر آنان قرار نگرفته است. در تاریخ معاصر ایران نیز محققان در جریان سیاست های کشف حجاب رضاخان پهلوی، بی حجابی را عمدتاً به مثابه یک آسیب اجتماعی، اغلب در میدان فیزیکی شهرها و دیگر محافل عمومی فیزیکی مدنظر قرار داده اند. این مقاله کوشیده با بهره گیری از آراء مارتین هایدگر، ژاک دریدا و مکتب فرانکفورت به تمایز هستی شناختی بی حجابی در فضاهای سایبری مجازی (اعم از عکس، فیلم و مانند آن) نسبت به فضای فیزیکی اجتماعی اشاره کند. نتیجه توجه به این تفاوت آن است که اولا،ً بی حجابی مجازی از طریق فرایند اعمال سلطه ناخودآگاه بر مخاطب، نوعی آسیب اجتماعی در جامعه اسلامی و ایرانی تلقی می شود؛ زیرا با هویت تاریخی و مبانی آن سازگار نیست. ثانیاً، باید به سبب ماهیت مجازی آن، نه تنها از منظر اسلامی، بلکه از منظر عامِ جامعه انسانی نیز آسیب اجتماعی محسوب شود.
۱۳.

حرص به مثابه فقر؛ آسیب شناسی فرهنگ مصرف از منظر آموزه های اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: حرص فقر مصرف الگوی مصرف آموزه های اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 512 تعداد دانلود : 544
مصرف و فرهنگ معطوف به آن، رکنی مهم در جوامع امروزی به شمار می آید که در افقی از معرفت و هویت هر جامعه ای سامان می یابد. فقر نیز پدیده ای اجتماعی است که ریشه در مسائل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دارد و می توان از زوایای گوناگونی به آن نگریست. تحقیق حاضر به منظور دستیابی به چارچوبی نظری در تحلیل سبک مصرف در جوامع انسانی به طور عام و مسئله «حرص» به طور خاص از منظر آموزه های اسلامی صورت گرفته است. سؤال اصلی این است که تمایل به زیاده روی در مصرف از سوی برخی افراد در جامعه اسلامی، به گونه ای که مصداق اسراف است و ریشه در حرص دارد، در چه زمینه ای شکل گرفته و چه آسیب هایی برای جامعه به بار می آورد؟ فرضیه اصلی تحقیق این است که خروج از اعتدال در مصرف سبب دوری از الگوی صحیح مصرف مبتنی بر نگرش وحیانی در جامعه خواهد شد و این ریشه در سنخی از فقر به معنای فرهنگی آن دارد و نتایجی همچون دگرگونی ارزش ها، افزایش فساد، انحرافات اجتماعی و نزاع در مصرف هرچه بیشتر به دنبال دارد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و داده ها به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده اند. پس از مقدمه، چارچوب مفهومی پژوهش ترسیم گردیده، سپس الگوی مصرف حریصانه در جامعه اسلامی آسیب شناسی شده است. در ادامه، مطابق ادله قرآنی و روایی و مستندات عقلی، زمینه های شکل گیری حرص بررسی شده و در ادامه، راهکارهایی در زمینه اصلاح الگوی مصرف ارائه گردیده است.
۱۴.

بررسی نسبت الگوی «همانندسازی قومی» با «همانندسازی اسلامی»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: همانندسازی قوم تنوع قومی فرهنگ انسجام داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 560 تعداد دانلود : 317
یکی از الگوها در مواجهه با تنوع قومی جوامع، «همانندسازی» است که از سوی برخی حکومت ها با هدف ایجاد انسجام داخلی دنبال می شود. در همانندسازی به مثابه یک رهیافت، دو رویکرد کلی وجود دارد: در یکی نفی نمادهای قومی و فرهنگی بدون ترجیح قومی خاص، و در دیگری نفی نمادهای قومی و فرهنگی به سمت قوم برتر و حاکم. از سوی دیگر، یکی از آموزه های دین اسلام ایجاد وحدت در امت است. همین امر شبهه مشابهت دیدگاه اسلام با رهیافت «همانندسازی» را به ذهن متبادر ساخته، خود یک مسئله به نظر می رسد. اما سیاست «همانندسازی قومی» با هر دو رویکرد، از وجوه گوناگون، توسط عقل و شرع محل نقد است. اصل تنوع اقوام و شکل گیری هویت قومی امری طبیعی و البته غیر ذاتی بوده که اسلام آن را پذیرفته و برای آن مصالحی قائل است. این اصل هر دو رویکرد را به نقد می کشد. تبعیض و برتری قومی به مثابه ستون یکی از رویکردهای همانندسازی مردود است. نوع برخورد با سنت های قومی نیز یکسان نیست. چهار رویکرد «پذیرش»، «پذیرش همراه با جهت دهی و اصلاح»، «سکوت و مباح انگاری» و «عدم پذیرش» از سوی اسلام در قبال سنت ها وجود دارد. محور «همانندسازی اسلامی» برخلاف مسئله قومیت، نسبت به همه اقوام و جوامع یکسان بوده و آن ایدئولوژی مبتنی بر ارزش های انسانی و ایمانی است. امکان تحقق این ایدئولوژی به این سبب که جوامع بشری و اقوام نوعی واحدند، میسر است و نقطه نهایی سیر جهان بشری به شمار می رود. شیوه انجام این پژوهش «تحلیل محتوایی» با بهره گیری از استدلال های عقلانی است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۰