۱.
کلید واژه ها:
ادبیات ملفوظات چشتی نظام الدین اولیا تعالیم شفاهی تصوف ملفوظات تعالیم صوفیانه صوفیه تعالیم صوفیه متن مکتوب طریقه چشتیه چشتیان
در اواخر قرن ششم قمری هنگامی که بیشتر طریقه های صوفیانه بزرگ در نواحی مختلف جهان اسلام در حال شکل گیری بودند، طریقه چشتیه نخست در هند پا گرفت. خاستگاه طریقه چشتیه، شهر چشت در افغانستان بود. به مرور، تعالیم شفاهی چشتیان، آنگونه که در «ملفوظات» بروز یافته است، قالب مکتوب معتبری یافت. گذر از قالب شفاهی به قالب مکتوب در سبک های ادبی گوناگونی انعکاس یافت که با مخاطبان متفاوت تناسب داشت. دلیل اصلی رواج آغازین متون ملفوظات، توفیقی است که در شرح تعالیم صوفیه داشته اند. نویسنده در نوشتار حاضر ابتدا بحث گذر از تعالیم شفاهی به متن مکتوب در تصوف را مورد واکاوی قرار می دهد. سپس در خصوص گسترش بنیان ادبیات ملفوظات چشتی مطالبی ارائه می نماید. در این زمینه، به وصف گفتارهای نظام الدین اولیا و مقایسه آن ها با گفتارهای دو تن از مریدانش، چراغ دهلی و برهان الدین غریب می پردازد. از این رو، با تحلیل این متون (ملفوظات اصیل) به فهم بیشتر پیرامون گسترش ادبیات ملفوظات، یاری می رساند.
۲.
کلید واژه ها:
منابع ترکی روابط عثمانی- صفویه امپراطوری عثمانی صفویه ایران روابط سیاسی روابط نظامی روابط دیپلماسی روابط فرهنگی تاریخ اسلام
تاریخ روابط سیاسی، نظامی، دیپلماسی و فرهنگی گسترده میان امپراطوری عثمانی و دولت صفویه، در منابع دست اول عثمانی به طور شایسته به تصویر کشیده شده است. نویسنده، نوشتار حاضر را با هدف معرفی و بررسی منابعی که به زبان ترکی عثمانی، روابط ایران و عثمانی را منعکس کرده اند، به رشته تحریر درآورده است. وی در راستای این هدف، نخست به طور مختصر، مناسبات میان دو دولت ایران و عثمانی را در قالب 8 دوره مجزا، تقسیم و تشریح می نماید. سپس، منابع دست اول به زبان ترکی عثمانی را که برای بررسی تاریخ روابط عثمانی – صفویه قابل استفاده بوده و امروزه نیز در دسترس هستند، به گروه های ذیل تقسیم بندی می کند: اسناد و مدارک آرشیوهای عثمانی، مجموعه های منشآت، آثار تاریخ نگاری، آثار وقایع نگاری پدیدآمده در قرون شانزده و هفده میلادی؛ از جمله غزوات نامه ها و ظفرنامه ها، نسخه های خطی رساله های متفرقه، و سیاست نامه.
۳.
کلید واژه ها:
عنوان کتاب نام نویسنده عطف طرح جلد صفحه عنوان فیپا شناسنامه اشتباهات تایپی رسم الخط فارسی ناهماهنگی در نشر ناهماهنگی در تایپ
عنوان کتاب، اولین مدخل ورودی یک اثر است که می بایست براساس یک سری قواعد علمی و ذوق هنری و زیبایی شناسی انتخاب شود. عنوان چاپ شده در کتاب در پنج جای کتاب، تایپ و ثبت می شود: عطف، جلد، صفحه عنوان، فیپا و شناسنامه. چون مسئولیت ثبت عنوان کتاب در هر کدام از این مکان ها، بر عهده اشخاص گوناگونی مانند نویسنده، ناشر، تایپیست و طراح جلد است، مشاهده می شود که در تایپ عنوان کتاب، در این پنج جا، ناهماهنگی هایی به وجود می آید. این مسئله درخصوص نام نویسنده هم صدق می کند. از این رو، نویسنده در نوشتار حاضر با ذکر شاهد مثال هایی از عناوین کتاب ها سعی دارد برخی ناهماهنگی ها در عناوین کتاب ها که بیشتر شامل کم و زیاد شدن، جابجایی، دخل و تصرف و تفاوت در رسم الخط عناوین کتاب ها است، را به تصویر بکشد. سپس در ادامه، با برشمردن نمونه هایی از این گونه ناهماهنگی ها در تایپ نام نویسنده کتاب ها که بیشتر اختلاف در رسم الخط را شامل می شود و ارائه شاهد مثال هایی، نوشتار را به پایان می رساند.
۴.
کلید واژه ها:
کتاب صرف ساده محمدرضا طباطبایی معرفی و نقد کتاب
کتاب صرف ساده اثر سیدمحمدرضا طباطبایی یکی از کتاب های درسی حوزه های علمیه در مباحث صرفی است. این کتاب علاوه بر جامع بودن مطالب، از نظم و ترتیب مناسبی برخوردار است. نویسنده در نوشتار حاضر، مطالب خود را با بیان ویژگی ها و امتیازات کتاب مذکور آغاز می نماید و سپس، کاستی های کتاب را از قبیل رعایت نشدن ترتیب منطقی و ناقص بودن برخی مباحث، عنوان های غیرلازم، پاورقی و پانوشت و ... را مورد مداقه قرار می دهد.
۵.
کلید واژه ها:
کتاب معارف وحیانی جعفر سیدان معرفی کتاب
کتاب «معارف وحیانی» مجموعه ای از مقالات، درس گفتارها، گفتگوها و مناظرات جعفر سیدان است که انتشارات دلیل ما در سال 1392 در دو جلد انتشار داده است. نویسنده در نوشتار حاضر به معرفی کتاب مذکور، همت گماشته است. از این رو، پس از ذکر مقدمه ای کوتاه از زندگی نامه و آثار مؤلف کتاب، عناوین مطالب کتاب را مطرح و مروری کوتاه بر درون مایه آن دارد. در نهایت، با شمارش امتیازهای کتاب و بیان پیشنهادهایی برای گام های آینده، نوشتار را به پایان می رساند.
۶.
کلید واژه ها:
کتاب تفسیر همگام با وحی عبدالکریم بهجت پور تفسیر تنزیلی تفسیر قرآن ترتیب نزول معرفی کتاب
کتاب تفسیر همگام با وحی اثر عبدالکریم بهجت پور کتابی تفسیری با رویکرد تنزیلی است که در سال 1391 توسط انتشارات تمهید به زیور طبع آراسته شده است. مفسر در این تفسیر، ترکیبی از منابع لغوی، تاریخی، تفسیری در روش ها و گرایش های گوناگون و تفاسیر به سبک ترتیب نزولی را مورد استفاده قرار داده است. نویسنده نوشتار حاضر کوشیده است از وجوه مختلف، کتاب مذکور را معرفی نماید. وی در راستای این هدف، نخست به اختصار پیشینه تفسیر نزولی را بیان و در ادامه، نگاهی کلی به ساختار کتاب از جمله عنوان اثر، مؤلف آن، و هدف او از نگارش کتاب، دارد. ساختارشناسی کتاب از قبیل ساختار کلی کتاب و ساختار تفسیری هر سوره، از دیگر مباحث مطرح در نوشتار می باشد. بخش دیگر نوشته به منبع شناسی کتاب تفسیر همگام با وحی و روش، گرایش و اسلوب تفسیری کتاب، اختصاص دارد. نویسنده در نهایت نوشتار خود را با بیان نقاط قوت و نوآوری های کتاب مذکور و ارائه پیشنهاداتی، به پایان می رساند.
۷.
کلید واژه ها:
تاریخ جهان جایگاه اروپا مارشال هاجسن مدرنیته کتاب «بازنگری تاریخ جهان» تاریخ تمدن اسلامی بافت جهانی اسلام تاریخ اسلام میراث اسلامی تاریخ اسلامی معرفی کتاب
کتاب «بازنگری تاریخ جهان» حاوی مجموعه مقالات مارشال هاجسن است که به بحث های اخیر در مورد تاریخ جهان و جایگاه اروپا در آن کمک می کند. کتاب مذکور در قالب سه بخش مجزا گردآوری شده است. مقالات بخش اول کتاب، جایگاه اروپا و مدرنیته را در تاریخ جهان مورد کنکاش قرار می دهد و طرفداران تفکر اروپامداری و مقوله چندفرهنگی را به چالش می کشد. در مقالات بخش دوم، هاجسن تلاش دارد تاریخ تمدن اسلامی را در چارچوب تاریخ جهان مورد بررسی قرار دهد. و در نهایت، مقالات بخش سوم این بحث را مطرح می نماید که در انتها، یک تاریخ وجود دارد و آن تاریخ جهان است و گزارشات تاریخی باید در چارچوب تاریخ جهان قرار بگیرد. نگارنده در نوشتار حاضر در راستای معرفی محتوای کتاب تاریخ جهان، بعد از بیان عناوین بخش های کتاب، محتوای مقالات مندرج در هر بخش را مورد مداقه قرار می دهد.
۸.
نوشتار حاضر مشتمل بر معرفی برخی مقالات لاتین در حوزه مطالعات اسلامی است که تاکنون ترجمه و منتشر نشده اند. نویسنده در نوشتار حاضر تلاش دارد در راستای معرفی مقالات، به اختصار محتوای هر یک از مقالات را مورد مداقه قرار دهد. مقالات این شماره که بررسی آثار رابرت هویلند اختصاص دارند عبارتند از:
اسلام از نگاه دیگران: بررسی مأخذشناختی منابع مسیحی، یهودی و زرتشتی درباب اسلام سعید حوّی و احیاگری اسلامی در سوریه بعثی
قدیمی ترین آثار مسیحی در باب محمد(ص)
متون تازه یاب در باب دولت در صدر اسلام
نگارش زندگی نامه محمد(ص) : مشکلات و راه حل ها
۹.
کلید واژه ها:
سفرنامه خاطرات حج سفرنامه های حج ک‍ت‍اب‍ش‍ن‍اس‍ی
یکی از مهم ترین سوژه ها برای نگارش سفرنامه در گستره ادبیات جهانی، سفر به خانه خدا است. سفرنامه های حج گنجینه های پایان ناپذیری برای شناخت بسیاری از مسائل دینی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تمدنی محسوب می شوند. نویسنده در نوشتار حاضر، اطلاعات کتابشناختی تمامی سفرنامه ها و خاطرات حج ایرانیان که تا پایان سال 1392 شمسی منتشر شده است را به ترتیب الفبای نام خانوادگی نویسندگان آن ها، به تصویر می کشد. بعلاوه، اطلاعات کتابشناختی برخی سفرنامه های حج افراد غیرایرانی که در ایران منتشر شده است را نیز ارائه می نماید.
