فرهنگ رضوی

فرهنگ رضوی

فرهنگ رضوی سال اول زمستان 1392 شماره 4 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

نگاهی تحلیلی به تصحیح خداشناسی مردم توسط امام رضا(ع)•(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: خداشناسی قرآن کریم امام رضا (ع) زبان دین خفای الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 84 تعداد دانلود : 811
توجه به روایت های رضوی نشان می دهد آن حضرت اعتقادهای نادرست مردم درباره خداوند را تصحیح کردند. عامه مردم از صفت های الهی، تلقی انسان وار در ذهن داشتند. از نظر آنان گویی خداوند همانند انسان خشمگین می شود یا علم می یابد. امام رضا (ع) با نفی انسان انگاری از خداوند، صفاتی همچون آمدن، مکر، استهزاء، خدعه، علم و ... را به گونه ای تفسیر کردند که مستلزم نقص در خداوند نباشد. در کنار این مسئله، در روایت های رضوی نوعی روش عمل گرایانه در اثبات خداوند قابل مشاهده است. همچنین ایشان مسئله خفا و احتجاب الهی را پاسخ داده و آن را ناشی از گناهان انسان دانستند. امروزه در فلسفه دین، مباحثی همچون ادله وجود خداوند، زبان دین و خفای الهی از زنده ترین مباحث به شمار می آیند و نظرهای متعددی در خصوص آنها ارائه شده است. این امور نشان می دهد توجه به روایت های نبوی و ولّی از جمله روایت های رضوی می تواند زمینه ای برای طرح دقیق تر باورهای خداشناسی به زبان امروزین فراهم آورد. این مقاله با روشی تحلیلی تلاش می کند برخی از موارد را با توجه به روایت های رضوی بیان کند.
۲.

موضع امام رضا(ع) در قبال حرکت های سیاسی علویان در زمان عباسیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام رضا (ع) علویان عباسیان قیام حرکت سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 806 تعداد دانلود : 847
یکی از پرسش های اساسی شیعه، موضع ائمه (ع) در قبال حرکت های سیاسی علویان در برابر خلفای وقت است. این مقاله ضمن بررسی زمینه های روی کار آمدن عباسیان و شرایط پس از به خلافت رسیدن آنان، مواضع امام رضا (ع) را در قبال حرکت ها و قیام های علویان مورد بررسی قرار می دهد. برای واکاوی مواضع امام رضا (ع) ، آگاهی از شرایط سیاسی، تاریخی خلافت عباسیان و وضعیت علویان در زمان آنها امری ضروری است. به همین منظور مهم ترین حرکت های سیاسی علویان از آغاز خلافت عباسی مورد بررسی قرار گرفته (خلافت منصور و قیام نفس زکیه، تأسیس سازمان وکالت، خلافت هادی و قیام حسین بن علی بن حسن، خلافت هارون و تشکیل دولت ادریسیان، علویان در زمان خلافت امین و مأمون) و موضع ائمه (ع) در قبال این حرکت ها بیان شده است. در انتهای بحث، به طور خاص قیام هایی که در زمان امام رضا (ع) صورت پذیرفته مورد بحث قرار می گیرند.
۳.

مطالعه ارتباط شناختی جشنواره وبلاگ نویسی رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جشنواره رضوی ارتباطات وبلاگ وبنوشت امام رضا (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 65 تعداد دانلود : 580
جشنواره فرهنگی هنری امام رضا (ع) هر ساله با گستره بین المللی برگزار می شود و دارای بخش های متعددی است. بخش وبلاگ نویسی آن می تواند موضوع یک مطالعه ارتباط شناختی قرار گیرد. در این نوشتار با بهره گیری از روش اسنادی، ابتدا به نقد کلان جشنواره وبلاگ نویسی رضوی پرداخته شده و تراکم اطلاعاتی حاصل از ایجاد ده ها وبلاگ، به عنوان یک آسیب مطرح شده است. در ادامه و در بخش نقد خُرد، ضمن تحلیل و ارزیابی معیارهای سنجش ارائه شده، نشان داده می شود که مقوله پیام و شاخصه های زیرمجموعه آن، مورد کم توجهی متصدیان امر قرار گرفته است و نتیجه آن، اختصاص رتبه های برتر جشنواره به وبلاگ هایی است که از غنای محتوایی لازم برخوردار نیستند، امری که به فاصله گرفتن جوانان نخبه و صاحب اندیشه از چنین فضایی می انجامد. در ادامه با توجه به مؤلّفه های فرایند ارتباط، الگویی پیشنهادی برای سنجش علمی تر ارائه شده است.
۴.

امام حسین(ع) و حماسه عاشورا در فرهنگ رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام رضا (ع) امام حسین (ع) انقلاب قیام عاشورا کربلا حماسه حسینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 941 تعداد دانلود : 436
ماخذ اصلی برای شناخت حقیقت انقلاب عاشورا، ابعاد شخصیت امام حسین (ع) و وظایف مسلمانان و شیعیان، گفتار و رفتار اهل بیت (ع) است. امام رضا (ع) در آشکار ساختن هویت دینی، درس ها و پیام های عاشورا و مسئولیت ها و وظایف مسلمانان تلاش و کوشش فراوان داشتند. بنابراین احادیث رضوی پیرامون قیام امام حسین (ع) ، سرمایه و گنجینه معتبر و مورد اعتماد برای عاشوراپژوهی و بهره برداری از انقلاب عاشورا است. مسئله مورد بررسی با روش توصیفی تحلیلی، شناخت ابعاد شخصیت سیدالشهدا (ع) و مسئولیت های مسلمانان در ارتباط با ایشان، بر اساس احادیث امام رضا (ع) است. ترجمه و تحلیل این احادیث در دو عنوان کلی «ویژگی های سیدالشهدا (ع) » و «مسئولیت ها و وظایف پیروان سیدالشهدا (ع) » تنظیم و تدوین شده و در اختیار پژوهشگران پیرامون قیام امام حسین (ع) قرار می گیرد. هدف این مقاله، بازشناسی حماسه حسینی مطابق بیان امام رضا (ع) بر اساس احادیث رضوی در منابع معتبر حدیثی، اسوه قرار دادن رفتار و گفتار امام حسین (ع) و حرکت در طریق رشد و کمال است.
۵.

مفهوم و مصادیق خیانت ازدیدگاه امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: خیانت امانت غش غلول نفاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 220 تعداد دانلود : 385
در فرهنگ اسلامی، خیانت و نیز «نفاق» که در آغاز هم معنای خیانت بوده و در روایت ها از آن با عنوان «رأس خیانت» تعبیر شده به شدت مذمت و تقبیح شده است. نگرش مزبور نشانگر تشویق فرهنگ اسلامی به صفا و صمیمیت رفتاری مسلمانان با یکدیگر است. تشویق و امر به امانت داری به مثابه رفتار مقابل خیانت، در آموزه های اسلامی، گامی در راستای پیشگیری از ابتلای افراد به این رذیلت و پالودن دامن جامعه اسلامی از این آسیب بنیان برانداز است. سؤالی که در اینجا مطرح می شود آن است که امام رضا (ع) به عنوان هادی و پیشوای منصوب از جانب خداوند برای راهنمایی مردم به خیر و نیکی چگونه مردم را از این آسیب بازداشتند به ویژه آنکه جامعه اسلامی در دوران امامت آن حضرت، در اختناق شدید به سر می برد و زر و زور و تزویر بر آنان مستولی شده بود. در نوشتار حاضر، مفهوم و مصادیق خیانت از دیدگاه امام رضا (ع) بررسی و رهنمودهای راهگشای آن حضرت در این باره تبیین شده است. اهمیت طرح این بحث در آن است که حفاظت از مرزهای فرهنگی و دینی همانند مرزهای جغرافیایی، امری ضروری است و جلوگیری از رواج رفتار مذموم خیانت، در حقیقت حفاظت از مرزهای فرهنگی جامعه، استحکام بخشیدن به قوام روابط اجتماعی و مرزبانی از سلامت معنوی مردم است.
۶.

امام رضا(ع) در مواجهه با اندیشه و عمل واقفیان•(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام رضا (ع) واقفیه امامت مهدویت قائم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 802 تعداد دانلود : 436
گرچه توقف بر شخصی از اهل بیت (ع) به عنوان آخرین امام (ع) و مهدی منتظر (ع) ، مسئله بی سابقه و جدیدی نبوده اما گروهی از شیعیان که امام کاظم (ع) را مهدی و قائم منتظر می دانستند و بر همین اساس رحلت آن حضرت را منکر گشته و از پذیرش امامت حضرت رضا (ع) سر باز زدند با نام واقفیه یا واقفه شناخته شدند. این گروه به دلیل اینکه تهدیدی جدی برای تفکر اصیل شیعه به حساب می آمد کانون توجه و اهتمام امام رضا (ع) قرار گرفت و بخش وسیعی از توان و فرصت پیش روی حضرت را مصروف خود ساخت. به همین مناسبت، واکاوی ماهیت و شخصیت های جریان مذکور، از زوایای مختلفی مورد توجه پژوهشگران و تحلیلگران مطالعات اسلامی قرار گرفته است. گرچه در معرفی فرقه مذکور، آثار ارزشمند و قابل توجهی ارائه شده اما تحلیل روابط و مواضع متقابل واقفیه و امام رضا (ع) کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، نگارنده از زاویه مذکور با روش توصیفی _ تحلیلی و با شیوه گردآوری کتابخانه ای در دو محور، بحث جریان واقفیه را مورد بررسی قرار داده است: 1. چیستی و کیستی واقفیه؛ 2. نحوه مواجهه امام رضا (ع) با این جریان.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۳