سلامت روان کودک

سلامت روان کودک

سلامت روان کودک دوره پنجم تابستان 1397 شماره 2 (پیاپی 15) (مقاله علمی وزارت علوم)

یادداشت ها

مقالات

۱.

تأثیر برنامه درمانی گربه مقابله گر برکاهش نشانه های اختلال اضطرابی در کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درمانی گربه مقابله گر اضطراب کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 554 تعداد دانلود : 375
زمینه و هدف: اختلال های اضطرابی در کودکان یکی از مهم ترین علل سازش نایافتگی کودکان است. هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر برنامه درمانی گربه مقابله گر بر کاهش نشانه های اختلال اضطرابی در کودکان دبستانی بود . روش: طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی، پیش آزمون - پس آزمون، پیگیری با گروه گواه بود. جامعه پژوهش حاضر را دختران و پسران 9 تا 11 سال مبتلا به مشکلات اضطرابی تشکیل دادند. روش نمونه گیری به صورت در دسترس بود، به این صورت که از بین مدارس شهر تهران و با استفاده از مقیاس چندبعدی اضطراب کودکان (مارچ و همکاران، 1997)، 32 کودک که دارای نشانه های اختلال های اضطرابی بودند انتخاب و سپس به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جای دهی شده اند (16 کودک در هر گروه). کودکان گروه آزمایش تحت برنامه درمانی گربه مقابله گر قرار گرفتند ولی گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. پس از پایان مداخله از هر دو گروه آزمایش و گواه، پس آزمون و بعد از یک ماه پیگیری تأثیر درمان انجام شد. یافته ها : برای تحلیل داده های حاصله از روش تحلیل اسپانوا استفاده شد که نتایج نشان داد به طورکلی برنامه درمانی گربه مقابله گر در کاهش اختلال های اضطرابی در کودکان تأثیر معنادار داشته و تأثیر این شیوه درمانی بر تمامی نشانه های اختلال های اضطرابی در دوره پیگیری یک ماهه، پایدار بوده است ( 0/05 > p ) . نتیجه گیری: برنامه درمانی گربه مقابله گر می تواند با تشخیص نشانه های تحریک اضطراب ناخواسته به کودکان و استفاده از این نشانه ها به عنوان راهنما در جهت به کارگیری راهبردهای مدیریت اضطراب به کاهش اختلال های اضطرابی در کودکان منجر شود.
۲.

پیش بینی اضطراب اجتماعی کودکان دبستانی بر اساس مشکلات در تنظیم هیجانی و انعطاف پذیری شناختی مادران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اضطراب اجتماعی انعطاف پذیری شناختی مشکلات در تنظیم هیجان کودکان دبستانی مادران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 19 تعداد دانلود : 52
زمینه و هدف: اضطراب اجتماعی یکی از شایع ترین اختلالات اضطرابی دوره کودکی است که با نظام خانواده مرتبط است. پژوهش حاضر با هدف پیش بینی میزان اضطراب اجتماعی کودکان دبستانی بر اساس دشواری های تنظیم هیجانی و انعطاف پذیری شناختی مادران آنها انجام شده است. روش : این پژوهش یک مطالعه توصیفی و در قالب طرح همبستگی انجام شده است. بدین منظور از بین کودکان دبستانی پایه های چهارم تا ششم شهرستان اراک، 120 دانش آموز (به همراه مادران آن ها) به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای دانش آموزان، مقیاس اضطراب اجتماعی لایبویتز مربوط به کودکان و نوجوانان (ماسیا- وارنر و همکاران، 2003)، و برای مادران آنها مقیاس دشواری های تنظیم هیجان (گراتس و رومر، 2004) و مقیاس انعطاف پذیری شناختی (دنیس و فندروال، 2010) اجرا شد و داده های حاصل از طریق ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد دشواری های تنظیم هیجان و انعطاف پذیری شناختی مادران، 57 درصد از واریانس اضطراب اجتماعی کودکان را پیش بینی می کنند (38/21 = F و 001/0 > P ). در این زمینه، خرده مقیاس های دشواری در دست زدن به رفتار هدفمند و دسترسی محدود به راهبردهای تنظیم هیجانی به ترتیب با ضریب بتای 353/0 و 325/0 سهم معناداری در پیش بینی این متغیر داشتند. نتیجه گیری: دشواری های تنظیم هیجان مادران می تواند با اضطراب اجتماعی کودکان آنها مرتبط باشد و هر چه مادران مشکلات بیشتری در تنظیم هیجانات خود داشته باشند، کودکان نیز مشکلات بیشتری را در تعاملات اجتماعی از جمله اضطراب اجتماعی نشان خواهند داد؛ بنابراین، توانمندسازی مادران برای مدیریت و تنظیم هرچه بهتر مشکلات هیجانی به کاهش اضطراب اجتماعی کودکان می انجامد.
۳.

پیش بینی ترس از غذاهای جدید از طریق ابعاد شخصیت و شیوه های والدگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترس از غذاهای جدید ابعاد شخصیت شیوه های والدگری نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 609 تعداد دانلود : 139
زمینه و هدف: ترس از غذاهای جدید به عنوان اجتناب و بیزاری از غذاهای جدید تعریف می شود که می تواند پیامدهای مضری برای کودکان و نوجوانان در پی داشته باشد. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف پیش بینی ترس از غذاهای جدید از طریق بررسی ابعاد شخصیتی و شیوه های والدگری است. روش : طرح پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان مدارس متوسطه دوره اول ناحیه 2 شهر رشت در سال تحصیلی 1396-1395 بود که از آن نمونه ای به تعداد 400 دانش آموز پسر و دختر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، پرسشنامه های ترس از غذاهای جدید (پلینر و هابدن، 1992)، پنج عامل بزرگ شخصیت کودکان ( باربارانلی و همکاران، 2003 ) و شیوه های والدگری (بامریند، 1973) به دانش آموزان داده شد. در انتها داده ها با روش رگرسیون چندگانه به صورت گام به گام بررسی شدند. یافته ها: نتایج نشان داد، ابعاد شخصیتی انرژی- برون گردی (05/0> p )، هوش-گشودگی، توافق پذیری و بی ثباتی هیجانی (01/0> p ) توانستند ترس از غذاهای جدید را پیش بینی کنند. همچنین نتایج نشان داد که ترس از غذاهای جدید از طریق شیوه های والدگری مقتدرانه، سخت گیرانه و سهل گیرانه قابل پیش بینی است (01/0> p ). نتیجه گیری: در مجموع، نتایج به دست آمده ارتباط و امکان پیش بینی ترس از غذاهای جدید را از طریق بررسی ابعاد شخصیتی و شیوه های والدگری نشان می دهند. بر طبق یافته های حاصل از این پژوهش، می توان یا بهبود بعد شخصیتی برون گردی و ا یجاد شیوه والدگری مقتدرانه، میزان ترس از غذاهای جدید که با بسیاری از اختلالات جسمانی و روان شناختی مرتبط است را کاهش داد.
۴.

تأثیر شن بازی درمانی بر کاهش نشانه های تکانشگری و نارسایی توجه در کودکان پسر مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نارسایی توجه/فزون کنشی تکانه ای/فزون کنشی شن بازی کودک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 109 تعداد دانلود : 980
زمینه و هدف: اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی یکی از رایج ترین اختلال های دوره کودکی است که مشکلات فراوانی را برای کودک و خانواده او ایجاد می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر شن بازی بر کاهش نشانه های تکانش گری و نارسایی توجه در کودکان پسر مبتلابه اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی انجام شد. روش : پژوهش حاضر از نوع مطالعات نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بو د. جامعه آماری پژوهش تمامی کودکان پسر 7-5 ساله مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی در مهد کودک های شهر کرمانشاه در سال 1395 بود که تعداد 20 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (10 نفر) و گواه (10 نفر) جای دهی شدند. ابزار جمع آوری داده ها مقیاس نارسایی توجه- فزون کنشی اسپیرافکین و گادو (1984) و مجموعه نشانه های چهارمین راهنمای آماری و تشخیصی اختلال های روانی (انجمن روان پزشکی آمریکا، 2000) بود. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد تکنیک شن بازی بر کاهش نشانه های نارسایی توجه و تکانش گری در گروه آزمایش مؤثر بود (001/0 P< ). نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت که استفاده از تکنیک شن بازی با تقویت قشر پریفرونتال کودکان مبتلابه اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی بر کاهش نشانه های اختلال مؤثر است؛ در نتیجه این شیوه می تواند به عنوان یک شیوه تکمیلی در کنار درمان های اصلی این اختلال به کار رود.
۵.

تاثیر درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کنش های اجرایی مغز و یادگیری هیجانی اجتماعی دانش آموزان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ذهن آگاهی کنش های اجرایی مغز یادگیری هیجانی- اجتماعی اختلال نافرمانی مقابله ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 110 تعداد دانلود : 760
زمینه و هدف: با توجه به مشکلات کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای در یادگیری و کنش های اجرایی، هدف از اجرای این پژوهش بررسی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کنش های اجرایی و یادگیری هیجانی اجتماعی دانش آموزان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای بود . روش: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای 15-11 سال شهر گرگان در سال 1396 بود که از بین آنها 30 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی دومرحله ای انتخاب و سپس در 2 گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) به صورت تصادفی جایدهی شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های نشانه های مرضی کودک گادو و اسپرافکین (1994 )، پرسشنامه یادگیری هیجانی- اجتماعی(کرین و همکاران، 2009)، و پرسشنامه عصب-روانشناختی(کولیدج، 2002) بود. آزمودنی های گروه آزمایش در 8 جلسه 120 دقیقه ای به صورت گروهی تحت آموزش قرار گرفتند. داده ها بعد از اتمام جلسات با استفاده از آزمون تحلیل ک واریانس تحلیل شد . یافته ها: نتایج نشان داد که درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر مولفه های کنش های اجرایی مغز شامل تصمیم گیری، سازماندهی، و نا بازداری؛ و همچنین برمولفه های یادگیری هیجانی- اجتماعی شامل ساماندهی تکلیف، روابط همسالان، و خودتنظیمی در افراد مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای موثر است (0/001 p> ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر می توان گفت از آنجا که بخش عمده ای از افراد مبتلا به اختلال نافرمانی در کنش های اجرایی دچار نارسایی هستند بنابراین آموزش ذهن آگاهی می تواند به عنوان یکی از شیوه های مکمل دیگر روش های درمان در این افراد به کار رود.
۶.

تأثیر آموزش مهارت های زبان بدن و اجتماعی بر سازش یافتگی اجتماعی دانش آموزان مبتلا به آسیب بینایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهارت های زبان بدن و اجتماعی سازش یافتگی اجتماعی دانش آموزان مبتلا به آسیب بینایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 92 تعداد دانلود : 880
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مهارت های اجتماعی به عنوان مهم ترین عامل اجتماعی شدن و سازش یافتگی اجتماعی، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت های زبان بدن و اجتماعی بر سازش یافتگی اجتماعی در دانش آموزان مبتلا به آسیب بینایی انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی دانش آموزان دختر 14 ساله مبتلا به آسیب بینایی شهر تهران در سال 1396-1394 مراجعه کننده به مراکز بهزیستی و توان بخشی بودند که از میان دانش آموزان داوطلب، 40 نفر بر اساس روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و گواه جای دهی شدند. گروه آزمایش به مدت 14 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش قرار گرفتند. آزمودنی های هر دو گروه، قبل و بعد از آموزش به آزمون شخصیت کالیفرنیا (بخش سازش یافتگی اجتماعی) پاسخ دادند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد میانگین نمره کل سازش یافتگی اجتماعی و تمامی خرده مقیاس های آن برای آزمودنی های گروه آزمایش در موقعیت پس آزمون افزایش یافته است؛ اما این افزایش برای خرده مقیاس های قالب های اجتماعی و گرایش ضداجتماعی معنی دار نبود (0/05< p ). نتیجه گیری: با توجه به اینکه در برنامه آموزشی زبان بدن و اجتماعی، فرد با آسیب بینایی مدلی از مهارت های ارتباطی را فرامی گیرد که با استفاده از آن به خودشناسی می پردازد و تکنیک های ارتباطی غیرکلامی مانند وضعیت بدن، سر تکان دادن، حالات چهره، صوت و لحن، را یاد می گیرد که در نتیجه سازش یافتگی اجتماعی فرد بهبود می یابد.
۷.

تأثیر قصه گویی بر هوش اخلاقی و مؤلفه های آن در دانش آموزان دختر کلاس اول ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قصه گویی هوش اخلاقی دانش آموزان دختر مدارس ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 443 تعداد دانلود : 958
زمینه و هدف: با آشنا کردن کودکان با اصول اخلاقی و متعهد شدن آنها به این اصول، می توان به داشتن جامعه ای بالنده، پویا و اخلاق مدار امیدوار بود. با توجه به اهمیت تحول اخلاقی کودکان در جامعه و همچنین علاقه ی وافر آنها به مقوله ی قصه گویی، هدف پژوهش حاضربررسی تأثیر قصه گویی بر هوش اخلاقی و مؤلفه های آن در دانش آموزان دختر کلاس اول ابتدایی بود. روش: روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی همراه با پیش آزمون – پس آزمون بود. جامعه ی آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر 7 ساله کلاس اول ابتدایی در مناطق 2 و17 شهر تهران در سال 1395 بود. نمونه گیری در مناطق آموزشی به صورت تصادفی و در بین مدارس و کلاس های مورد نظر به صورت هدفمند انجام شد. در مجموع 108 دانش آموز انتخاب وتعداد 54 نفر آنها به مدت 9 هفته، و هر هفته 45 دقیقه تحت آموزش قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه ی هوش اخلاقی بوربا ( درنجفی شیرازی، 1393) استفاده شد که توسط معلم دانش آموزان کامل شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که قصه گویی منجر به افزایش هوش اخلاقی و همه ی مؤلفه های آن در دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی کلاس اول ابتدایی شده است (01/0 > p ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر می توان استنباط کرد که قصه گویی با انتقال پیام های اخلاقی در قالب نتیجه داستان به کودکان به تدریج باعث افزایش هوش اخلاقی در کودکان می شود.
۸.

تأثیر الگوی انگیزشی انتظار- ارزش بر انگیزش تحصیلی درونی و بیرونی، اشتغال آموزشی، و عملکرد تحصیلی درس ریاضی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوی انتظار- ارزش اشتغال آموزشی عملکرد تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 862 تعداد دانلود : 860
زمینه و هدف : امروزه کیفیت عملکرد دانش آموزان در دروس مختلف از جمله درس ریاضی که مخصوصاً در انتخاب رشته اهمیت زیادی دارد از جمله مسائل مهم نظام آموزشی است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر الگوی انگیزشی انتظار- ارزش بر انگیزش تحصیلی درونی و بیرونی، اشتغال آموزشی (اشتغال انگیزشی، اشتغال یادگیری) و عملکرد تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر پایه هشتم شهرستان دزفول بود که تعداد 50 دانش آموز با روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 25 نفر) جایدهی شدند. الگوی انگیزشی انتظار- ارزش در گروه آزمایش به اجرا در آمد درحالی که گروه گواه، آموزشی دریافت نکرد. برای جمع آوری داده ها در این پژوهش از پرسشنامه انگیزش تحصیلی درونی و بیرونی هارتر (2005) و اشتغال یادگیری خودنظم جویی پینتریچ و دیگروت (1990) استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که دو گروه در متغیرهای انگیزش تحصیلی درونی ، اشتغال انگیزشی، اشتغال شناختی، و عملکرد تحصیلی با یکدیگر تفاوت معناداری دارند ( 0/01 p< ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر استفاده از الگوی انگیزشی انتظار- ارزش بر انگیزش تحصیلی، اشتغال آموزشی و عملکرد تحصیلی تأثیر مثبتی خواهد داشت. استلزامات نتیجه به دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفته است.
۹.

تأثیر ساختار تمرین و طول فواصل تمرین آسایی بر تحکیم حافظه حرکتی در کودکان: بررسی زیربنای نظریه های تغییرپذیری تمرین و کدگذاری اختصاصی بازنمایی های حافظه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کدگذاری اختصاصی حافظه تغییرپذیری تمرین تحکیم حافظه حرکتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 159 تعداد دانلود : 542
زمینه و هدف: تحکیم حافظه و یادگیری از عوامل تأثیر گذار بر شکل گیری و تحول مهارت های شناختی و حرکتی کودکان است. در پژوهش حاضر ساختار تمرین و فواصل تمرین آسایی (فاصله زمانی بدون تمرین بعد از جلسه اکتساب) دست کاری و اثر آنها بر تحکیم حافظه حرکتی کودکان بررسی شد. روش: تعداد 36 دانش آموز دختر 12-9 سال دبستان مکتبی شهر قم، به طور تصادفی انتخاب و در سه گروه تمرین ثابت، قالبی، و تصادفی قرار گرفتند. پژوهش شامل اکتساب و یادداری تکلیف پرتاب دارت (اجرای آزمون ها در 3 مرتبه زمانی 1 ساعت، 1 روز، و 1 هفته) بود. به منظور بررسی اصول تغییرپذیری و اختصاصی بودن، آزمون های یادداری به سه روش ثابت، قالبی، و تصادفی به عمل آمد. یافته ها: میانگین های خطای شعاعی نشان دهنده پیشرفت مهارت با تمرین های قالبی و ثابت و حفظ پایداری پیشرفت با گذر زمان، تحت تمرین قالبی هستند. با مقایسه های زوجی پایان اکتساب و یادداری مشابه شرایط تمرین برای هر گروه، کاهش خطا (005/0 ≥ P ) تنها بعد از تمرین قالبی دیده شد (تأیید اختصاصی بودن). مقایسه های زوجی پایان اکتساب در هر گروه تمرینی و آزمون های یادداری ثابت، بهبود معنی دار عملکرد گروه تمرین تصادفی و قالبی را در هیچ یک از فواصل تمرین آسایی نشان ندادند (005/0 ≤ P )؛ ولی در آزمون های یادداری به روش متغیر، در هر دو گروه تمرین قالبی و تصادفی بهبود معنی دار (005/0 ≥ P ) مشاهده شد (اصل اختصاصی بودن). نتیجه گیری: تحکیم حافظه و ارتقاء عملکرد کودکان بعد از اکتساب و در تمرین آسایی (حتی یک ساعت بعد) رخ می دهد. علاوه بر این، تمرین ثابت و با تغییر پذیری کم (قالبی) باعث هدایت بهتر کودکان به سوی فرایندهای مربوط به تحکیم و ارتقاء حافظه مهارت حرکتی در آن ها می شود.
۱۰.

تأثیر آموزش شایستگی هیجانی- اجتماعی بر پرخاشگری، حل مسئله، و خوش بینی دانش آموزان با پایگاه اجتماعی اقتصادی پایین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شایستگی هیجانی - اجتماعی حل مسئله پرخاشگری خوش بینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 799 تعداد دانلود : 475
زمینه و هدف: نتایج مطالعات حاکی از آن است که مجموعه ای از عناصر هیجانی، شناختی، رفتاری، و اجتماعی در تحول هیجانی - اجتماعی نقش ایفا می کنند. بدین ترتیب هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش شایستگی هیجانی - اجتماعی بر پرخاشگری، حل مسئله اجتماعی ، و خوش بینی دانش آموزان مربوط به پایگاه اجتماعی اقتصادی پایین بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون باگروه گواه است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر مقطع اول متوسطه با پایگاه اجتماعی اقتصادی پایین شهرستان بابل در سال 1395 بود که از بین آنها 30 نفر از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای از مدارس مناطق کم برخوردار انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند (هر گروه 15 نفر). برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های پرخاشگری باس و پری ( 1992 )، حل مسئله اجتماعی ( دی زوریلا و همکاران، 2002 ) و آزمون جهت گیری زندگی برای سنجش خوش بینی ( شی یر و کارور، 1994 ) استفاده شد. گروه آزمایش، برنامه آموزش شایستگی هیجانی اجتماعی را به مدت 9 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند ولی گروه گواه هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکردند. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره نشان داد که بین نمره پرخاشگری، حل مسئله اجتماعی، و خوش بینی در دانش آموزان گروه آزمایش و گواه در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد (0/05> P ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از پژوهش حاضر، آموزش شایستگی اجتماعی هیجانی با افزایش توانایی دانش آموزان درباره شناسایی، بیان و تنظیم هیجان، باعث کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و افزایش حل مسئله شده است.
۱۱.

مقایسه افراد راست برتر و چپ برتر از لحاظ سطح خودپنداشت، اضطراب، و تکلیف حرکتی (چالاکی دست)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: راست برتر چپ برتر خودپنداشت اضطراب چالاکی دست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 651 تعداد دانلود : 136
زمینه و هدف: برتری جانبی از موضوعات بحث برانگیزی است که به جانبی شدن یا تخصیص نیمکره های مغز به فعالیت های خاص مربوط می شود. پژوهش حاضر با هدف مقایسه دانش آموزان راست برتر و چپ برتر از لحاظ خودپنداشت، اضطراب، و چالاکی دست انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع علّی- مقایسه ای است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسر سنین 9 تا 14 سال شهرستان تبریز در سال 1395 بود که بعد از شناسایی مدارس منتخب، تعداد 30 دانش آموز چپ برتر و 30 دانش آموز راست برتر به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه دست برتری چاپمن و چاپمن (1987) ، خودپنداشت کودکان پیرز و هریس (1969)، اضطراب بک (1988) و آزمون حرکتی پردیو پگ بورد (تیفین و آشر، 1948) بودند. برای تحلیل داده ها از آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصله تفاوت معنی داری را در مورد مؤلفه های خودپنداشت و اضطراب در بین دو گروه راست برتر و چپ برتر نشان داد (05/0> P )، اما در ارتباط با تکلیف حرکتی (چالاکی دست) تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد (05/0< P ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر می توان استنباط کرد بین دانش آموزان راست برتر و چپ برتر در ابعاد هیجانی، رفتاری و حرکتی تفاوت هایی وجود دارد که باید مورد توجه خانواده ها و روان شناسان کودک قرار گیرد.
۱۲.

رابطه ابعاد خردمندی و راهبردهای مهار فکرِ مادران با علائم اختلالات رفتاری دختران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خردمندی راهبردهای مهار فکر اختلالات رفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 480 تعداد دانلود : 237
زمینه و هدف: وضعیت شناختی و عاطفی والدین به خصوص مادر در وضعیت رفتاری کودک نقش اساسی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ابعاد خردمندی و راهبردهای مهار فکر مادران با علائم اختلالات رفتاری دختران انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر دارای مشکلات رفتاری مشغول به تحصیل پایه سوم تا پنجم مقطع ابتدایی شهرستان کاشان در سال 1396 بود . حجم نمونه شامل 225 مادر و فرزند دخترشان بود که به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های اختلالات رفتاری آخنباخ و رسکورلا (2001 )، ابعاد خردمندی آردلت (2003)، و راهبردهای مهار فکر ولز و دیویس (1994 ) بود که توسط مادران تکمیل شد. داده های حاصله با روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند گانه تحلیل شد. یافته ها: نتایج همبستگی نشان داد راهبردهای پرت کردن حواس، نگرانی، و تنبیه، با اختلالات رفتاری درون نمود و برون نمود همبستگی معنادار منفی دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون شنان داد که خردمندی تأملی، راهبرد پرت کردن حواس، و نگرانی، پیش بین مناسبی برای اختلالات برون نمود؛ و خردمندی عاطفی، پرت کردن حواس، و نگرانی، پیش بین مناسبی برای اختلالات درون نمود هستند (0/05> P ). نتیجه گیری: با توجه به این یافته می توان نتیجه گرفت بهبود خردمندی و راهبردهای مهار فکر در مادران باعث ایجاد واکنش های هیجانی و رفتاری مناسب و در نتیجه کاهش اختلالات رفتاری در کودکان می شود.
۱۳.

تأثیر شفقت درمانی بر سازش یافتگی و شادزیستی دانش آموزان دارای رفتارهای پرخطر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شفقت سازش یافتگی شادزیستی دانش آموزان رفتار پرخطر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 906 تعداد دانلود : 254
زمینه و هدف: عوامل زیادی در بروز رفتارهای پرخطر دانش آموزان نقش دارد که از آن جمله می توان به فقدان مهارت های لازم جهت کنار آمدن با شرایط دشوار زندگی نام برد. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر شفقت درمانی بر سازش یافتگی و شادزیستی دانش آموزان دارای رفتار پرخطر انجام شد. روش: طرح این پژوهش آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه است. جامعه ی آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر پایه دهم رشته علوم انسانی سال تحصیلی 96-95 شهر رشت بود که 30 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه جایدهی شدند. برنامه شفقت درمانی فقط برای گروه آزمایشی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای اعمال شد ولی گروه گواه چنین مداخله ای را دریافت نکرد. ابزار مورد استفاده شامل مقیاس خطرپذیری دانش آموزان ایرانی (زاده محمدی ، احمدآبادی و حیدری ، 1390) ، پرسشنامه سازش یافتگی ویژه د انش آموزان دبیرستانی ( سینها و سینگ، 1993 ) و پرسشنامه شادزیستی آکسفورد (آرجیل و لو ، 1989) بود. داده ها از طریق تحلیل کوواریانس چند متغیره تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داده است که شفقت درمانی بر شادزیستی و تمامی ابعاد سازش یافتگی شامل بعد اجتماعی و بعد آموزشی به غیراز بعد عاطفی اثربخش بوده است (0/001 p< ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر به کار بردن شفقت درمانی به دلیل آموزش تکنیک های ذهن آگاهی و تقویت خودشفقت ورزی، تأثیر مهمی بر زندگی دانش آموزان دارای رفتار پرخطر داشته و منجر به بهبود سازش یافتگی و شادزیستی آنان شده است.
۱۴.

تأثیر آموزش مدیریت خشم مبتنی بر روی آورد شناختی– رفتاری بر کاهش خشم دختران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهار خشم روی آورد شناختی- رفتاری پرخاشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 20 تعداد دانلود : 263
زمینه و هدف: تجربه خشم و مدیریت آن در محیط اجتماعی همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. بر این اساس پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر آموزش مدیریت خشم مبتنی بر روی آورد شناختی- رفتاری بر کاهش میزان خشم دختران انجام شد. روش: این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه است. 142 دانش آموز دختر 15- 12 ساله به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه جایدهی شدند (72 نفر گروه آزمایشی و 70 نفر گروه گواه). برنامه آموزشی مدیریت خشم مبتنی بر روی آورد شناختی- رفتاری در 7 جلسه دوساعته به صورت گروهی، برای گروه آزمایشی اجرا شد. سپس با استفاده از پرسشنامه های خشم چندبعدی مدرسه اسمیت و همکاران (1998) میزان خشم افراد شرکت کننده قبل و بعد از آموزش سنجیده شد. داده های پژوهش از طریق روش تحلیل کوواریانس چند متغیری مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که نمره افراد گروه آزمایش در پس آزمون، در تمامی ابعاد خشم (تجربه خشم مدرسه، نگرش خصمانه، شاخص ابراز خشم مدرسه) به طور معناداری کاهش یافت (01/0 p< ). نتیجه گیری: نتیجه این پژوهش نشان داد برنامه مدیریت خشم با روی آورد شناختی- رفتاری با افزایش توانمندی های روانی و مدیریت صحیح هیجانات، باعث کاهش میزان خشم می شود.
۱۵.

فراتحلیل اثربخشی مداخلات روان شناختی و آموزشی بر کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فراتحلیل اختلال نافرمانی مقابله ای درمان های روان شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 848 تعداد دانلود : 695
زمینه و هدف: اختلال نافرمانی مقابله ای الگویی از لج بازی، نافرمانی و رفتار خصومت آمیز و دشمنی نسبت به بزرگترها است. درمان های متفاوتی تاکنون برای این اختلال استفاده شده اند که در گستره ی روان شناختی و آموزشی هستند. هدف پژوهش حاضر بررسی فراتحلیل اثربخشی این الگوهای آموزشی و روان شناختی است. روش: در مطالعه حاضر از روش فراتحلیل به عنوان یک فن آماری جهت تعیین، جمع آوری، ترکیب و خلاصه کردن یافته های پژوهشی مرتبط با این الگوها استفاده شد. از بین همه پژوهش های انجام شده در ایران در بازه زمانی سال های 1387 تا 1395 مقالاتی که دارای حجم مناسبی بوده و از لحاظ روش شناختی مانند جامعه، حجم نمونه، روش تحقیق، روش نمونه گیری و ابزار اندازه گیری مورد پذیرش بودند در این پژوهش گنجانده شدند که در نهایت 15 پژوهش حایز ملاک های پژوهش بودند. ابزار پژوهش شامل چک لیست فراتحلیل بود که توسط محقق ساخته شد و از روش اندازه اثر کوهن برای دست یابی به مقدار ارتباط کلی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میزان اندازه اثر کلی این 15 مطالعه تحت مدل ثابت برابر با 361/0 است که بر اساس تفسیر ملاک کوهن، مقدار بالایی است. نتیجه گیری: باتوجه به اثربخشی بالای مداخلات روان شناختی و آموزشی می توان گفت که مداخلات آموزشی و درمان های روان شناختی می توانند در کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای سهم عمده ای داشته باشند.
۱۶.

تأثیر آموزش مبتنی بر امید به شیوه شناختی- معنوی بر نگرانی و فشار روانی مادران دارای فرزند مبتلا به بیماری سرطان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش امید به شیوه شناختی- معنوی نگرانی فشار روانی سرطان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 726 تعداد دانلود : 593
زمینه و هدف: بروز بیماری های مزمن مانند سرطان در فرزندان، سلامت روان مادران را با آسیب جدی مواجه می سازد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف تأثیر بسته آموزشی مبتنی بر امید به شیوه شناختی- معنوی بر نگرانی و فشار روانی مادران دارای فرزند مبتلا به بیماری سرطان انجام شد. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. در این پژوهش از میان مادران دارای فرزند مبتلا به بیماری سرطان ساکن استان لرستان در سال 1396، تعداد 30 مادر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند (15 مادر در هر گروه) . گروه آزمایش مداخله آموزشی را طی 3 ماه در 10 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های نگرانی (دیوی و ولز، 2006) و فشار روانی (زاریت، تاد و زاریت، 1980) استفاده شد . یافته ها: نتایج تحلیل داده ها با استفاده از آزمون کوواریانس نشان داد که بسته آموزشی مبتنی بر امید به شیوه شناختی- معنوی باعث کاهش نگرانی و فشار روانی در مادران گروه آزایش شده است ( p<0/001 ). نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که بسته آموزشی به کار گرفته شده به دلیل برخورداری از روش های امیددرمانی، درمان شناختی و معنویت گرا توانسته است در کاهش سطح نگرانی و فشار روانی مادران دارای فرزند مبتلا به بیماری سرطان مؤثر باشد.
۱۷.

تاثیر روش تدریس ساختن گرایی بر خلاقیت در دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساختن گرایی خلاقیت آموزش دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 245 تعداد دانلود : 707
زمینه و هدف : معلم و آموزشگاه به عنوان یکی از عوامل مهم در تحول و پرورش خلاقیت دانش آموزان هستند. با توجه به اهمیت روش تدریس در تحول خلاقیت دانش آموزان، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تدریس به روش ساختن گرایی بر میزان خلاقیت دانش آموزان پسر پایه ششم است. روش : روش پژوهش حاضر نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر پایه ششم شهرستان دزفول بود، که با روش خوشه ای چندمرحله ای 48 نفر انتخاب شده و به تصادف در دو گروه کنترل و آزمایش جایدهی شدند. از هر دو گروه، فرم الف تست خلاقیت تورنس (1988) در مراحل پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد و سپس شیوه تدریس ساختن گرایی در گروه آزمایش، و روش سنتی (معلم محور) در گروه گواه برای تمامی دروس به کار گرفته شد. داده های به دست آمده با روش تحلیل کوواریانس یک متغیری، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها : نتایج حاصل نشان داد که استفاده ازتدریس ساختن گرایی باعث افزایش میزان خلاقیت دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه تدریس سنتی (معلم محور) شده است (0/001 p< ). نتیجه گیری : با توجه به نتایج پژوهش حاضر، شیوه تدریس ساختن گرایی با فعال ساختن دانش آموزان در فرایند آموزش، می تواند به عنوان یکی از روش های اصلی جهت افزایش خلاقیت به کار رود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۶