پژوهش زبان و ادبیات فارسی

پژوهش زبان و ادبیات فارسی

پژوهش زبان و ادبیات فارسی زمستان 1396 شماره 47 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

مواجهه با «دیگری» در هجویات انوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انوری هجو قطعه مواجهه با دیگری خشونت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 675 تعداد دانلود : 759
موجهه ب «دیگری» ز مسیل سسی نسن در زندگی جتمعی ست. کیفیت ین موجهه، پیوندی مستقیم ب کیفیت زندگی درد. نوع کنش در موجهه ب «دیگری»، نتخب مین خشونت ی مدرست. ین پژوهش ب بررسی رویکرد یکی ز بزرگترین شعرن تریخ دبیت فرسی به ین موضوع، در پی مطلعه وصف موجهه ب «دیگری» در سنت دبیت هجوی فرسی ست. هجویت نوری ز مهم-ترین منبع شنخت شخصیت و نگه و ست. در هجویت برخلف قصیده ی غزل، شعر زدی بین بیشتری درد و می تون ز خلل مطلعه ین گونه دبی، ب هویت و جهن شعر بیشتر شن شد. در ین پژوهش ب مطلعه و بررسی هجویت نوری، کوشش شده ست ت نحوه موجهه و ب «دیگری» بررسی شود. در ین بررسی ب مطلعه مؤلفه هی ین موجهه، نسبت شعر ب مدر ی خشونت شکر می شود. ین پژوهش نشن می دهد که هجویت نوری، موجهه خشن ب «دیگری» ست و ین شیوه فصله ی بعید ب مدر و پذیرش «دیگری» درد. خشونت زبنی به عدی سزی خشونت در منسبت جتمعی در موجهه ب «دیگری» می نجمد و فض ر بری نوع خشن تر حذف و طرد فرهم می کند.
۲.

احمد جم و تذکره نویسان در حکایتی از جنگی دست نویس و «مقامات ژنده پیل»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: احمد جام تذکره نویسی طغرل تکین سلطن سنجر نسخه خطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 814 تعداد دانلود : 185
تحلیل بزنویسی متون دبی در دوره هی مختلف تریخی ب توجه به تغییرت زبنی، در حوزه وژگن، نحو و بلغت می توند دگرگونی مفهیم و تصویر مندرج در ن ثر و تثیر تغییرت تریخی بر متون ر نشن دهد. تذکره ه و ترجم حول نیز ز ین قعده خرج نیستند و شید بتون گفت که در هر دوره ز بزنویسی متون دبی تصویری جدید ز متون پیشین خلق می شود. درکتب «مقمت ژنده پیل» حکیتی ز حمد جم نقل ست که ز قض در یکی ز نسخه هی خطی دنشگه تهرن که به صورت جنگ ثبت شده، رویتی به لحنی دیگر ز ن مده ست. ین پژوهش علوه بر ذکر و تصحیح ین چند برگ به دنبل ن ست که چه ندزه تذکره نویسن و حکیت پردزن به شره هی هسته قلم در توصیف ویژگی ه و شیوه سلوک شیخ جم تغییر دده و ب جمله ی و خطی، تصویری مبهم ز و نشن دده ند. در ین دو نسخه، علوه بر ختلفت زبنی و بلغی تغییرتی در مکن ه، چگونگی وقوع رخدده و وکنش ه دیده می شود که پیبند نبودن تذکره نویس به متن سس و ولیه ی ر نشن می دهد. م شبهت هی بسیر در جمله نویسی و بین موضوع مین دو نسخه، نشن دهنده وجود نسخه صیل تری ز دستن ست که منبع هر دو رویت محسوب می شود. در شیوه بلغی و چگونگی بین، ز نظر نحو و لگوهی زبنی مین دو رویت تفوت هیی وجود درد. ز نظر محتویی نکته قبل توجه ین ست که نویسنده هر دو مکتوب به بین طلعت دقیق و مشترک تریخی و جغرفییی ز موضوع می پردزند و در ریه مر ختلفی ندرند ز طرفی تمم ین حکیت خود سند روشنی ست ز جیگه و قدرت صوفیه در دوره هی تریخی مورد نظر.
۳.

تحلیل ساختار اسطوره «گیومرد» بر اساس نظریه لوی ستروس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گیومرد ایزدِ مهر اسطوره واج تقابل های دوگانه لوی ستروس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 990 تعداد دانلود : 266
در ین پژوهش بر مبنی روش سخترگرینه کلود لوی ستروس و ب شیوه تحلیلی- توصیفی، کوشش شده ست سطوره وج ه، تقبل هی دوگنه و سختر صلی سطوره گیومرد ب توجه به رویت هی ن در متون کهن، تبیین و تحلیل شود. در ین مقله، خویشکری یزد مهر و سطوره مشی و مشینه، دو تقبل صلی سطوره گیومرد یعنی مرگ/ نوزیی و تقبل دو تفکر «فرینش یک بنی (موریی)» در مقبل «منش دوبنی (طبیعی ی گیه پیکری)» نسن تبیین می گردد و نشن دده می شود که، تقبل گیومرد ب هریمن بزتبی ز تقبل خیر و شر ست که زیربنی تفکر ثنوی یرنین ر تشکیل می دهد. همچنین نبرد پیوسته گیومرد به عنون نمینده نوع بشر ب هریمن، بینگر تدوم چرخه مرگ و زندگی ست؛ بدین صورت که گیومرد در فریند زندگی هریمن ر شکست می-دهد و ب مرگ خویش به هریمن مجل غلبه می دهد و هریمن نخوسته زمن کرنمند ر به پین می برد و شکست می خورد.
۴.

چشم اندازهای حکمی «آفرینش عالم» در شاهنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاهنامه فلسفه کلام حکمت آفرینش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 960 تعداد دانلود : 743
معم و مفهوم پیچیده خلقت در جی جی زندگی و تفکر و تخیل بشر قبل مشهده ست. هنر و دبیت، بستری منسب بری بزتب و به نمود درمدن چنین مسیله شگفتی ست. حکیم بولقسم فردوسی، شعری ست که در دوره وج شکوفیی تمدن سلمی و شکل گیری مکتب کلمی شعری و معتزله و شیعه چشم به جهن گشود و کخ نظم خود ر ب خرد و ندیشیدن دربره خد، نسن و هستی پی فکند. مقله حضر ب ورسی صول و چرچوب حکمی و فلسفی مهمی (همچون: غز خلقت، حدوث ی قدم جهن هستی، مده ولیه فرینش و مرتب فرینش) که دربره فرینش علم در عصر فردوسی وجود دشته ست، بخش «گفتر ندر فرینش علم» شهنمه ر تحلیل می کند ت روشن شود ی تفکرت ریج عصر فردوسی در بین و دربره فرینش علم بزتب دشته ست ی نه. مشهده خوهد شد که تفکرت حکمی و فلسفی یرنین بستن و فیلسوفن سلمی چنن ب یکدیگر همنشین شده ند که نمی تون فردوسی ر در قلمرو گفتمن ی ندیشه ی خص محصور کرد؛ بلکه و نمینده تفکرت حکیمنه «سلم یرنی» در روزگر خویش ست.
۵.

نقد ترجمه محمد الفراتی از اشعار حافظ (بررسی موردی دو غزل 454 و 486)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقد ترجمه حافظ شیرازی محمد الفراتی نظریه دریافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 812 تعداد دانلود : 986
ترجمه به عنون حلقه تصل مین دو زبن و فرهنگ، سبب تقویت پیوند بین دو زبن پرسی و عربی و تعمل فرهنگی نن شده ست. سروده هی شعرن فرسی هموره مورد توجه مترجمن عرب زبن بوده ست. محمد لفرتی (1880-1978م)، شعر سوری، یکی ز مترجمن معصر عرب ست که ب زبن شعر به ترجمه غزلیت حفظ پردخته ست. در ین جستر ب روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ترجمه هی فرتی ز دو غزل حفظ پردخته و بر سس نظریه دریفت نشن دده یم که مترجم، ب وجود شنیی ب زبن فرسی، گه در فهم و دریفت شعر کنیی و یهم ور به خط رفته ست و در نتیجه، در دریفت و نتقل پیم زبن مبد به مخطبن موفق نبوده ست. لبته ترجمه وی ب وجود کستی هیی که نشی ز درنیفتن مقصود حفظ بوده، بسیر زیبست و تلش کرده ت در موسیقی بیرونی (وزن و نظم قفیه بندی) نیز بزفرینی خود ر به زبن شعری حفظ نزدیک کند. همچنین معلوم شد که وی در دریفت مفهوم شعر فقد تعبیر عرفنه تحدودی موفق تر ز شعر عرفنی بوده ست.
۶.

گفتمان هی رایج روزگار سهروردی و برساخت روایی مونس العشاق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مونس العشاق سهروردی تمثیل عرفانی تحلیل گفتمان انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 997 تعداد دانلود : 101
شیخ شرق ندیشه هی حکمی شرق و غرب علم ر به هم ترکیب کرد و حصل ز ین ترکیب ر خمیره زلی نم نهد. و در یکی ز رسلت رمزی خود ب نم مونس لعشق ی فی حقیقه لعشق، نم موجودت صدر ز عقل ول ر تغییر دده و ب نم شخصیت ه و رخ ددهی دستن عشقنه -عرفنه یوسف و زلیخ درمیخته ست. محققن ب تثر ز نگه شرقی شیخ به تحلیل فلسفی- عرفنی ین رویت پردخته ند، بی نکه به جنبه هی سیسی و جتمعی مندرج در ژرف سخت ین ثر توجه نشن دهند. رخ ددهی جتمعی و سیسی و به طور کلی بفت موقعیت و متن، فرض وجود ندیشه هی سیسی و یدیولوژیک شیخ ر در ثر و و ز جمله در ین ثر تقویت می کند. تحلیل ین قصه ب روش تحلیل نتقدی گفتمن در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین نشن می دهد که سهروردی در ین قصه، سه گفتمن صلی ریج در عصر خود ر که در متون عرفنی ب صطلحت «شریعت»، «طریقت» و «حقیقت» تجلی یفته ند، توصیف و نقد کرده ست و ب نتخب شخصیت ه، مکن ه، هم یی ه، تضد معنی و جنبه هی ستعری و رمزی، گفتمن گروه دوم ر بر دو گروه دیگر تفوق می بخشد. گفتمن گروه دوم رمزی ز تعلق گفتمنی خود و ست که غلب کردره و گفترهیش در قلب شخصیت مثلی عشق و شخصیت تریخی زلیخ پدیدر شده ست.
۷.

الهام بخشی شاعران شیراز (سعدی و حافظ) به اشعار روسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سعدی حفظ اثرپذیری انجمن مریدان حافظ سبک غزل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 194
در ین پژوهش ضمن معرفی شعرنی منند میخییل لکسیی یویچ کوزمین، یگور وسیلی یویچ سورینین، دمیتری بریسوویچ کدرین و یلی لوویچ سیل وینسکی که در شعر خود ز شعرن شیرز، سعدی و حفظ لهم گرفته ند، به بررسی شعر نه ب مضمین همسن دبیت فرسی و ندیشه هی شعرن شیرز پردخته شده ست. هدف پژوهش، بررسی نوع نگه شعرن روسی به ثر سعدی و حفظ و پسخ به ین پرسش ست که شعرن روسی به چه بن میه هیی ز شعر نه توجه نشن دده ند. بری نمونه بزتب مضمین خلقی چگونه بوده ست؟ ی علوه بر خلقیت به سبک هی دبی هم توجه دشته ند؟ ب توجه به ینکه برخی ز شعرن روسی به سبک غزل سریی شعرن یرنی علقه و توجه نشن دده ند، ی ب ثرپذیری ز شعرن فرسی به ین سبک شعری روی وردند و چه کسنی و تحت تثیر چه شعرنی ز یرن به ین سبک رجوع کردند؟ در مقله به دوره ی که در ن بیشترین توجه به شعرن شیرز شده و همچنین به دلیل ین گریش پردخته خوهد شد. شعرن پروزه سده-هی نوزدهم و بیستم دبیت روسی، توجهی خص به ندیشه هی شعرن شیرز دشته ند. در بررسی هی نجم شده روشن شد که نوع تثیرگذری و گریش گونگون بوده ست. همچنین در ین مقله به بررسی دلیل علیق و گریش شعرن روسی یدشده به شعر شعرن شیرز (حفظ و سعدی) پردخته می-شود.
۸.

تحلیل شیوه های گیراسازی زبان در مقالات شمس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مقالات شمس شمس تبریزی نثر خلاق ارکان جمله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 452 تعداد دانلود : 105
نثر خلق ر می تون دست یبی به حدکثر کریی زبن نوشتر ز طریق جبه جیی رکن جمله، به ویژه فعل، و همهنگی زبن ب نحوه وقوع وقعیت ذهنی و خرجی دنست که مروزه در جهن طرفدرن بسیر درد و در برخی دنشگه ه رشته و گریشی به همین نم وجود درد. در متون منثور فرسی نوشته هیی ر می تون دید که ب هوشیری عمیق نویسنده و چیرگی بی منندش بر زبن، و نیز رعیت قوعد ین شیوه نگرش به نثر خلق دست یفته ند. یکی ز مهم ترین نه، مجموعه نوشته هیی ست که مروزه به نم مقلت شمس تبریزی مشهور و منتشر گشته ست. دقت در نحوه کربرد رکن جمله ه و جبه جیی نه در موضع مختلف و توجه به بسمد وقوع ین جبه جیی ه و همچنین شیوه ستفده شمس ز شگردهی بینی کلم، بسیری ز موضع مقلت ر نمونه علی نثر خلق در زبن فرسی می سزد. هدف ین مقله ریه تعریفی ز نثر خلق و نمیش قوعد و مصدیق ن در مقلت شمس و تقویت و کریی بیشتر ن در زبن و دب فرسی ست. دقت در ین شیوه خص نثر نشن می دهد که شمس تبریزی ز طریق فریند تجسیم، تصویرسزی و دیدری سختن کلم، همهنگی وقعیت کلمی ب وقعیت خرجی، ستفده فرون ز فعل، بزی هی هنری ب متمم ه و جبه جیی رکن، قدرتی فوق لعده به نثر فرسی بخشیده ست.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۹