بازیابی دانش و نظام های معنایی (مطالعات دانش شناسی سابق)

عوامل زمینه ای، نقش کلیدی در استقرار موفقیت آمیز مدیریت دانش در سازمان ها دارد. این تحقیق با مفروض دانستن اینکه مهمترین عوامل زمینه ای استقرار مدیریت دانش در هر سازمان نظام فناوری اطلاعات، فرایند های دانش و فرهنگ سازمانی است و بهره گیری از این مبانی منجر به استفاده هرچه کامل تر از دانش موجود در سازمان می شود، در پی تبیین و سنجش وضعیت هر یک از این عوامل برای استقرار مدیریت دانش است.  این پژوهش با هدف شناسایی عوامل زمینه ای مدیریت دانش در سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران انجام شد و پرسشنامه ای در میان کارکنان سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران در 22 منطقه شهرداری در مورد وضعیت و میزان اهمیت هرکدام از این عوامل در زمینه استقرار مدیریت دانش درجه بندی شده و با استفاده از نرم افزار SPSS و با توجه به آزمون فریدمن به رتبه بندی این عوامل پرداخته شد. بر اساس داده های منتج شده بر اساس دیدگاه کارکنان سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران مهمترین عامل برای استقرار مدیریت دانش بودن فرهنگ سازمانی درست و حامی، برای استقرار آن است، چرا که در صورتی ما تمامی زیر ساخت های مرتبط با استقرار مدیریت دانش را در یک سازمان فراهم کنیم ولی فرهنگ سازمانی که شامل عناصر مشارکت در تصمیم گیری، حمایت مدیریت  و حس تعلق سازمانی می باشد، در سازمان نباشد، مدیریت دانش مستقر نخواهد شد. به همین ترتیب و در ادامه اولویت بندی عوامل، نظام فناوری اطلاعات در جایگاه دوم و فراینده های مدیریت دانش در جایگاه سوم اولویت گذاری شده است. بنابراین قبل از راه اندازی و به کار گماری نظام فناوری اطلاعات، باید فرهنگ سازمانی در این زمینه که مدیران و کارکنان به راحتی دانش ضمنی خود را در اختیار سایرین قرار دهند به وجود بیاید چون هر چند که ما بتوانیم ساختار های فناوری را به صورت صیحیح فراهم کنیم و فرایند های مدیریت دانش را به صورت اصولی اجرا کنیم ولی فرهنگ سازمانی تقویت کننده این وضعیت نباشد به صورت قطع به یقین نظام مدیریت دانش سازمان نا کارآمد خواهد بود.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه و تحلیل برونداد علمی بین المللی دانشگاه علامه طباطبائی در پایگاه های وب آو ساینس و اسکوپوس به تفکیک دانشکده ها انجام شده است. پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش علم سنجی انجام شده است. پس از استخراج داده های خام از پایگاه ها و تبدیل آن ها به فرمت نت، از نرم افزارهای هیست سایت، پاژک، وی او اس ویوئر و اکسل برای تحلیل داده ها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه برونداد علمی بین المللی دانشگاه علامه طباطبائی از زمان ثبت اولین پیشینه در سال 1987 تا پایان  2015  در هر دو پایگاه (جمعا 993 مقاله) بوده و نمونه گیری صورت نگرفته است. یافته ها نشان داد که نرخ رشد در پایگاه وب آو ساینس و اسکوپوس به ترتیب 49/29و 51/32 بوده است. شاخص چگالی در پایگاه وب آو ساینس 008/0 و در پایگاه اسکوپوس 5 00/0 بوده که در حد پایین قرار می گیرد. دانشکده مدیریت و حسابداری بیشترین مدرک را تولید کرده است. امریکا و سوئیس بیشترین همکاری بین المللی را با دانشگاه علامه داشته اند و میزان همپوشانی بین پایگاه ها 21 درصد بوده است. با توجه به یافته های پژوهش، نرخ رشد تولید علم نسبتا خوب بوده ولی شاخص چگالی پایین نشان از عدم انسجام شبکه و سطح پایین همکاری علمی بین پژوهشگران در هر دو پایگاه دارد. تعداد تولیدات نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس 410 مورد و در اسکوپوس 583 مورد بوده است.  میزان تولیدات بین المللی در مقایسه با رتبه دوم دانشگاه علامه طباطبائی در حوزه علوم انسانی در سطح کشور با تولید 6426 مقاله تا سال 1394، بسیار پایین است.

 پژوهشی بر اساس میزان درک کتابدار از نیاز کاربر و میزان درک کاربر از پاسخ کتابدار درمصاحبه مرجع با رویکرد هرمنوتیک است.  روش: در این پژوهش، از روش پیمایشی استفاده شده است. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه مؤلف محور که به تعدادی از کاربران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و کتابداران مرجع آن داده شد، استفاده گردید و پایایی آن 953/0 محاسبه گردید. این پرسشنامه با 13 سؤال در ارتباط با درک کتابدار و 13 سؤال در ارتباط با درک کاربر با مقیاس لیکرت از 0 تا 9 طراحی شده است.  یافته ها: تجزیه و تحلیل ها نشان می دهد که بیشترین حد درمیان شاخص های درک کتابدار مربوط به شاخص شفاف سازی سؤال کاربر در جریان مصاحبه مرجع با میانگین 79 % و در درک کاربرشاخص درمیان گذاشتن سؤال اصلی با کتابدار مرجع با میانگین 85 % است و کمترین حد در درک کتابدار مربوط به شاخص درک نیاز کاربر با اولین سؤال کتابدار با میانگین  9/52 % و در درک کاربر شاخص درک کتابدار با اولین سؤال کاربر با میانگین 7/61 % است. درهمه ی متغیرها رابطه معناداری بین نظام معنایی کتابداران و کاربران وجود دارد به جز در دو متغیر: متغیر درمیان گذاشتن سؤال اصلی با کتابدارمرجع برای رفع نیاز اطلاعاتی و متغیر سطح اطلاعات قبلی کتابدار و کاربر از موضوع مورد جست و جو باp>0/05  نتیجه گیری: این پژوهش نشان می دهد که کاربران تسلطی بر موضوع مورد جستجو خود ندارند و یا دقیقا نمی دانند که به دنبال چه هستند. همچنین نشان می دهد که کتابداران تبحر لازم را در زمینه مصاحبه مرجع دارند. با وجود عدم تمایل کاربران به پرسش از کتابداران و شکل نگرفتن مصاحبه مرجع، کتابداران در این پژوهش از عملکرد خوبی برخوردار بودند و توانستند رضایت کاربران را به دست آورند.

مقدمه: مجلات علمی یکی از ابزارهای اصلی و اساسی برای توسعه و پیشرفت علم در دنیای امروزی محسوب می شوند. این مطالعه با هدف بررسی تطبیقی رشد مجلات کشورهای آسیایی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس و تعیین جایگاه جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی و به روش پیمایشی توصیفی صورت گرفته است. جامعه پژوهش حاضر را تمامی مجلات علمی نمایه شده کشورهای آسیایی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس طی سال های 0002-5102 تشکیل می دهند. برای گردآوری اطلاعات با مراجعه به پایگاه (moc.rjogamicS.www) مجلات علمی در حوزه های مختلف موضوعی انتخاب و بازیابی شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزارهای SSPS و lecxE استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان داده است که روند انتشار مجلات کشورهای آسیایی و همچنین جمهوری اسلامی ایران طی سال های مورد بررسی از رشد مثبتی برخوردار بوده است. بخش قابل توجهی از مجلات علمی نمایه شده در حوزه پزشکی تهیه و منتشر شده است. همچنین یافته ها نشان داده است که مجلات کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا در مقایسه با مجلات ایرانی و کشورهای خاور میانه از کیفیت بالاتری برخوردار بوده اند. نتیجه گیری: به منظور ارتقای سهم مجلات ایرانی در پایگاه های اطلاعاتی علمی، برنامه ریزی و سیاست گذاری توسط مسئولان و متولیان وزارت بهداشت و وزارت علوم صورت گیرد. همچین سعی شود گرایش مجلات ایرانی به استفاده از زبان انگلیسی افزایش یابد تا شاهد سهم بیشتر ایران از مجلات علمی منطقه و آسیا باشیم.

هدف این پژوهش، تعیین شیوه های سرقت و آسیب رسانی به منابع کتابخانه ای و عوامل مؤثر بر آنها در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1392 می باشد. روش پژوهش، پیمایشی و نوع مطالعه کاربردی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ها ی محقق ساخته بر اساس مقیاس لیکرت می باشد و پایایی آن از طریق همبستگی آزمون - آزمون مجدد محاسبه شد که ضریب همبستگی به دست آمده 917/0می باشد. جامعه آماری شامل 6427 نفر دانشجو بوده که 379  نفر بر اساس جدول مورگان انتخاب شدند و 57 نفر از کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می باشد. روش گردآوری اطلاعات مراجعه حضوری به جامعه مورد نظر بوده و نوع آمار توصیفی و نرم افزار مورد استفاده اس پی اس اس بوده است. بر اساس یافته های تحقیق افزایش تعداد کارمندان (70 درصد) و خرید نسخ بیشتر از یک منبع (56 درصد)؛ و تجهیز کتابخانه به دوربین های مدار بسته (81 درصد)، تذکر و برخورد لفظی، پرداخت جریمه و اخراج افراد آسیب رسان از راهکارهای جلوگیری از آسیب رسانی به منابع کتابخانه مطرح شده است. نتایج نشان داد اقدام جدی در آسیب رسانی به منابع کتابخانه، جدا کردن کتاب از جلد، و یا بریدن اوراق و تصاویر آن بوده است. کتابداران و کاربران کتابخانه  عدم توانایی خرید و تهیه کتاب، همچنین هزینه بالای زیراکس را ازعوامل اقتصادی، و ناراحتی و عصبانیت مراجعه کنندگان از عملکرد کتابدار را از عوامل روانی، و عدم برخورداری از خدمات رزرو منابع؛ کوتاه بودن مدت امانت کتاب را از جمله قوانین و مقرراتی می دانند که در آسیب رسانی به منابع کتابخانه موثر بودند. 

هدف این مقاله بررسی ضرورت کارآمدی هستی شناسی ها در برابر تغییرات در مفاهیم، در سازگاری با تغییرات مفاهیم دانش است. به طور کلی، هستی شناسی ها نوعی از ابزارهای معنایی هستند که به دلیل کاستی های اصطلاحنامه ها در بازنمون دانش، قلمروهای موضوعی را از طریق نمایش مفهو م ها و رابطه های میان آنها  به کار گرفته اند. با توجه به تحولات مفاهیم و معنا، ضروری است در ساختار هستی شناسی ها بازنگری شود و تغییراتی برای سازماندهی و بازنمون دانش در هستی شناسی ها تدوین و طراحی گردند. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شده است و اطلاعات آن از طریق مرور در کتاب ها ، مقالات مجلات علمی، مقالات همایش های علمی،  متون علمی نمایه شده در پایگاه های اطلاعات و اینترنت جمع آوری گردیده است. سپس، مفاهیم و اصول تغییر در هستی شناسی ها مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفته است.  این مقاله با روش کتابخانه ای، نحوه بازنگری و سازگاری هستی شناسی ها را با تغییرات مفاهیم و معناها مورد توجه قرار داده است. بر اساس یافته های پژوهش، می توان تغییرات در هستی شناسی ها را با توجه به  شش مرحله موجود در فرآیند تکامل هستی شناسی ها ارائه داد.که عبارتند از: دریافت تغییرات، ارائه و بازنمون تغییرات، معناشناسی تغییرات،گسترش و اشاعه تغییرات، اجرای تغییرات و تغییر در ارزش ها. همچنین، بر اساس یافته های دیگر این پژوهش و در راستای یک معماری منطقی برای حمایت از تکامل هستی شناسی ها می توان تغییرات در هستی شناسی ها به طور کارآمدتر اعمال کرد. همچنین هستی شناسی برای موثر بودن،  نیاز به تغییرات،  با سرعتی متناسب با تغییر در بخش هایی از جهان می باشند. بر اساس یافته های پژوهش، ضروری است که در زمان تغییر یک هستی شناسی به: ایجاد سلسله مراتب مفاهیم وابسته؛ نیازهای کاربران؛ تعیین علایق کاربران؛ انتخاب مناسب ترین ابزار ویرایشگر در زمان طراحی هستی شناسی ها و تجزیه و تحلیل رفتار اطلاع یابی کاربران توجه شود. همچنین تلاش کاربران انسانی نظام های اطلاعاتی مانند کتابخانه های دیجیتالی و  پشتیبانی خودکار برای مدیریت تغییرات هستی شناسی بسیار مهم است. که باید در طراحی هستی شناسی ها توسط متخصصان مورد توجه قرار بگیرند

مدیریت دانش یکی از مهم ترین عوامل موفقیت شرکتها در شرایط رقابتی و عصر اطلاعات است. اهمیت این موضوع به حدی است که امروزه شماری از سازمانها، دانش خود را اندازه گیری میکنند و به منزله سرمایه فکری سازمان و نیز شاخصی برای درجه بندی شرکتها در گزارشهای خود منعکس میکنند. در همین راستا، موضوع نوآوری به عنوان یکی از اجزای ضروری شرکتهایی که خواهان حفظ مزیت رقابتی بلند مدت هستند، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر مؤلفه های مدیریت دانش بر نوآوری سازمانی در دانشگاه سمنان میباشد. روش: جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه مدیران و کارکنان دانشگاه سمنان بوده است و با توجه به فرمول کوکران در تعیین حجم جوامع آماری محدود تعداد نمونه آماری برابر 271 نفر تعیین گردید و در بازه زمانی نیمه نخست سال 1395 اقدام به جمع آوری نظرات این افراد گردیده است. نتایج بدست آمده بیانگر تأثیر معنادار هر چهار مؤلفه مدیریت دانش بر نوآوری سازمانی بود. همچنین با توجه به نتایج باید بیان نمود خلق دانش بیشترین تأثیر و تسهیم دانش کمترین تأثیر را بر نوآوری سازمانی داشته اند. در انتها نیز نکاتی جهت بهبود وضعیت هر یک از مؤلفه ها و نوآوری سازمانی ارائه گردیده است، که میتوان به ایجاد شرایط کاری کاربر پسند، تشویق افراد به استفاده از دانش و تبیین و ترویج اعتماد در سازمان و تبدیل آن به فرهنگ غالب در بین کارکنان و مدیران اشاره نمود.