مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت

مقدمه: معنویت به عنوان مهم ترین بعد وجودی انسان است که به عنوان نیرویی قوی در مرکز زندگی بیشتر از یک سوم مردم دنیا قرار گرفته است و با سلامتی، احساس خوب بودن و بهبودی پیوند خورده و عامل ادامه زندگی، یافتن معنا و هدف آن است. هدف: این مطالعه با هدف تعیین سطح سلامت معنوی و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دانشگاه های شهر سنندج در سال ۱۳۹۴ انجام گردید. روش: این مطالعه یک بررسی مقطعی بود که در بین دانشجویان دانشگاه های کردستان، آزاد اسلامی سنندج و علوم پزشکی کردستان انجام گردید. ۵۰۰ نفر از دانشجویان به روش نمونه گیری خوشه ای یک مرحله ای انجام شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای دو بخشی مشتمل بر مشخصات دموگرافیک نمونه های مورد بررسی و بیست سؤال اصلی تحقیق در مورد ابعاد سلامت معنوی بود. داده های جمع آوری شده با نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمره کسب شده بعد نظام اعتقادی، نظام فکری، نظام اخلاقی، نظام سبک زندگی سلامت معنوی به ترتیب برابر با ۳/۹۵±۲۵/۷۸، ۴/۳۷±۲۵/۵۴، ۴/۶۵±۲۲/۹۷ و ۴/۷۵±۲۳/۰۴ بود. میانگین نمره کلی سلامت معنوی برابر با ۱۴/۹۲±۹۶/۳۳ به دست آمد. این نمره در سطح سلامت رو به بالا بود. بین مقطع تحصیلی (۰/۰۰۱>p)، دانشگاه محل تحصیل (۰/۰۰۱>p)، گروه رشته تحصیلی (۰/۰۰۷=p) و ادای واجباتی مثل نماز و روزه (۰/۰۰۱>p) با میانگین نمره کلی سلامت معنوی، تفاوت آماری معنی دار وجود داشت. نتیجه گیری: در ابعاد نظام اخلاقی و سبک زندگی، نمره میانگین دانشجویان نسبت به سایر ابعاد کمتر بود که این می تواند مقداری نگران کننده باشد. توصیه می شود برنامه ریزان فرهنگی دانشگاه های مورد بررسی به این مهم توجه داشته باشند.

مقدمه: اختلال بدشکلی بدن یکی از اختلالات شایع دوران نوجوانی است که با اشتغال ذهنی به وجود نقص جسمانی در بدن مشخص می شود. هدف: هدف کلی این پژوهش تعیین اثربخشی هنردرمانی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری بر خودپنداره و تن انگاره در دختران نوجوان مبتلا به اختلال بدشکلی بدن شهر اهواز بود. روش: نمونه پژوهش شامل ۳۰ نفر (۱۵ نفر گروه آزمایش و ۱۵ نفر گروه کنترل) از دانش آموزان بود که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود و جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه خودپنداره، روابط چند بعدی خود - بدن استفاده شد. یافته ها: برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کواریانس چند متغیری و نرم افزار ۱۶ SPSS استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، هنردرمانی مبتنی بر رویکرد شناختی - رفتاری در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل باعث تغییر معنی دار در نمرات خودپنداره و تن انگاره شده است و این تأثیر در مرحله پیگیری نیز تداوم داشته است. نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت که هنردرمانی مبتنی بر اصول درمانِ شناختی رفتاری می تواند در درمان افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن مورد استفاده قرار بگیرد.

مقدمه: رضایت از زندگی چنان با اهمیت است که می توان گفت هدف برتر زندگی است. با این حال رضایت از زندگی در بین دانشجویان پایین است. این موضوع با رفتاری مانند خروج از کشور خود را نشان می دهد. هدف: هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه شخصیت و رضایت از زندگی دانشجویان است. روش: نمونه آماری پژوهش ۴۰۷ دانشجو و ابزار پژوهش نیز مقیاس های پنج عاملی شخصیت نئو و رضایت زندگی داینر و همکاران است. یافته ها: بر اساس نتایج ۵۶% از پاسخگویان از روان رنجور خویی و خوشایندی بالا و نیز ۴۸% از وظیفه شناسی بالا برخوردار بودند. ۵۱% از برون گرایی پایین و ۵۶% از گشودگی پایین برخوردار بودند. نتیجه گیری: متغیرهای برونگرایی و وظیفه شناسی به ترتیب مهم ترین پیش بینی کننده رضایت از زندگی دانشجویان بوده اند.

مقدمه: برای افراد با ناتوانی های رشدی، درک رشد حرکتی، پایه ای مناسب را برای مداخله، درمان و بهبود این افراد فراهم می کند. هدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر قابلیت محیط (فراهم سازها) روی توجه و حافظه دانش آموزان دارای اختلالات ذهنی ۶ تا ۹ ساله بود. این تحقیق کاربردی و از نوع نیمه تجربی )مداخله ای( بود. روش: جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان دارای اختلال ذهنی ۶ تا ۹ ساله شهرستان بابل در سال ۱۳۹۶ بودند. ۵۰ دانش آموز پسر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در یکی از گروه های آزمایش یا کنترل قرار گرفتند (۲۵ نفر در هر گروه). آزمودنی ها در گروه آزمایش به مدت ۳۶ جلسه (۳ ماه و هفته ای ۳ جلسه) و هر جلسه ۳۰ الی ۴۵ دقیقه تحت آموزش و تمرین قرار گرفتند. برای ارزیابی مهارت های توجه از توجه تولوز- پیرون و آزمون حافظه آندره ری استفاده شد. داده ها با روش آماری آنالیز کوواریانس تک متغیره مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که فراهم سازها در بهبود مهارت توجه تأثیر داشته است (۰۱/۰P<)، همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که فراهم سازها در متغیرهای حافظه تأثیری نداشت (۰۵/۰< P). نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان داد که لازم است به محیط و توانایی های محیطی و استفاده از روش های مناسب فراهم سازی در جهت بهبود توجه در کودکان دارای اختلال ذهنی توجه ویژه داشت، از طرفی در مورد حافظه نیازمند تحقیقات بالینی سازمان یافته تر است تا بتوان به طور یقین در مورد تأثیر فراهم سازها در حافظه نظر داد.

مقدمه: شناسایی عوامل مرتبط با جو عاطفی خانواده از مهم ترین اهداف پژوهشی روان شناسی خانواده است. هدف: این پژوهش با هدف بررسی رابطه جو عاطفی خانواده با خود تنظیمی هیجانی و تاب آوری دانشجویان انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد بود که در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۹۷ مشغول به تحصیل بودند. روش: روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه پژوهش با روش نمونه گیری طبقه ای انجام پذیرفت و شامل ۱۵۰ دانشجو بود. ابزار پژوهش شامل سه پرسشنامه جو عاطفی خانواده (هیل برن، ۱۹۶۴)، پرسشنامه خود تنظیمی هیجانی (هافمن و کاشدان، ۲۰۱۰) و پرسشنامه تاب آوری (کاتر و دیویدسون، ۲۰۰۳) بوده است. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد، جو عاطفی خانواده با خودتنظیمی هیجانی و تاب آوری ارتباط معناداری دارد (۰/۰۵>P). نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان گفت، تنظیم هیجانات و تاب آوری دو متغیر مهمی هستند که با جو عاطفی خانواده در دانشجویان مرتبط است.

مقدمه: تیپ های زمانی از جمله عوامل تاثیرگذار درشاخص های روانشناختی افراد است. هدف: هدف پژوهش حاضر، مقایسه افکار خودکشی و سطح استرس بین دانشجویان افسرده با تیپ های زمانی صبحگاهی و شامگاهی بود. روش: طرح پژوهش حاضر از نوع مقایسه ای بوده و جامعه آماری آن را دانشجویان افسرده دانشگاه پیام نور و آزاد اسلامی سمیرم در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۵ تشکیل می دادند. به شیوه نمونه گیری در دسترس، به ۳۰۰ نفر دانشجو دفترچه حاوی پرسشنامه های افسردگی بک (۱۹۷۶)، تیپ های زمانی صبحگاهی-شامگاهی هورن و استبرگ (۱۹۷۶)، پرسشنامه افکار خودکشی بک (۱۹۷۶) و پرسشنامه استرس لاویبوند و لاویبوند (۱۹۹۵) داده شد. بعد از حذف پرسشنامه های فاقد اعتبار، ۱۵۳ نفر واجد افسردگی (بر اساس نقطه برش پرسشنامه افسردگی بک) تشخیص داده شدند که از این تعداد، ۱۸ نفر به عنوان تیپ زمانی صبحگاهی و ۶۴ نفر به عنوان تیپ زمانی شامگاهی تشخیص داده شدند، که نمرات افکار خودکشی و استرس آنهابا استفاده از نرم افزار ۲۱ spss و آزمون t مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بین افکار خودکشی و سطح استرس دانشجویان افسرده در تیپ های زمانی صبحگاهی و شامگاهی تفاوت معناداری وجود دارد (۰/۰۵P<). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده می توان نقش احتمالی تیپ های زمانی را در شدت افکار خودکشی و استرس افراد افسرده در نظر گرفت که الیته پژوهش های بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

مقدمه: بهزیستی روان شناختی به معنی توانایی شرکت فعالانه در کار و تفریح، خلق روابط معنی دار با دیگران، گسترش حس خودمختاری و هدف زندگی و تجربه کردن هیجانات مثبت است و شامل همه فعالیت هایی است که برای نگرش انسان موردنیاز است. هدف: هدف این پژوهش بررسی تطبیقی اثربخشی آموزش فعال سازی رفتاری و آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش بهزیستی روان شناختی دانش آموزان پسر پایه نهم دبیرستان های شهر کرمان است. روش: روش پژوهش به صورت نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش تمامی مدارس ناحیه ۱ و ۲ شهر کرمان است که تعداد ۴۵ دانش آموز به شیوه نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل، هر گروه ۱۵ نفر) قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها نشان داد مداخله پذیرش و تعهد اثربخشی بیشتری نسبت به فعال سازی رفتاری در افزایش بهزیستی روان شناختی دارد(۰/۰۱>p ( نتیجه گیری: نتایج نشان داد بین آموزش فعال سازی رفتاری و آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد در افزایش بهزیستی روان شناختی دانش آموزان در سطح ۰/۵ تفاوت وجود دارد

مقدمه: کمال گرایی استعدادی متضمّن معیارهای بالای عمل و خودارزیابی های انتقادی است. مقیاس کمال گرایی چندبعدی فراست به عنوان ابزار سنجش کمال گرایی، جهت استفاده، نیازمند وارسی ویژگی های روان سنجی در نمونه های ایرانی است. هدف:هدف پژوهش حاضر، تعیین ویژگی های روان سنجی مقیاس کمال گرایی چندبعدی فراست در نمونه های غیر بالینی ایرانی بوده است. روش: در این مطالعه توصیفی، مقیاس کمال گرایی چندبعدی فراست روی ۳۰۴ دانشجوی کارشناسی و دکتری حرفه ای دانشگاه شاهد اجرا شد. به منظور محاسبه پایایی، از روش های همسانی درونی و دو نیمه سازی و جهت بررسی اعتبار همگرا، از پرسشنامه تجارب مربوط به روابط نزدیک، پرسشنامه پنج وجهی ذهن آگاهی، پرسشنامه کوتاه نظم جویی شناختی هیجان و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس استفاده شد. ساختار عاملی مقیاس کمال گرایی چندبعدی فراست با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی وارسی گردید. یافته ها: تحلیل داده ها اعتبار و پایایی قابل قبولی را از این ابزار در نمونه غیر بالینی ایرانی نشان داد. ساختار شش عاملی مقیاس کمال گرایی چندبعدی فراست نیز تأیید گردید. نتیجه گیری: یافته های تحقیق حاضر مؤیّد استفاده از مقیاس کمال گرایی چندبعدی فراست در پژوهش های روان شناختی و تلاش های بالینی است.

مقدمه: افسردگی، از شایع ترین اختلالات روانی است که تا سال ۲۰۲۰ به رتبه دوم جهانی تبدیل می شود. هدف: مقایسه تأثیر سایکودرام و گروه درمانی شناختی و ترکیب این دو بر میزان افسردگی و قصد استمداد طلبی بیماران مبتلا به افسردگی عمده بستری انجام شد. روش: نوع مطالعه شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و همراه با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری بیماران بستری مبتلا به افسردگی عمده (بیمارستان رازی و لواسانی تهران) بودند که ۴۰ نفر به صورت در دسترس انتخاب شدند و در سه گروه آزمایش و یک گروه تصادفی جایگزین شدند. ۱۲ جلسه مداخله طبق پروتکل سایکودرامای کلاسیک و گروه درمانی شناختی فری برگزار شد. سیاهه افسردگی بک (۱۳۸۶) و پرسشنامه قصد استمداد طلبی کوهن (۱۳۹۱) در مورد آن ها اجرا شد. در تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس تک متغیره و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. یافته ها: سه گروه در نمرات افسردگی و قصد استمداد طلبی تفاوت آماری معنی دار داشتند (۰/۰۰۱>sig). نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که هر سه مداخله در کاهش میزان افسردگی و افزایش میزان قصد استمداد طلبی مؤثر بوده اند اما گروه درمانی شناختی بر کاهش افسردگی و سایکودراما بر افزایش قصد استمداد طلبی اثرگذارتر بوده اند.

مقدمه: بهزیستی ذهنی یکی از سازه های مهم روانشناسی مثبت گرا است که شناسایی عوامل مؤثر در آن از اهمیت زیادی برخوردار است و ارتقاء سطح بهزیستی ذهنی یکی از اهداف روانشناسی در عصر حاضر بوده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف اثربخشی مداخله ی مبتنی بر آموزش مثبت بر بهزیستی ذهنی دانش آموزان انجام گرفت. روش: طرح پژوهش، نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان پایه ی ششم ابتدائی شهرستان مرودشت تشکیل می دادند که از میان آن ها تعداد ۳۰ نفر از این جامعه به روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب و در دو گروه ۱۵ نفری (گروه آزمایش و گروه کنترل) به صورت تصادفی جایگزین شدند. به منظور گردآوری داده ها از برنامه عاطفه مثبت و منفی (واتسن و همکاران (۱۹۸۸) و پرسشنامه رضایت از زندگی (دینر و همکاران، ۱۹۸۵) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد مداخله آموزش مثبت موجب ارتقاء عاطفه مثبت و رضایت از زندگی و کاهش عاطفه منفی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل گردید. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش تلویحات کاربردی مهمی جهت اهتمام ویژه به تأثیر مداخله آموزش مثبت در بهزیستی ذهنی دانش آموزان دارد.

تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت معمولاً به عنوان واکنش های هیجانی، شناختی و رفتاری منفی به موقعیّت های مبهم شناخته می شود. مطالعات مختلفی تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت را به عنوان ویژگی مشترک در بین تمامی اختلا ل های هیجانی به حساب آورده اند. تحمّل ناپذیریی عدم قطعیّت دارای دو بُعد مهمِ آینده نگر و بازدارنده است. هر کدام از ابعاد تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت نیز در اختلال خاصّی نقش دارند. به دلیل نقش مهم تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت در ایجاد و تداوم اختلال های هیجانی متخصصین بالینی در صدد درمان آن برآمدند. در نهایت اینکه تغییر در تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت می تواند در بهبودی علائم اختلال های هیجانی مختلف در درمان فراتشخیصی کمک کننده باشد.در این مرورِ کوتاه سعی شده است ضمن پرداختن به اهمیت تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت، جایگاه آن در پدید آیی و تداوم اختلال های هیجانی بررسی و تلویحاتی برای درمان این سازه برای متخصصین ارائه شود.

مقدمه: صرع یک بیماری مغزی است که با پیامدهای نوروبیولوژیکی، شناختی، روانشناختی و اجتماعی بسیاری برای مبتلایان همراه است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله ذهن آگاهی مبتنی برکاهش استرس بر کیفیت زندگی و تعداد حملات تشنج در بیماران مبتلا به صرع انجام گرفته شد. روش: در این پژوهش نیمه تجربی از بین بیماران مراجعه کننده به انجمن خیریه صرع اصفهان درسال ۱۳۹۵، تعداد ۲۴بیمار مبتلا به صرع به روش در دسترس انتخاب شدند وبه طور تصادفی به ۲گروه آزمایش(تعداد ۱۲ نفر) و کنترل گمارده شدند(تعداد ۱۲ نفر) پرسشنامه کیفیت زندگی ویژه بیماران مبتلا به صرع (۱۹۹۵)، و پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی محقق ساخته، در سه مرحله پیش آزمون ، پس آزمون و پیگیری(۷۵ روزه) بر بیماران اجرا گردید. یافته ها: داده های به دست آمده با روش آماری تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که مداخله ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس به طور معنا داری موجب بهبود مؤلفه ها و ابعاد کیفیت زندگی (۰/۰۴< P) و همچنین کاهش تعداد حملات تشنجی (۰/۰۳ < P) در بیماران مبتلا به صرع در مراحل پس آزمون و پیگیری شد. نتیجه گیری: نتیجه این پژوهش نشان داد که مداخله ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس در بهبود کیفیت زندگی و کاهش تعداد حملات تشنج این بیماران اثر گذار است.