آینه پژوهش

آینه پژوهش

آینه پژوهش سال 26 خرداد و تیر 1394 شماره 2 (پیاپی 152)

مقالات

۱.

برگی ناشناخته از میراث عقلی شیعه در نیمه نخست قرن چهارم هجری، مروری بر کتاب البرهان فی وجوه البیان از ابوالحسن اسحاق بن ابراهیم کاتب

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب البرهان فی وجوه البیان ابوالحسین اسحاق بن ابراهیم کاتب علم بیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 607 تعداد دانلود : 935
البرهان فی وجوه البیان اثر ابوالحسین اسحاق بن ابراهیم کاتب، اثری ادبی و در علم بیان از نیمه نخست قرن چهارم هجری است. اثری که دقیقا موضوع نطق و بیان را محور قرار داده و از هر سمت و سو با توجه به مبانی علمی این رشته در متون یونانی، نثر و نظم عربی، کلمات بزرگ و نمونه های تاریخی، سعی کرده است تا موضوع تفهم انسانی را مورد بررسی قرار دهد. نویسنده در نوشتار حاضر، مروری بر کتاب فوق دارد. وی در راستای این هدف، پس از ارائه شرح حال مختصری از نویسنده کتاب، آثار شیعی در البرهان را در سه بخش روایات امامان (ع)، مسائل کلامی و فقهی، مورد مداقه قرار می دهد.
۲.

نسبت خط عربی و مسلمانان جهان با تغییر خط

نویسنده:

کلید واژه ها: خط عربی تغییر خط ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 498 تعداد دانلود : 887
موضوع تغییر خط فارسی یا عربی، به ویژه پس از انقلاب و به واسطه ظهور تکنولوژی های جدید مانند اینترنت، مورد توجه ویژه ای قرار گرفته است. آنچه برای مخالفان اصلاح و تغییر خط  مهم است موضوع «نسبت خط و مسلمانی ایمان داران به اسلام» یا به عبارت دیگر، قطع ارتباط مسلمانان از معارف اسلام است؛ زیرا معارف اسلام فعلا به خط عربی فارسی در اختیار مسلمانان است. نویسنده در نوشتار حاضر درصدد است موضوع «نسبت خط عربی و مسلمانان» را مطرح سازد. در این راستا، نخست به ارائه اطلاعاتی پیرامون جمعیت مسلمانان و آرایش آن ها و نیز جمعیت استفاده کننده از خط عربی بین مردم جهان می پردازد. در ادامه با شمارش مشکلات پیش روی مسلمانان و خط عربی، تأثیر این خط را در پیشرفت اسلام اظهار می دارد. نسبت مسلمانی (تدین و ایمان) مسلمانان به خط عربی و نیز تأثیر خط در درجه اسلام و مسلمانی و نیز مناسبات اسلامی، از دیگر مباحث مطرح در نوشتار می باشد. نویسنده در نهایت، مطالب خود را با بیان پژوهش در تأثیر تغییر خط در ترکیه به پایان می رساند.
۳.

شرح حال مختصری از مایکل سروتوس و اندیشه الاهیاتی وی

نویسنده:

کلید واژه ها: مایکل سروتوس سرویتوس اندیشه الاهیاتی شرح حال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 668 تعداد دانلود : 809
تاریخ دین در اروپا در دوران مدرن و تعامل و تقابل ریاضی دانان و فیزیک دانان با علمای کلیسا، توجه همگان را به قرن هفدهم جلب می کند. اما از سال ها قبل و در قرن شانزدهم، بنیان کلیسای سنتی کاتولیک توسط اندیشه های اصلاح طلبانه به لرزه افتاده بود. نویسنده در نوشتار حاضر می کوشد شرح حال مختصری از مایکل سروتوس طبیب اسپانیایی که توسط مقامات دینی و به جرم الحاد مورد غضب کلیسا قرار گرفت را ارائه دهد.
۴.

توفیق افندی صدقی: مفسری گمنام در قرن نوزدهم

نویسنده:

کلید واژه ها: توفیق افندی صدقی مفسر قرآن تفسیر قرآن سوره سبأ وفات حضرت سلیمان (ع) موت سلیمان تفاسیر جدید علمی قرآن و علم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 224 تعداد دانلود : 218
توفیق افندی صدقی مفسر قرن نوزدهم و پزشک مصری است که از جمله کسانی به شمار می رود که نگارش نوع جدیدی از مقایسه میان علوم نوین با آیات قرآنی را آغاز کردند و تفاسیر جدید علمی را ارائه دادند. نویسنده در نوشتار حاضر، نوع جدیدی از تفسیر افندی پیرامون تفسیر یکی از آیات سوره سبأ (آیه 14) که مربوط به داستان وفات حضرت سلیمان (ع) می باشد را به تصویر کشیده است.
۵.

شبکه مفهومی اصطلاحات علوم، کاربردها و ویژگی ها

کلید واژه ها: اصطلاحات علمی شبکه مفهومی شبکه مفاهیم علوم نظام های دانش مدار اصطلاح نامه ها علوم اسلامی شبکه اصطلاحات علوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 160 تعداد دانلود : 703
اصطلاحات علمی، انعکاسی از مفاهیم علم، و به عنوان موجود زنده فضای علم به شمار می آیند؛ که اگر به درستی تنظیم شوند می توانند مجموعه ای از واژگان مهم و کلیدی یک علم، و گستره موضوعی رشته مربوط را با تمام جنبه های اصلی، فرعی و وابسته به شکلی ساخت یافته به دست دهند و نهایتا، نظام دانش مدار را شکل داده و شبکه مفهومی و درختواره علوم را نمایان سازند. نویسنده در نوشتار حاضر، همان طور که ماهیت شبکه مفهومی اصطلاحات علمی، ویژگی ها و کاربردهای آن با تأکید بر علوم اسلامی را بازکاوی می نماید، تجربه های برخی مراکز علمی حوزوی را که در علم اطلاعات و مدیریت دانش اسلامی فعالیت های اثربخشی داشته اند نیز مورد مداقه قرار می دهد.
۶.

کتابشناسی عدم تحریف قرآن

نویسنده:

کلید واژه ها: تحریف قرآن عدم تحریف قرآن ک‍ت‍اب‍ش‍ن‍اس‍ی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 201 تعداد دانلود : 747
مسأله تحریف یا عدم تحریف قرآن، مهم ترین زیربنای علوم اسلامی می باشد که عقیده بر هر کدام از آن ها مجموعه ای از موضوعات اسلامی و دینی را تغییر می دهد. از آنجا که در دوران حاضر این موضوع در کانون توجهات فرق اسلامی و غیر اسلامی قرار گرفته است؛ اهمیت پرداختن به آن دو چندان شده است. لازمه تحقیق دراین مسأله، در اختیار داشتن یک کتابشناسی اختصاصی پیرامون عدم تحریف قرآن است. در نگاهی اجمالی به کتب عدم تحریف قرآن، دریافته می شود که رویکرد غالب این کتاب ها، رویکردی تاریخی و نزاع فرقه ای است که از قرن سوم تا پنجم شکل گرفته و تاکنون ادامه یافته است. نویسنده در نوشتار حاضر درصدد است تا پیرامون کتابشناسی های تحریف قرآن، اطلاعاتی ارائه دهد.
۷.

گزارش کتاب، فرهنگ، تمدن و بشریت

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب فرهنگ تمدن و بشریت طارق حجی مصر معرفی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 190 تعداد دانلود : 715
کتاب فرهنگ، تمدن و بشریت نوشته طارق حجی از جمله کتبی است که توسط یک نویسنده مسلمان عرب با نگاه از درون به بیرون به نگارش درآمده است. در این کتاب نویسنده، هم مشکلات جامعه مصر را مطرح می کند و هم معضلات ناشی از محیط بیرونی و یا جهانی را مطرح می کند و تلاش می کند با استفاده از رویکرد کلان و جامع به مسائل مصر نظر بیفکند. نویسنده در نوشتار حاضر گزارشی از کتاب مذکور را ارائه می نماید. وی در راستای این هدف، با معرفی بخش ها و فصول کتاب، محتوای هر کدام را مورد مداقه قرار می دهد.
۸.

پاره های اسلام شناسی 7 ، آخرالزمان پژوهی در مطالعات اسلام شناسی غرب

نویسنده:

کلید واژه ها: آخرالزمان پژوهی آخرالزمان ظهور موعود مطالعات اسلام شناسی اسلام شناسی غربی مطالعات اسلام شناسان غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 950 تعداد دانلود : 516
در ورای کالبد مطالعات اسلامی غربیان حول موضوع سیره نبوی و تاریخ صدر اسلام در طول یک قرن اخیر، مساله آخرالزمان و ظهور موعود یکی از موضوعات کلیدی است که می تواند وجه افتراق تلقی گردد. به عبارت دیگر، توجه یا عدم توجه به موضوع آخرالزمان،  مطالعات اسلام شناسان را به دو گروه تقسیم کرده است. نویسنده در این نوبت از پاره های اسلام شناسی، تلاش نموده است ضمن ارائه تاریخچه ای از روند مطالعات اسلام شناسی حول محور آخرالزمان، به چرایی و کیفیت مواجهه غربیان با این موضوع بپردازد. در راستای این هدف، به عنوان مقدمه، تاریخچه نخستین تلاش های اسلام شناسان غربی در شناخت مفهوم آخرالزمان و تأثیر آن در وقایع اسلام را بیان می دارد.
۹.

مروری بر تذکره شعرای معاصرین دارالایمان قم

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب تذکره شعرای معاصرین دارالایمان میرزا علی اکبر فیض تذکره شاعران معاصر قمی معرفی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 448 تعداد دانلود : 885
کتاب تذکره شعرای معاصرین دارالایمان تألیف میرزا علی اکبر فیض و به تصحیح و مقدمه علیرضا فولادی کتابی است که توسط نشر بنیاد قم پژوهی به زیور طبع آراسته شده است. نویسنده در نوشتار حاضر به معرفی این کتاب همت گماشته است. وی در راستای این هدف، نخست مختصری از زندگی نامه نویسنده کتاب را بیان داشته و سپس، به ارائه گزارشی از محتوای آن اقدام می نماید. 
۱۰.

دکتر حسینعلی محفوظ و کتابخانه اش

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب علامه العراق الدکتور حسین علی محفوظ و مقدمته لکتاب الکافی محمد حسون حسین علی محفوظ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 609 تعداد دانلود : 44
کتاب علامه العراق الدکتور حسین علی محفوظ و مقدمته لکتاب الکافی، تألیف محمد حسون، نخستین منشوره از سلسله منشورات «مکتبه الدکتور حسین علی محفوظ» است که به مناسبت افتتاح کتابخانه ایشان در شهر کاظمین عراق منتشر گردیده است. نویسنده در نوشتار حاضر ابتدا پیرامون خاندان و زندگی نامه حسین علی محفوظ و کتاب متنبی و سعدی وی، اطلاعاتی بیان می دارد. سپس، با ذکر نام بعضی آثار چاپ شده محفوظ، اهمیت کتابخانه او را مورد مداقه قرار می دهد. در نهایت، به کتاب علامه العراق الدکتور حسین علی محفوظ و مقدمته لکتاب الکافی، تألیف محمد حسون اشاره می نماید.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۸۳