آینه پژوهش

آینه پژوهش

آینه پژوهش سال 28 خرداد و تیر 1396 شماره 2 (پیاپی 164)

مقالات

۱.

بازخوانیِ پَنجْ شَش واژه از داستانِ جَنگِ مازَندَران و هَفْت خان برَرسی ها و پیشنِهادهایی در خوانِش و گزارش أبیاتی چَند از شاهنامه یِ فردوسی

نویسنده:

کلید واژه ها: شاهنامه فردوسی داستان جنگ مازندران و هف تخان ابیات شاهنامه شاهنامه پژوهی داستان های شاهنامه قص ههای شاهنامه داستان هفت خان رستم بازخوانی ابیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 861 تعداد دانلود : 897
رویکرد همگانی به شاهنامه و شاهنام هخوانی و نیاز فزایند های که به فهم درست و خوانش دقیق آن وجود دارد، دامنه بازاندیشی پژوهشیانه را در این دفتر می گستراند. در این میان، گشودن گره دشواری های متن شاهنامه و زدودن ناهمواری های پدیدآمده در دست نوشت ها و چاپ های گونا گون آن، حائز اهمیت است. ازای نرو، نویسنده در نوشتار حاضر، تعدادی از بی تهای شاهنامه فردوسی را مورد بازخوانی قرار داده و به طرح پیشنهادهایی در قلمرو خوانش و گزارش واژ گانی از شاهنامه، اقدام کرده است. وی در راستای این هدف، به بازخوانی پنج شش واژه از داستان جنگ مازندران و هف تخان رستم دستان پرداخته است.
۲.

آغاز نهضت مشعشعی در قرن نهم

کلید واژه ها: فرقه مشعشعی دولت مشعشعی کتاب کلام المهدی محمد بن فاح جنبش صوفیانه شیعیانه مشعشعیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 431 تعداد دانلود : 80
فرقه مشعشعی و سپس دولت مشعشعی که در قرن نهم هجری در خوزستان و جنوب عراق برپا شد، جنبش صوفیانه شیعیانه ای است که نظایری هم قبل و بعد از خودش داشته است. در همه این نهض تها آن که قیام می کند مدعی مهدویت یا نیابت خاص مهدی است و توده پیروان او شیعیان متصوف یا متصوفان شیعی اند که نوعاً عقاید غالیانه ولی ساده ای دارند که در سرسپردگی مطلق به پیشوا خلاصه م یشود. نویسنده در نوشتار حاضر م یکوشد انگیزه اقتصادی و زمینه اجتماعی شک لگیری نهضت مشعشعی را مورد بحث قرار دهد. وی به ارائه مطالبی درخصوص محمدبن فاح از رهبران این فرقه و نیز کلمه شعشعه و لقب مشعشع م یپردازد. بعاوه، دعاوی محمد بن فاح در کتاب کلام المهدی، نسخ هها و فواید و نکات مهم کتاب را برم یشمارد.
۳.

مروری بر مقاله نسخه های خطی قرآن

نویسنده: مترجم:

کلید واژه ها: مقاله نسخ ههای خطی قرآن فرانسوا دروش دایره المعارف لیدن دایره المعارف قرآن نسخه های خطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 398 تعداد دانلود : 286
مدخل «نسخه های خطی قرآن » از دایره المعارف قرآن لیدن را فرانسوا دروش، یکی از برجسته ترین پژوهشگران نسخه های خطی قرآن، نوشته است. مقاله مذکور شامل یک مقدمه کوتاه و هشت بخش است. نویسنده در نوشتار حاضر به تشریح مقاله و مباحث مطرح شده در آن م یپردازد. هشت بخش مقاله مذکور بدین شرح اند: نسخ ههای خطی پیش از مصحف عثمانی، ویژگی های مصاحف حجازی و اموی، مصاحف قرآنی در دوره نخستین عباسی، سده تغییر، به سوی مصاحف قرآنی جدید، مصاحف قرآن در غرب جهان اسام و در غرب آفریقا، تحولات بعدی، تولید و نگه داری.
۴.

نسخه خوانی 6

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 73 تعداد دانلود : 350
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب ششمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شر حاند: - روایت یک خواب شگفت درباره حضور امام باقر ع در کربلا - جنگ و جدال متشرعه و شیخیه در سال 1315 ق. در همدان - فاجعه سقوط اصفهان در سال 1135 هجری - گزارش ملاقات ناصرالدین شاه با علمای منطقه سرابی در اطراف نهاوند در سال 1309 ق - آشپز شاه عباس، رفتن به حج و هوس نگارش رساله ای در طباخی - فرمان شاه عباس بر ضد اسراف و پوشیدن لباس حریر و طلاباف - تحلیلی متفاوت از علت شکست ایران در جنگ های ایران و روسیه - چند ماده تاریخ باارزش از دوره صفوی - ادب تعزیه نامه نوشتن - فرمان تعیین شیخ الاسلام بحرین در دوره صفوی - کشف سکه های صدر اسام در کاشان زمان شاه عباس، انتقال به اصفهان و خواندن آ نها.
۵.

قلم انداز 5: یادداشت هایی در تاریخ، ادبیات و فرهنگ

کلید واژه ها: امثا لوحکم مثل فارسی مثل عربی تاریخ فرهنگ ادبیات کار بیهوده کار محال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 258 تعداد دانلود : 703
نگارنده در نوشتار پیش رو در قالب سلسله یادداشت هایی پیرامون تاریخ، فرهنگ و ادبیات، شش مثلی که در فارسی و عربی درباره کار بیهوده و محال رواج داشته است، بیان می دارد. بعاوه به معرفی مختصر کتب اربعه امثال عربی به قلم ادیبان ایرانی م یپردازد.
۶.

جز این قدر نتوان گفت در جمال تو عیب نگاهی به کتاب سیاق: تاریخ، آموزش، دیوان سالاری و ریاضی حسابداری

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب سیاق معرفی کتاب نقد کتاب اسناد مالی تاریخ ایران خط سیاق تاریخ اقتصادی ایران اسدالله عبدلی آشتیانی آموزش سیاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 513 تعداد دانلود : 951
شمار بسیاری از اسناد مالی تاریخ ایران به خط سیاق نگاشته شده است و برای درک تاریخ اقتصادی ایران این مرزوبوم در دوره های صفوی و قاجاری و یا حتی پیش از آن، باید این خط بازشناسی شود تا گر هگشای بازخوانی اسناد و مکتوبات تاریخی باشد. بنابراین اهمیت نگارش اثری در شناساندن سیاق در دوره های مختلف تاریخی واضح است. کتاب دوجلدی سیاق )تاریخ، آموزش، دیوا نسالاری و ریاضی حسابداری(، نوشته اسدالله عبدلی آشتیانی )تهران: سفیر اردهال، چاپ اول: 1395 ( تاز هترین کتابی است که درباره آموزش سیاق به طبع رسیده و اطلاعات جزئی و گسترده ای درباره سیاق گردآورده است. نویسنده نوشتار حاضر را با هدف معرفی و نقد کتاب مذکور، به رشته تحریر درآورده است. وی در راستای این هدف، نخست اطلاعاتی درباره اسدالله عبدلی آشتیانی بیان کرده و در ادامه، منابع اصلی مورد استفاده نویسنده در نگارش کتاب را تشریح می نماید. ارائه گزارشی از محتوا و بخ شهای کتاب سیاق و بیان نقاط قوت و نقد ظاهری و محتوایی آن، از دیگر مباحث مطرح شده در نوشتار است. 
۷.

سخن در صلاح است و تدبیر و خوی

نویسنده:

کلید واژه ها: امر به معروف و نهی از منکر فقه شیعه بازخوانی فقهی اجرای حدود مصطفی محقق داماد معرفی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 20 تعداد دانلود : 23
کتاب بازخوانی فقهی امر به معروف، نهی از منکر و اجرای حدود واپسین اثر مصطفی محق قداماد است که در سال 1396 توسط مرکز نشر علوم اسامی منتشر شده است. نویسنده، نوشتار حاضر را با هدف معرفی کتاب مذکور به رشته تحریر درآورده است. وی پس از ذکر کلیاتی درباره اهمیت کتاب، به اختصار به بررسی محتوای پنج گفتارکتاب ) «تعریف معروف و منکر « ،» حکم امر به معروف و نهی از منکر « ،» شرایط امر به معروف و نهی از منکر « ،» مراتب انکار » و «اقامه حدود »( پرداخته است. همچنین، پیرامون هفت پیوست پایانی کتاب وصفی مختصر به دست داده است.
۸.

درنگی در کتاب صرف ساده

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب صرف ساده محمدرضا طباطبایی نقد کتاب متون درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 290 تعداد دانلود : 988
بایسته بودن بازنوشت کتاب های درسی به فراخوان زمان و همسو نمودن آن با نیازهای روز، آشکار است. با این حال، بازنوشت متون، کاری بس دشوار است. از این رو، طرح تحول در متون درسی حوزه همواره یکی از مباحث چال شبرانگیز بوده و هست. شاید بتوان کتاب صرف ساده به قلم محمدرضا طباطبایی را نخستین مولود این طرح دانست. نویسنده در مقاله پیش رو کوشیده است تا با بازخوانی کتاب مذکور، لغزش ها و کژ یهای آن را در دو بعد ساختاری و محتوایی به تصویر کشد.
۹.

نگرشی بر نگارش های کلامی 8 : نصیرالدین کاشانی و نگاشته های کلامی او

کلید واژه ها: نصیرالدّین کاشانی ابن عَتائقی حله کلام فلسفی کلام امامیه نگاشت ههای کلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 290 تعداد دانلود : 72
نصیرالدّین کاشانی )قاشی( حلّی )د: 755 ه . ق.( از متکلّمان و منطق دانان مهمّ امامیّه در قرون میانی است که آثار او، بویژه شروح وحواشی ارزشمندی که بر آثار کلامی و منطقی و فلسفی نگاشته است، حائز اهمّیّت بسیار است. با وجود این، تا کنون هیچ نوشتار شایان توجّهی در شرح احوال و آثار و افکار وی نوشته نشده است. در این مقاله تاش می شود نخست، آ گاه یهای پرا کنده ای که در منابع مختلف در خصوص زندگانی و تحصیل و تدریس کاشانی ثبت شده است، تدوین و بازگو شود و در ادامه، آثار وی، خاصّه نگاشت ههای کلامی او معرّفی گردد.
۱۰.

دست نوشتی تازه یاب از موصِل الطالبینِ نصیرالدینِ کاشانی

کلید واژه ها: نهج المسترشدین فی اصول الدین موصل الطالبین إلی شرح نهج المسترشدین نصیرالدّین کاشانی کلام امامیه حله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 387 تعداد دانلود : 394
نهج المسترشدین فی اصول الدّین یکی از رساله های کلامی پر ارج علّمه حلّی است که بر آن شروح متعدّدی نگاشته شده است. از میان آن شروح، شرح متکلّم و منطقدان برجسته حلّی، نصیرالدّین کاشانی )قاشی( حلّی )د: 755 ه . ق.( زیر عنوان موصل الطالبین إلی شرح نهج المسترشدین اثری ارزشمند و بسیار حائز اهمّیّت است. تا کنون تنها سه نسخه از این کتاب شناخته شده بود؛ امّا به تازگی راقم این سطور به نسخه ای دیگر از اثر دست یافت. در نوشتار حاضر، دس تنوشتِ تاز هیاب یادشده که ا کنون در یکی از کتابخان ههای ترکیه نگهداری می شود معرّفی م یگردد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۸۳